.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Yüksekte Çalışanlarda İş Kazalarını Önlemek Amaçlı Uygulanacak Bilişsel ve Psikomotor Testlerin Geliştirilmesi
Development of Cognitive and Psycomotor Tests to be Applied to Prevent Work Accidents in Working at Height
Turkiye Klinikleri J Foren Sci Leg Med. 2021;18(1):60-79
doi: 10.5336/forensic.2020-77001
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: ''Yüksekten düşme'' şeklindeki iş kazaları, daha çok sağlıklı işçinin anlık düşmesinden kaynaklanan morbidite ve mortalitesi yüksek bir toplum sağlığı sorunudur. Bu çalışmanın amacı, yüksekten düşme şeklindeki iş kazalarının bireysel faktörleri arasında yer alan denge sorunları, dikkat bozukluğu, görme derinliği problemi, hız-mesafenin hafızada tutulamaması ve algı düşüklüğü gibi çalışanların bilişsel ve psikomotor özellikleri ve becerilerindeki olası sorunları incelemek, testlerin Türkiye normlarını belirlemek ve sonrasında da testlerin bilimsel temelde sürekli yenilenmeleri ve geliştirilmelerine öncü olarak ülke içinde ve hatta dünyada iş güvenliği alanında yaygın bir şekilde kullanılmalarına katkı sağlamaktır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, yüksekte çalışan değişik iş kollarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın istatiksel analizlerinde istatistikte altın oran yöntemi uygulanmış, her bir test için kesme değerleri belirlenmiş ve Türkiye normları oluşturulmuştur. Çalışanların testlerdeki performans verileri 1'den 10'a kadar sten aralıklarında ve düşük, orta, yüksek seviyelerinde değerlendirilmiştir. İlgili testte 1-3 sten aralığı ve düşük seviye, ilgili testte bilişsel ve psikomotor özellik ve becerilerinin oldukça düşük ve yetersiz olduğunu göstermekte ve bu durum yüksekten düşmeye bağlı ciddi yaralanmalı ve ölümlü iş kazaları risklerinin önemli bir oranda yükseleceği anlamına gelmektedir. Bulgular: Çalışmada teste katılanların, KTUS Dikkat Testi'nde %14,9'u, KTS Testi'nde %17'si, Watch Algı Testi'nde %29'u, Stereometr Derinlik Algı Testinde %7,1'i, dengeyi sürdürme'de %16,2'si ile ve dengede dik pozisyonda kalma da %8,8'i düşük performans göstermişlerdir. Sonuç: Sonuçta, bu çalışma ile yüksekte çalışanların en az %15'i psikotestler açısından yetersiz seviyede olup her 7 aktif çalışandan birisinin yüksekten düşmeye aday olduğu gerçeğini göstermiştir. Bu bilişsel ve psikomotor psikotestler işe alım sırasında ve ayrıca periyodik olarak uygulandığında, yüksekten düşme kaynaklı ölümlü iş kazalarını azaltacağı öngörülebilir.
Anahtar Kelimeler: Psikomotor bozukluklar; kazalar;trafik; postural denge
Amaç: ''Yüksekten düşme'' şeklindeki iş kazaları, daha çok sağlıklı işçinin anlık düşmesinden kaynaklanan morbidite ve mortalitesi yüksek bir toplum sağlığı sorunudur. Bu çalışmanın amacı, yüksekten düşme şeklindeki iş kazalarının bireysel faktörleri arasında yer alan denge sorunları, dikkat bozukluğu, görme derinliği problemi, hız-mesafenin hafızada tutulamaması ve algı düşüklüğü gibi çalışanların bilişsel ve psikomotor özellikleri ve becerilerindeki olası sorunları incelemek, testlerin Türkiye normlarını belirlemek ve sonrasında da testlerin bilimsel temelde sürekli yenilenmeleri ve geliştirilmelerine öncü olarak ülke içinde ve hatta dünyada iş güvenliği alanında yaygın bir şekilde kullanılmalarına katkı sağlamaktır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, yüksekte çalışan değişik iş kollarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın istatiksel analizlerinde istatistikte altın oran yöntemi uygulanmış, her bir test için kesme değerleri belirlenmiş ve Türkiye normları oluşturulmuştur. Çalışanların testlerdeki performans verileri 1'den 10'a kadar sten aralıklarında ve düşük, orta, yüksek seviyelerinde değerlendirilmiştir. İlgili testte 1-3 sten aralığı ve düşük seviye, ilgili testte bilişsel ve psikomotor özellik ve becerilerinin oldukça düşük ve yetersiz olduğunu göstermekte ve bu durum yüksekten düşmeye bağlı ciddi yaralanmalı ve ölümlü iş kazaları risklerinin önemli bir oranda yükseleceği anlamına gelmektedir. Bulgular: Çalışmada teste katılanların, KTUS Dikkat Testi'nde %14,9'u, KTS Testi'nde %17'si, Watch Algı Testi'nde %29'u, Stereometr Derinlik Algı Testinde %7,1'i, dengeyi sürdürme'de %16,2'si ile ve dengede dik pozisyonda kalma da %8,8'i düşük performans göstermişlerdir. Sonuç: Sonuçta, bu çalışma ile yüksekte çalışanların en az %15'i psikotestler açısından yetersiz seviyede olup her 7 aktif çalışandan birisinin yüksekten düşmeye aday olduğu gerçeğini göstermiştir. Bu bilişsel ve psikomotor psikotestler işe alım sırasında ve ayrıca periyodik olarak uygulandığında, yüksekten düşme kaynaklı ölümlü iş kazalarını azaltacağı öngörülebilir.
Anahtar Kelimeler: Psikomotor bozukluklar; kazalar;trafik; postural denge
ABSTRACT
Objective: Work accidents in the form of ''falling from height'' are are a public health problem with high morbidity and mortality caused by the sudden fall of healthy workers. This study aims to examine the possible problems in cognitive and psychomotor characteristics and skills, which are among the individual factors of work accidents in the form of falling from height such as balance problems, attention deficit disorder, lack of depth perception, inability to keep speed and distance in memory; to create Turkish norm; and then to contribute to the widespread use of tests in the field of occupational safety in the country and even in the world, as a pioneer in the continuous renewal and development of the tests on a scientific basis. Material and Methods: The study was made in various lines of businesses working at height. In the statistical analysis "The Golden Ratio in Statistics" method was used. As a result; the Turkish norm and the boundary values of each test were determined. The performance data of the employees in the tests were evaluated in sten ranges from 1 to 10 and at low, medium and high levels. The range of 1-3 sten and low level test shows that cognitive and psychomotor characteristics and skills are quite low and insufficient, which means that the risks of serious injury and fatal work accidents due to falling from height will increase significantly. Results: The participants of the test in the study; 14.9% in the KTUS Attention Test, 17% in the KTS Test, 29% in the Watch Perception Test, 7.1% in the Stereometry Depth Perception Test, and 8.8% in maintaining an upright position in balance and 16.2% in maintaining balance showed poor performance. Conclusion: As a result, with this study, at least 15 percent of high-level employees are inadequate for psychotests, and showed that the fact that one of every seven active employees is a candidate to fall from height. It can be predicted that these cognitive and psychomotor psychotests will reduce mortality accidents caused by falling from height when recruiting and also periodically applied.
Keywords: Psychomotor disorders; accidents; traffic; postural balance
Objective: Work accidents in the form of ''falling from height'' are are a public health problem with high morbidity and mortality caused by the sudden fall of healthy workers. This study aims to examine the possible problems in cognitive and psychomotor characteristics and skills, which are among the individual factors of work accidents in the form of falling from height such as balance problems, attention deficit disorder, lack of depth perception, inability to keep speed and distance in memory; to create Turkish norm; and then to contribute to the widespread use of tests in the field of occupational safety in the country and even in the world, as a pioneer in the continuous renewal and development of the tests on a scientific basis. Material and Methods: The study was made in various lines of businesses working at height. In the statistical analysis "The Golden Ratio in Statistics" method was used. As a result; the Turkish norm and the boundary values of each test were determined. The performance data of the employees in the tests were evaluated in sten ranges from 1 to 10 and at low, medium and high levels. The range of 1-3 sten and low level test shows that cognitive and psychomotor characteristics and skills are quite low and insufficient, which means that the risks of serious injury and fatal work accidents due to falling from height will increase significantly. Results: The participants of the test in the study; 14.9% in the KTUS Attention Test, 17% in the KTS Test, 29% in the Watch Perception Test, 7.1% in the Stereometry Depth Perception Test, and 8.8% in maintaining an upright position in balance and 16.2% in maintaining balance showed poor performance. Conclusion: As a result, with this study, at least 15 percent of high-level employees are inadequate for psychotests, and showed that the fact that one of every seven active employees is a candidate to fall from height. It can be predicted that these cognitive and psychomotor psychotests will reduce mortality accidents caused by falling from height when recruiting and also periodically applied.
Keywords: Psychomotor disorders; accidents; traffic; postural balance
REFERANSLAR:
- Arslanalp M, Kaya K, Kaya Ö. Yüksekte çalışma ve düşme. Yüksekten Düşmeye Karşı Önlemler ve Düşme Durma Sistemleri. 1.Baskı. İstanbul: Kaya Yapı San. ve Tic.Ltd.Şti; 2005. p.1-6.
- Ceylan H. Türkiye'de inşaat sektöründe meydana gelen iş kazalarının analizi. International Journal of Engineering Research and Development. 2014;6(1):1-6.[Crossref]
- Koç S. Ölüm nedeni, orijini ve mekanizması. Yayın No: 4898. Adli Tıp Ders Kitabı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları; 2011. p.100-278.
- Çetin G. Yaralar. Adli Tıp Ders Kitabı. Yayın No: 4898. Adli Tıp Ders Kitabı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları; 2011. p.283-6.
- Gök Ş. Adli Tıp. Tabit Ölümler, Zorlamalı ölümler, Patolojik ölümler. 7. Baskı. İstanbul: Filiz Kitapevi; 2000. p.7-8.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, "Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği",[Link]
- Müngen U, Uzun M. Çalışma Ortamında Ergonomik Koşulların İşçi Sağlığı ve İş Kazaları Açısından Önemi. 3.İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu. Çanakkale. 2011.[Link]
- Grant A, Hinze J. Construction worker fatalities related to trusses: An analysis of the OSHA fatality and catastrohic ıncident database. Safety Science 2014;(65):54-62.[Crossref]
- Baran Y, Esen Y. İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Yüksekte Çalışma, 8. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 2-3 Haziran 2016,[Link]
- Karadağ ÖK, Soytaş Ö. Yüksek Çalışan İşçilerde İşe Uygunluk Değerlendirilmesi: Denge Fonksiyonu Açısından. Türk Tabipler Birliği: Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. 2013;13(48):39-42[Link]
- Karadağ ÖK. Yüksekte çalışma sağlık açısından uygunluk değerlendirilmesi. Ankara Tabip Odası: Çalıştay; 2017.[Link]
- Kaçaroğlu G, Akün E. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoteknik Değerlendirme Merkezine Başvuran Sürücülerin Trafik Kurallarına Uyma Eğilimlerinin ve Tutumlarının İncelenmesi. XII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Panel Bildiri, 9-13 Eylül, Ankara, 2002.
- Öktem Ö. Nöropsikolojik Testler ve Nöropsikolojik Değerlendirme. Türk Psikoloji Dergisi. 2000;9(33):33-44.[Link]
- Mesulam MM. Davranışsal ve Kognitif Nörolojinin İlkeleri. 2. Baskı. Dikkat Şebekeleri, Konfüzyonel durumlar ve ihmal sendromları. İstanbul: Pfizer-Yelkovan; 2000. p.174-85.
- Timuroğlu MK, Çakır S. [Relationship Between the Intention of New Venture of the Entrepreneurs and the Risk Perception]. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2014;16(2):119-136.[Crossref]
- Yeşilleten N. SSK Meslek Hastalıkları Hastaneleri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2000;1(2):2-9.[Link]
- Brzeziński JM. Metodologia Badan Psychologicznych. 1. Baskı. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN; 2012. p.539-47.
- Gwiazdowska-Stanczak S, Mamcarz P, Majchrzak P. System Komputyerowych Testow Psychologicznych Sigma W:Psychologia Transportu. Psychologiczne Aspekty Bezpieczenstwa W Transporcie: Warszawa; 2018;233-236.
- Rotter T. (red.). Metodyka Psychologicznych Badan Kierowcow. 1. Baskı. Warszawa: Instytut Transportu Samochodowego. 2003;542-5.
- Gunver MG, Senocak MS, Vehid S. To determine skewness, mean and deviation with a new approach on continuous PONTE International Journal of Sciences and Research. 2017;73(2).[Crossref]
- Günver MG, Şenocak MŞ, Vehid S. İstatistikte Altın Oran: Çarpık Dağılımların Parametrizasyonunda "Altın Oran" Tabanlı Bir Yöntem Önerisi. 2. Baskı. İstanbul: Türkmen Kitabevi; 2015.
- Choi SD, Guo L, Kim J, Xiong S. Comparison of fatal occupational ınjuries in construction ındustry in the united states, South korea and China. International Journal of Industrial Ergonomics 2019;(71):64-74.[Crossref]
- Gürcanli GE, Müngen U. Analysis of construction accidents in Turkey and responsible parties. Ind Health. 2013;51(6):581-95.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Vasough S, Rostamzadeh S, Chalak MH, Farshad AA, Janpanah M. A Novel Approach Based on DEMATEL Method for Causal Modeling an Effective Factors in Falling from Height Accidents in Construction Projects. Iranian Journal of Health, Safety&Environment 2019;6(4):1355-65.[Link]
- Hsiao H, Simeonov P. Preventing falls from roofs: a critical review. Ergonomics. 2001;44(5):537-61.[Crossref] [PubMed]
- Hu K, Rahmandad H, Jackson S, Woodrow W. Factors Influencing the Risk of Falls in the Construction Industry: A Review of the Evidence. Construction Management and Economics 2011;29(4):397-416.[Crossref]
- Özışık Karaman H. Düşme Tehlikesi Olan İşlerde İşçilerin Nörolojik İzlenimi]. Türk Tabipler Birliği. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2013;13(47):31-8.[Link]
- Önen L. [İş Kazası Riski Yüksek Yerlerde Çalışanlarla İş Kazası Riski Az Yerlerde Çalışanlar Arasındaki Psikolojik Özellikler]. Psikoloji Çalışmaları 2012;20/0:137-150.[Link]
- Eyigör S. Düşmelere Yaklaşım. Ege Tıp Dergisi 2012;5:Ek sayı:43-51.[Link]
- Habibinezdad M, Puckett J, Jebelli H, Karji A, Fardhosseini MS, Asadi S. Neurophsilogical Testing for Assessing Construction Worker's Task Performance at Virtual Height. Automation in Construction 2020:113-103143.[Crossref]
- Esin A. İş kazalarına değişik yaklaşım. Davranışsal güvenlik. Mühendis ve Makine 2008;567(48):3-9.[Link]
.: İşlem Listesi