.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Yargıtay Kararları Işığında Ceza Sorumluluğu Raporlarına Bakış: Kesitsel Araştırma
An Overview of Criminal Responsibility Reports in the Light of Supreme Court Decisions: Cross-Sectional Research
Turkiye Klinikleri J Foren Sci Leg Med. 2023;20(1):46-52
doi: 10.5336/forensic.2022-94678
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada, Yargıtay kararlarında, ceza sorumluluğu raporları istem nedenleri ve raporlarda görülen eksikliklerin belirlenmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntemler: Yargıtayın karar arama sitesinde (https://karararama.yargitay.gov.tr/) 'cezai ehliyet', 'fiilin hukuki anlam ve sonuçları', 'davranışlarını yönlendirme yeteneği' anahtar kelimeleri kullanılarak arama işlemi yapıldı. Türk Ceza Kanunu kapsamındaki suçlara konu olan ceza sorumluluğu raporları hakkında hükümler içeren 530 karar çalışmaya dâhil edildi. Bulgular: Mal varlığına karşı suçların (%50,6; n=268) en sık dava konusu olduğu, bunu hürriyete karşı suçların (%24; n=127) takip ettiği görüldü. En sık bozma gerekçesinin, sanığın hastalık raporları olmasına rağmen ceza sorumluluğu raporu isteminin yapılmaması (%26; n=138) olduğu, ikinci sıklıkla bozma gerekçesinin ise dava konusu suçla ilgili alınan ceza sorumluluğu raporları arasında çelişkiler saptanması olduğu (%17,3; n=92) görüldü. Akıl hastalığı kapsamında alınan tek hekim ceza sorumluluğu raporlarıyla kurulan hükümlerin bozulduğu belirlendi. Kararlar rapor istem yerleri açısından incelendiğinde; en sık bir yer belirtilmeden rapor alınması (%32,5; n=172) ifadesinin kullanıldığı görüldü. Sonuç: Ceza sorumluluğu raporlarının isteminde, suçlanan kişiye ait tıbbi belgeler, varsa askerlik kayıtları, eski dava dosyalarındaki ceza sorumluluğu raporlarının, bilirkişinin incelemesine sunulması gerektiği, hazırlanacak raporlarda; suç tarihi, olayla ilgili tüm suçlar ve akıl hastalığı nedeniyle ceza sorumluluğunun etkilendiği kararı verilmişse, bunun önemli derecede olup olmadığının belirtilmesi gerektiği, akıl hastalığı iddiası kapsamındaki raporların heyet şeklinde alınması gerektiği sonucuna varıldı.
Anahtar Kelimeler: Adli psikiyatri; suç; sorumluluk; akıl hastalığı
Amaç: Bu çalışmada, Yargıtay kararlarında, ceza sorumluluğu raporları istem nedenleri ve raporlarda görülen eksikliklerin belirlenmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntemler: Yargıtayın karar arama sitesinde (https://karararama.yargitay.gov.tr/) 'cezai ehliyet', 'fiilin hukuki anlam ve sonuçları', 'davranışlarını yönlendirme yeteneği' anahtar kelimeleri kullanılarak arama işlemi yapıldı. Türk Ceza Kanunu kapsamındaki suçlara konu olan ceza sorumluluğu raporları hakkında hükümler içeren 530 karar çalışmaya dâhil edildi. Bulgular: Mal varlığına karşı suçların (%50,6; n=268) en sık dava konusu olduğu, bunu hürriyete karşı suçların (%24; n=127) takip ettiği görüldü. En sık bozma gerekçesinin, sanığın hastalık raporları olmasına rağmen ceza sorumluluğu raporu isteminin yapılmaması (%26; n=138) olduğu, ikinci sıklıkla bozma gerekçesinin ise dava konusu suçla ilgili alınan ceza sorumluluğu raporları arasında çelişkiler saptanması olduğu (%17,3; n=92) görüldü. Akıl hastalığı kapsamında alınan tek hekim ceza sorumluluğu raporlarıyla kurulan hükümlerin bozulduğu belirlendi. Kararlar rapor istem yerleri açısından incelendiğinde; en sık bir yer belirtilmeden rapor alınması (%32,5; n=172) ifadesinin kullanıldığı görüldü. Sonuç: Ceza sorumluluğu raporlarının isteminde, suçlanan kişiye ait tıbbi belgeler, varsa askerlik kayıtları, eski dava dosyalarındaki ceza sorumluluğu raporlarının, bilirkişinin incelemesine sunulması gerektiği, hazırlanacak raporlarda; suç tarihi, olayla ilgili tüm suçlar ve akıl hastalığı nedeniyle ceza sorumluluğunun etkilendiği kararı verilmişse, bunun önemli derecede olup olmadığının belirtilmesi gerektiği, akıl hastalığı iddiası kapsamındaki raporların heyet şeklinde alınması gerektiği sonucuna varıldı.
Anahtar Kelimeler: Adli psikiyatri; suç; sorumluluk; akıl hastalığı
ABSTRACT
Objective: This study, it was aimed to determine the reasons for requesting criminal responsibility reports in Supreme Court decisions and the deficiencies in the reports. Material and Methods: A search was made on the decision search website of the Supreme Court of Appeals at https://karararama.yargitay.gov.tr/ using the keywords 'criminal responsibility', 'legal meaning and consequences of the act', 'the ability to direct their behavior'. 530 decisions containing provisions on criminal responsibility reports, which are the subject of crimes within the scope of the Turkish Penal Code, were included in the study. Results: Crimes against property (50.6%; n=268) were the most common subject of lawsuits, followed by crimes against freedom (24%; n=127). It was observed that the most common reason for the reversal was that the request for a criminal responsibility report was not made despite the defendant's illness reports (26%; n=138), the second most frequent reason for the reversal was contradictions between reports received for the same lawsuit (17.3%; n=92). It was observed that the single doctor reports received within the scope of mental illness were reversed. When the decisions are examined in terms of report request places; It was seen that the expression of getting a report without specifying a place (32.5%; n=172) was used most frequently. Conclusion: It was concluded that the defendant's medical documents, military service records if any, and criminal responsibility reports in old case files should be submitted to the expert at the request of criminal responsibility reports, in the reports to be prepared, indicated the criminal date, and all crimes related to the incident, if it is decided the affected by criminal responsibility due to mental illness, be stated whether this is a significant degree or not, and the reports within the mental illness claim should be taken in the form of a committee.
Keywords: Forensic psychiatry; crime; responsibility; mental illness
Objective: This study, it was aimed to determine the reasons for requesting criminal responsibility reports in Supreme Court decisions and the deficiencies in the reports. Material and Methods: A search was made on the decision search website of the Supreme Court of Appeals at https://karararama.yargitay.gov.tr/ using the keywords 'criminal responsibility', 'legal meaning and consequences of the act', 'the ability to direct their behavior'. 530 decisions containing provisions on criminal responsibility reports, which are the subject of crimes within the scope of the Turkish Penal Code, were included in the study. Results: Crimes against property (50.6%; n=268) were the most common subject of lawsuits, followed by crimes against freedom (24%; n=127). It was observed that the most common reason for the reversal was that the request for a criminal responsibility report was not made despite the defendant's illness reports (26%; n=138), the second most frequent reason for the reversal was contradictions between reports received for the same lawsuit (17.3%; n=92). It was observed that the single doctor reports received within the scope of mental illness were reversed. When the decisions are examined in terms of report request places; It was seen that the expression of getting a report without specifying a place (32.5%; n=172) was used most frequently. Conclusion: It was concluded that the defendant's medical documents, military service records if any, and criminal responsibility reports in old case files should be submitted to the expert at the request of criminal responsibility reports, in the reports to be prepared, indicated the criminal date, and all crimes related to the incident, if it is decided the affected by criminal responsibility due to mental illness, be stated whether this is a significant degree or not, and the reports within the mental illness claim should be taken in the form of a committee.
Keywords: Forensic psychiatry; crime; responsibility; mental illness
REFERANSLAR:
- Göktürk N, Özgenç İ, Üzülmez İ. Ceza Hukukuna Giriş. 1. Baskı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları; 2012. [Link]
- Karakehya H, Usluadam AK. Türk Ceza Hukuku öğretisinde suçun manevi unsuru bağlamında suç genel teorisine ilişkin görüşler [In Turkish Criminal Law Doctrine, in the context of moral element of crime, views on the general theory of crime]. Journal of Penal Law and Criminology. 2015;3(2):1-24. [Link]
- Soyaslan D. Ceza Hukuku Genel Hükümler. 11. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları; 2016.
- Duran G. Ceza kanunlarımızda akıl hastalığı [Mental illness in Turkish criminal codes]. Ceza Hukuku Dergisi. 2020;15(43):355-419. [Link]
- Resmî Gazete (26 Eylül 2004/25611), 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 2004. İkinci Bölüm: Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler. [Erişim tarihi: 28 Kasım 2022]. Erişim linki: [Link]
- Öztürk B, Erdem MR. Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku. 19. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi; 2019.
- Özbek VÖ, Kanbur MN, Doğan K, Bacaksız P, Tepe İ. Türk Ceza Hukuku: Özel Hükümler. 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2013.
- Gürkan Ş, Can KC, Kaya H, Yüksel RN, Göka E. Retrospective evaluation of cases examined to determine criminal responsibilities. Noro Psikiyatr Ars. 2021;58(4):321-6. [PubMed] [PMC]
- World Health Organization [Internet]. Mental disorders [Cited: November 28, 2022]. Available from: [Link]
- Atalay A, Yıldız A. Ceza sorumluluğu değerlendirmesi yapılan zihinsel yetersizlik tanılı olgularda sosyodemografik, klinik ve kriminolojik özellikler [Sociodemographic, clinical and criminological characteristics of cases with a diagnosis of intellectual disability evaluated for criminal responsibility]. Ahi Evran Med J. 2021;5(3):243-51. [Crossref]
- Cheng J, Olver ME, Haag AM, Wormith JS. Trajectories and outcomes of those not criminally responsible on account of mental disorder through a Canadian forensic system. International Journal of Forensic Mental Health. 2022;21(4):399-411. [Crossref]
- Løvgren PJ, Laake P, Reitan SK, Narud K. Use of assessment instruments in forensic evaluations of criminal responsibility in Norway. BMC Psychiatry. 2022;22(1):1-14. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- O Gardner B, C Murrie D, N Torres A. Insanity findings and evaluation practices: a state-wide review of court-ordered reports. Behav Sci Law. 2018;36(3):303-16. [Crossref] [PubMed]
- Faust D, Ziskin J. The expert witness in psychology and psychiatry. Science. 1988;241(4861):31-5. [Crossref] [PubMed]
- Davis KM, Lister MB. Conducting disability evaluations with a forensic perspective: the application of criminal responsibility evaluation guidelines. Psychological Injury and Law. 2019;12(1):52-63. [Crossref]
- Melton GB, Petrila J, Poythress NG, Slobogin C, Otto RK, Mossman D, et al. Psychological Evaluations for The Courts: A Handbook for Mental Health Professionals and Lawyers. 4th ed. New York: Guilford Press; 2018.
- Grisso T. Evaluating Competencies: Forensic Assessment and Instruments. Vol. 16. 2nd ed. Boston: Springer; 2003.
.: İşlem Listesi