.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Yaşlı Sağlığı Geliştirme Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması
Validity and Reliability Study of the Geriatric Health Promotion Scale
J Tradit Complem Med. 2020;3(2):140-9
doi: 10.5336/jtracom.2019-66055
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Araştırma, Geriatric Health Promotion Scale [Yaşlı Sağlığının Geliştirilmesi Ölçeği (YSGÖ)]'in Türk toplumu için geçerlilik ve güvenirliliğinin değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirildi. Gereç ve Yöntemler: Metodolojik tipte olan bu araştırma, 05 Şubat 2015-02 Haziran 2017 tarihleri arasında, İstanbul'da bir yaşlı bakım merkezinde uygulandı ve veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan demografik bilgilerin yer aldığı bilgi formu, YSGÖ, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBDÖ) ile toplandı. Örneklem kriterlerine uyan 328 yaşlı birey ile çalışıldı. YSGÖ'nün geçerlilik ve güvenirlilik analizi yapıldı. Bulgular: Ölçek, 4'lü likert tipi 22 madde ve 6 faktörden oluşmaktadır. Ölçeğin geçerliliğinde, kapsam geçerliliği indeksi ve Lawshe'nin içerik geçerliliği oranı formülünden yararlanıldı; yapı geçerliliğinde açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, güvenilirliğinde ise Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı hesaplaması kullanıldı. Testtekrar test güvenirlilik katsayılarıyla, zamana karşı değişmezlik ise t testi ve Pearson korelasyon analizi ile değerlendirildi. Araştırma kapsamında kullanılan tüm istatistiksel işlemlerde, anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edildi. Sonuç: Türkçe YSGÖ güvenirlilik katsayısı 0,85 olan yeterli geçerlilik ve güvenirlilik göstergeleri olan bir ölçüm aracıdır.
Anahtar Kelimeler: Yaşlı sağlığı; sağlığın geliştirilmesi; yaşlılık
Amaç: Araştırma, Geriatric Health Promotion Scale [Yaşlı Sağlığının Geliştirilmesi Ölçeği (YSGÖ)]'in Türk toplumu için geçerlilik ve güvenirliliğinin değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirildi. Gereç ve Yöntemler: Metodolojik tipte olan bu araştırma, 05 Şubat 2015-02 Haziran 2017 tarihleri arasında, İstanbul'da bir yaşlı bakım merkezinde uygulandı ve veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan demografik bilgilerin yer aldığı bilgi formu, YSGÖ, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBDÖ) ile toplandı. Örneklem kriterlerine uyan 328 yaşlı birey ile çalışıldı. YSGÖ'nün geçerlilik ve güvenirlilik analizi yapıldı. Bulgular: Ölçek, 4'lü likert tipi 22 madde ve 6 faktörden oluşmaktadır. Ölçeğin geçerliliğinde, kapsam geçerliliği indeksi ve Lawshe'nin içerik geçerliliği oranı formülünden yararlanıldı; yapı geçerliliğinde açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, güvenilirliğinde ise Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı hesaplaması kullanıldı. Testtekrar test güvenirlilik katsayılarıyla, zamana karşı değişmezlik ise t testi ve Pearson korelasyon analizi ile değerlendirildi. Araştırma kapsamında kullanılan tüm istatistiksel işlemlerde, anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edildi. Sonuç: Türkçe YSGÖ güvenirlilik katsayısı 0,85 olan yeterli geçerlilik ve güvenirlilik göstergeleri olan bir ölçüm aracıdır.
Anahtar Kelimeler: Yaşlı sağlığı; sağlığın geliştirilmesi; yaşlılık
ABSTRACT
Objective: This study was conducted to evaluate the reliability analysis of Geriatric Health Promotion Scale (GHPS) for Turkish population. Material and Methods: This methodologic study was conducted in one of the elderly care centers between 05.02.2015- 02.06.2017 in İstanbul, Turkey by using the sociodemographic information form which prepared by the researcher, GHPS, Healthy Life Style Behaviors Scale (HLSBS). In the methodologic stage of the study, the sample consisted of 328 elderly people who met the sampling criteria. Validity and reliability analysis of GHPS was done during the methodologic stage. Results: The scale consists of 22 items with for likert types and six factors. The validity of the scale was based on the content validity index and Lawshe's content validity ratio formula, exploratory and confirmatory factor analysis in construct validity, internal consistency coefficient in reliability, Cronbach alpha coefficient calculation was used. Test-retest reliability coefficients and time-invariance were evaluated by t-test and Pearson correlation analysis. Significance level was accepted as 0.05 in all statistical procedures used in the research. Conclusion: The Turkish Elderly Health Promotion Scale is a measurement tool with sufficient validity and reliability indicators with a reliability coefficient of 0.85.
Keywords: Geriatric health; health promotion; elderly
Objective: This study was conducted to evaluate the reliability analysis of Geriatric Health Promotion Scale (GHPS) for Turkish population. Material and Methods: This methodologic study was conducted in one of the elderly care centers between 05.02.2015- 02.06.2017 in İstanbul, Turkey by using the sociodemographic information form which prepared by the researcher, GHPS, Healthy Life Style Behaviors Scale (HLSBS). In the methodologic stage of the study, the sample consisted of 328 elderly people who met the sampling criteria. Validity and reliability analysis of GHPS was done during the methodologic stage. Results: The scale consists of 22 items with for likert types and six factors. The validity of the scale was based on the content validity index and Lawshe's content validity ratio formula, exploratory and confirmatory factor analysis in construct validity, internal consistency coefficient in reliability, Cronbach alpha coefficient calculation was used. Test-retest reliability coefficients and time-invariance were evaluated by t-test and Pearson correlation analysis. Significance level was accepted as 0.05 in all statistical procedures used in the research. Conclusion: The Turkish Elderly Health Promotion Scale is a measurement tool with sufficient validity and reliability indicators with a reliability coefficient of 0.85.
Keywords: Geriatric health; health promotion; elderly
REFERANSLAR:
- Nalbant S. [The biology of aging]. Türk Fiz. Tıp. Derg. 2006;52(Özel Ek):A12-17.
- Maripe K. Modernization of the family support system (FSS) and the social needs of the elderly (SNE). The Case Of Botswana. Journal of Sociology, Psychology and Antropology in Practice: Int. Perspective. 2010;2(1-3):86-95.
- Arpacı F, Tokyürek Ş, Bilgili N. [Quality of life in elderly people living in a nursing home.] Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2015;1:1-11.
- National Research Council, Preparing for an aging world: the case for cross national research. Panel on a Research Agenda and New Data for an Aging World.Washington, DC: National Academy Press; 2001.[PubMed]
- TÜİK, İstatistiklerle Yaşlılar 2014. TS 18620. Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18620 Erişim Tarihi: 18 Mart 2015.
- Huang LH, Chen SW, Yu YP, Chen PR, Lin YC. [The effectiveness of health promotion education programs for community elderly]. J Nurs Res, 2002,10(4):261-270. [Crossref] [PubMed]
- Takahashi PY, Okhravi HR, Lim LS, Kasten MJ. [Preventive health care in the elderly population: a guide for practicing physicians]. Mayo Clin Proc. 2004,79(3):416-27. [Crossref] [PubMed]
- Erol S, Sezer A, Şişman FN, Öztürk S. [Perception of loneliness and life satisfaction in the elderly]. Gümüşhane University J Health Sciences. 2016;5(3):60-9.
- Akyol Y, Durmuş D, Doğan C, Bek Y, Cantürk F. [Quality of life and level of depressive symptoms in the geriatric population]. Turk J Rheum. 2010;25:165-73. [Crossref]
- Wang J, Lee CM, Chang CF, Jane SW, Chen MY. [The development and psychometric testing of the geriatric health promotion scale]. J Nurs Res. 2015;23(1):56-64. [Crossref] [PubMed]
- Şendir M, Acaroğlu R. [Health education in elderly individuals]. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2002;5(1):83-6.
- Arun Ö. [The adventure of elderly Turkey's adventure: quality aging facilities on scenarios] Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2008;7(2):313-30.
- Erdoğan S. Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. 1st ed. Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2014. p.215-32.
- Esin N, Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N. Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliliği. Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik. 1st ed. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2014. p.193-232.
- Küçükdeveci AA, Yavuzer G, Tennant A, Süldür N, Sonel B, Arasil T. [Adaptation of the Modified Barthel Index for Use in Physical Medicine and Rehabilitation in Turkey]. Scand J Rehabil Med. 2000;32(2):87-92.[PubMed]
- Altay B, Aydın-Avcu İ. [The relationship between self care strength and life satisfaction in elderly people living in nursing Home]. Dicle Med J. 2009;36(4):275-82.
- TÜİK İstatistiklerle Yaşlılar, 2016. TS 21520, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do;jsessionid=bqCYhPxQRLW4Pp1Gddryl8yt06ndwdLhxpgx5Jdmzp5fhfG0WQLR!1857702322?id=24644 Erişim Tarihi: 17 Mart 2016.
- Sanjay TV, Yannic P, Mapakshi S. Physical exercise practices among elderly type 2 diabetic patients in a tertiary care hospital. Indian Journal of Gerontology. 2015;29(4):407-16.
- Sin MK, Belza B, Logerfo J, Cunningham S. Evaluation of a community‐based exercise program for elderly Korean immigrants. Public Health Nursing. 2005;22(5):407-13. [Crossref] [PubMed]
- Aksayan S, Gözüm S. [A guide for transcultural adaptation of the scale I]. Turkish Journal of Research & Development in Nursing. 2002;4(1):9-14.
- Polit DF, Beck CT, Hungler BP. Essentials of Nursing Research: Methods. Appraisal, and Utilization. 7th ed. China, Lippincott Williams Wilkins, 2006.
- Yurdugül, H. [The congeneric test theory and congeneric item analysis: an application for Uunidimensional multiple choice tests.] Ankara University Journal of Educational Sciences. 2005;38(2):21-47. [Crossref]
- Gözüm S, Aksayan S. [Guidelines for crosscultural scale adaptation of scales II: psychometric properties and cross-cultural comparison.] Turkish Journal of Research & Development in Nursing. 2003;1(5):3-14.
- Alpar R. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik Güvenirlik. 1. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık; Geçerlilik Güvenirlik; 2010. p.313-85.
- Yüksel A, Mil B, Bilim Y. Nitel Araştırma: Neden, Nasıl, Niçin? 1. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık, 2007.
- Yazıcıoğlu Y, Erdoğan S. SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 2. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık; 2007. p.53-116.
- Çokluk Ö. Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş, Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık; 2012. p.207.
- Aksayan S, Bahar Z, Bayık A, Emiroğlu NO, Erefe İ, Görak G, et al. [Nursing research principles process and methods]. 1. Baskı. Ankara: Odak Ofset; 2004.
- Field A. Discovering Statistics using SPSS for Windows. 1st ed. Some Preliminaries, London, Thousand Oaks. New Delphi: Sage Publications; 2000. p.25-30.
- Çapık C. Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17:3.
- Aksuoğlu A, Şenturan L. [Validity and reliability study of the supportive care needs survey]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2016;36(3):121-9. [Crossref]
- Byrne RM. Suppressing valid inferences with conditionals cognition. 1989;31(1):61-83. [Crossref] [PubMed]
- Kline PR. Principles and Practice of Structural Equation Modelling. 3rd ed. New York: Guilford Press; 2011.
- Özdamar K. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. 4. Baskı. Eskişehir: Kaan Kitabevi; 2009.
- Erefe İ. Veri Toplama Araçlarının Niteliği, Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri. 1. Baskı. Ankara: Odak Ofset: 2002.
- Şencan H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2005.
.: İşlem Listesi