.: ARAŞTIRMA
Tıp Fakültesi 6. Sınıf Öğrencilerinin İletişim ve Beden Dili ile İlgili Düşünceleri: Kesitsel Çalışma
Opinions of the 6th Grade Medical Students About Communication and Body Language: A Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2022;30(1):15-25
doi: 10.5336/mdethic.2021-85635
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Çalışmanın amacı, 6. sınıf tıp öğrencilerinin iletişimin önemine ve iletişimde beden dili kullanımına yönelik düşüncelerinin ve farkındalıklarının değerlendirilmesidir. Tanımlayıcı-kesitsel nitelikteki araştırmanın örneklemini 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Bursa Uludağ Üniversitesi'nde öğrenim gören, çalışmaya katılmayı kabul eden 6. sınıf tıp öğrencileri oluşturmuştur (n=135). Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan anket formuyla toplanmıştır. İstatistiksel analizde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Değerlendirmede ortalamalar ve yüzdelikler, 2 değişken arasındaki ilişkiyi analiz etmede çapraz tablo (crosstabs) kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi α=0,05 olarak alınmıştır. Katılımcıların; %60'ı kadın, %89,5'nin not ortalaması iyi ve üzeridir. Yükseköğretim mezunu olan anne-baba oranları %30,4 ve %51,9'dur. Annelerin %63,7'si ev hanımı, babaların %32,6'sı emeklidir. Yüzde 43'ünün aile ekonomik durumu iyi ve üzeridir. Tek çocuk olma oranı düşüktür (%7,4). Demokratik ebeveynlik oranı %69,4'tür. İyi bir hekim için iletişim becerisinin gerekli olduğuna (%90,4), bunun tıbbi bilginin geliştirilmesi kadar önemli olduğuna (%83,7), beden dili kullanımının hasta üzerinde (%90,4) ve hastanın kendisini hekime ifade etmesinde etkili olduğuna (%88,2) katılım yüksektir. Yüzde 67,4'ü beden dilini sözel iletişimden daha etkili, %14,1'i hastayla sözlü iletişim kurulmasını yeterli bulmaktadır. Hastayla göz teması kurma (%88,1), mimik-jestlerden yararlanma (%84,5), görünüşüne dikkat etme (%82,3), hastayla konuşurken gülümsemeyi önemli bulma (%82,9) oranları yüksektir. Yüzde 57,7'si iletişim konusunda kendilerine güvendiğini, %11,1'i beden dili eğitimi aldığını, %34,8'i tıp eğitimlerinde iletişim ve %26,6'sı beden diline yer verildiğini, %79,2'si klinikte hocanın beden dilini nasıl kullandığına dikkat ettiğini, %64,5'i hasta muayenesinde hocaların sözel iletişimi daha çok kullandığını belirtmiştir. Öğrenciler iletişim becerileri ve beden dili eğitimini önemsemektedir. Tıp eğitiminde etkili iletişim becerisi kazandırabilmek için klinik öncesi ve klinik döneminde entegre biçimde yapılandırılmış, hedef ve değerlendirme yöntemleri belirlenmiş eğitim programı oluşturulmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Beden dili; iletişim; tıp eğitimi; tıp öğrencisi; hekim-hasta ilişkisi
Çalışmanın amacı, 6. sınıf tıp öğrencilerinin iletişimin önemine ve iletişimde beden dili kullanımına yönelik düşüncelerinin ve farkındalıklarının değerlendirilmesidir. Tanımlayıcı-kesitsel nitelikteki araştırmanın örneklemini 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Bursa Uludağ Üniversitesi'nde öğrenim gören, çalışmaya katılmayı kabul eden 6. sınıf tıp öğrencileri oluşturmuştur (n=135). Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan anket formuyla toplanmıştır. İstatistiksel analizde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Değerlendirmede ortalamalar ve yüzdelikler, 2 değişken arasındaki ilişkiyi analiz etmede çapraz tablo (crosstabs) kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi α=0,05 olarak alınmıştır. Katılımcıların; %60'ı kadın, %89,5'nin not ortalaması iyi ve üzeridir. Yükseköğretim mezunu olan anne-baba oranları %30,4 ve %51,9'dur. Annelerin %63,7'si ev hanımı, babaların %32,6'sı emeklidir. Yüzde 43'ünün aile ekonomik durumu iyi ve üzeridir. Tek çocuk olma oranı düşüktür (%7,4). Demokratik ebeveynlik oranı %69,4'tür. İyi bir hekim için iletişim becerisinin gerekli olduğuna (%90,4), bunun tıbbi bilginin geliştirilmesi kadar önemli olduğuna (%83,7), beden dili kullanımının hasta üzerinde (%90,4) ve hastanın kendisini hekime ifade etmesinde etkili olduğuna (%88,2) katılım yüksektir. Yüzde 67,4'ü beden dilini sözel iletişimden daha etkili, %14,1'i hastayla sözlü iletişim kurulmasını yeterli bulmaktadır. Hastayla göz teması kurma (%88,1), mimik-jestlerden yararlanma (%84,5), görünüşüne dikkat etme (%82,3), hastayla konuşurken gülümsemeyi önemli bulma (%82,9) oranları yüksektir. Yüzde 57,7'si iletişim konusunda kendilerine güvendiğini, %11,1'i beden dili eğitimi aldığını, %34,8'i tıp eğitimlerinde iletişim ve %26,6'sı beden diline yer verildiğini, %79,2'si klinikte hocanın beden dilini nasıl kullandığına dikkat ettiğini, %64,5'i hasta muayenesinde hocaların sözel iletişimi daha çok kullandığını belirtmiştir. Öğrenciler iletişim becerileri ve beden dili eğitimini önemsemektedir. Tıp eğitiminde etkili iletişim becerisi kazandırabilmek için klinik öncesi ve klinik döneminde entegre biçimde yapılandırılmış, hedef ve değerlendirme yöntemleri belirlenmiş eğitim programı oluşturulmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Beden dili; iletişim; tıp eğitimi; tıp öğrencisi; hekim-hasta ilişkisi
ABSTRACT
The aim of the study is to evaluate the thoughts and awareness of 6th grade medical students about the importance of communication and the use of body language in communication. The sample of the descriptive-cross-sectional study consisted of 6th grade medical students who attended Bursa Uludağ University in the 2017-2018 academic year and agreed to participate in the study (n=135). The data were collected by a questionnaire form prepared by the researchers. SPSS 22.0 program was used for statistical analysis. Means and percentages were used in the evaluation, and a crosstab was used to analyze the relationship between two variables. The significance level was taken as α=0.05. 60% of the participants are women, and 89.5% have a good or above grade point average. The ratio of mother and father who graduated from higher education is 30.4% and 51.9%, respectively. 63.7% of mothers are housewives, 32.6% of fathers are retired. The family economic situation of 43% is good or above. The rate of being an only child is low (7.4%). Democratic parenting rate is 69.4%. Participation to statements that communication skills are necessary for a good physician (90.4%), it is as important as the development of medical knowledge (83.7%), the use of body language is effective on the patient (90.4%) and the patient expresses himself to the physician (88.2%) are high. 67.4% find body language more effective than verbal communication, 14.1% find verbal communication with the patient sufficient. The rates of making eye contact with the patient (88.1%), using mimic-gestures (84.5%), paying attention to their appearance (82.3%), and finding smiling while talking to the patient important (82.9%) are high. 57.7% of them were confident in communication, 11.1% of them received body language training. 34.8% of them stated that included communication in their medical education and 26.6% of them included body language, 79.2% of them stated that the teacher pays attention to how they use body language in the clinic and 64.5% of them stated that teachers use verbal communication more during patient examination. Students care about communication skills and body language training. In order to gain effective communication skills in medical education, an integrated education program should be established in the pre-clinical and clinical period, with goals and evaluation methods.
Keywords: Body language; communication; medical education; medical students; physician-patient relations
The aim of the study is to evaluate the thoughts and awareness of 6th grade medical students about the importance of communication and the use of body language in communication. The sample of the descriptive-cross-sectional study consisted of 6th grade medical students who attended Bursa Uludağ University in the 2017-2018 academic year and agreed to participate in the study (n=135). The data were collected by a questionnaire form prepared by the researchers. SPSS 22.0 program was used for statistical analysis. Means and percentages were used in the evaluation, and a crosstab was used to analyze the relationship between two variables. The significance level was taken as α=0.05. 60% of the participants are women, and 89.5% have a good or above grade point average. The ratio of mother and father who graduated from higher education is 30.4% and 51.9%, respectively. 63.7% of mothers are housewives, 32.6% of fathers are retired. The family economic situation of 43% is good or above. The rate of being an only child is low (7.4%). Democratic parenting rate is 69.4%. Participation to statements that communication skills are necessary for a good physician (90.4%), it is as important as the development of medical knowledge (83.7%), the use of body language is effective on the patient (90.4%) and the patient expresses himself to the physician (88.2%) are high. 67.4% find body language more effective than verbal communication, 14.1% find verbal communication with the patient sufficient. The rates of making eye contact with the patient (88.1%), using mimic-gestures (84.5%), paying attention to their appearance (82.3%), and finding smiling while talking to the patient important (82.9%) are high. 57.7% of them were confident in communication, 11.1% of them received body language training. 34.8% of them stated that included communication in their medical education and 26.6% of them included body language, 79.2% of them stated that the teacher pays attention to how they use body language in the clinic and 64.5% of them stated that teachers use verbal communication more during patient examination. Students care about communication skills and body language training. In order to gain effective communication skills in medical education, an integrated education program should be established in the pre-clinical and clinical period, with goals and evaluation methods.
Keywords: Body language; communication; medical education; medical students; physician-patient relations
REFERANSLAR:
- Kaptanoğlu AY. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde iletişim kavramı ve iletişim becerileri. Ünlüoğlu İ, Kaptanoğlu AY, Özer C, editörler. Aile Sağlığı Merkezi Yönetimi. 1. Baskı. İstanbul: Akademi Yayınevi; 2012. p.320-38.
- Türk Dil Kurumu [İnternet]. [Erişim tarihi: 28 Ocak 2021]. İletişim. Erişim linki: [Link]
- Habacı İ, Ürker A, Bulut S, Atıcı R, Habacı Z. Beden dilinin eğitim öğretim üzerine etkileri [The effects of body language on education teaching]. Turkish Studies, International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2013;8(9):1639-55. [Crossref]
- Mehrabian A. Nonverbal Communication. 2nd ed. Chicago: Aldine-Atherton; 2007.
- Adamson B. Fashions in language teaching methodology. In: Davies A, Elder C, eds. The Handbook of Applied Linguistics. 1st ed. Malden, MA: Blackwell Publishing; 2004. [Link]
- Atıcı E. Hasta-hekim ilişkisi kavramı [The concept of patient-physician relationship]. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;33(1): 45-50. [Link]
- Atıcı E. Hasta-hekim ilişkisini etkileyen unsurlar [Factors affecting patient-physician relationship]. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;33(2):91-6. [Link]
- Aydın BA, Şahin E. Hastanede hasta ve hasta yakınları düzeyinde görülen iletişim problemlerinin çözümüne yönelik bir model önerisi [A model offer for solving the communication problems at a level of the patient and the patient's relatives at a hospital]. OÜSOBİAD. 2016;6(15):64-94. [Link]
- Kee JWY, Khoo HS, Lim I, Koh MYH. Communication skills in patient-doctor interactions: learning from patient complaints. Health Professions Education. 2018;4(2):97-106. [Crossref]
- McWhinney IR, Freeman T, eds. Gündal AD, çeviri editörü. Hasta-Hekim İletişimi: McWhinney'in Aile Hekimliği. 4. Baskı. Adana: Nobel Tıp Kitabevi; 2016. p.173-202.
- Huntington B, Kuhn N. Communication gaffes: a root cause of malpractice claims. Proc (Bayl Univ Med Cent). 2003;16(2):157-61; discussion 161. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hickson GB, Clayton EW, Entman SS, Miller CS, Githens PB, Whetten-Goldstein K, et al. Obstetricians' prior malpractice experience and patients' satisfaction with care. JAMA. 1994;272(20):1583-7. [Crossref] [PubMed]
- Levinson W, Lesser CS, Epstein RM. Developing physician communication skills for patient-centered care. Health Aff (Millwood). 2010;29(7):1310-8. [Crossref] [PubMed]
- Rakel RE. Establishing rapport. In: Rakel RE, Rakel DP eds. Textbook of Family Medicine. 9th ed. Philadelphia: Elsevier Saunders; 2016. p.141-56. [Link]
- Özkan Z. Doktor hasta iletişiminde beden dilinin gücü [The power of the body language in comminication between doctor and patient]. Zeynep Kamil Tıp Bülteni. 2008;39(2):87-91. [Link]
- Ranjan P, Kumari A, Chakrawarty A. How can doctors improve their communication skills? J Clin Diagn Res. 2015;9(3):JE01-4. [PubMed] [PMC]
- Yengil E. Beden dili ve iletişim becerilerinde pratik önemi. Ünlüoğlu İ, Kaptanoğlu AY, Özer C, editörler. Aile Hekimliğinde İletişim. 1. Baskıç İstanbul: Akademi Yayınevi; 2013. p.107-14.
- Wong CK, Yip BH, Mercer S, Griffiths S, Kung K, Wong MC, et al. Effect of facemasks on empathy and relational continuity: a randomised controlled trial in primary care. BMC Fam Pract. 2013;14:200. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Aspegren K. BEME Guide No. 2: Teaching and learning communication skills in medicine-a review with quality grading of articles. Med Teach. 1999;21(6):563-70. [Crossref] [PubMed]
- Uluoğlu C, Şahin F, Yüce S, Yamaç D, Güney HZ, Yalınay Çırak M, et al. Temel iletişim becerileri: Amaç ve öğrenim hedefleri "Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesinde Dönem I uygulamaları [Basic communication skills: Aim and learning objectives "Phase I practice in Gazi University Medical School"]. Tıp Eğitimi Dünyası. 2007;24(24):39-45. [Link]
- Bales RF. Interaction Process Analysis: A Method for the Study of Small Groups. 1st ed. Cambridge, MA: Addison-Wesley; 1950. [Link]
- Finset A. Nonverbal communication--An important key to in-depth understanding of provider-patient interaction. Patient Educ Couns. 2007;66(2):127-8. [Crossref] [PubMed]
- Mast MS. On the importance of nonverbal communication in the physician-patient interaction. Patient Educ Couns. 2007;67(3):315-8. [Crossref] [PubMed]
- Aşçı Ö, Hazar G, Yılmaz M. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin iletişim becerileri ve ilişkili değişkenler [Communication skills of students at a health high school and related variables]. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;6(3):160-5. [Link]
- Arıkan M. Nitelikli İnsan. 9. Baskı. Ankara: Bilge Yayıncılık; 2005.
- Çalışkan N, Çalışkan FN, Karadağ E. Eğitim, İletişim ve Öğretmenin Beden Dili. 1. Baskı. Ankara: Kök Yayıncılık; 2006.
- Liu C, Calvo RA, Lim R. Improving medical students' awareness of their non-verbal communication through automated non-verbal behavior feedback. Front ICT. 2016;3(Article 11):1-13. [Crossref]
- Gamsızkan Z, Cangür Ş. Tıp fakültesi 3. sınıf öğrencilerinin empatik eğilim ve iletişim becerilerinin değerlendirilmesi [Evaluation of empathic tendency and comunication skills in grade 3 students in faculty of medicine]. Jour Turk Fam Phy. 2019;10(2):89-97. [Crossref]
- Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi [İnternet]. [Erişim tarihi: 1 Ekim 2021]. 2020-2021 Mezuniyet Öncesi Eğitim Programları. Erişim linki: [Link]
- Ishikawa H, Hashimoto H, Kinoshita M, Yano E. Can nonverbal communication skills be taught? Med Teach. 2010;32(10):860-3. [Crossref] [PubMed]
- Langille DB, Kaufman DM, Laidlaw TA, Sargeant J, MacLeod H. Faculty attitudes towards medical communication and their perceptions of students' communication skills training at Dalhousie University. Med Educ. 2001;35(6):548-54. [Crossref] [PubMed]
- Kalet A, Pugnaire MP, Cole-Kelly K, Janicik R, Ferrara E, Schwartz MD, et al. Teaching communication in clinical clerkships: models from the macy initiative in health communications. Acad Med. 2004;79(6):511-20. [Crossref] [PubMed]
- Amanat R, Yasmin M, Sohail A, Amanat M. Pakistani medical students' attitudes towards communication skills learning: a correlation of demographic and education-related characteristics. Open Journal of Social Sciences. 2016;4(1):67-73. [Crossref]
- Deveugele M, Derese A, De Maesschalck S, Willems S, Van Driel M, De Maeseneer J. Teaching communication skills to medical students, a challenge in the curriculum? Patient Educ Couns. 2005;58(3):265-70. [Crossref] [PubMed]
- Agago TA, Wonde SG, Bramo SS, Asaminew T. Simulated patient-based communication skills training for undergraduate medical students at a university in Ethiopia. Adv Med Educ Pract. 2021;12:713-21. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi