.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Genç Takım Sporcularında Anne-Baba Tutumları ile Prososyal ve Antisosyal Davranışlar Arasındaki İlişki:Kesitsel Araştırma
The Relationship Between Parental Attitudes and Prosocial and Antisocial Behaviors in Young Team Athletes:Cross-Sectional Research
Turkiye Klinikleri J Sports Sci. 2023;15(3):413-21
doi: 10.5336/sportsci.2023-97701
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bireyin davranışlarını belirleyen en önemli etkenlerden birinin aile olduğu bilinmektedir. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, genç takım sporcularında algılanan anne-baba tutumları ile prososyal ve antisosyal davranış ilişkisinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, ilişkisel tarama modelinde bir çalışmadır. Araştırmaya farklı spor branşlarından (futbol, voleybol, basketbol, hentbol) 13-17 yaş (X: 14,11±1,35), 156 erkek, 91 kadın olmak üzere toplam 247 genç sporcu katılmıştır. Veri toplama aracı olarak Sporda Prososyal ve Antisosyal Davranış Ölçeği ve Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde; tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra Pearson korelasyon katsayısı tekniği, tek yönlü varyans tekniği ve bağımsız gruplar için t-testi analizinden yararlanılmıştır. Bulgular: Genç takım sporcularının rakip ve takım arkadaşlarına yönelik prososyal davranış ortalamaları, antisosyal davranış ortalamalarına göre yüksektir. Çocuk yetiştirme tutumlarında ise kabul/ilgi alt boyutlarının, sıkı denetim/kontrol alt boyut ortalama puanlarından yüksek olduğu tespit edilmiştir. Prososyal ve antisosyal davranışlarda branşa ilişkin yapılan tek yönlü varyans analizi sonuçlarına göre spor branşları açısından anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Çocuk yetiştirme tutumları ile sporda prososyal ve antisosyal davranış alt boyutları arasındaki korelasyona göre ise prososyal ile baba kabul/ilgi arasında, antisosyal ile anne sıkı denetim/kontrol ve baba sıkı denetim/kontrol arasında anlamlı düzeyde pozitif yönde ilişki saptanmıştır. Cinsiyet değişkeninin sporda prososyal ve antisosyal davranışlar üzerinde etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca yaş arttıkça hem prososyal hem de antisosyal davranışta artma olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Kabul/ilgi boyutunda yer alan anne-babaların çocuklarının, sporun içerisinde prososyal davranışlar sergiledikleri söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Çocuk yetiştirme stilleri; prososyal-antisosyal davranış; takım sporları
Amaç: Bireyin davranışlarını belirleyen en önemli etkenlerden birinin aile olduğu bilinmektedir. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, genç takım sporcularında algılanan anne-baba tutumları ile prososyal ve antisosyal davranış ilişkisinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, ilişkisel tarama modelinde bir çalışmadır. Araştırmaya farklı spor branşlarından (futbol, voleybol, basketbol, hentbol) 13-17 yaş (X: 14,11±1,35), 156 erkek, 91 kadın olmak üzere toplam 247 genç sporcu katılmıştır. Veri toplama aracı olarak Sporda Prososyal ve Antisosyal Davranış Ölçeği ve Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde; tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra Pearson korelasyon katsayısı tekniği, tek yönlü varyans tekniği ve bağımsız gruplar için t-testi analizinden yararlanılmıştır. Bulgular: Genç takım sporcularının rakip ve takım arkadaşlarına yönelik prososyal davranış ortalamaları, antisosyal davranış ortalamalarına göre yüksektir. Çocuk yetiştirme tutumlarında ise kabul/ilgi alt boyutlarının, sıkı denetim/kontrol alt boyut ortalama puanlarından yüksek olduğu tespit edilmiştir. Prososyal ve antisosyal davranışlarda branşa ilişkin yapılan tek yönlü varyans analizi sonuçlarına göre spor branşları açısından anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Çocuk yetiştirme tutumları ile sporda prososyal ve antisosyal davranış alt boyutları arasındaki korelasyona göre ise prososyal ile baba kabul/ilgi arasında, antisosyal ile anne sıkı denetim/kontrol ve baba sıkı denetim/kontrol arasında anlamlı düzeyde pozitif yönde ilişki saptanmıştır. Cinsiyet değişkeninin sporda prososyal ve antisosyal davranışlar üzerinde etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca yaş arttıkça hem prososyal hem de antisosyal davranışta artma olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Kabul/ilgi boyutunda yer alan anne-babaların çocuklarının, sporun içerisinde prososyal davranışlar sergiledikleri söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Çocuk yetiştirme stilleri; prososyal-antisosyal davranış; takım sporları
ABSTRACT
Objective: It is known that one of the most important factors determining an individual's behavior is the family. Based on this, the aim of this study is to investigate the relationship between perceived parental attitudes and prosocial and antisocial behavior in young team athletes. Material and Methods: The research is a study in relational screening model. A total of 247 young athletes from different sports branches (football, volleyball, basketball, handball) aged 13-17 (X: 14.11±1.35), 156 male and 91 female, participated in the research. Prosocial and Antisocial Behavior Scale in Sports and Parenting Styles Questionnaire were used as data collection tools. In the analysis of data; in addition to descriptive statistics, Pearson correlation coefficient technique, one-way variance technique and t-test analysis for independent groups were used. Results: Prosocial behavior averages of young team athletes towards their opponents and teammates are higher than antisocial behavior averages. In child-rearing attitudes, acceptance/interest sub-dimensions were found to be higher than the average scores of strict supervision/control sub-dimensions. According to the results of the one-way analysis of variance regarding the branch in prosocial and antisocial behaviors, no significant difference was found in terms of sports branches. According to the correlation between child-rearing attitudes and the sub-dimensions of prosocial and antisocial behavior in sports, a significant positive relationship was found between prosocial and father's acceptance/attention, antisocial and mother strict supervision/control, and father strict supervision/control. It was determined that the gender variable had no effect on prosocial and antisocial behaviors in sports. In addition, it was determined that there was an increase in both prosocial and antisocial behavior as age increased. Conclusion: It can be said that the children of parents in the acceptance/interest dimension exhibit prosocial behaviors in sports.
Keywords: Child rearing styles; prosocial-antisocial behavior; team sports
Objective: It is known that one of the most important factors determining an individual's behavior is the family. Based on this, the aim of this study is to investigate the relationship between perceived parental attitudes and prosocial and antisocial behavior in young team athletes. Material and Methods: The research is a study in relational screening model. A total of 247 young athletes from different sports branches (football, volleyball, basketball, handball) aged 13-17 (X: 14.11±1.35), 156 male and 91 female, participated in the research. Prosocial and Antisocial Behavior Scale in Sports and Parenting Styles Questionnaire were used as data collection tools. In the analysis of data; in addition to descriptive statistics, Pearson correlation coefficient technique, one-way variance technique and t-test analysis for independent groups were used. Results: Prosocial behavior averages of young team athletes towards their opponents and teammates are higher than antisocial behavior averages. In child-rearing attitudes, acceptance/interest sub-dimensions were found to be higher than the average scores of strict supervision/control sub-dimensions. According to the results of the one-way analysis of variance regarding the branch in prosocial and antisocial behaviors, no significant difference was found in terms of sports branches. According to the correlation between child-rearing attitudes and the sub-dimensions of prosocial and antisocial behavior in sports, a significant positive relationship was found between prosocial and father's acceptance/attention, antisocial and mother strict supervision/control, and father strict supervision/control. It was determined that the gender variable had no effect on prosocial and antisocial behaviors in sports. In addition, it was determined that there was an increase in both prosocial and antisocial behavior as age increased. Conclusion: It can be said that the children of parents in the acceptance/interest dimension exhibit prosocial behaviors in sports.
Keywords: Child rearing styles; prosocial-antisocial behavior; team sports
REFERANSLAR:
- Kağıtçıbaşı Ç. Kültürel Psikoloji: Kültür Kavramında İnsan ve Aile. 1. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık; 1998.
- Baysal AC, Tekarslan E. Davranış Bilimleri. 2. Baskı. İstanbul: Avcıol Basım Yayım; 1981.
- Çağdaş A. Anne-Baba-Çocuk İletişimi. 1. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım; 2002.
- Bircan S, Erden G. Madde bağımlılığı: aile ile ilgili olası risk faktörleri, algılanan ebeveyn kabul-reddi ve çocuk yetiştirme stilleri [Substance abuse: the family related risk factors, percieved parental acceptance-rejection and parenting styles]. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Derg. 2011;18(3). [Link]
- Sümer N, Güngör D. Çocuk yetiştirme stillerinin bağlanma stilleri, benlik değerlendirmeleri ve yakın ilişkiler üzerindeki etkisi [The effect of parenting styles on attachment styles, self-evaluations and close relationships]. Türk Psikol Derg. 1999;14(44):35-58. [Link]
- Tunç A, Tezer E. Çocuk yetiştirme stilleri ve benlik saygısı arasındaki ilişki [The relationship between parenting styles and self-esteem]. Türk Psikolojik Danışma ve Rehb Derg. 2006;3(25):37-44. [Link]
- Oğuz F, Özçelik ADÖ. Ergenlerde algılanan anne baba tutumu ile madde bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi [An analysis of the relationship between perceived parental attitude and substance abuse in adolescents]. Uluslararası Sos Araştırmalar Derg. 2018;11(58):535-43. [Crossref]
- Baumrind D. Effects of authoritative parental control on child behavior. Child Dev. 1966;37(4):887-907. [Crossref]
- Baumrind D. Current patterns of parental authority. Dev Psychol. 1971;4(1):1-1. [Crossref]
- Yavuzer H. Ana-Baba ve Çocuk. 20. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi; 2009.
- Kulaksızoğlu A. Ergenlik Psikolojisi. 1. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi; 2020.
- Kavussanu M, Boardley ID. The prosocial and antisocial behavior in sport scale. J Sport Exerc Psychol. 2009;31(1):97-117. [Crossref] [PubMed]
- Orhan S, Salman MN. Genç futbolcularda antrenör-sporcu ilişkisinin ahlaki karar alma tutumları ile prososyal ve antisosyal davranışlarla ilişkisi [The relationship of the coach-athlete relationship with the moral decision-making attitudes and prosocial and antisocial behaviors in young football players]. Sport Bakış Spor ve Eğitim Bilim Derg. 2021;8(3):334-55. [Crossref]
- Şahinler Y. Takım sporcularının prososyal ve antisosyal davranış eğilimlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi [Investigation of prosocial and antisocial behavior tendencies of team athletes according to different variables]. Res Sport Educ Sci. 2022;24(2):37-40. [Link]
- Eri E. Futbol altyapı sporcularında algılanan ebeveyn tutumları ile başarı motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi [Investigation of relationship between perceived parental attitudes and success motivation in young football players]. Eurasian Res Sport Sci. 2018;3(2):80-92. [Crossref]
- Certel Z, Bahadır Z, Varol SR, Saracaloğlu AS. Ortaokul öğrencilerinin antisosyal inanç ve tutumları üzerine bir araştırma [A research on antisocial beliefs and attitudes of students of secondary school]. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilim Derg. 2014;5(2):30-42. [Link]
- Balçıkanlı GS. The Turkish adaptation of the prosocial and antisocial behavior in sport scale. Int J Humanit Soc Sci. 2013;3(13):271-6. [Link]
- Alemdağ S. Genç futbolcuların prososyal ve antisosyal davranışlarının incelenmesi [Investigation of prosocial and antisocial behaviors of young football players]. Spor ve Performans Araştırmaları Derg. 2018;9(2):102-9. [Crossref]
- Román PÁL, Castıllo RM Del, Sanchez JS, Montılla JAP. Analysis of the influence of sports practice on prosocial and antisocial behaviour in a contemporary Spanish adolescent population. Int J Sport Psychol. 2023;54:16-31. [Link]
- Şirin EF. Futbolcu kızların (12-15 yaş) spora katılım motivasyonlarının belirlenmesi [Determination of participation motivation in young female soccer players (12-15 years old)]. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilim Derg. 2008;6(1):1-7. [Crossref]
- İlhan L, Gencer E. Liselerarası badminton müsabakalarına katılan sporcu-öğrencilerin spora katılım motivasyonlarının belirlenmesi [Determination of participation motivation of high school athlete-students that participated in badminton competition]. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Derg. 2017;18(1-4):1-6. [Link]
- Kaman MB, Gündüz N, Gevat C. Tenis sporcularının spora katılım motivasyonlarının incelenmesi [Research on the motivation of tennis players for participating in sports]. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilim Derg. 2017;15(2):65-72. [Crossref]
- Rutten EA, Schuengel C, Dirks E, Stams GJJM, Biesta GJJ. Predictors of antisocial and prosocial behavior in an adolescent sports context. Soc Dev. 2011;20(2):294-315. [Crossref]
- Yıldız E, Erci B. Anne baba tutumları ile adölesan saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi [The investigation of relation between parental behavior and adolescence aggressiveness behavior]. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilim Enstitüsü Derg. 2013;1(3):6-11. [Link]
- Yükçü ŞB, Tok Aİ, Güngör I, Uslu E, Taştekin E, Demircioğlu H. Ön ergenlik döneminde sosyal duygusal öğrenme becerileri, akran algıları ve ebeveyn tutum algılarının incelenmesi [Investigation of social emotional learning skills, peer perception and parent attitude perception in preadolescence]. Sos Bilim Derg. 2021;8(53):431-51. [Crossref]
- Balçıkanlı GS, Yıldıran İ. Elit salon hokeyi oyuncularında empatik beceri ile prososyal davranışlar arasındaki ilişki [Relationship between empathic skills of field hockey players and their prosocial behaviors]. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Derg. 2018;23(1):1-8. [Link]
- Sage L, Kavussanu M. Multiple goal orientations as predictors of moral behavior in youth soccer. Sport Psychol. 2007;21(4):417-37. [Crossref]
- Stanger N, Kavussanu M, Boardley ID, Ring C. The influence of moral disengagement and negative emotion on antisocial sport behavior. Sport Exerc Perform Psychol. 2013;2(2):117-29. [Crossref]
- Micai M, Kavussanu M, Ring C. Executive function is associated with antisocial behavior and aggression in athletes. J Sport Exerc Psychol. 2015;37(5):469-76. [Crossref] [PubMed]
- Alemdağ C. Saldırganlıkta prososyal ve antisosyal davranışların rolü [The role of prosocial and antisocial behaviors in aggression]. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Derg. 2019;21(3):107-16. [Link]
- Knafo A, Plomin R. Prosocial behavior from early to middle childhood: genetic and environmental influences on stability and change. Dev Psychol. 2006;42(5):771-86. [Crossref] [PubMed]
- Ağır M. Sınıf içi sosyal uyum davranışlarına yönelik, prososyal davranışların kazanımına ilişkin grup rehberliği örneği [Acquisition of prosocial behaviors for social adjustment in classroom: group guidance example]. Hacettepe Sosyal Bilimler Derg. 2017;(18):2147-3390. [Link]
.: İşlem Listesi