.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Vardiyalı Çalışan İşçilerin Fiziksel Aktivite, Duygudurumu ve Beslenme Alışkanlıkları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi
The Determination of the Relationship Between Physical Activity, Emotional Status and Eating Habits of Shift Workers
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2020;5(1):10-21
doi: 10.5336/healthsci.2019-65622
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Vardiyalı çalışan işçilerin fiziksel aktivite, duygudurumu ve beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla planlanıp yürütülmüştür. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, Ekim 2018-Aralık 2018 tarihleri arasında, Kahramanmaraş ilinde bir tekstil fabrikasında çalışan ve çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden, yaş aralığı 18-65 yıl olan toplam 450 işçi ile yürütülmüştür. İşçilerin demografik özellikleri, antropometrik ölçümleri, beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite ve duygudurumları uygulanan anket formu ile belirlenmiştir. Bulgular: İşçilerin %80,3'ü erkek ve %89,0'ı haftada 6 gün ve günde 8 saat çalışmaktadır. Vardiya bilgilerine ulaşılan işçilerin (n=163) %48,5'i 08.00-16.00 saatleri arasında çalışmakta ve işçilerin %69,0'ı vardiyalı çalışmanın uyku kalitesini etkilediğini düşünmektedir. Kadın işçilerin (ort. 23,91±3,97 kg/m2) %59,5'inin normal, erkek işçilerin (ort. 26,85±3,83 kg/m2) %46,1'inin hafif şişman olduğu saptanmıştır. İşçilerin %60,0'ının yürüyüş yaptığı ve yürüyüş yapanların %22,0'ının haftada 2-3 kez yürüdüğü belirlenmiştir. İşçilerin %70,0'ı günde 3 ana öğün tüketirken, %50,0'ı ara öğün yapmamaktadır. Çalışanların öğün aralarında her gün çay-kahve (%78,0) ve meyve (%31,8), sonrasında en sık simit-poğaça (%21,5), kuruyemiş (%23,3) ve kek-pasta (%19,5) tükettikleri sonucuna ulaşılmıştır. İşçilerin gün içerisindeki tükettiği ara öğün sayısı arttıkça Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) puanlarının azaldığı saptanmıştır (r=0,12, p=0,01). BDÖ puanı ile çikolata-şekerleme tüketim sıklığı arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (p=0,023). İşçilerin uyku süreleri arttıkça BDÖ puanlarının azaldığı saptanmıştır (r=0,11,p=0,02). Sonuç: Bu çalışma sonunda, vardiyalı çalışan işçilerin uyku sürelerinin, duygudurumları ve beslenme alışkanlıklarını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre; uyku kalitesi ve süresi üzerinde yapılacak iyileştirmeler işçi sağlığı konusunda önemli birer adım olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Vardiyalı çalışma; beslenme alışkanlıkları; depresyon
Amaç: Vardiyalı çalışan işçilerin fiziksel aktivite, duygudurumu ve beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla planlanıp yürütülmüştür. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, Ekim 2018-Aralık 2018 tarihleri arasında, Kahramanmaraş ilinde bir tekstil fabrikasında çalışan ve çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden, yaş aralığı 18-65 yıl olan toplam 450 işçi ile yürütülmüştür. İşçilerin demografik özellikleri, antropometrik ölçümleri, beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite ve duygudurumları uygulanan anket formu ile belirlenmiştir. Bulgular: İşçilerin %80,3'ü erkek ve %89,0'ı haftada 6 gün ve günde 8 saat çalışmaktadır. Vardiya bilgilerine ulaşılan işçilerin (n=163) %48,5'i 08.00-16.00 saatleri arasında çalışmakta ve işçilerin %69,0'ı vardiyalı çalışmanın uyku kalitesini etkilediğini düşünmektedir. Kadın işçilerin (ort. 23,91±3,97 kg/m2) %59,5'inin normal, erkek işçilerin (ort. 26,85±3,83 kg/m2) %46,1'inin hafif şişman olduğu saptanmıştır. İşçilerin %60,0'ının yürüyüş yaptığı ve yürüyüş yapanların %22,0'ının haftada 2-3 kez yürüdüğü belirlenmiştir. İşçilerin %70,0'ı günde 3 ana öğün tüketirken, %50,0'ı ara öğün yapmamaktadır. Çalışanların öğün aralarında her gün çay-kahve (%78,0) ve meyve (%31,8), sonrasında en sık simit-poğaça (%21,5), kuruyemiş (%23,3) ve kek-pasta (%19,5) tükettikleri sonucuna ulaşılmıştır. İşçilerin gün içerisindeki tükettiği ara öğün sayısı arttıkça Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) puanlarının azaldığı saptanmıştır (r=0,12, p=0,01). BDÖ puanı ile çikolata-şekerleme tüketim sıklığı arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (p=0,023). İşçilerin uyku süreleri arttıkça BDÖ puanlarının azaldığı saptanmıştır (r=0,11,p=0,02). Sonuç: Bu çalışma sonunda, vardiyalı çalışan işçilerin uyku sürelerinin, duygudurumları ve beslenme alışkanlıklarını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre; uyku kalitesi ve süresi üzerinde yapılacak iyileştirmeler işçi sağlığı konusunda önemli birer adım olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Vardiyalı çalışma; beslenme alışkanlıkları; depresyon
ABSTRACT
Objective: This study is planned according to the physical activity, mood and nutritional habits of shift personnel. Material and Methods: The study was conducted between October 2018-December 2018 in Kahramanmaras with a total of 450 workers during 18-65 years of age who were a volunteer to accept this study. Demographic characteristics, anthropometric measurements, dietary habits, physical activity levels and emotional situations of workers were measured by a questionnaire form. Results: 80.3% of the workers are male and 89.0% are working 6 days a week and 8 hours a day. 48.5% of the workers who reached the shift information (n=163) were working between 08.00-16.00 and 69.0% of the workers think that shift work affected sleep. In this study, 59.5% of female workers (mean 23.91±3.97 kg/m2) had normal body mass indeks; 46.1% of male workers (mean 26.85±3.83 kg/m2) had overweight. It was determined that 60.0% of the workers were walking and 22.0% of them walking 2-3 times a week. While 70.0% of the workers consumed 3 main meals a day, 50.0% of them never consumed snacks. Workers were consumed mostly tea-coffee (78.0%) and fruit (31.8%), bakery (21.5%), nuts (23.3%) and cakes (19.5%) for a snack. As the number of snacks consumed by the workers increased during the day, the Beck Depression Scale (BDI) scores decreased (r=0.12, p=0.01). The difference between BDI and chocolate-sugar consumption frequency was significant (p=0.023). It was found that BDI scores decreased as workers' sleep times increased (r=0.11, p=0.02). Conclusion: As a result of this study, it has been concluded that the working hours of shift workers affect their sleep periods, mood and nutritional habits. According to this; improvements on sleep quality and duration will be an important step in occupational health.
Keywords: Shift work; dietary habits; depression
Objective: This study is planned according to the physical activity, mood and nutritional habits of shift personnel. Material and Methods: The study was conducted between October 2018-December 2018 in Kahramanmaras with a total of 450 workers during 18-65 years of age who were a volunteer to accept this study. Demographic characteristics, anthropometric measurements, dietary habits, physical activity levels and emotional situations of workers were measured by a questionnaire form. Results: 80.3% of the workers are male and 89.0% are working 6 days a week and 8 hours a day. 48.5% of the workers who reached the shift information (n=163) were working between 08.00-16.00 and 69.0% of the workers think that shift work affected sleep. In this study, 59.5% of female workers (mean 23.91±3.97 kg/m2) had normal body mass indeks; 46.1% of male workers (mean 26.85±3.83 kg/m2) had overweight. It was determined that 60.0% of the workers were walking and 22.0% of them walking 2-3 times a week. While 70.0% of the workers consumed 3 main meals a day, 50.0% of them never consumed snacks. Workers were consumed mostly tea-coffee (78.0%) and fruit (31.8%), bakery (21.5%), nuts (23.3%) and cakes (19.5%) for a snack. As the number of snacks consumed by the workers increased during the day, the Beck Depression Scale (BDI) scores decreased (r=0.12, p=0.01). The difference between BDI and chocolate-sugar consumption frequency was significant (p=0.023). It was found that BDI scores decreased as workers' sleep times increased (r=0.11, p=0.02). Conclusion: As a result of this study, it has been concluded that the working hours of shift workers affect their sleep periods, mood and nutritional habits. According to this; improvements on sleep quality and duration will be an important step in occupational health.
Keywords: Shift work; dietary habits; depression
REFERANSLAR:
- Morselli L, Leproult R, Balbo M, Spiegel K. Role of sleep duration in the regulation of glucose metabolism and appetite. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2010;24(5):687-702. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ma Y, Bertone ER, Stanek EJ 3rd, Reed GW, Hebert JR, Cohen NL, et al. Association between eating patterns and obesity in a free-living Us adult population. Am J Epidemiol. 2003;158(1):85-92. [Crossref] [PubMed]
- Di Lorenzo L, De Pergola G, Zocchetti C, L'abbate N, Basso A, Pannacciulli N, et al Effect of shift work on body mass index: results of a study performed in 319 glucose-tolerant men working in a southern Italian industry. Int J Obes Relat Metab Disord. 2003;27(11):1353-8. [Crossref] [PubMed]
- Yıldız AN, Gedikli FG, Küçükbiçer B. Vardiyalı Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği Konuları. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu Yayını. Ankara: Aydoğdu Ofset; 2012. p.62.
- Çekal N. [A research about nutrition behavior of women workers that working shift]. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2008;10(4):83-95.
- Özvurmaz S, Öncü AZ. [The effect of shitf working and rotating shifts on nurses]. Journal of Adnan Menderes University Health Sciences Faculty. 2018;2(1):39-46.
- Geliebter A, Gluck ME, Tanowitz M, Aronoff NJ, Zammit GK. Work-shift period and weight change. Nutrition. 2000;16(1):27-9. [Crossref]
- Sallinen M, Kecklund G. Shift work, sleep, and sleepiness-differences between shift schedules and systems. Scand J Work Environ Health. 2010;36(2):121-33. [Crossref] [PubMed]
- Çalık KY, Aktaş S, Bulut HK, Anahar EÖ. [The effect of shitf working and rotating shifts on nurses]. Sağlık Bilimleri Ve Meslekleri Dergisi. 2015;2(1):33-45. [Crossref]
- Nicholson PJ, D'Auria DA. Shift work, health, the working time regulations and health assessments. Occup Med (Lond). 1999;49(3):127-37. [Crossref] [PubMed]
- An M, Colarelli SM, O'Brien K, Boyajian ME. Why we need more nature at work: effects of natural elements and sunlight on employee mental health and work attitudes. PloS One. 2016;11(5):E0155614. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kılıç R, Hakan B, Erdoğan K. Depressıon and turnover intentıon among hotel employees. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2016;14(1):318-31.
- Ridge D, Broom A, Kokanović R, Ziebland S, Hill N. Depression at work, authenticity in question: experiencing, concealing and revealing. Health (London). 2017;23(3):344-61. [Crossref] [PubMed]
- Taştan K, Öztekin C, Kaya A, Demirhan B. [Depression levels and affecting factors of employees in a university hospital]. Ankara Med J. 2016;16(4):354-60. [Crossref]
- Bacak B, Kazancı E. [Assesment of pyhsiological, psychological and sociological effects that night shitf workers encounter in Turkish work life]. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi. 2014;3(6).
- Beck AT, Ward CH, Mendelson M, Mock J, Erbaugh J. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry. 1961;4(6):561-71. [Crossref] [PubMed]
- Hisli N. [A reliability and validity study of Beck Depression Inventory in a university student sample]. J Psychol. 1989;7(23):3-1.
- Baysal A. Beslenme. 13. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi; 2011. p.5-20.
- Bekar A, Ersoy AF. [The evaluation of energy expenditure and nutritional status of the workers in the industry]. Vocational Education. 2011;6(3):84-108.
- Resmi Gazete (06.04.2004, Sayı: 25425) sayılı İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği; 2004. p.1. Erişim tarihi: Mayıs 2017.
- Axelsson J, Akerstedt T, Kecklund G, Lowden A. Tolerance to shift work-how does it relate to sleep and wakefulness? Int Arch Occup Environ Health. 2004;77(2):121-9. [Crossref] [PubMed]
- Ergüney S, Tan M, Sivrikaya S, Erdem N. [Occupational risks that nurses face]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2001;4(1):63-74.
- Özvurmaz S, Öncü AZ. [The effect of shift working and rotating shifts on nurses]. Journal of Adnan Menderes University Health Sciences Faculty. 2018;2(1):39-46.
- Zverev YP, Misiri HE. Perceived effects of rotating shift work on nurses' sleep quality and duration. Malawi Med J. 2009;21(1):19-21. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Selvi Y, Güzel Özdemir P, Aydın A, Beşiroğlu L. [Influence of night shift work on psychologic state and quality of life in health workers]. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi. 2010;23(4):238-43. [Crossref]
- Knutsson A. Health disorders of shift workers. Occup Med (Lond). 2003;53(2):103-8. [Crossref] [PubMed]
- Theorell T, Åkerstedt T. Day and night work: changes in cholesterol, uric acid, glucose and potassium in serum and in circadian patterns of urinary catecholamine excretion. A longitudinal cross-over study of railway workers. Acta Med Scand. 1976;200(1-2):47-53. [Crossref] [PubMed]
- Gustafsson PE. Persson M, Hammarström A. Socio-economic disadvantage and body mass over the life course in women and men: results from the northern swedish cohort. Eur J Public Health. 2011;22(3):322-7. [Crossref] [PubMed]
- Rahe C, Czira ME, Teismann H, Berger K. Associations between poor sleep quality and different measures of obesity. Sleep Med. 2015;16(10):1225-8. [Crossref] [PubMed]
- Pandalai SP, Schulte PA, Miller DB. Conceptual heuristic models of the interrelationships between obesity and the occupational environment. Scand J Work Environ Health. 2013;39(3):221-32. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karlsson B, Knutsson A, Lındahl B. Is there an association between shift work and having a metabolic syndrome? Results from a population based study of 27 485 people. Occup Environ Med. 2001;58(11):747-52. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sözen S, Bilir N, Yıldız AN, Yıldız E, Sözen T. [Nutrition habits and related anthropometric measurements of employees working at an institution of metal industry]. Toplum Hekimliği Bülteni. 2009;28(3):7-14.
- Avcı İA, Erdoğan TK. [Hazelnut factory workers in working in the evaluation of the frequency of obesity and healthy life habits]. TAF Prev Med Bull. 2015;14(5):364-9. [Crossref]
.: İşlem Listesi