.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Yenidoğan Bebeği Olan Annelerin Kendileri ve Bebekleri İçin Yaptıkları Geleneksel Uygulamalar ve İlişkili Faktörler:Kesitsel Bir Çalışma
Traditional Practices of Mothers with Newborn Babies for Themselves and Their Babies and Related Factors:A Cross-Sectional Study
J Tradit Complem Med. 2023;6(3):201-10
doi: 10.5336/jtracom.2023-96403
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Araştırmada, yenidoğan bebeği olan annelerin ilk 28 günde kendilerine ve bebeklerine yaptıkları geleneksel uygulamaların ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Kesitsel tipteki araştırma, yenidoğan bebeği olan (0-28 gün) 305 anne ile tamamlanmıştır. Veri toplama aracı araştırmacılar tarafından oluşturulan tanımlayıcı formdur. Veriler, 20 Mart-30 Temmuz 2022 tarihleri arasında yüz yüze görüşme ile toplanmıştır. Bulgular: Araştırmada annelerin yaş ortalaması 29,28±5,3'tür. Çalışmada yenidoğanların %51,1'i kız ve %63,3'ü 22-28 günlüktür. Çalışmaya katılan annelerin %64,3'ü en az bir geleneksel uygulama yaparken %52,8'i bebek bakımı, %42,6'sı lohusalık ile ilgili geleneksel uygulama yapmaktadır. En sık yapılan geleneksel uygulamalar; annelerin kendileri için al yazma/toka/örtü ile albasmasından korunma ve albasması olmaması için yalnız bırakılmama, bebekleri için; tuzlama, göbek bağının gömülmesi ve sarı kıyafetler giydirme/örtme olduğu görülmüştür. Annelerin geleneksel uygulama yapmaları ile; yaşanılan yer, eğitim, yaş, çalışma durumu, gelir, aile yapısı, aile büyükleri ile yaşama, bebeğin kaçıncı çocuk olduğu, düşük/ölü doğum öyküsü, bebeğin yaşı, hastanede kalış süresi, geleneksel uygulamaları yararlı bulma durumu, lohusalık ve bebek bakımında geleneksel uygulamalar ile ilgili bilgi durumu arasında anlamlı bir farklılık belirlenmiştir. Sonuç: Anneler kendileri ve bebekleri için geleneksel uygulama yapmaya devam etmektedir. Bu uygulamalardan bazıları yenidoğan döneminde başlamaktadır. Anneler yenidoğan döneminde hemşireler tarafından transkültürel yaklaşımla bilgilendirilmelidir. Doğum sonrası hastanede kalışta ve bebek çocuk izlemlerinde geleneksel uygulamalara yönelik gözlemler yapılmalı, eğitimler planlanmalı ve etkili bir şekilde yürütülmelidir.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel tıp; yenidoğan; bebek bakımı; postpartum dönem
Amaç: Araştırmada, yenidoğan bebeği olan annelerin ilk 28 günde kendilerine ve bebeklerine yaptıkları geleneksel uygulamaların ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Kesitsel tipteki araştırma, yenidoğan bebeği olan (0-28 gün) 305 anne ile tamamlanmıştır. Veri toplama aracı araştırmacılar tarafından oluşturulan tanımlayıcı formdur. Veriler, 20 Mart-30 Temmuz 2022 tarihleri arasında yüz yüze görüşme ile toplanmıştır. Bulgular: Araştırmada annelerin yaş ortalaması 29,28±5,3'tür. Çalışmada yenidoğanların %51,1'i kız ve %63,3'ü 22-28 günlüktür. Çalışmaya katılan annelerin %64,3'ü en az bir geleneksel uygulama yaparken %52,8'i bebek bakımı, %42,6'sı lohusalık ile ilgili geleneksel uygulama yapmaktadır. En sık yapılan geleneksel uygulamalar; annelerin kendileri için al yazma/toka/örtü ile albasmasından korunma ve albasması olmaması için yalnız bırakılmama, bebekleri için; tuzlama, göbek bağının gömülmesi ve sarı kıyafetler giydirme/örtme olduğu görülmüştür. Annelerin geleneksel uygulama yapmaları ile; yaşanılan yer, eğitim, yaş, çalışma durumu, gelir, aile yapısı, aile büyükleri ile yaşama, bebeğin kaçıncı çocuk olduğu, düşük/ölü doğum öyküsü, bebeğin yaşı, hastanede kalış süresi, geleneksel uygulamaları yararlı bulma durumu, lohusalık ve bebek bakımında geleneksel uygulamalar ile ilgili bilgi durumu arasında anlamlı bir farklılık belirlenmiştir. Sonuç: Anneler kendileri ve bebekleri için geleneksel uygulama yapmaya devam etmektedir. Bu uygulamalardan bazıları yenidoğan döneminde başlamaktadır. Anneler yenidoğan döneminde hemşireler tarafından transkültürel yaklaşımla bilgilendirilmelidir. Doğum sonrası hastanede kalışta ve bebek çocuk izlemlerinde geleneksel uygulamalara yönelik gözlemler yapılmalı, eğitimler planlanmalı ve etkili bir şekilde yürütülmelidir.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel tıp; yenidoğan; bebek bakımı; postpartum dönem
ABSTRACT
Objective: The aim of the study was to determine the traditional practices and related factors that mothers with newborn babies carry out for themselves and their babies in the first 28 days. Material and Methods: This cross-sectional study was completed with 305 mothers with newborn babies (0-28 days). The data collection tool was a descriptive form created by the researchers. Data were collected through face-to-face interviews between March 20 and July 30, 2022. Results: The mean age of the mothers in the study was 29.28±5.3 years. In the study, 51.1% of the newborns were girls and 63.3% were 22-28 days old. While 64.3% of the mothers participating in the study practiced at least one traditional practice, 52.8% practiced traditional practices related to infant care and 42.6% practiced traditional practices related to puerperium. It was observed that the most frequently practiced traditional practices were protection from puerperal fever with al writing/tokka/scarf for the mothers themselves and not being left alone to prevent puerperal fever, salting, burying the umbilical cord and dressing/dressing in yellow clothes for their babies. A significant difference was found between the mothers' use of traditional practices and place of residence, education, age, employment status, income, family structure, living with elders, number of children, history of miscarriage/mortality, age of the baby, duration of hospitalization, finding traditional practices useful, and knowledge about traditional practices in puerperium and infant care. Conclusion: Mothers continue to practice traditional practices for themselves and their babies. Some of these practices start in neonatal period. Mothers should be informed by nurses with a transcultural approach in neonatal period. Observations on traditional practices should be made, trainings should be planned and carried out effectively during postnatal hospitalization and infant-child follow-up.
Keywords: Traditional medicine; newborn; infant care; postpartum period
Objective: The aim of the study was to determine the traditional practices and related factors that mothers with newborn babies carry out for themselves and their babies in the first 28 days. Material and Methods: This cross-sectional study was completed with 305 mothers with newborn babies (0-28 days). The data collection tool was a descriptive form created by the researchers. Data were collected through face-to-face interviews between March 20 and July 30, 2022. Results: The mean age of the mothers in the study was 29.28±5.3 years. In the study, 51.1% of the newborns were girls and 63.3% were 22-28 days old. While 64.3% of the mothers participating in the study practiced at least one traditional practice, 52.8% practiced traditional practices related to infant care and 42.6% practiced traditional practices related to puerperium. It was observed that the most frequently practiced traditional practices were protection from puerperal fever with al writing/tokka/scarf for the mothers themselves and not being left alone to prevent puerperal fever, salting, burying the umbilical cord and dressing/dressing in yellow clothes for their babies. A significant difference was found between the mothers' use of traditional practices and place of residence, education, age, employment status, income, family structure, living with elders, number of children, history of miscarriage/mortality, age of the baby, duration of hospitalization, finding traditional practices useful, and knowledge about traditional practices in puerperium and infant care. Conclusion: Mothers continue to practice traditional practices for themselves and their babies. Some of these practices start in neonatal period. Mothers should be informed by nurses with a transcultural approach in neonatal period. Observations on traditional practices should be made, trainings should be planned and carried out effectively during postnatal hospitalization and infant-child follow-up.
Keywords: Traditional medicine; newborn; infant care; postpartum period
REFERANSLAR:
- World Health Organization [Internet]. © 2023 WHO [Cited: January 25, 2023]. Newborn health in the Western Pacific. Available from: [Link]
- Doherty TM, Hu A, Salik I. Physiology, Neonatal. 2023 Apr 24. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023. [PubMed]
- Belintxon M, Dogra N, McGee P, Pumar-Mendez MJ, Lopez-Dicastillo O. Encounters between children's nurses and culturally diverse parents in primary health care. Nurs Health Sci. 2020;22(2):273-82. [Crossref] [PubMed]
- Tanrıverdi G, Gülyenli N. Türkiye'de gebelik sürecinde uygulanan geleneksel uygulamalar: sistematik derleme. Akgöl J, editör. Farklı Boyutlarıyla Sağlık. 1. Baskı. Çanakkale: Rating Academy Yayınları; 2020. p.35-47.
- CDC [Internet]. [Cited: January 5, 2023]. Culture & Language. Available from: [Link]
- Barathi KS, Surumi M. Assess the cultural practices on newborn care among mothers residing in kayamkulam. Journal of Pharmaceutical Sciences and Research. 2019;11(5):1676-8. [Link]
- Özdamar F. Adana ili, Şambayadı Köyü'nde doğumla ilgili inanç ve uygulamalar üzerine bir inceleme [A review on the rituals and treatments about birth in the village of Şambayadı at Adana City]. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2021(5):207-23. [Crossref]
- Woo S, Flinn MV. Traditional postpartum care among women of korean descent in the United States. Matern Child Health J. 2022;26(9):1871-80. [Crossref] [PubMed]
- Buser JM, Moyer CA, Boyd CJ, Zulu D, Ngoma-Hazemba A, Mtenje JT, et al. Cultural beliefs and health-seeking practices: rural Zambians' views on maternal-newborn care. Midwifery. 2020;85:102686. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Shah T, Dan Y, Shah SNA, Zhongliang Z, Hui L. Traditional beliefs and Practices in newborn care among mothers in shaanxi province, China. Journal of Pregnancy and Newborncare. 2021;4(1):1-6. [Link]
- Ansong J, Asampong E, Adongo PB. Socio-cultural beliefs and practices during pregnancy, child birth, and postnatal period: a qualitative study in Southern Ghana. Cogent Public Health. 2022;9(1):2046908. [Crossref]
- Karahan N, Aydın R, Yılmaz-Güven D, Benli AR, Kalkan NB. Traditional health practices concerning pregnancy, birth, and the postpartum period of women giving birth in the hospital. Southern Clinics of Istanbul Eurasia. 2017;28(3):190-8. [Link]
- Özen-Çınar İ, Korkmaz-Aslan G, Kartal A, İnci FH, Koştu N. Annelerin 0-1 yaş bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemlerin incelenmesi [A study of mother's traditional infant care methods for infants less than a year old age]. TAF Prev Med Bull. 2015;14(5):378-86. [Link]
- Güler S, Avcı S, Yiğit F, Ortabağ T. 0-12 aylık bebeği olan annelerin bebek bakımında başvurdukları geleneksel uygulamalar ve tutumlarının belirlenmesi [Traditional baby care used by mothers with 0-12 month old babies determining practices and attitudes]. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2018;4(1):35-50. [Link]
- Uysal G, Beydağ KD, Sönmez-Düzkaya D. 0-12 aylık bebeği olan ebeveynlerin bebek bakımına ilişkin geleneksel uygulamaları [Traditional practices on baby care in parents with 0-12 months babies]. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;10(2):211-7. [Link]
- Sezer-Efe Y, Erdem E, Özbey H, Tuncay B. Annelerin bebek bakımında kullandıkları geleneksel uygulamalar: tanımlayıcı bir çalışma [Traditional practices used by mothers in infant care: a descriptive study]. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi. 2021;4(3):326-35. [Crossref]
- Cumbul B, Uymaz P. Mothers' traditional practices on 0-12 month old baby care: Turkey sample. IAIM. 2021;8(9):15-25. [Link]
- Ergin A, Aydemir-Acar G, Kerim B. 0-24 aylık bebeği olan ebeveynlerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler [Traditional methods in infant care by parents to 0-24 months old babies]. Güncel Pediatri. 2020;18(3):370-89. [Crossref]
- Avçin E, Can Ş. Primipar ve multipar annelerin yenidoğan bakımına ilişkin geleneksel inanç ve uygulamaları [Conventional beliefs and practices of primiparous and multiparous mothers regarding neonatal care]. J Tradit Complem Med. 2021;4(3):358-68. [Crossref]
- Buchner A, Erdfelder E, Faul F, Lang A. G* Power (Version 3.1. 9.6)[Computer software]. Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf. 2020. [Link]
- Akçay G, Kırlı U, Topal H, Topal Y, Hakan N, Özer EA. Muğla ilinde annelerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler [Traditional methods used in the care of babies of mothersin Muğla province]. Ortadoğu Tıp Dergisi. 2019;11(3):263-70. [Crossref]
- Gürsoy F, Aydoğdu F, Aysu B, Aral N. Bebeklerin sağlığı ve gelişimi ile ilgili geleneksel uygulamalar [Traditional applications on the health and development of babies]. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;11(Ek):183-93. [Link]
- Bulut A, Yiğitbaş Ç, Demir FB. Traditional methods known and applied by women living in the city center of Bingol for mother and infant care. ESTUDAM Public Health Journal. 2021;6(1):22-33. [Crossref]
- Kucuk ER, Tanriverdi G. Traditional baby care practices of mothers and their practices reasons: a sample from Turkey. International Journal of Caring Sciences. 2021;14(3):1749-62. [Link]
- Taşkın L. Doğum sonu dönem. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. 13. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2016. p.462-93.
- T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanlığı. Bebek, Çocuk, Ergen İzlem Protokolleri. 2018; Accessed 08 November, 2023. [Link]
- Okka B, Durduran Y, Değerli Kodaz N. Traditional practices of Konya women during pregnancy, birth, the postpartumperiod, and newborn care. Turk J Med Sci. 2016;46(2):501-11. [Crossref] [PubMed]
- Önen C, Masyon D. 15-49 yaş arası kadınların doğum sonrasında bebeğe yönelik geleneksel uygulamaları ve etkileyen faktörler [Traditional infant care practices of the women aged 15-49 and affecting factors]. Sağlık ve Toplum. 2017;(3):31-7. [Link]
- Pekyiğit A, Yıldız D, Eren-Fidancı B, Çalık Bağrıyanık B, Dehmen Ö, Koçak T, et al. Annelerin bebek bakımında kullandıkları geleneksel uygulamaların kuşaklararası boyutu [The Intergenerational dimension of traditional practices used by mother in infant care]. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2020;14(3):443-51. [Crossref]
- Güven F. Sinop halk kültüründe doğum etrafında gelişen uygulamalar [Practices in the births around Sinop folklore]. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2020;8(25):302-16. [Crossref]
- Arıkan B, Gözüyeşil E. Doğum sonu dönemde kadınların destek düzeyleri uyku kaliteleri bebeklerini algılama durumları ile etkileyen faktörlerin belirlenmesi [Support levels, quality of sleep, perception of their babies of women in the postpartum period and determination of affecting factors]. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2021;15(3):461-71. [Crossref]
- Alptekin D. Sağlığın sosyal belirleyicileri. Adak N, editör. Sağlık Sosyolojisi. 1. Baskı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları; 2018. p.78-95.
- Aydın K. Yaşam koşulları ve sağlık hastalık algıları [Living condition, self perceived health and illness]. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 2019;22(1):32-68. [Crossref]
- Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. [Erişim tarihi: 23 Şubat 2023]. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. Erişim linki: [Link]
- Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. [Erişim tarihi: 23 Şubat 2023]. İstatistiklerle Aile 2021. Erişim linki: [Link]
.: İşlem Listesi