Objective: Traditional and complementary medicine (TCM) practices have developed rapidly in recent years. For this reason, both the World Health Organization and the countries have made new policies and legal regulations. Depending on these rapid developments, the applications of patients to TCM applications have also increased. For this reason. The aim of this study is to develop a scale to determine the satisfaction levels of TCM service recipients. Material and Methods: The data of the research, which is a methodological study, were collected face-to-face among patients who received TCM service from a public hospital between May 1, 2021 and November 30, 2022 and completed all their sessions. The data collected from the research were analyzed with SPSS 26.00 and SPSS AMOS graphics 24.00 programs. exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA) was used in the study. Results: As a result of the research, a scale consisting of one dimension and 15 statements was obtained. According to EFA results, the explained variance was 73.20%, Kaiser-Meyer-Olkin 0.91, and Cronbach's alpha 0.97. According to CFA results, χ2 /degree of freedom was determined as 4.251, Goodness-of-Fit Index 0.909, Adjusted Goodness-of-Fit Index 0.805, Normed Fit Index 0.962, Comperative Fit Index 0.971, Relative Fit Index 0.930, Incremental Fit Index 0.971 and root mean square error of approximation 0.064. According to the results of EFA and CFA, the fit index of the scale was found to be at an acceptable level. Conclusion: As a result of the study, it was determined that the scale was valid and reliable.
Keywords: Traditional and complementary medicine; satisfaction; scale
Amaç: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları son yıllarda hızla gelişmektedir. Bu nedenle hem Dünya Sağlık Örgütü hem de ülkeler yeni politikalar ve yasal düzenlemeler yapmışlardır. Bu hızlı gelişmelere bağlı olarak hastaların geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarına başvuruları da artmıştır. Bu nedenle bu çalışmanın amacı geleneksel ve tamamlayıcı tıp hizmeti alanların memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmektir. Gereç ve Yöntemler: Metodolojik bir çalışma olan araştırmanın verileri 01.05.2021-30.11.2022 tarihleri arasında bir kamu hastanesinden GETAT hizmeti alan ve tüm seanslarını tamamlayan hastalardan yüz yüze toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 26.00 ve SPSS AMOS graphics 24.00 programları ile analiz edilmiştir. Çalışmada Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör analizi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma sonucunda tek boyut ve 15 ifadeden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. AFA sonuçlarına göre açıklanan varyans %73,20, KMO 0,91 ve Cronbach's Alpha 0,97'dir. DFA sonuçlarına göre χ2 /df 4.251, GFI. 909, AGFI. 805, NFI. 962, CFI. 971, RFI. 930, IFI. 971 ve RMSEA .064 olarak belirlenmiştir. AFA ve DFA sonuçlarına göre ölçeğin uyum indeksinin kabul edilebilir düzeyde olduğu görülmüştür. Sonuç: Çalışma sonucunda ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp; memnuniyet; ölçek
- Tosun N, Demir Y, Sağlık E. Traditional and complementary medicine from health tourism perspective. International Journal of Health Management and Tourism. 2020;5(1):32-43. [Crossref]
- Arslan M, Şahne BS, Sevgi ŞAR. Dünya'daki geleneksel tedavi sistemlerinden örnekler: genel bir bakış [Examples of the traditional treatment systems from the world: a general overview]. Mersin University School of Medicine Lokman Hekim Journal of History of Medicine and Folk Medicine. 2016;6(3):100-5. [Link]
- Orhan MF, Elmas B, Altindiş S, Karagöz R, Altindiş M. Aile Hekimi ve Pediatristlerin Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıbba (GETAT) Bakışı [Traditional and complementary medicine view of family physician and pediatrists]. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research. 2019;3:161-7. [Crossref]
- Choi SJ, Kunwor SK, Im HB, Hwang JH, Choi D, Han D. Traditional and complementary medicine use among cancer patients in Nepal: a cross-sectional survey. BMC Complement Med Ther. 2022;22(1):70. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hashem-Dabaghian F, Hosseini-Baharanchi FS, Yusefi F, Kadkhodaei S. Development and validation of the "Treatment Satisfaction with Traditional Medicines" Questionnaire (TSTMQ). Traditional and Integrative Medicine. 2022;7(3):302-9. [Crossref]
- Othman CN, Farooqui M. Traditional and complementary medicine. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2015;170:262-71. [Crossref]
- Cooper EL, Ma MJ. Alzheimer Disease: Clues from traditional and complementary medicine. J Tradit Complement Med. 2017;7(4):380-5. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yazicioglu B, Oruc MA, Emin Goktepe M, Ozturk O. Knowledge and attitude of healthcare professionals towards ozone therapy. Altern Ther Health Med. 2022:AT7635. [PubMed]
- World Health Organization [Internet]. © 2021 WHO [Cited: December 2, 2022]. WHO global report on traditional and complementary medicine 2019. Available from: [Link]
- Resmi Gazete (2014). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Accessed on 02.12.2022 [Link]
- Ayraler A, Ozturk O, Oruc MA, Yavuz E. Tıp fakültesi öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp hakkındaki bilgi düzeyleri ve görüşleri [The knowledge level and opinions of medical faculty students about traditional and complementary medicine]. Türk Aile Hek Derg. 2020;24(4):196-202. [Link]
- Şahan D, İlhan MN. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ve halk sağlığı açısından değerlendirilmesi [Traditional and complementary medicine practices and evaluation in public health]. Gazi Journal of Health Sciences. 2019;4(3):12-9. [Link]
- Accessed on 22.12.2022 [Link]
- Zararsız F. Geleneksel ve tamamlayıcı (GETAT) tıp uygulamalarına yönelik tutum ve davranışların belirlenmesi ve sağlık turizmi açısından değerlendirilmesi: Alanya örneği [Yüksek lisans tezi]. Alanya: Alaaddin Keykubat Üniversitesi; 2022. [Link]
- Tavşancıl E. Açıklayıcı Faktör Analizi. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. 5. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd.Şti.; 2014. p.29, 33.
- Davis LL. Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research. 1992;5(4):194-7. [Crossref]
- Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. 23. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2017. [Crossref]
- Di Fabio A, Blustein DL. Editorial: From Meaning of Working to Meaningful Lives: The Challenges of Expanding Decent Work. Front Psychol. 2016;7:1119. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Rosseel L. lavaan: an R package for structural equation modeling. Journal of Statistical Software. 2012;48(2):1-36. [Crossref]
- Jabeen S, Hamid ABA. Customers Switching Intentions Behavior in Retail Hypermarket Kingdom of Saudi Arabia: Customers Switching Intentions Behavior in Retail Hypermarket. 1st ed. Singapore: Partridge Publishing; 2019.
- World Health Organization [Internet]. © 2022 WHO [Cited: December 2, 2022]. WHO traditional medicine strategy: 2014-2023. Available from: [Link]
- Peltzer K, Pengpid S. Prevalence and determinants of traditional, complementary and alternative medicine provider use among adults from 32 countries. Chin J Integr Med. 2018;24(8):584-90. [Crossref] [PubMed]
- Kaur J, Hamajima N, Yamamoto E, Saw YM, Kariya T, Soon GC, et al. Patient satisfaction on the utilization of traditional and complementary medicine services at public hospitals in Malaysia. Complement Ther Med. 2019;42:422-8. [Crossref] [PubMed]
- Zeng W, Tan HC, Zheng HF, Lam ARL, Teo KK, Tan CS, et al. Satisfaction of patients with diabetic kidney disease with traditional chinese medicine physician visits. Heliyon. 2022;8(12):e12371. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kılıç KN, Soylar P. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarına başvuran bireylerin tutumları, başvurma nedenleri ve memnuniyet düzeylerinin incelenmesi [Investigation of attitudes, reasons and satisfaction levels of ındividuals who apply to traditional and complementary medicine practices]. Journal of Traditional Medical Complementary Therapies. 2019;2(3):97-105. [Crossref]
- Dagci M, Ozturk O. Samsun ilindeki aile hekimlerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları [Knowledge levels and attitudes of family physicians in city of Samsun about traditional and complementary medicine]. Ankara Med J. 2021;21(3):398-409. [Crossref]
- Ayraler A, Ozturk O, Oruc MA. Knowledge levels and attitudes of medical faculty personnel on traditional and complementary medicine. EIMJ. 2019;11(4):37-45. [Crossref]
- Sönmez CI, Başer DA, Küçükdağ HN, Kayar O, Acar İ, Döner Güner P. Tıp fakültesi öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili bilgi durumlarının ve davranışlarının değerlendirilmesi [Evaluation of knowledge of traditional and complementary medicine of medical school students]. Konuralp Medical Journal. 2018;10(3):276-81. [Crossref]
- Görpelioğlu S, Uslu F, Emiroğlu C, Aypak C. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Sağlık İnanış Ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması [Turkish Validity and Reliability Study of the traditional and complementary medicine health belief questionnaire]. Turkish Journal of Family Practice. 2022;26(3):102-7. [Crossref]
- Nakandi K, Mora D, Stub T, Kristoffersen AE. Conventional health care service utilization among cancer survivors that visit traditional and complementary providers in the Tromsø study: a cross-sectional study. BMC Health Serv Res. 2022;22(1):53. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Panyod S, Ho CT, Sheen LY. Dietary therapy and herbal medicine for COVID-19 prevention: A review and perspective. J Tradit Complement Med. 2020;10(4):420-7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Zheng W, Cao L, Xu Z, Ma Y, Liang X. Anti-angiogenic alternative and complementary medicines for the treatment of endometriosis: a review of potential molecular mechanisms. Evid Based Complement Alternat Med. 2018;2018:4128984. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi