Objective: Vaccination is an important and effective preventive public health practice in protecting and improving the health of children and adults, preventing the spread of communicable diseases, reducing poverty, and strengthening health systems. The current study examines university students' views of childhood vaccine refusal and its relationship to health literacy levels. Material and Methods: The research was done in cross-sectional and correlational type. The study was conducted with 1,588 university students. The data were collected face-to-face using the socio-demographic questionnaire form prepared by the researchers and the Türkiye Health Literacy Scale (THLS-32). Results: The participants' mean THLS-32 score was 35.57±8.02. While 25% of female students had excellent and 37.4% sufficient health literacy levels, it was 20.6% and 32.3%, respectively for male students. The rate of participants stating that childhood vaccine refusal will adversely affect public health was 51.4%. According to 43.1% of the students, childhood vaccine refusal in society is related to negative information and 39.4% think it is because of side effects. In the study, the health literacy score of those who thought that vaccines had a protective effect on human health was found to be higher. Conclusion: In the research, it was determined that the average health literacy scores of the students were higher than the general average of Türkiye. Health literacy levels should be increased to create healthy generations through students -as parents of the future- and to minimize the effects of such negative thoughts.
Keywords: Vaccines; health literacy; vaccine refusal; childhood vaccine; students
Amaç: Aşılama, çocukların ve erişkinlerin sağlığının korunması ve geliştirilmesinde, bulaşıcı hastalıkların yayılmasının önlenmesinde, yoksulluğun azaltılmasında ve sağlık sistemlerinin güçlendirilmesinde önemli ve etkili bir koruyucu halk sağlığı uygulamasıdır. Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin çocukluk çağı aşı reddine ilişkin görüşleri ve bunun sağlık okuryazarlık düzeyleriyle ilişkisi incelenmiştir. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, kesitsel ve ilişki arayıcı tipte yapılmıştır. Araştırma 1.588 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyodemografik anket formu ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) kullanılarak yüz yüze toplanmıştır. Bulgular: Katılımcıların ortalama TSOY-32 puanı 35,57±8,02 idi. Kız öğrencilerin %25'i mükemmel ve %37,4'ü yeterli sağlık okuryazarlık düzeyine sahipken, erkek öğrencilerde bu oran sırasıyla %20,6 ve %32,3'tür. Çocukluk çağı aşı reddinin halk sağlığını olumsuz etkileyeceğini belirtenlerin oranı ise %51,4'tür. Öğrencilerin %43,1'ine göre toplumda çocukluk çağı aşı reddi olumsuz bilgi ile ilgili, %39,4'ü ise yan etkilerden kaynaklandığını düşünmektedir. Çalışmada aşıların insan sağlığına koruyucu etkisi olduğunu düşünenlerin sağlık okuryazarlık puanı daha yüksek bulunmuştur. Sonuç: Araştırmada öğrencilerin sağlık okuryazarlığı puan ortalamalarının Türkiye genel ortalamasından yüksek olduğu saptanmıştır. Geleceğin ebeveynleri olan öğrenciler aracılığıyla sağlıklı nesiller yetiştirmek ve bu tür olumsuz düşüncelerin etkilerini en aza indirmek için sağlık okuryazarlığı düzeylerinin artırılması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Aşılar; sağlık okuryazarlığı; aşı reddi; çocukluk çağı aşıları; öğrenciler
- Gülcü S, Arslan S. Çocuklarda aşı uygulamaları: güncel bir gözden geçirme [Vaccine application on children: a current review]. Journal of Duzce University Health Sciences Institute. 2018;8(1):34-43. [Link]
- Kader Ç. Aşı karşıtlığı: aşı kararsızlığı ve aşı reddi [Anti-vaccination: vaccine hesitancy and refusal]. ESTUDAM Public Health Journal. 2019;4(3):377-88. [Crossref]
- Baccolini V, Renzi E, Isonne C, Migliara G, Massimi A, De Vito C, et al. COVID-19 vaccine hesitancy among italian university students: a cross-sectional survey during the first months of the vaccination campaign. Vaccines (Basel). 2021;9(11):1292. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Health Organization [Internet]. © 2023 WHO [Cited: February 10, 2022]. Immunization coverage-2019. Available from: [Link]
- Gür E. Vaccine hesitancy - vaccine refusal. Turk Pediatri Ars. 2019;54(1):1-2. [PubMed] [PMC]
- Soysal A. Aşı karşıtlığı [Anti-vaccine]. Journal of Matter, Dialectics and Society. 2018;1(3):263-71. [Link]
- Patil U, Kostareva U, Hadley M, Manganello JA, Okan O, Dadaczynski K, et al. Health literacy, digital health literacy, and COVID-19 pandemic attitudes and behaviors in U.S. college students: implications for interventions. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(6):3301. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lorini C, Santomauro F, Donzellini M, Capecchi L, Bechini A, Boccalini S, et al. Health literacy and vaccination: a systematic review. Hum Vaccin Immunother. 2018;14(2):478-88. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Patel H, Jeve YB, Sherman SM, Moss EL. Knowledge of human papillomavirus and the human papillomavirus vaccine in European adolescents: a systematic review. Sex Transm Infect. 2016;92(6):474-9. [Crossref] [PubMed]
- Yılmazel G, Çetinkaya F. Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi [The importance of health literacy for community health]. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2016;15(1):69-74. [Crossref]
- İlter H, Demir LS. Opinions of parents concerning childhood vaccine refusal and factors affecting vaccination in Konya. Gulhane Med J. 2021;63:96-104. [Crossref]
- Okyay P, Abacıgil F. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. 1. Baskı. Ankara: Anıl Matbaa; 2016.
- Gowda C, Dempsey AF. The rise (and fall?) of parental vaccine hesitancy. Hum Vaccin Immunother. 2013;9(8):1755-62. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hasar M, Özer ZY, Bozdemir N. Aşı reddi nedenleri ve aşılar hakkındaki görüşler [Reasons for vaccine rejection and opinions on vaccines]. Cukurova Medical Journal. 2021;46(1):166-76. [Link]
- Özceylan G, Toprak D, Esen ES. Vaccine rejection and hesitation in Turkey. Hum Vaccin Immunother. 2020;16(5):1034-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Robichaud P, Hawken S, Beard L, Morra D, Tomlinson G, Wilson K, et al. Vaccine-critical videos on YouTube and their impact on medical students' attitudes about seasonal influenza immunization: a pre and post study. Vaccine. 2012;30(25):3763-70. [Crossref] [PubMed]
- Dubé E, Gagnon D, Nickels E, Jeram S, Schuster M. Mapping vaccine hesitancy--country-specific characteristics of a global phenomenon. Vaccine. 2014;32(49):6649-54. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Chang K, Lee SY. Why do some Korean parents hesitate to vaccinate their children? Epidemiol Health. 2019;41:e2019031. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Opel DJ, Taylor JA, Mangione-Smith R, Solomon C, Zhao C, Catz S, et al. Validity and reliability of a survey to identify vaccine-hesitant parents. Vaccine. 2011;29(38):6598-605. [Crossref] [PubMed]
- Prislin R, Dyer JA, Blakely CH, Johnson CD. Immunization status and sociodemographic characteristics: the mediating role of beliefs, attitudes, and perceived control. Am J Public Health. 1998;88(12):1821-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gust DA, Kennedy A, Shui I, Smith PJ, Nowak G, Pickering LK. Parent attitudes toward immunizations and healthcare providers the role of information. Am J Prev Med. 2005;29(2):105-12. [Crossref] [PubMed]
- Byström E, Lindstrand A, Bergström J, Riesbeck K, Roth A. Confidence in the national immunization program among parents in sweden 2016 - a cross-sectional survey. Vaccine. 2020;38(22):3909-17. [Crossref] [PubMed]
- Saada A, Lieu TA, Morain SR, Zikmund-Fisher BJ, Wittenberg E. Parents' choices and rationales for alternative vaccination schedules: a qualitative study. Clin Pediatr (Phila). 2015;54(3):236-43. [Crossref] [PubMed]
- Harmsen IA, Mollema L, Ruiter RA, Paulussen TG, de Melker HE, Kok G. Why parents refuse childhood vaccination: a qualitative study using online focus groups. BMC Public Health. 2013;13:1183. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yılmaz Güven D, Bulut H, Öztürk S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi [Examining the health literacy levels of health sciences faculty students]. Journal of History Culture and Art Research. 2018;7(2):400-9. [Crossref]
- Uysal N, Yıldız G. Hemşirelik öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi [Examining the health literacy levels of nursing students]. Balıkesir Health Sciences Journal. 2021;10(1):43-8. [Link]
- Durusu Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray Ready FND, Çakır B, Akalın HE. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. 1. Baskı. Ankara: Sağlık-Sen Yayınları; 2014. p.42-7.
- İnkaya B, Tüzer H. Investigation of health literacy of reading students in social and health sciences of a university. Kocaeli Med J. 2018;7(3):124-9. [Crossref]
- Sukys S, Cesnaitiene VJ, Ossowsky ZM. Is health education at university associated with students' health literacy? Evidence from cross-sectional study applying HLS-EU-Q. Biomed Res Int. 2017;2017:8516843. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Berkman ND, Sheridan SL, Donahue KE, Halpern DJ, Viera A, Crotty K, et al. Health literacy interventions and outcomes: an updated systematic review. Evid Rep Technol Assess (Full Rep). 2011;(199):1-941. [PubMed] [PMC]
- Porr C, Drummond J, Richter S. Health literacy as an empowerment tool for low-income mothers. Fam Community Health. 2006;29(4):328-35. [Crossref] [PubMed]
- Çam C, Ünsal A, Arslantas D, Kilinc A, Ozturk Emiral G. Erişkinlerin bağışıklama bilgi yeterlilik düzeylerinin, tutum ve davranışları ile sağlık okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi [Evaluation of immunization knowledge sufficiency levels, attitudes and behaviors and health literacy levels of adults]. Osmangazi Journal of Medicine. 2021;43(1):7-19. [Crossref]
- Smith SG, Forster AS, Kobayashi LC. Predictors of human papillomavirus awareness and knowledge in 2013: the importance of health literacy. Am J Prev Med. 2015;49(1):e5-7. [Crossref] [PubMed]
- White S, Chen J, Atchison R. Relationship of preventive health practices and health literacy: a national study. Am J Health Behav. 2008;32(3):227-42. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi