.: DERLEME
Türkiye'de Okul Çağı Çocuklarının Girişimsel Uygulamalarda Sanal Gerçeklik Gözlüğünün Kullanımı: Sistematik Derleme
The Use of Virtual Reality Glasses in Interventional Applications of School-Age Children in Türkiye: Systematic Review
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2023;15(2):517-28
doi: 10.5336/nurses.2022-88660
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Çocuklara yapılan girişimsel uygulamalarda dikkatin başka yöne çekilmesi, ağrı ve stres kontrolünde nonfarmakolojik yöntemler kullanılmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda ağrı ve stres yönetiminde teknolojinin kullanımı önem arz etmektedir. Gelişen teknolojinin de etkisiyle ağrı ve stres yönetiminde sanal gerçeklik gözlüğünün kullanımındaki artış dikkat çekmektedir. Bu derleme ile Türkiye'de sanal gerçeklik gözlüğünün okul çağı çocuklarının sağlığı ve hastalıklarına ilişkin uygulamalardaki kullanım alanlarını değerlendiren çalışmaların sistematik incelemesi ve yapılacak diğer çalışmalara rehberlik etmek amaçlanmıştır. Çalışmada, Türkçe ve İngilizce ''sanal gerçeklik gözlüğü ve/veya çocuk sağlığı (virtual reality glasses and/or child health)'' anahtar kelimeleri kullanılarak Google Akademik, PubMed, Cochrane Library, Ulusal Tez Merkezi, Dergi Park arama motorlarından 2021 yıl sonunu da dâhil edebilmek adına 18 Ekim 2021 tarihinde başlayarak 31 Aralık 2021 tarihine kadar tarama yapılmıştır. Anahtar kelimelerle yapılan literatür taraması sonucu 54 çalışmaya ulaşılmıştır. Çalışmalar, PRISMA kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Yapılan analizde yarı deneysel, deneysel ve randomize kontrollü deneysel çalışmalar derlemeye dâhil edilmiştir. Dâhil etme ve dışlama kriterleri dâhilinde 45 çalışma kapsam dışı kalmıştır. Sonuç olarak başlık, özet ve tam metine göre yapılan seçimlerden sonra 2 makale ve 7 tez değerlendirmeye alınmıştır. Yapılan bu sistematik derlemede ele alınan araştırmalarda, çocuk sağlığı alanında invaziv ve ağrılı işlemler esnasında dikkati başka yöne çekme yöntemlerinden biri olan sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının, çocukların ağrı ve anksiyete algısını olumlu yönde etkilediği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Sanal gerçeklik gözlüğü; çocuk sağlığı
Çocuklara yapılan girişimsel uygulamalarda dikkatin başka yöne çekilmesi, ağrı ve stres kontrolünde nonfarmakolojik yöntemler kullanılmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda ağrı ve stres yönetiminde teknolojinin kullanımı önem arz etmektedir. Gelişen teknolojinin de etkisiyle ağrı ve stres yönetiminde sanal gerçeklik gözlüğünün kullanımındaki artış dikkat çekmektedir. Bu derleme ile Türkiye'de sanal gerçeklik gözlüğünün okul çağı çocuklarının sağlığı ve hastalıklarına ilişkin uygulamalardaki kullanım alanlarını değerlendiren çalışmaların sistematik incelemesi ve yapılacak diğer çalışmalara rehberlik etmek amaçlanmıştır. Çalışmada, Türkçe ve İngilizce ''sanal gerçeklik gözlüğü ve/veya çocuk sağlığı (virtual reality glasses and/or child health)'' anahtar kelimeleri kullanılarak Google Akademik, PubMed, Cochrane Library, Ulusal Tez Merkezi, Dergi Park arama motorlarından 2021 yıl sonunu da dâhil edebilmek adına 18 Ekim 2021 tarihinde başlayarak 31 Aralık 2021 tarihine kadar tarama yapılmıştır. Anahtar kelimelerle yapılan literatür taraması sonucu 54 çalışmaya ulaşılmıştır. Çalışmalar, PRISMA kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Yapılan analizde yarı deneysel, deneysel ve randomize kontrollü deneysel çalışmalar derlemeye dâhil edilmiştir. Dâhil etme ve dışlama kriterleri dâhilinde 45 çalışma kapsam dışı kalmıştır. Sonuç olarak başlık, özet ve tam metine göre yapılan seçimlerden sonra 2 makale ve 7 tez değerlendirmeye alınmıştır. Yapılan bu sistematik derlemede ele alınan araştırmalarda, çocuk sağlığı alanında invaziv ve ağrılı işlemler esnasında dikkati başka yöne çekme yöntemlerinden biri olan sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının, çocukların ağrı ve anksiyete algısını olumlu yönde etkilediği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Sanal gerçeklik gözlüğü; çocuk sağlığı
ABSTRACT
Nonpharmacologic methods are used for distraction, pain and stress control in interventional procedures performed on children. In recent studies, the use of technology in pain and stress management is important. With the effect of developing technology, the increase in the use of virtual reality glasses in pain and stress management draws attention. With this review, it is aimed to systematically review the studies evaluating the use of virtual reality glasses in applications related to school age child health and diseases in Türkiye and it is intended to guide other studies to be carried out. In the study, using the keywords ''virtual reality glasses and/or child health'' in Turkish and English, Google Scholar, PubMed, Cochrane Library, National Thesis Center, Magazine Park search engines also search for the end of 2021 year. In order to be able to include them, scanning was carried out starting from October 18, 2021 until December 31, 2021. As a result of the literature search with keywords, 54 studies were reached. Studies were evaluated according to PRISMA criteria. In the analysis, quasi-experimental, experimental and randomized controlled experimental studies were included in the review. Forty-four studies were excluded within the inclusion and exclusion criteria. As a result, after the selections made according to the title, abstract and full text, 2 articles and 7 theses were evaluated. In the studies discussed in this systematic review, it was concluded that the application of virtual reality glasses, which is one of the methods of distraction during invasive and painful procedures in the field of child health, positively affects children's perception of pain and anxiety.
Keywords: Virtual reality glasses; child health
Nonpharmacologic methods are used for distraction, pain and stress control in interventional procedures performed on children. In recent studies, the use of technology in pain and stress management is important. With the effect of developing technology, the increase in the use of virtual reality glasses in pain and stress management draws attention. With this review, it is aimed to systematically review the studies evaluating the use of virtual reality glasses in applications related to school age child health and diseases in Türkiye and it is intended to guide other studies to be carried out. In the study, using the keywords ''virtual reality glasses and/or child health'' in Turkish and English, Google Scholar, PubMed, Cochrane Library, National Thesis Center, Magazine Park search engines also search for the end of 2021 year. In order to be able to include them, scanning was carried out starting from October 18, 2021 until December 31, 2021. As a result of the literature search with keywords, 54 studies were reached. Studies were evaluated according to PRISMA criteria. In the analysis, quasi-experimental, experimental and randomized controlled experimental studies were included in the review. Forty-four studies were excluded within the inclusion and exclusion criteria. As a result, after the selections made according to the title, abstract and full text, 2 articles and 7 theses were evaluated. In the studies discussed in this systematic review, it was concluded that the application of virtual reality glasses, which is one of the methods of distraction during invasive and painful procedures in the field of child health, positively affects children's perception of pain and anxiety.
Keywords: Virtual reality glasses; child health
REFERANSLAR:
- Çakır O, Yıldırım B. Çocuklarda ağrı, anksiyete ve stres yönetiminde yeni yöntem; sanal gerçeklik gözlüğü. Goncagül G, Günaydın E, editörler. Sağlık Bilimleri Alanında Güncel Araştırmalar. 1. Baskı. 8. Bölüm. İzmir: Duvar Yayınları; 2020. p.135-50.
- Semerci R. 6-12 yaş çocuklarda venöz kan örneği alırken oluşan ağrıyı azaltmada dikkati başka yöne çekme kartları ve kaleidoskop yöntemlerinin etkisi [Yüksek lisans tezi]. Edirne: Trakya Üniversitesi; 2017. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- İnal S, Canbulat N. Çocuklarda prosedürel ağrı yönetiminde dikkati başka yöne çekme yöntemlerinin kullanımı [Using of distraction methods on procedural pain management of pediatric patients]. HSP Dergisi. 2015;2(3):372-8. [Link]
- Turgut MA. 3-6 yaş arası çocuklarda kan alma sırasında oluşacak ağrı ve korkuyu azaltmada ışıklı oyuncağın etkisi [Yüksek lisans tezi]. Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi; 2020. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Birnie KA, Noel M, Chambers CT, Uman LS, Parker JA. Psychological interventions for needle-related procedural pain and distress in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2018;10(10):CD005179. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Şahin S. Çocuklarda subcutan uygulama sırasında kullanılan buzzy® uygulamasının ağrıya etkisi [Yüksek lisans tezi]. Zonguldak: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi; 2019. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Yaz ŞB, Yılmaz HB. Pediatrik hastalara yönelik tıbbi işlemlerde sanal gerçeklik kullanımının etkileri: literatür incelemesi [Effects of virtual reality usage in medical procedures for pediatric patients: literature review]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(1):138-43. [Link]
- Yüksekdağ BB. Sağlık profesyonellerinin eğitiminde artırılmış gerçeklik uygulamaları [Augmented reality applications in the education of healthcare professionals]. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. 2021;7(2):130-48. [Crossref]
- Kurt Y. Hemşirelik öğrencilerinin enjeksiyon uygulamaları için mobil destekli artırılmış gerçeklik eğitim materyalinin geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi [Doktora tezi]. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi; 2019. Erişim tarihi: 12/03/2021 [Link]
- Öztürk EO, Sondaş A. Sanal sağlık: sağlıkta sanal gerçekliğe genel bakış [Virtual health: general overview of virtual reality in health]. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2020;3(2):164-9. [Link]
- Erci B, Çokbekler N, Işık K. Aile sağlığı merkezlerinde çalışmakta olan ebe ve hemşirelerin iletişim becerilerinin değerlendirilmesi [The evaluation of midwives and nurses communication skills, who work in the family health center]. Bozok Tıp Dergisi. 2017;7(1):49-53. [Link]
- Davis D, Stewart S. Factors shaping assessment design in the virtual environment: a case study of midwifery. Social Media and Networking: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications. 2014;1-35. [Crossref]
- Özsoy F. 7-10 yaş grubu çocuklarda pansuman değişimi sırasında ağrı ve anksiyetenin azaltılmasında iki farklı yöntemin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Acibadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi; 2020. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Öztürk E. Farklı düzey simülatörlerle verilen eğitimin omuz distosisi yönetimine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi; 2018. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Phillips D, Duke M, Nagle C, Macfarlane S, Karantzas G, Patterson D. The Virtual Maternity Clinic: a teaching and learning innovation for midwifery education. Nurse Educ Today. 2013;33(10):1224-9. [Crossref] [PubMed]
- PRISMA. (2021, 12 02). PRISMA. Erişim tarihi: 12/02/2021 The Equator Network: [Link]
- Karaçam Z. Sistematik derleme metodolojisi: sistematik derleme hazırlamak için bir rehber [Systematic review methodology: a guide for preparation of systematic review]. DEUHYO ED Dergisi. 2013;6(1):26-33. [Link]
- Schardt C, Adams MB, Owens T, Keitz S, Fontelo P. Utilization of the PICO framework to improve searching PubMed for clinical questions. BMC Med Inform Decis Mak. 2007;7:16. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tufanaru C, Munn Z, Aromataris E, Campbell J, Hopp L. Explanation for the critical appraisal tool for Quasi-Experimental Studies (experimental studies without random allocation. In: Aromataris E, Munn Z, Aromataris E, Munn Z, eds. Joanna Briggs Institute Reviewer's Manual. Adelaide: The Joanna Briggs Institute; 2017. p.1-7. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Nahcivan N, Seçginli S. Sistematik derlemeye dahil edilen nicel araştırmaların metodolojik kalitesi nasıl değerlendirilir? [How are the Methodological Quality of Quantitative Studies Included in Systematic Review?]. Turkiye Klinikleri Journal of Public Health Nursing-Special Topics. 2017;3(1):10-9. [Link]
- James J, Sim J, McDonald M, Ryan T. Using second life for health professional learning: informing multidisciplinary understanding. International Journal of Modern Education Forum. 2012;1(1):27-39. [Link]
- Aydın Aİ. Çocuklarda sanal gerçeklik gözlüğü kullanımının kan alma işlemi sırasında ağrıyı azalmaya etkisi [Yüksek lisans tezi]. Bursa: Uludağ Üniversitesi; 2018. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Kaplan B. Çocuklarda damar yolu açma işlemi sırasında oluşan ağrıyı azaltmada sanal gerçeklik gözlüğünün etkisi [Doktora tezi]. Kayseri: Erciyes Üniversitesi; 2020. Erişim tarihi: 12 10, 2021 [Link]
- Göksu F. Çocuklarda venöz kan alımı sırasında kullanılan sanal gerçeklik gözlüğünün hissedilen ağrı üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi; 2017. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Tüfenk N. Çocuklarda kan alma işlemi sırasında kaleideskop ve sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının ağrı ve korku üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi; 2021. Erişim tarihi: 12/02/2021 [Link]
- Burkay ÖF. Çocuklarda pansuman işlemi sırasında oluşan korku, anksiyete ve ağrıyı azaltmada sanal gerçeklik gözlüğünün etkisi [Yüksek lisans tezi]. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi; 2021. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Caner N. Sanal gerçeklik gözlüğü ve akıllı telefon oyun uygulamasının 7-13 yaş grubu çocuklarda preoperatif anksiyete üzerine etkisi [Doktora tezi]. Kayseri: Erciyes Üniversitesi; 2020. Erişim tarihi: 12/10/2021 [Link]
- Gerçeker GÖ, Binay Ş, Bilsin E, Kahraman A, Yılmaz HB. Effects of virtual reality and external cold and vibration on pain in 7- to 12-year-old children during phlebotomy: a randomized controlled trial. J Perianesth Nurs. 2018;33(6):981-9. [Crossref] [PubMed]
- Koç Özkan T, Polat F. The effect of virtual reality and kaleidoscope on pain and anxiety levels during venipuncture in children. J Perianesth Nurs. 2020;35(2):206-11. [Crossref] [PubMed]
- Asl Aminabadi N, Erfanparast L, Sohrabi A, Ghertasi Oskouei S, Naghili A. The impact of virtual reality distraction on pain and anxiety during dental treatment in 4-6 year-old children: a randomized controlled clinical trial. J Dent Res Dent Clin Dent Prospects. 2012;6(4):117-24. [PubMed] [PMC]
- Attar RH, Baghdadi ZD. Comparative efficacy of active and passive distraction during restorative treatment in children using an iPad versus audiovisual eyeglasses: a randomised controlled trial. Eur Arch Paediatr Dent. 2015;16(1):1-8. [Crossref] [PubMed]
- Top FÜ, Ayyıldız TK. Pain management in children during invasive procedures: A randomized clinical trial. Wiley Nursing Forum an Independent Voice for Nursing. 2021;56(4):1-7. [Crossref] [PubMed]
- Bannink Mbazzi F, Nimusiima C, Akellot D, Kawesa E, Abaasa A, Hodges S, et al. Use of Virtual Reality Distraction to Reduce Child Pain and Fear during Painful Medical Procedures in Children with Physical Disabilities in Uganda: A Feasibility Study. Pain Med. 2022;23(4):642-54. [Crossref] [PubMed]
- Michelet D, Barré J, Job A, Truchot J, Cabon P, Delgoulet C, et al. Benefits of Screen-Based Postpartum Hemorrhage Simulation on Nontechnical Skills Training: A Randomized Simulation Study. Simul Healthc. 2019;14(6):391-7. [Crossref] [PubMed]
- Urbanová E, Ba?ková M, Maskálová E, Kvaltínyová E. Creation of virtual patients for midwifery education. Midwifery. 2018;62:1-5. [Crossref] [PubMed]
- Yılmaz AN. Haptonomi ve sanal gerçeklik uygulamasının plansız gebeliklerde anksiyete, bağlanma ve gebeliğin kabulüne etkisi: bebeği hayal edebilmek [Doktora tezi]. Malatya: İnönü Üniversitesi; 2021. Erişim tarihi: 12/03/2021 [Link]
.: İşlem Listesi