.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Tip 2 Diyabet Hastalarında Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Diyabet Öz Bakımı Üzerine Etkisi: Klinik Tabanlı Bir Çalışma
The Effect of Health Literacy Level on Diabetes Self-Care Intype 2 Diabetes Patients: A Clinical Based Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2021;6(1):112-9
doi: 10.5336/healthsci.2020-74281
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışma, Tip 2 diyabet hastalarında sağlık okuryazarlığı düzeyinin diyabet öz bakımı üzerine etkisini incelemek macıyla klinik tabanlı bir çalışma olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma kesitsel tipte olup, Kasım ve Aralık 2018 tarihleri arasında Gaziantep Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Endokrinoloji Kliniğine başvuran Tip 2 diyabet hastaları dâhil edilmiştir. Veriler, hastaların sosyodemografik ve hastalık özellikleri formu, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve Diyabet Öz Bakım Ölçeğiyle yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Veri analizi için SPSS 24.0 programı kullanılmıştır. Bulgular,sayı (frekans) ve yüzde değerler olarak belirtilmiş ayrıca tanımlayıcı istatistikler, ortalama±standart sapma olarak verilmiştir. Bağımsız grupların karşılaştırılmasında; t-testi ve ANOVA testi, değişkenler arası ilişkinin incelenmesinde; korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için etik kurul, kurum izni ve hastalardan yazılı onam alınmıştır. Bulgular: Tip 2 diyabet hastalarının yaş ve medeni durum ile Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Hastaların yaş, eğitim durumu, ailedeki birey sayısı, diyabet süresi, diyabetle ilgili eğitim alma, ilaçlarını düzenli alma ve düzenli egzersiz yapma durumları ile Diyabet Öz Bakım Ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak önemli fark belirlenmiştir (p<0,05). Tip 2 diyabet hastalarının, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği toplam puan ortalaması 82,02±9,27 ve Diyabet Öz Bakım Ölçeği puan ortalaması 81,15±14,07 olarak saptanmıştır. Sağlık okuryazarlığı ile diyabet öz bakım arasında pozitif yönde ve çok güçlü bir ilişki vardır (r=0,851; p=0,001). Sonuç: Bu çalışmada, Tip 2 diyabet hastalarının ağlık okuryazarlığı orta düzeyde olup, diyabet öz bakım düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Sağlık okuryazarlığı ile diyabet öz bakım davranışları arasında güçlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. Diyabet hastalarının, hastalık yönetimlerini doğru ve düzenli yapabilmeleri açısından sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi yararlı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Tip 2 diyabet hastaları; sağlık okuryazarlığı; diyabet öz bakım
Amaç: Bu çalışma, Tip 2 diyabet hastalarında sağlık okuryazarlığı düzeyinin diyabet öz bakımı üzerine etkisini incelemek macıyla klinik tabanlı bir çalışma olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma kesitsel tipte olup, Kasım ve Aralık 2018 tarihleri arasında Gaziantep Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Endokrinoloji Kliniğine başvuran Tip 2 diyabet hastaları dâhil edilmiştir. Veriler, hastaların sosyodemografik ve hastalık özellikleri formu, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve Diyabet Öz Bakım Ölçeğiyle yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Veri analizi için SPSS 24.0 programı kullanılmıştır. Bulgular,sayı (frekans) ve yüzde değerler olarak belirtilmiş ayrıca tanımlayıcı istatistikler, ortalama±standart sapma olarak verilmiştir. Bağımsız grupların karşılaştırılmasında; t-testi ve ANOVA testi, değişkenler arası ilişkinin incelenmesinde; korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için etik kurul, kurum izni ve hastalardan yazılı onam alınmıştır. Bulgular: Tip 2 diyabet hastalarının yaş ve medeni durum ile Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Hastaların yaş, eğitim durumu, ailedeki birey sayısı, diyabet süresi, diyabetle ilgili eğitim alma, ilaçlarını düzenli alma ve düzenli egzersiz yapma durumları ile Diyabet Öz Bakım Ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak önemli fark belirlenmiştir (p<0,05). Tip 2 diyabet hastalarının, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği toplam puan ortalaması 82,02±9,27 ve Diyabet Öz Bakım Ölçeği puan ortalaması 81,15±14,07 olarak saptanmıştır. Sağlık okuryazarlığı ile diyabet öz bakım arasında pozitif yönde ve çok güçlü bir ilişki vardır (r=0,851; p=0,001). Sonuç: Bu çalışmada, Tip 2 diyabet hastalarının ağlık okuryazarlığı orta düzeyde olup, diyabet öz bakım düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Sağlık okuryazarlığı ile diyabet öz bakım davranışları arasında güçlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. Diyabet hastalarının, hastalık yönetimlerini doğru ve düzenli yapabilmeleri açısından sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi yararlı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Tip 2 diyabet hastaları; sağlık okuryazarlığı; diyabet öz bakım
ABSTRACT
Objective: This study was conducted as a clinical-based study to investigate the effect of health literacy level on diabetes self-care in patients with type 2 diabetes. Material and Methods: The research was cross-sectional. Type 2 Diabetes Mellitus Patients who applied to Gaziantep University Practice and Research Hospital Endocrinology Clinic between November-December 2018 were included in this study. Data were collected by face-to-face interviews with the form called patients' socio-demographic and disease characteristics, Health Literacy Scale and Diabetes Self-Care Scale. SPSS 24.0 program was used for data analysis. Findings are expressed as number (frequency) and percentage values, and descriptive statistics are given as mean±standard deviation. t-test and ANOVA test were used to compare independent groups, and correlation analysis was used to examine the relationship between variables. Ethical committee approval, permission of the institution and written consent were obtained from the patients for conducting the study. Results: The age and marital status of type 2 diabetes patients affect he mean total score of Health Literacy Scale (p<0.05). A statistically significant difference was found between the mean age, educational status, number of individuals in the family, duration of diabetes, education about diabetes, taking medication regularly and exercising regularly and the mean scores of Diabetes Self-Care Scale (p<0.05). The total score average of Health Literacy Scale of type 2 diabetes patients was 82.02±9.27 and the mean score of Diabetes Self-Care Scale was 81.1±14.07. There is a positive and very strong relationship between health literacy and diabetes self-care (r=0.851; p=0.001). Conclusion: In this study, health literacy level of type 2 diabetes patients was moderate and diabetes self-care levels were found to be low. A strong correlation was found between health literacy and diabetes self-care behaviors. It would be beneficial to determine the health literacy levels of diabetes patients in order to be able to manage disease correctly and regularly.
Keywords: Type 2 diabetes patients; health literacy; diabetes self-care
Objective: This study was conducted as a clinical-based study to investigate the effect of health literacy level on diabetes self-care in patients with type 2 diabetes. Material and Methods: The research was cross-sectional. Type 2 Diabetes Mellitus Patients who applied to Gaziantep University Practice and Research Hospital Endocrinology Clinic between November-December 2018 were included in this study. Data were collected by face-to-face interviews with the form called patients' socio-demographic and disease characteristics, Health Literacy Scale and Diabetes Self-Care Scale. SPSS 24.0 program was used for data analysis. Findings are expressed as number (frequency) and percentage values, and descriptive statistics are given as mean±standard deviation. t-test and ANOVA test were used to compare independent groups, and correlation analysis was used to examine the relationship between variables. Ethical committee approval, permission of the institution and written consent were obtained from the patients for conducting the study. Results: The age and marital status of type 2 diabetes patients affect he mean total score of Health Literacy Scale (p<0.05). A statistically significant difference was found between the mean age, educational status, number of individuals in the family, duration of diabetes, education about diabetes, taking medication regularly and exercising regularly and the mean scores of Diabetes Self-Care Scale (p<0.05). The total score average of Health Literacy Scale of type 2 diabetes patients was 82.02±9.27 and the mean score of Diabetes Self-Care Scale was 81.1±14.07. There is a positive and very strong relationship between health literacy and diabetes self-care (r=0.851; p=0.001). Conclusion: In this study, health literacy level of type 2 diabetes patients was moderate and diabetes self-care levels were found to be low. A strong correlation was found between health literacy and diabetes self-care behaviors. It would be beneficial to determine the health literacy levels of diabetes patients in order to be able to manage disease correctly and regularly.
Keywords: Type 2 diabetes patients; health literacy; diabetes self-care
REFERANSLAR:
- Bailey SC, Brega AG, Crutchfield TM, Elasy T, Herr H, Kaphingst K, et al. Update on health literacy and diabetes. Diabetes Educ. 2014;40(5):581-604.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas Nine edition 2013. Online version of IDF Diabetes Atlas:[Link]
- Satman I, Omer B, Tutuncu Y, Kalaca S, Gedik S, Dinccag N, et al; TURDEP-II Study Group. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 2013;28(2):169-80.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Abdullah A, Liew SM, Salim H, Ng CJ, Chinna K. Prevalence of limited health literacy among patients with type 2 diabetes mellitus: A systematic review. PLoS One. 2019;14(5):e0216402.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Durusu Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray Ready FN, Çakır B, Akalın E. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. 1. Baskı. Ankara: Sağlık-Sen Yayınları; 2014. p.14-26.[Link]
- Fransen MP, von Wagner C, Essink-Bot ML. Diabetes self-management in patients with low health literacy: ordering findings from literature in a health literacy framework. Patient Educ Couns. 2012;88(1):44-53.[Crossref] [PubMed]
- Cavanaugh K, Huizinga MM, Wallston KA, Gebretsadik T, Shintani A, Davis D, et al. Association of numeracy and diabetes control. Ann Intern Med. 2008;148(10):737-46.[Crossref] [PubMed]
- von Wagner C, Steptoe A, Wolf MS, Wardle J. Health literacy and health actions: a review and a framework from health psychology. Health Educ Behav. 2009;36(5):860-77.[Crossref] [PubMed]
- Kim S, Love F, Quistberg DA, Shea JA. Association of health literacy with self-management behavior in patients with diabetes. Diabetes Care. 2004;27(12):2980-2.[Crossref] [PubMed]
- Rubin DJ, Donnell-Jackson K, Jhingan R, Golden SH, Paranjape A. Early readmission among patients with diabetes: a qualitative assessment of contributing factors. J Diabetes Complications. 2014;28(6):869-73.[Crossref] [PubMed]
- Al Sayah F, Majumdar SR, Williams B, Robertson S, Johnson JA. Health literacy and health outcomes in diabetes: a systematic review. J Gen Intern Med. 2013;28(3):444-52.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hai AA, Iftikhar S, Latif S, Herekar F, Patel MJ. Diabetes self-care activities and their relation with glycemic control in patients presenting to the ındus hospital, Karachi. Cureus. 2019;11(12):e6297.[Crossref]
- Sørensen K, Van den Broucke S, Pelikan JM, Fullam J, Doyle G, Slonska Z, et al; HLS-EU Consortium. Measuring health literacy in populations: illuminating the design and development process of the European Health Literacy Survey Questionnaire (HLS-EU-Q). BMC Public Health. 2013;13:948.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Toçi E, Burazeri G, Sorensen K, Jerliu N, Ramadani N, Roshi E, et al. Health literacy and socioeconomic characteristics among older people in transtonal Kosovo. British Journal of Medicine & Medical Research. 2013;3(4):1646-58.[Crossref]
- Aras Z, Bayık Temel A. [Evaluation of validity and reliability of the Turkish version of health literacy scale]. F.N. Hem. Derg. 2017;25(2):85-94.
- Lee NP, Fisher WP Jr. Evaluation of the diabetes self-care scale. J Appl Meas. 2005;6(4):366-81.[PubMed]
- Karakurt P, Kasikci M. Validity and reliability of the Turkish version of the diabetes self-care scale. Int J Diabetes Dev Ctries. 2015;35:148-56.[Crossref]
- Vandenbosch J, Van den Broucke S, Schinckus L, Schwarz P, Doyle G, Pelikan J, et al. The impact of health literacy on diabetes self-management education. Health Education Journal. 2018;77(3):349-62.[Crossref]
- Moura NDS, Lopes BB, Teixeira JJD, Oriá MOB, Vieira NFC, Guedes MVC. Literacy in health and self-care in people with type 2 diabetes mellitus. Rev Bras Enferm. 2019;72(3):700-6.[Crossref] [PubMed]
- Almigbal TH, Almutairi KM, Vinluan JM, Batais MA, Alodhayani A, Alonazi WB, et al. Association of health literacy and self-management practices and psychological factor among patients with type 2 diabetes mellitus in Saudi Arabia. Saudi Med J. 2019;40(11):1158-66.[Crossref] [PubMed]
- Huizinga MM, Carlisle AJ, Cavanaugh KL, Davis DL, Gregory RP, Schlundt DG, et al and portion-size estimation skills. Am J Prev Med. 2009;36(4):324-8.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bowen ME, Cavanaugh KL, Wolff K, Davis D, Gregory B, Rothman RL. Numeracy and dietary intake in patients with type 2 diabetes. Diabetes Educ. 2013;39(2):240-7.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Jeong J, Park N, Shin SY. The influence of health and diabetes knowledge on diabetes self-care activities in Korean low-income elders with diabetes. J Korean Acad Community Health Nurs. 2014;25(3):217-24.[Crossref]
- Xu XY, Leung AYM, Chau PH. Health literacy, self-efficacy, and associated factors among patients with diabetes. Health Lit Res Pract. 2018;2(2):e67-e77.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- van der Heide I, Uiters E, Rademakers J, Struijs JN, Schuit AJ, Baan CA. Associations among health literacy, diabetes knowledge, and self-management behavior in adults with diabetes: results of a dutch cross-sectional study. J Health Commun. 2014;19 Suppl 2:115-31.[Crossref] [PubMed]
- Masoopour M, Tirgari B, Ghazanfari Z. The relationship between health literacy, self-efficacy, and self-care behaviors in diabetic patients. Evidence Based Care Journal. 2017;7(3):17-25.[Crossref]
- Rachmawati U, Sahar J, Wati DNK. The association of diabetes literacy with self-management among older people with type 2 diabetes mellitus: a cross-sectional study. BMC Nurs. 2019;18(Suppl 1):34.[Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi