.: DERLEME
Uluslararası Ceza Yargısının Tarihsel Gelişimi ve Cinsel Suçların Unsurları ile İspat Kuralları Düzenlenmeleri Üzerine Geleneksel Derleme
A Traditional Review on the Historical Development of International Criminal Jurisdiction and the Regulations of the Elements of Sexual Crimes and the Rules of Proof
Turkiye Klinikleri J Foren Sci Leg Med. 2024;21(1):43-52
doi: 10.5336/forensic.2023-99473
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Savaş suçlularının ve insanlık dışı eylemlerde bulunanların cezasız kalmaması ve yargılanması için 1945-1993-1994 yıllarında ad hoc mahkemeler kurulmuştur. Ad hoc mahkemeler adil yargılanma hakkının ihlaline neden olmuş, kanunilik ve tabii hâkim ilkelerinin gereklerini karşılayamamıştır. Bu nedenlerle 1998'de imzaya açılmış ve 2002'de yürürlüğe girmiş Roma Statüsü ile Uluslararası Ceza Mahkemesi kurulmuştur. Uluslararası Ceza Mahkemesi daimi bir mahkemedir. Savaş suçları, insanlığa karşı suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçları Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin yargı yetkisi kapsamındadır. Silahlı çatışmalar sırasında gerçekleştirilen cinsel suçlar ad hoc mahkemelerin yargılama konuları yapılsa da yargılamalara ilişkin ispat ve usul kuralları ile suçların unsurlarının belirlenmesi hâkim takdirine bırakılmış konular olarak kalmıştır. Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından yapılacak yargılamaların usul ve ispat kuralları ile suçların unsurları Roma Statüsü dışında başka belgelerle düzenlenmiştir. 09.09.2002 tarihinde yürürlüğe giren Usul ve Delil Kuralları Belgesi ve Suç Unsurları Belgesi ile ceza yargılamasının evrensel kurallarından olan kanunilik ilkesinin sağlanması konusunda olumlu gelişme sağlanmıştır. Usul ve Delil Kuralları Belgesi ile Suç Unsurları Belgesi ile cinsel suçlara özel düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler ışığında delillerin tespit edilmesi, toplanması, yorumlanarak hüküm kurulması gerekmektedir. Cinsel suçların unsurlarının belirlenmesi ile usul ve ispat kurallarının belirlenmesi ayrıca yargılamada hükme esas alınabilecek nitelikte delillerin tespit edilmesi ve toplanması sırasında göz önünde bulundurulması açısından oldukça önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Uluslararası Ceza Mahkemesi; cinsel suçlar; usul ve delil kuralları belgesi; suç unsurları belgesi
Savaş suçlularının ve insanlık dışı eylemlerde bulunanların cezasız kalmaması ve yargılanması için 1945-1993-1994 yıllarında ad hoc mahkemeler kurulmuştur. Ad hoc mahkemeler adil yargılanma hakkının ihlaline neden olmuş, kanunilik ve tabii hâkim ilkelerinin gereklerini karşılayamamıştır. Bu nedenlerle 1998'de imzaya açılmış ve 2002'de yürürlüğe girmiş Roma Statüsü ile Uluslararası Ceza Mahkemesi kurulmuştur. Uluslararası Ceza Mahkemesi daimi bir mahkemedir. Savaş suçları, insanlığa karşı suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçları Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin yargı yetkisi kapsamındadır. Silahlı çatışmalar sırasında gerçekleştirilen cinsel suçlar ad hoc mahkemelerin yargılama konuları yapılsa da yargılamalara ilişkin ispat ve usul kuralları ile suçların unsurlarının belirlenmesi hâkim takdirine bırakılmış konular olarak kalmıştır. Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından yapılacak yargılamaların usul ve ispat kuralları ile suçların unsurları Roma Statüsü dışında başka belgelerle düzenlenmiştir. 09.09.2002 tarihinde yürürlüğe giren Usul ve Delil Kuralları Belgesi ve Suç Unsurları Belgesi ile ceza yargılamasının evrensel kurallarından olan kanunilik ilkesinin sağlanması konusunda olumlu gelişme sağlanmıştır. Usul ve Delil Kuralları Belgesi ile Suç Unsurları Belgesi ile cinsel suçlara özel düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler ışığında delillerin tespit edilmesi, toplanması, yorumlanarak hüküm kurulması gerekmektedir. Cinsel suçların unsurlarının belirlenmesi ile usul ve ispat kurallarının belirlenmesi ayrıca yargılamada hükme esas alınabilecek nitelikte delillerin tespit edilmesi ve toplanması sırasında göz önünde bulundurulması açısından oldukça önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Uluslararası Ceza Mahkemesi; cinsel suçlar; usul ve delil kuralları belgesi; suç unsurları belgesi
ABSTRACT
Ad hoc courts were established in 1945-1993-1994 to punish and who prosecute war criminals and inhuman acts. Ad hoc courts have violated right to a fair trial and failed to meet requirements of legality and natural judge principles. therefore, the International Criminal Court was established with Rome Statute, which was opened for signature in 1998 and entered into force in 2002. The International Criminal Court is permanent court. War crimes, crimes against humanity, crimes of genocide and aggression fall within jurisdiction of International Criminal Court. Even sexual crimes committed during armed conflicts were subjects of ad hoc courts, proof and procedural rules regarding proceedings and determination elements of crimes remained as matters left to discretion of judge. The procedural and evidential rules of proceedings to be held by International Criminal Court and the elements of crimes are regulated by documents other than the Rome Statute. With Rules of Procedure and Evidence and Element Crime, which entered into force on 09.09.2002 positive progress has been achieved in ensuring principle legality, which is universal rules of criminal proceedings. Special regulations have been made for sexual crimes with Procedure and Evidence Rules Document and Crime Elements Document. In the light these regulations, evidence must be identified, collected, interpreted and a verdict made. It's very important to determine elements of sexual crimes and to determine rules of procedure and proof, as well as to determine evidence that can be taken as a basis for judgment and to be taken into account during collection.
Keywords: International Criminal Court; sexual crimes; rules of procedure and evidence; crime elements document
Ad hoc courts were established in 1945-1993-1994 to punish and who prosecute war criminals and inhuman acts. Ad hoc courts have violated right to a fair trial and failed to meet requirements of legality and natural judge principles. therefore, the International Criminal Court was established with Rome Statute, which was opened for signature in 1998 and entered into force in 2002. The International Criminal Court is permanent court. War crimes, crimes against humanity, crimes of genocide and aggression fall within jurisdiction of International Criminal Court. Even sexual crimes committed during armed conflicts were subjects of ad hoc courts, proof and procedural rules regarding proceedings and determination elements of crimes remained as matters left to discretion of judge. The procedural and evidential rules of proceedings to be held by International Criminal Court and the elements of crimes are regulated by documents other than the Rome Statute. With Rules of Procedure and Evidence and Element Crime, which entered into force on 09.09.2002 positive progress has been achieved in ensuring principle legality, which is universal rules of criminal proceedings. Special regulations have been made for sexual crimes with Procedure and Evidence Rules Document and Crime Elements Document. In the light these regulations, evidence must be identified, collected, interpreted and a verdict made. It's very important to determine elements of sexual crimes and to determine rules of procedure and proof, as well as to determine evidence that can be taken as a basis for judgment and to be taken into account during collection.
Keywords: International Criminal Court; sexual crimes; rules of procedure and evidence; crime elements document
REFERANSLAR:
- Yenisey F. Milletlerarası Ceza Hukuku. 1. Baskı. İstanbul: Beta Yayıncılık; 1988.
- Odman T. Eski Yugoslavya ile ilgili uluslararası ceza mahkemesinin kuruluşu ve yasal dayanağı [Establishment and legal basis of the international criminal tribunal for the former Yugoslavia]. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 1996;45(1)131-51. [Crossref]
- Ulusoy O. Mahkemenin Kuruluşu-Roma Statüsü. Uluslararası Ceza Mahkemesi. Kılınç U, editör. 1. Baskı. İzmir: Etki Yayıncılık; 2008. p.10-27.
- Burns PT. Aspect of Crimes Against Humanity and the International Criminal Court. Canada: International Centre For Criminal Law Reform And Criminal Justice Policy; 2007. Cited: February 25, 2023. Available from: [Link]
- Convention (IV) respecting the Laws and Customs of War on Land and its annex: Regulations concerning the Laws and Customs of War on Land. The Hague, 18 October 1907. Cited: February 26, 2023. Available from: [Link]
- Human Rights Library [Internet]. [Cited: February 28, 2023]. Agreement for the Prosecution and Punishment of the Major War Criminals of the European Axis, and Charter of the International Military Tribunal, London, 8 August 1945. Available from: [Link]
- Parlak TM 2015. Galiplerin adaleti: Nürnberg ve Tokyo Askeri Ceza Mahkemeleri [Justice of the winners: Nuremberg and Tokyo International Military Tribunals]. ABMYO Dergisi. 2015;37:137-53. [Link]
- Carter LE, Fincan M. 2021 yılında Uluslararası Ceza Mahkemesi [International Criminal Court in 2021]. Küresel Bakış Çeviri Hukuk Dergisi. 2017;7(22):119-31. [Link]
- Azarkan E. Uluslararası ceza mahkemelerinde savaş suçları [War crimes in international criminal courts]. Hukuk ve Adalet, Eleştirel Hukuk Dergisi. 2004;1(1):53-76. [Link]
- Bozkurt MU. Uluslararası ceza hukuku ilkeleri kapsamında ad hoc uluslararası ceza mahkemelerine yönelik eleştiriler ve uluslararası ceza mahkemesi [Criticisms on ad hoc international criminal tribunals within the context of international criminal law and the international criminal court]. Güvenlik Stratejileri Dergisi. 2010;6(11):73-91. [Link]
- Ormanoğlu HD. Modern devletin bir unsuru olarak egemenlik ve uluslararası ceza mahkemesi [Sovereignty and international criminal court, as a constituent of the modern state]. İnÜHFD. 2018;9(1):245-74. [Crossref]
- Poyraz Y, Önen ÖV. Uluslararası ceza yargısının gelişiminde Uluslararası Ceza Mahkemesinin rolü [The role of international criminal court in the development of International Criminal Jurisdiction]. YBHD. 2019;(1):187-222. [Crossref]
- Yavuz HA. Bir savaş suçu olarak kültürel miras niteliğindeki eserlere yönelik saldırı eylemi Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Al Mahdi kararı üzerine bir inceleme [Attacking against cultural heritages as a war crime a review on the judgement of Al Mahdi case by the International Criminal Court]. Ankara Barosu Dergisi. 2017;75(3):161-96. [Crossref]
- Güneş N. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Libya soruşturması [Yüksek lisan tezi]. İstanbul: İbn Haldun Üniversitesi; 2022. [Erişim tarihi: 28.02.2024]. Erişim linki: [Link]
- Sarıgül H. Uluslararası ceza mahkemesi [International criminal court]. Uyuşmazlık Dergisi. 2013;3:230-73. [Link]
- Gül YE. Uluslararası Ceza Mahkemesi ve insan haklarına katkıları [International Criminal Court and its contributions to human rights]. IBAD. 2018;3(1):293-303. [Crossref]
- Şen E. Uluslararası Ceza Mahkemesi. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2009. p.75.
- Dalar M. Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne yönelik eleştirilerin değerlendirilmesi [Evaluation of criticism of International Criminal Court]. ASBİ. 2017;17(2):153-65. [Link]
- Özkan A. 21. yüzyılda evrensel bir yargı kuruluşu olarak uluslararası ceza mahkemesi: usul kuralları, yargılamalar ve uluslararası suçlar [The international criminal court as a universal judicial institution in the 21st century: rules of procedure, judgements and international crimes]. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2016;12:175-95. [Crossref]
- International Criminal Court. Rome Statute of the International Criminal Court. The Netherlands: International Criminal Court; 1998. Cited: February 25, 2023. Available from: [Link]
- Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü. [İnternet]. [Erişim tarihi: 01 Şubat 2023]. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM). Erişim linki: [Link]
- Karzaoğlu P, Çatı MO. İnşacılık yaklaşımı ve kavramsal tartışmalar çerçevesinde Uluslararası Ceza Mahkemesi [The International Criminal Court in the light of constructivism and conceptual debates]. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021;23(1):391-417. [Crossref]
- Zorlu SE. Uluslararası ceza mahkemesinin kuruluşunda tarihsel süreç ve BM Güvenlik Konseyinin uluslararası ceza mahkemesinin işleyişi üzerindeki yetkileri [The historical process in the establishment of the international criminal court and the authorities of the un security council on the international criminal court's functioning]. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2016;24 (2):111-50. [Crossref]
- Final Act of the International Peace Conference The Hague, 29 July 1899. 1899. Cited: February 25, 2023. Available from: [Link]
- Kurşun G. 101 Soruda Uluslararası Ceza Mahkemesi. 1. Baskı. Ankara: İnsan Hakları Gündemi Derneği; 2011.
- Emir N. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin yargı yetkisi bakımından saldırı suçu [The crime of aggression in terms of the jurisdiction of the International Criminal Court]. AndHD. 2015;1(2):118-43. [Link]
- Acer Y. Uluslararası hukukta saldırı suçu kavramının temel unsurları: tanım çalışmaları ve yansımalar [The fundamentals of the concept of the crime of aggression in international law: efforts to define and the reflections]. Uluslararası Hukuk ve Politika. 2005;3:15-42. [Link]
- International Criminal Court. Rules of Procedure and Evidence. 2nd ed. The Netherlands: International Criminal Court; 2013. Cited: June 20, 2023. Available from: [Link]
- International Criminal Court. Element of Crimes. 2002. Cited: June 20, 2023. Available from: [Link]
.: İşlem Listesi