.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Satranç Sporunun Bilişsel Esneklik ve Problem Çözme Becerisi Üzerindeki Etkisi: Tanımlayıcı Araştırma
The Effect of Chess on Cognitive Flexibility and Problem Solving Skills: Descriptive Research
Turkiye Klinikleri J Sports Sci. 2024;16(2):220-7
doi: 10.5336/sportsci.2024-102264
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Bu araştırmada; satranç sporunun bilişsel esneklik ve problem çözme becerisi üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Elazığ ilinin Kovancılar ilçesinde Millî Eğitime bağlı bir devlet ortaokulundan kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen yaşları 9-14 (Xyaş 11,67±1,21) arasında değişen 103'ü kız 97'si erkek olmak üzere toplam 200 öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Örnekleme dâhil edilen öğrencilerin 100'ü satranç oynayan; 100'ü ise satranç oynamayan öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veriler, Martin ve Rubin tarafından geliştirilen, Türkçe uyarlaması Çelikkaleli tarafından yapılan ''Bilişsel Esneklik Ölçeği''; Serin ve ark. tarafından geliştirilen ''Çocuklar İçin Problem Çözme Envanteri'' ve araştırmacılar tarafından oluşturulan ''kişisel bilgi formu'' ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü çok değişkenli varyans analizi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma bulguları incelendiğinde; bilişsel esneklik puanlarında cinsiyete göre anlamlı farklılık tespit edilmezken düzenli spor yapma durumuna göre anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Problem çözme becerileri puanları açısından cinsiyete ve düzenli spor yapma durumlarına göre anlamlı farklılıklar elde edilmemiştir. Satranç oynama durumlarına göre sonuçlara bakıldığında satranç oynayan öğrencilerin bilişsel esneklik puanları satranç oynamayanlara göre anlamlı derecede yüksek olduğu tespit edilmiştir. Problem çözme becerileri açısından ise satranç oynama durumlarına göre anlamlı farklılıklar tespit edilmemesine rağmen satranç oynayanların puanlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Sonuç olarak satranç sporunun bilişsel esneklik ve problem çözme üzerinde olumlu etkiye sahip olduğu ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Satranç; spor; bilişsel esneklik; problem çözme; öğrenci
Amaç: Bu araştırmada; satranç sporunun bilişsel esneklik ve problem çözme becerisi üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Elazığ ilinin Kovancılar ilçesinde Millî Eğitime bağlı bir devlet ortaokulundan kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen yaşları 9-14 (Xyaş 11,67±1,21) arasında değişen 103'ü kız 97'si erkek olmak üzere toplam 200 öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Örnekleme dâhil edilen öğrencilerin 100'ü satranç oynayan; 100'ü ise satranç oynamayan öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veriler, Martin ve Rubin tarafından geliştirilen, Türkçe uyarlaması Çelikkaleli tarafından yapılan ''Bilişsel Esneklik Ölçeği''; Serin ve ark. tarafından geliştirilen ''Çocuklar İçin Problem Çözme Envanteri'' ve araştırmacılar tarafından oluşturulan ''kişisel bilgi formu'' ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü çok değişkenli varyans analizi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma bulguları incelendiğinde; bilişsel esneklik puanlarında cinsiyete göre anlamlı farklılık tespit edilmezken düzenli spor yapma durumuna göre anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Problem çözme becerileri puanları açısından cinsiyete ve düzenli spor yapma durumlarına göre anlamlı farklılıklar elde edilmemiştir. Satranç oynama durumlarına göre sonuçlara bakıldığında satranç oynayan öğrencilerin bilişsel esneklik puanları satranç oynamayanlara göre anlamlı derecede yüksek olduğu tespit edilmiştir. Problem çözme becerileri açısından ise satranç oynama durumlarına göre anlamlı farklılıklar tespit edilmemesine rağmen satranç oynayanların puanlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Sonuç olarak satranç sporunun bilişsel esneklik ve problem çözme üzerinde olumlu etkiye sahip olduğu ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Satranç; spor; bilişsel esneklik; problem çözme; öğrenci
ABSTRACT
Objective: In this study, it was aimed to determine the effect of chess sport on cognitive flexibility and problem solving skills. Material and Methods: The research was conducted using the survey model. A total of 200 students, 103 girls and 97 boys, aged between 9 and 14 (Xage 11.67±1.21) selected by convenience sampling method from a state secondary school affiliated to National Education in Kovancılar district of Elazığ province, participated in the study voluntarily. The sample consisted of 100 students who play chess and 100 students who do not play chess. The data were collected with the ''Cognitive Flexibility Scale'' developed by Martin and Rubin and adapted into Turkish by Çelikkaleli; the ''Problem Solving Inventory for Children'' developed by Serin et al.; and the ''personal information form'' created by the researchers. Descriptive statistics, independent groups t-test and one-way multivariate analysis of variance were used to analyze the data. Results: When the research findings were examined, no significant difference was detected in cognitive flexibility scores according to gender, but a significant difference was detected according to regular sports activity. No significant differences were found in terms of problem-solving skills scores according to gender and regular sports activity. When the results were analyzed according to chess playing status, it was found that the cognitive flexibility scores of students who played chess were significantly higher than those who did not play chess. In terms of problem solving skills, although no significant differences were found according to chess playing status, it was determined that the scores of chess players were higher. Conclusion: As a result, it was revealed that chess sport has a positive effect on cognitive flexibility and problem solving.
Keywords: Chess; sport; cognitive flexibility; problem solving; student
Objective: In this study, it was aimed to determine the effect of chess sport on cognitive flexibility and problem solving skills. Material and Methods: The research was conducted using the survey model. A total of 200 students, 103 girls and 97 boys, aged between 9 and 14 (Xage 11.67±1.21) selected by convenience sampling method from a state secondary school affiliated to National Education in Kovancılar district of Elazığ province, participated in the study voluntarily. The sample consisted of 100 students who play chess and 100 students who do not play chess. The data were collected with the ''Cognitive Flexibility Scale'' developed by Martin and Rubin and adapted into Turkish by Çelikkaleli; the ''Problem Solving Inventory for Children'' developed by Serin et al.; and the ''personal information form'' created by the researchers. Descriptive statistics, independent groups t-test and one-way multivariate analysis of variance were used to analyze the data. Results: When the research findings were examined, no significant difference was detected in cognitive flexibility scores according to gender, but a significant difference was detected according to regular sports activity. No significant differences were found in terms of problem-solving skills scores according to gender and regular sports activity. When the results were analyzed according to chess playing status, it was found that the cognitive flexibility scores of students who played chess were significantly higher than those who did not play chess. In terms of problem solving skills, although no significant differences were found according to chess playing status, it was determined that the scores of chess players were higher. Conclusion: As a result, it was revealed that chess sport has a positive effect on cognitive flexibility and problem solving.
Keywords: Chess; sport; cognitive flexibility; problem solving; student
REFERANSLAR:
- Franklin GL, Pereira BNGV, Lima NSC, Germiniani FMB, Camargo CHF, Caramelli P, et al. Neurology, psychiatry and the chess game: a narrative review. Arq Neuropsiquiatr. 2020;78(3):169-75. [Crossref] [PubMed]
- Aydın M. Examining the impact of chess instruction for the visual impairment on mathematics. Educ Res Rev. 2015;10(7):907-11. [Crossref]
- Sala G, Foley JP, Gobet F. The effects of chess instruction on pupils' cognitive and academic skills: state of the art and theoretical challenges. Front Psychol. 2017;8:238. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gabrys RL, Tabri N, Anisman H, Matheson K. Cognitive control and flexibility in the context of stress and depressive symptoms: the cognitive control and flexibility questionnaire. Front Psychol. 2018;9:2219. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Masley S, Roetzheim R, Gualtieri T. Aerobic exercise enhances cognitive flexibility. J Clin Psychol Med Settings. 2009;16(2):186-93. [Crossref] [PubMed]
- Al Jabari RM. Relationships among self-esteem, cognitive and psychological flexibility, and psychological symptomatology. [Master's thesis]. USA: University of North Texas; 2012. [Cited: January 21, 2024]. Available from: [Link]
- Korkut F. Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri [Problem solving skills of high school students]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2002;22:177-84. [Link]
- Piji Küçük D. Müzik öğretmenliği anabilim dalı öğrencilerinin iletişim ve problem çözme becerileri [Communication and problem solving skills of students of music teaching department]. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012;32(1):33-54. [Link]
- Rubin KH, Burgess KB, Coplan RJ. Social withdrawl and shyness. In: Smith PK, Hart C, eds. Blackwell's Handbook of Childhood Social Development. 1st ed. USA: Blackwell Publishers; 2002. p.329-52.
- Anlıak Ş, Çağlayan Dinçer F. Okul öncesi dönemde kişiler arası bilişsel problem çözme becerilerinin geliştirilmesi [Developing interpersonal cognitive problem solving skills in preschool period]. Eğitim Araştırmaları. 2005;20:122-34. [Link]
- Yaman B. Satrancın akademik başarıya etkisi (doküman incelemesi) [The effect of chess on academic achievement (document review)]. Academıc Social Resources Journal. 2022;7(38):684-91. [Crossref]
- Gençay ÖA, Gür E, Gençay S, Gür Y, Tan M, Gençay E. Zekâ oyunlarının 12-15 yaş aralığındaki çocukların saldırganlık davranışlarına etkisi [The impact of mind games on aggressive behaviours of children between the ages of 12 and 15]. Spor Eğitim Dergisi. 2019;3(1):36-43. [Link]
- Fraenkel JR, Wallen NE, Hyun HH. Interactive and applied learning. How to Design and Evaluate Research in Education. 8th ed. New York: McGraw-Hill; 2012. p.166-83.
- Martin MM, Rubin RB. A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports. 1995;76(2):623-6. [Crossref]
- Çelikkaleli Ö. Bilişsel Esneklik Ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliği [Validity and reliability of cognitive flexibility scale]. Eğitim ve Bilim. 2014;39(176):339-46. [Crossref]
- Serin O, Serin NB, Saygılı G. İlköğretim düzeyindeki Çocuklar İçin Problem Çözme Envanteri'nin (ÇPÇE) geliştirilmesi [Developing Problem Solving Inventory for children at the level of primary education (PSIC)]. İlköğretim Online. 2010;9(2):446-58. [Link]
- George D, Mallery P. IBM SpSS Statistics 26 Step by Step: A Simple Guide and Reference. 16th ed. New York: Routledge; 2019. [Crossref]
- Asıcı E, İkiz F. Mutluluğa giden bir yol: bilişsel esneklik [A pathway to happiness: cognitive flexibility]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015;1(35):191-211. [Link]
- Altunkol F. Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklikleri ile algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Adana: Çukurova Üniversitesi; 2011. [Erişim tarihi: 02 Eylül 2023]. Erişim linki: [Link]
- Kılıç Y, Hepsert S. Sporun adölesanlarda seçilmiş bazı motorik ve fizyolojik test sonuçlarına etkisinin incelenmesi: kesitsel araştırma [An analysis of the effect of exercising on some selected motoric and physiological test results amongst adolescents: cross-sectional research]. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences. 2022;14(3):292-8. [Crossref]
- Karren J. Die Bedeutung von Bewegung für die kindliche Entwicklung und deren Förderung am praktischen Beispiel einer Mutter-Kind-AG in der Hardtstiftung. Hardtstiftung. 2017. [Link]
- Kara M, Kara NŞ, Çetin MÇ. The relationship between karate trainers' continuous angry and angry expressions and levels of cognitive flexibility. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi. 2021;2(3):1-12. [Link]
- Dursun A, Özkan MS. Ergenlerin yaşadıkları yer ve cinsiyet açısından sosyal destek ile problem çözme becerileri [Social support and problem solving skills of adolescents in terms of living and gender]. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi. 2020;3(6):18-32. [Link]
- Danışık ND. Ergenlerin sürekli öfke ifade tarzları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi; 2005. [Erişim tarihi: 09 Ekim 2023]. Erişim linki: [Link]
- Gesell A. Youth; The Years From Ten to Sixteen. Newyork: Harper and Brothers; 1957. [Crossref]
- Yılmaz M, Abakay U. Spor yapan ve yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi [The investigation of the problem solving skills of high school students doing and not doing physical exercise]. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences. 2020;6(26):688-96. [Crossref]
- Özer K. Fiziksel Uygunluk. 2. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım; 2006.
- Kazemi F, Yektayar M, Abad AMB. Investigation the impact of chess play on developing meta-cognitive ability and math problem-solving power of students at different levels of education. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2012;32:372-9. [Crossref]
- Fuentes-García JP, Pereira T, Castro MA, Carvalho Santos A, Villafaina S. Psychophysiological stress response of adolescent chess players during problem-solving tasks. Physiol Behav. 2019;209:112609. [Crossref] [PubMed]
- Tarvainen MP, Niskanen JP, Lipponen JA, Ranta-Aho PO, Karjalainen PA. Kubios HRV--heart rate variability analysis software. Comput Methods Programs Biomed. 2014;113(1):210-20. [Crossref] [PubMed]
- Campitelli G, Gobet F. Adaptive expert decision making: skilled chess players search more and deeper. Journal of the International Computer Games Association. 2004;27(4):209-16. [Crossref]
- Kutlu N, Erdemir ES. Tecrübeli satranç oyuncuları ve satranca yeni başlayan bireylerin kognitif fonksiyonları ve duygusal durumlarının incelenmesi [Experienced chess players and chess beginners examination of cognitive functions and emotional states]. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2019;6(4):277-82. [Crossref]
- Fuentes-García JP, Leon-Llamas JL, Gusi N, Villafaina S. Are there neurophysiological differences behind the play of different chess modalities?: An international grandmaster case study. Physiol Behav. 2022;255:113918. [Crossref] [PubMed]
- Fuentes-García JP, Villafaina S, Collado-Mateo D, Cano-Plasencia R, Gusi N. Chess players increase the theta power spectrum when the difficulty of the opponent increases: an EEG study. Int J Environ Res Public Health. 2019;17(1):46. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi