.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Türkiye'de Şartlı Sağlık Yardımları: Yoksullara Yönelik Bir Politikanın Analizi Üzerine Metodolojik Bir Çalışma
Conditional Health Benefits in Türkiye: A Methodological Study on Analysing a Policy for the Poor
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2024;9(3):616-27
doi: 10.5336/healthsci.2024-102704
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Yoksulluk kavramının, dünyada kronik bir sorun hâline gelmesi yoksulluk ile mücadelede yoğunlukla kullanılan sosyal yardımları akla getirmektedir. Sağlık ve yoksulluk arasındaki güçlü ilişkinin varlığı, yoksullara yönelik yapılan sağlık politikalarını da etkilemektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, Türkiye'de yoksullara yönelik uygulanan Şartlı Sağlık Yardımları (ŞSY) politikasının analiz edilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Nitel araştırma yaklaşımı doğrultusunda tasarlanan bu çalışmada, verilerin toplanmasında doküman incelemesi yönteminden faydalanılmış ve politika belgelerinin incelenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Buna göre, 2001- 2022 yıllarında yayımlanan 19 politika belgesi araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmada benimsenen tümevarımsal yaklaşım doğrultusunda, tüm belgeler tümevarımsal kodlar kullanılarak tematik çerçevede incelenmiştir. Fairclough ve Fairclough tarafından geliştirilen şablonlar kullanılarak oluşturulan temalar, araştırmada görsel olarak sunulmuştur. Bulgular: Araştırmada, politika belgelerinden sağlıkta yapılan yardımlarda şartlılığın doğrulandığı ve bu şartlılık ilkesinin programın başarısı için önemli bir husus olduğu belirlenmiştir. Araştırmada, şartlılık unsurunun, ailelerde çocuklarını düzenli sağlık kontrolüne götürmeleri konusunda olumlu davranış değişikliği sağladığı saptanmıştır. 2016 yılında 119.303 kadın gebelik yardımı, 42.765 kadın lohusalık yardımı ve 67.133 kadın ise doğum yardımı almıştır ve aynı yılda aktarılan toplam kaynak miktarı ise 21,62 milyon Türk Lirası'dır. Sonuç: ŞSY'nin yoğun olarak yapıldığı bölgelerde sağlık kurumlarına yapılacak yardımların önceliklendirilmesi ve kurum çalışanlarının ŞSY konusunda bilinçlendirilmesi önerilmektedir. Program kapsamında hedeflenen argümanların başarısının sağlanması için yapılan yardımların etkinlikleri politikanın her aşamasında belirli aralıklarla izlenmeli ve değerlendirilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Politika analizi; sağlık politikası; şartlı sağlık yardımları; sosyal koruma; yoksulluk
Amaç: Yoksulluk kavramının, dünyada kronik bir sorun hâline gelmesi yoksulluk ile mücadelede yoğunlukla kullanılan sosyal yardımları akla getirmektedir. Sağlık ve yoksulluk arasındaki güçlü ilişkinin varlığı, yoksullara yönelik yapılan sağlık politikalarını da etkilemektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, Türkiye'de yoksullara yönelik uygulanan Şartlı Sağlık Yardımları (ŞSY) politikasının analiz edilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Nitel araştırma yaklaşımı doğrultusunda tasarlanan bu çalışmada, verilerin toplanmasında doküman incelemesi yönteminden faydalanılmış ve politika belgelerinin incelenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Buna göre, 2001- 2022 yıllarında yayımlanan 19 politika belgesi araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmada benimsenen tümevarımsal yaklaşım doğrultusunda, tüm belgeler tümevarımsal kodlar kullanılarak tematik çerçevede incelenmiştir. Fairclough ve Fairclough tarafından geliştirilen şablonlar kullanılarak oluşturulan temalar, araştırmada görsel olarak sunulmuştur. Bulgular: Araştırmada, politika belgelerinden sağlıkta yapılan yardımlarda şartlılığın doğrulandığı ve bu şartlılık ilkesinin programın başarısı için önemli bir husus olduğu belirlenmiştir. Araştırmada, şartlılık unsurunun, ailelerde çocuklarını düzenli sağlık kontrolüne götürmeleri konusunda olumlu davranış değişikliği sağladığı saptanmıştır. 2016 yılında 119.303 kadın gebelik yardımı, 42.765 kadın lohusalık yardımı ve 67.133 kadın ise doğum yardımı almıştır ve aynı yılda aktarılan toplam kaynak miktarı ise 21,62 milyon Türk Lirası'dır. Sonuç: ŞSY'nin yoğun olarak yapıldığı bölgelerde sağlık kurumlarına yapılacak yardımların önceliklendirilmesi ve kurum çalışanlarının ŞSY konusunda bilinçlendirilmesi önerilmektedir. Program kapsamında hedeflenen argümanların başarısının sağlanması için yapılan yardımların etkinlikleri politikanın her aşamasında belirli aralıklarla izlenmeli ve değerlendirilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Politika analizi; sağlık politikası; şartlı sağlık yardımları; sosyal koruma; yoksulluk
ABSTRACT
Objective: The concept of poverty has become a chronic problem in the world brings to mind the social benefits which are a common method of combating poverty. The existence of a strong link between health and poverty affects health policies for the poor. The aim of this research analyzed the Conditional Health Benefits (CHB) policy for the poor in Türkiye. Material and Methods: In this research, designed in line with qualitative research approachdocument examination method used for the collection of data and content analysis method used in the examination of policy documents. Accordingly, 19 policy documents published between 2001 and 2022. All documents were analyzed by thematic framework through using an inductive research approach and inductive codes. The determinated themes presented visually in this research through templates developed by Fairclough and Fairclough (2012). Results: It was determined in this study that the conditionality confirmed in health aids from the policy documents and has an important aspect of the for an accomplishment of the program. In this study, it has been found that with conditionality provides positive behavior change in families to take their children to regular health check-up. In 2016, it was determined that 119,303 maternity assistance, 42,765 postpartum assistance, 67,133 birth assistance received by woman and the total amount of resources transferred 21,62 million Turkish Liras. Conclusion: This study was recommended to invest in the institutions which providing health services in the regions where CHB applied and raise awareness of employees on this issue. It is required to assess and monitor the effectiveness of the assistance at every stage of policy for provided ensure the success of the targeted arguments within the program.
Keywords: Policy making; health policy; conditional health benefits; social protection; poverty
Objective: The concept of poverty has become a chronic problem in the world brings to mind the social benefits which are a common method of combating poverty. The existence of a strong link between health and poverty affects health policies for the poor. The aim of this research analyzed the Conditional Health Benefits (CHB) policy for the poor in Türkiye. Material and Methods: In this research, designed in line with qualitative research approachdocument examination method used for the collection of data and content analysis method used in the examination of policy documents. Accordingly, 19 policy documents published between 2001 and 2022. All documents were analyzed by thematic framework through using an inductive research approach and inductive codes. The determinated themes presented visually in this research through templates developed by Fairclough and Fairclough (2012). Results: It was determined in this study that the conditionality confirmed in health aids from the policy documents and has an important aspect of the for an accomplishment of the program. In this study, it has been found that with conditionality provides positive behavior change in families to take their children to regular health check-up. In 2016, it was determined that 119,303 maternity assistance, 42,765 postpartum assistance, 67,133 birth assistance received by woman and the total amount of resources transferred 21,62 million Turkish Liras. Conclusion: This study was recommended to invest in the institutions which providing health services in the regions where CHB applied and raise awareness of employees on this issue. It is required to assess and monitor the effectiveness of the assistance at every stage of policy for provided ensure the success of the targeted arguments within the program.
Keywords: Policy making; health policy; conditional health benefits; social protection; poverty
REFERANSLAR:
- Handley G, Higgins K, Sharma B, Bird K, Cammack D. Poverty and poverty reduction in subsaharan Africa: an overview of key issues. Overseas Development Institute Working Papers. 2009. [Link]
- Brinkerhoff DW, Goldsmith AA. How citizens participate in macroeconomic policy: International experience and implications for poverty reduction. World Development. 2003;31(4):685-701. [Crossref]
- Kesici MR. Yoksulluk şiddet döngüsünün sosyal politika açısından analizi [Analysis of the poverty violence cycle from the perspective of social policy]. Çalışma ve Toplum. 2007;2(13):121-58. [Link]
- Devlet Planlama Teşkilatı. Gelir dağılımının iyileştirilmesi ve yoksullukla mücadele özel ihtisas komisyonu raporu. 2001. [Erişim tarihi: 11 Aralık 2023]. Erişim linki: [Link]
- Coşkun S, Tireli M. Avrupa Birliğinde yoksullukla mücadele stratejileri ve Türkiye. 1. Baskı. Ankara: Nobel Yayıncılık; 2008.
- Sram I, Ashton J. Millennium report to Sir Edwin Chadwick. BMJ. 1998;317:592-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Williamson DL, Reutter, L. Defining and measuring poverty: implications for the health of Canadians. Health Promotion International. 1999;14(4):355-64. [Crossref]
- Kisa A, Yilmaz F, Younis MZ, Kavuncubasi S, Ersoy K, Rivers PA. Delayed use of healthcare services among the urban poor in Turkey. Education, Business and Society: Contemporary Middle Eastern Issues. 2009;2(3):232-40. [Crossref]
- Elwan A. Poverty and disability: a survey of the literature: Social Protection Advisory Service. 1999. [Link]
- Wagstaff A. Poverty and health sector inequalities. Bulletin of the World Health Organization. 2002;80:97-105. [Link]
- United Nations Development Programme. Statistical update 2018 human development indices and indicators. 2018. [Cited: February 11, 2024]. Available from: [Link]
- Uzun CB. Türkiye'deki şartlı nakit transferi yardımlarının bölgesel dağılımı [The regional distribution of conditional cash transfers assistance in Turkey]. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2012;7(28):37-59. [Link]
- United Nations Children's Fund. Integrated social protection systems enhancing equity for children. UNICEF Social Protection Strategic Framework. 2012. [Cited: February 11, 2024]. Available from: [Link]
- Fiszbein A, Schady NR, Ferreira FHG. Conditional Cash Transfers: Reducing Present and Future Poverty. 1st ed. Washington, DC: World Bank; 2009. [Crossref]
- Shibuya K. Conditional cash transfer: a magic bullet for health?. Lancet. 2008;371(9615):789-91. [Crossref] [PubMed]
- Standing G. Behavioural conditionality: why the nudges must be stopped. Journal of Poverty and Social Justice. 2011;19(1):27-38. [Crossref]
- Laverty L, Harris R. Can conditional health policies be justified? A policy analysis of the new NHS dental contract reforms. Soc Sci Med. 2018;207:46-54. [Crossref] [PubMed]
- de Hoop J, Rosati FC. Does promoting school attendance reduce child labor? Evidence from Burkina Faso's BRIGHT project. Economics of Education Review. 2014;39:78-96. [Crossref]
- Lagarde M, Haines A, Palmer N. Conditional cash transfers for improving uptake of health interventions in low-and middle-income countries: a systematic review. Jama. 2007;298(16):1900-10. [Crossref] [PubMed]
- Gazola Hellmann A. How does Bolsa Familia work? Best practices in the implementation of conditional cash transfer programs in Latin America and the Caribbean. Inter-American Development Bank. 2015. [Cited: February 11, 2024]. Available from: [Crossref]
- Zabcı FÇ. Sosyal riski azaltma projesi: yoksulluğu azaltmak mı, zengini yoksuldan korumak mı? [Social risk mitigation project: to mitigate proverty or to protect rich from poor?]. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 2003;58(1):215-39. [Crossref]
- Fairclough I, Fairclough N. Political Discourse Analysis: A Method for Advanced Students. 1st ed. UK: Routledge; 2012. [Crossref]
- Moon G, Brown T. Governmentality and the spatialized discourse of policy: the consolidation of the Post-1989 NHS reforms. Transactions of the Institute of British Geographers. 2000;25(1):65-76. [Crossref]
- Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2016.
- Silverman D. doing Qualitative Research: A Practical Handbook. 4th ed. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications; 2013.
- Öztürk Ş. Çocuk yoksulluğu risklerini engellemeye yönelik politika olarak Türkiye'de okul öncesi eğitimde fırsat eşitliği [Equal opportunity in pre-school education in Turkey as a preventing policy against risks of child poverty]. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar. 2017;54(632):55-76. [Link]
- Son HH. Conditional Cash transfer Programs: An Effective Tool for Poverty Alleviation? 1st ed. Manila: Asian Development Bank; 2008. Cited: March 9, 2024. Available from: [Link]
- Coady D, Grosh M, Hoddinott J. Targeting of transfers in developing countries: review of lessons and experiences. Washington, D.C., World Bank Social Protection Papers. [Cited: March 9, 2024]. Available from: [Crossref]
- Aguero J, Carter M, Woolard I. The impact of unconditional cash transfers on nutrition: the south african child support grant. Southern Africa Labour and Development Research. 2006. [Link]
- Karasoy G. Sosyal bir sorun alanı olarak yaşlı yoksulluğunun incelenmesi [Investigation of poverty of elderly as a social problem area]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021;19(3):155-67. [Crossref]
- Schady N, Rosero J. Are cash transfers made to women spent like other sources of income?. Economics Letters. 2008;101(3):246-8. [Crossref]
- Gökçeoğlu Balcı Ş. Koruma mı dışlama mı? Çalışma mevzuatımızda kadını koruyucu kimi düzenlemelerin kadın istihdamı ve AB normları açısından değerlendirilmesi [Protection or exclusion? Analyzing some of the protective regulations in labor legislation acoording to women employment and eu norms]. Çalışma ve Toplum. 2017;3(54):1263-98. [Link]
- World Bank Group [Internet]. © 2024 The World Bank [Cited: March 9, 2024]. Conditional Cash Transfers: reducing present and future poverty (English). Available from: [Link]
- World Bank Group [Internet]. © 2024 The World Bank [Cited: May 9, 2024]. Conditional cash transfer programs an effective tool for reaching the poorest and most vulnerable (English). Available from: [Link]
- Neves JA, Vasconcelos FAG, Machado ML, Recine E, Garcia GS, Medeiros MAT. The Brazilian cash transfer program (Bolsa Família): a tool for reducing inequalities and achieving social rights in Brazil. Glob Public Health 2022;17:26-42. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi