Ticari Değere Sahip Tıbbi ve Aromatik Bitkisel Droglar
Medicinal and Aromatic Herbal Drogs with Commercial Value
J Lit Pharm Sci. 2020;9(3):240-9
doi: 10.5336/pharmsci.2020-74261
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Tıbbi ve aromatik bitkiler, başta sağlık ve gıda olmak üzere pek çok alanda hayatımızda yer alırlar. Geçmişten günümüze kadar insanlık tarihinde, uğrunda savaşlar çıkacak kadar değerli olmuşlardır. Günümüzde 'doğala dönüş' anlayışının gelişmesiyle, tıbbi ve aromatik bitkilerin hayatımızdaki yeri ve ticari değeri gün geçtikçe artmaktadır. Buna bağlı olarak bitkisel drog ticareti, dünya pazarında giderek artan önemli bir paya sahip olmaktadır. Ticareti yapılan bitkiler sadece ham drog olarak değil, uçucu yağlar, sabit yağlar ve ekstreler gibi pek çok bitkisel ürünün başlangıç maddesi olarak da kullanılmakta ve piyasaya sunulmaktadır. Türkiye, yabani tıbbi ve aromatik bitkisel kaynak zenginliğinin yanı sıra ticari değere sahip aromatik ve tıbbi bitki kültürüne de elverişli bir konumdadır. Bu yönden büyük bir ekonomik potansiyele sahiptir ve bu potansiyeli yeterli seviyede değerlendirebilmeyi, bu alandaki ticari hacmini genişletebilmeyi amaçlamaktadır. Bitkisel droglar ve bunlardan hazırlanan ürünler, ticari olarak net bir şekilde sınıflandırma sistemine alınamadığı için dünyadaki üretim miktarlarını, ithalat ve ihracat verilerini net olarak tespit etmek oldukça zordur. Bu çalışmada, tıbbi ve aromatik bitkisel drog ticaretinin geçmişten günümüze dünyadaki ve Türkiye'deki durumu bilimsel ve istatistiksel veriler eşliğinde derlenmiş, bazı sorunların çözümüne yönelik önerilere yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Tıbbi ve aromatik bitkiler; drog; ticaret
Tıbbi ve aromatik bitkiler, başta sağlık ve gıda olmak üzere pek çok alanda hayatımızda yer alırlar. Geçmişten günümüze kadar insanlık tarihinde, uğrunda savaşlar çıkacak kadar değerli olmuşlardır. Günümüzde 'doğala dönüş' anlayışının gelişmesiyle, tıbbi ve aromatik bitkilerin hayatımızdaki yeri ve ticari değeri gün geçtikçe artmaktadır. Buna bağlı olarak bitkisel drog ticareti, dünya pazarında giderek artan önemli bir paya sahip olmaktadır. Ticareti yapılan bitkiler sadece ham drog olarak değil, uçucu yağlar, sabit yağlar ve ekstreler gibi pek çok bitkisel ürünün başlangıç maddesi olarak da kullanılmakta ve piyasaya sunulmaktadır. Türkiye, yabani tıbbi ve aromatik bitkisel kaynak zenginliğinin yanı sıra ticari değere sahip aromatik ve tıbbi bitki kültürüne de elverişli bir konumdadır. Bu yönden büyük bir ekonomik potansiyele sahiptir ve bu potansiyeli yeterli seviyede değerlendirebilmeyi, bu alandaki ticari hacmini genişletebilmeyi amaçlamaktadır. Bitkisel droglar ve bunlardan hazırlanan ürünler, ticari olarak net bir şekilde sınıflandırma sistemine alınamadığı için dünyadaki üretim miktarlarını, ithalat ve ihracat verilerini net olarak tespit etmek oldukça zordur. Bu çalışmada, tıbbi ve aromatik bitkisel drog ticaretinin geçmişten günümüze dünyadaki ve Türkiye'deki durumu bilimsel ve istatistiksel veriler eşliğinde derlenmiş, bazı sorunların çözümüne yönelik önerilere yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Tıbbi ve aromatik bitkiler; drog; ticaret
ABSTRACT
Medicinal and aromatic plants take part in our lives, especially in health and food. From the past to the present, they have been valuable enough to have wars in human history. Today, with the development of 'return to nature' understanding, the place and commercial value of medicinal and aromatic plants are increasing day by day. Accordingly, medicinal and aromatic herbal drug trade has an increasingly important share in the world market. Traded plants are not only used as raw drugs but also as a starting material for many herbal products such as essential oils, fixed oils and extracts. Turkey in addition to the abundance of wild resources of medicinal and aromatic plants, ıt is also suitable for the culture. It has a great economic potential in this respect. Turkey aims to evaluate this potential and to expand its commercial volume sufficiently. Herbal drugs and products cannot be clearly classified commercially therefore, it is very difficult to clearly determine the production quantities, import and export data. In this study, the status of medicinal and aromatic herbal drug trade were investigated in Turkey and in the world. Scientific and statistical data are provided and suggestions for some problems were given.
Keywords: Medicinal and aromatic plants; drog; trade
Medicinal and aromatic plants take part in our lives, especially in health and food. From the past to the present, they have been valuable enough to have wars in human history. Today, with the development of 'return to nature' understanding, the place and commercial value of medicinal and aromatic plants are increasing day by day. Accordingly, medicinal and aromatic herbal drug trade has an increasingly important share in the world market. Traded plants are not only used as raw drugs but also as a starting material for many herbal products such as essential oils, fixed oils and extracts. Turkey in addition to the abundance of wild resources of medicinal and aromatic plants, ıt is also suitable for the culture. It has a great economic potential in this respect. Turkey aims to evaluate this potential and to expand its commercial volume sufficiently. Herbal drugs and products cannot be clearly classified commercially therefore, it is very difficult to clearly determine the production quantities, import and export data. In this study, the status of medicinal and aromatic herbal drug trade were investigated in Turkey and in the world. Scientific and statistical data are provided and suggestions for some problems were given.
Keywords: Medicinal and aromatic plants; drog; trade
REFERANSLAR:
- Lewin R. [The origin of modern man]. Özüaydın N, Çeviri editörü. Modern İnsanın Kökeni. 7. Baskı. Ankara: Tübitak; 2000. p.23.
- Robert J. Braidwood. [Prehistoric man]. Altınok B, Çeviri editörü. Tarih Öncesi İnsan. 2. Baskı. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları; 1995. p.136.
- Anonymous. [Turkey Pharmaceutical Industry Strategy Document and Action Plan] Türkiye İlaç Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Genel Müdürlüğü. Ankara: 2015.
- Güner A, Aslan S, Ekim T, Vural M, Babaç M.T, [Turkey plant list (vascular plants)]. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını; 2012. p.24.
- Dış Ticaret Politikası Ve Tarifeler. Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. Ankara: 2019.
- Faydaoğlu E, Sürücüoğlu MS. [History of the use of medical and aromatic plants and their economic importance]. Journal of Kastamonu University Faculty of Forestry. 2011;11(1):52-67.[Link]
- Baser KHC. Use of Medicinal and Aromatic Plants in Pharmaceutical and Alcoholic Beverages Industry. İstanbul: Istanbul Chamber of Commerce Publication; 1997. p.39.
- Acıbuca V, Bostan Budak D. [Place and importance of medicinal and aromatic plants in the world and Turkey]. Çukurova J Agric Food Sci. 2018;33(1):37-44.[Link]
- Marshall, E. Health and Wealth from Medicinal Aromatic Plants. FAO Diversification Booklet 17. Rural Infrastructure and Agro-Industries Division Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome 2011.[Link]
- Kırıcı S. General Situation of Medicinal and Aromatic Plants in Turkey. TURKTOB Magazine. 2015;1:15.[Link]
- Taşçı K. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sektör Raporu. Kayseri: Orta Anadolu Kalkınma Ajansı; 2015. p.1-13.[Link]
- Keykubat B. Tıbbi Aromatik Bitkiler ve İyi Yaşam. İzmir Ticaret Borsası Ar-Ge Müdürlüğü. İzmir: İzmir Ticaret Borsası Yayınları; 2016. p.8.
- Temel M, Tınmaz AB, Öztürk M, Gündüz O. [Production and trade of medicinal and aromatic plants in the world and Turkey]. KSU J Agric Nat. 2018;21(Special Issue):198-214.[Crossref]
- Bayramoğlu MM, Toksoy D. A Research on Herbalists and Medicinal Plant Trade (Eastern Black Sea Region). TMMOB Orman Mühendisleri Odası Dergisi. 2008;45:34-9.[Link]
- Dagmar L. The role of east and Southeast Europe in the medicinal and aromatic plants trade, medicinal plant conservation group, Germany. 2002.[Link]
- Lange D. Medicinal and aromatic plants: trade, production, and management of botanical resources. Acta Horticulturae. 2004; 629:177-97.[Crossref]
- Yaldız G, Çamlıca M. [Production of medicinal and aromatic plants commerce in Turkey] Bahçe. 2018;47(Special Issue 2):224-9.[Link]
- Schippmann U, Leaman D, Cunningham AB. A comparison of cultivation and wild collection of medicinal and aromatic plants under sustainability aspects. Frontis. 2006;17:75-95.[Crossref]
- World Health Statistics. Global Health Observatory (GHO) data. World Health Organizanization; 2015.
- FAO 2017. Food and Agriculture Organization of the United Nations Data; 2017.[Link]
- ITC 2016. International Trade Center Statictics Database.[Link]
- Heath HB. Source Book of Flavours. Westport: AVI Sourcebook and Handbook Series: 1981. p.890.
- Başer KHC. Industrial Use of Medicinal and Aromatic Herbs. TAB Bülteni.1998;13-14:19-43.[Link]
- Gölükçü M, Tokgöz H, Çelikyurt MA, Tuğrul Ay S. Tıbbi Ve Aromatik Bitki İşletmelerinin Yapısal Analizi. Antalya: Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı; 2012. p.10.[Link]
- Dioscorides de Materia Medica. Tess Anne Osbaldeston; 2000.
- Arslan N. Endemik Tıbbi Bitkilerimiz. II. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu. Yalova: Bildiriler Kitabı; 2014. p.9-21.[Link]
- Anonim. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu. 2018.[Link]
- Resmî Gazete (16.03.2017, Sayı: 30009).[Link]
- TMO. 2015 yılı Haşhaş Sektör Raporu.[Link]
- TMO 2016. Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü 78. Hesap Dönemi Faaliyet Raporu, Mali İşler Daire Başkanlığı. 2016.[Link]
- OGM. Odun Dışı Orman Ürünlerinin Envanter ve Planlaması ile Üretim ve Satış Esasları. Tebliğ No: 302. Ankara: 2016.[Link]
- TÜİK 2016a. Aromatik ve Tıbbi Bitkiler. Türkiye İstatistik Kurumu verileri 2016.[Link]
.: İşlem Listesi