.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Özel Sağlık Sektöründe Finansal Durum Değerlendirmesi: Tanımlayıcı Araştırma
Financial Status Assessment of the Private Health Sector: A Descriptive Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2024;9(4):875-85
doi: 10.5336/healthsci.2024-104643
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Araştırmanın amacı Türkiye özel sağlık sektörünün finansal durumunu değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Borsa İstanbul'da işlem gören iki sağlık grubunun ve Türkiye özel hastane sektörünün 2016-2022 dönemi finansal verileri Kamuyu Aydınlatma Platformu ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'ndan alınmıştır. Finansal oran analizi ile hesaplanan oranlar Entropi tabanlı TOPSIS ve OCRA yöntemleriyle analiz edilmiştir. Bulgular: Türkiye'de özel sağlık sektörünün kısa vadeli borçlarını ödeme konusunda gelişim gösterdiği, yabancı kaynak kullanımının fazla olduğu, karlılığın zamanla geliştiği saptanmıştır. Entropi yöntemine göre finansal performans üzerinde en fazla etkisi olan oranlar özkaynak devir hızı, özkaynak karlılığı, stok devir hızı, aktif karlılığı, faaliyet kâr marjı, net kâr marjı, cari oran ve likidite oranıdır. TOPSIS ve OCRA yöntemlerine göre büyük ölçüde MLP'nin finansal performansı yüksektir. Hastane hizmetleri sektörünün finansal performansı ise genellikle en düşük değere sahip olmuştur. Sektörün finansal performansı 2016-2018 döneminde daha yüksek iken 2019-2022 dönemlerinde görece daha düşüktür. TOPSIS ve OCRA yöntemlerinin performans sıralamalarında farklılıklar olmakla birlikte her iki yöntemin sonuçları genel olarak uyumludur. Sonuç: Türkiye'de özel sağlık sektörünün finansal durumunun zamanla geliştiği saptanmıştır. MLP'nin finansal durumunun görece daha iyi olduğu belirlenmiştir. Finansal performansı düşük olan hastanelerin, yabancı kaynak kullanımını azaltıcı ve karlılığı artırıcı önlemler alması faydalı olacaktır. Gelecek araştırmalarda farklı yöntemleri içeren hibrit modellerin kullanılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Finansal yönetimler, hastane; karar verme; sağlık; sağlık hizmeti işkolu
Amaç: Araştırmanın amacı Türkiye özel sağlık sektörünün finansal durumunu değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Borsa İstanbul'da işlem gören iki sağlık grubunun ve Türkiye özel hastane sektörünün 2016-2022 dönemi finansal verileri Kamuyu Aydınlatma Platformu ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'ndan alınmıştır. Finansal oran analizi ile hesaplanan oranlar Entropi tabanlı TOPSIS ve OCRA yöntemleriyle analiz edilmiştir. Bulgular: Türkiye'de özel sağlık sektörünün kısa vadeli borçlarını ödeme konusunda gelişim gösterdiği, yabancı kaynak kullanımının fazla olduğu, karlılığın zamanla geliştiği saptanmıştır. Entropi yöntemine göre finansal performans üzerinde en fazla etkisi olan oranlar özkaynak devir hızı, özkaynak karlılığı, stok devir hızı, aktif karlılığı, faaliyet kâr marjı, net kâr marjı, cari oran ve likidite oranıdır. TOPSIS ve OCRA yöntemlerine göre büyük ölçüde MLP'nin finansal performansı yüksektir. Hastane hizmetleri sektörünün finansal performansı ise genellikle en düşük değere sahip olmuştur. Sektörün finansal performansı 2016-2018 döneminde daha yüksek iken 2019-2022 dönemlerinde görece daha düşüktür. TOPSIS ve OCRA yöntemlerinin performans sıralamalarında farklılıklar olmakla birlikte her iki yöntemin sonuçları genel olarak uyumludur. Sonuç: Türkiye'de özel sağlık sektörünün finansal durumunun zamanla geliştiği saptanmıştır. MLP'nin finansal durumunun görece daha iyi olduğu belirlenmiştir. Finansal performansı düşük olan hastanelerin, yabancı kaynak kullanımını azaltıcı ve karlılığı artırıcı önlemler alması faydalı olacaktır. Gelecek araştırmalarda farklı yöntemleri içeren hibrit modellerin kullanılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Finansal yönetimler, hastane; karar verme; sağlık; sağlık hizmeti işkolu
ABSTRACT
Objective: The study aims to evaluate the financial status of the Turkish private healthcare sector. Material and Methods: The financial data of two healthcare groups traded on Borsa Istanbul and the Turkish private hospital sector for the period 2016-2022 were meticulously obtained from the Public Disclosure Platform and the Central Bank of the Republic of Turkey. The ratios calculated by financial ratio analysis are analyzed using Entropy-based TOPSIS and OCRA methods. Results: In Turkey, the private health sector's ability to pay its shortterm debts and profitability has improved, while the use of foreign resources is high. According to the Entropy method, the ratios that significantly impact financial performance are stock turnover, return on equity, inventory turnover, return on assets, operating profit margin, net profit margin, current ratio, and liquidity ratio. According to TOPSIS and OCRA methods, the financial performance of MLPs is mainly high. The financial performance of hospital activities is generally the lowest. While the sector's financial performance was higher in 2016-2018 but relatively lower in 2019-2022. Although the TOPSIS and OCRA methods have different performance rankings, the results of both methods are generally consistent. Conclusion: The financial situation of the private healthcare sector in Turkey has improved over time. It was determined that the financial position of MLP was relatively better. It would be beneficial for hospitals with low financial performance to take measures to reduce the use of foreign resources and increase profitability. It is recommended to use hybrid models including different methods in future research.
Keywords: Financial management, hospital; decision making; health; health care sector
Objective: The study aims to evaluate the financial status of the Turkish private healthcare sector. Material and Methods: The financial data of two healthcare groups traded on Borsa Istanbul and the Turkish private hospital sector for the period 2016-2022 were meticulously obtained from the Public Disclosure Platform and the Central Bank of the Republic of Turkey. The ratios calculated by financial ratio analysis are analyzed using Entropy-based TOPSIS and OCRA methods. Results: In Turkey, the private health sector's ability to pay its shortterm debts and profitability has improved, while the use of foreign resources is high. According to the Entropy method, the ratios that significantly impact financial performance are stock turnover, return on equity, inventory turnover, return on assets, operating profit margin, net profit margin, current ratio, and liquidity ratio. According to TOPSIS and OCRA methods, the financial performance of MLPs is mainly high. The financial performance of hospital activities is generally the lowest. While the sector's financial performance was higher in 2016-2018 but relatively lower in 2019-2022. Although the TOPSIS and OCRA methods have different performance rankings, the results of both methods are generally consistent. Conclusion: The financial situation of the private healthcare sector in Turkey has improved over time. It was determined that the financial position of MLP was relatively better. It would be beneficial for hospitals with low financial performance to take measures to reduce the use of foreign resources and increase profitability. It is recommended to use hybrid models including different methods in future research.
Keywords: Financial management, hospital; decision making; health; health care sector
REFERANSLAR:
- Černevičienė J, Kaba?inskas A. Review of multi-criteria decision-making methods in finance using explainable artificial intelligence. Front Artif Intell. 2022;5:827584. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Chen CH. A Novel multi-criteria decision-making model for building material supplier selection based on entropy-ahp weighted TOPSIS. Entropy (Basel). 2020;22(2):259. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Chen CH. A hybrid multi-criteria decision-making approach based on ANP-entropy TOPSIS for building materials supplier selection. entropy (Basel). 2021;23(12):1597. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Zhang X, Wang C, Li E, Xu C. Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved entropy weight method. ScientificWorldJournal. 2014;2014:797814. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hanine M, Boutkhoum O, Tikniouine A, Agouti T. Application of an integrated multi-criteria decision making ahp-topsis methodology for ETL software selection. Springerplus. 2016;5(1):263. [Crossref]
- Dewi R, Ananta M, Fanani L, Brata K, Priandani N. The development of mobile culinary recommendation system based on group decision support system. International Journal of Interactive Mobile Technologies. 2018;12(3):209-16. [Crossref]
- Krohling R, Pacheco A. A-topsis-an approach based on topsis for ranking evolutionary algorithms. Procedia Computer Science. 2015;55:308-17. [Crossref]
- Parkan C, Lam K, Hang G. Operational competitiveness analysis on software development. Journal of the Operational Research Society. 1997;48(9):892-905. [Crossref]
- Parkan C. Benchmarking operational performance: the case of two hotels. International Journal of Productivity and Performance Management. 2005;54(8):679-96. [Crossref]
- Atlı Y, Demir Ö. Borsada işlem gören özel bir sağlık kuruluşunun finansal tablolarının oran analizi yöntemi ile değerlendirilmesi [The board of a private health care process in the stock market financial statements ratio analysis method with observational studies]. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2017;31(4):923-37. [Link]
- Bozdemir E, Güley AÖ. Sağlık hizmeti sunan özel işletmelerin finansal analizi: Merkez Bankası verileri üzerine bir çalışma [Financial analysis of private enterprises providing health care: a study on central bank data]. İşletme Bilimi Dergisi. 2022;10(3):337-61. [Crossref]
- Bülüç F, Özkan O, Ağırbaş İ. Üniversite hastanelerinin finansal performansının oran analizi yöntemiyle değerlendirilmesi [Evaluation of financial performance of university hospitals by ratio analysis method]. BMIJ. 2017;5(2):268‐81. [Crossref]
- Çil Koçyiğit S, Kocakoç N. Ankara ili kamu hastanelerinin 2008-2017 dönemi finansal performans analizi [2008-2017 financial performance analysis of public hospitals in Ankara province]. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2019;11(2):1280-93. [Crossref]
- Karadeniz E. Hastane hizmetleri alt sektörünün finansal performansının incelenmesi: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası sektör bilançolarında bir uygulama [An investigation of hospital activities subsectors' financial performance: A research of Central Bank of the Republic of Turkey Company Account]. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2016;19(2):101-14. [Link]
- Özgülbaş N, Koyuncugil AS, Duman R, Hatipoğlu B. Özel hastane sektörünün finansal değerlendirmesi [Financial evaluation of private hospital sector]. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 2008;40:120-31. [Link]
- Aydemir İ. Türkiye'de 2009-2021 yılları arasında sağlık işletmelerinde gerçekleşen finansal performans analizi [Financial performance analysis in health institutions between 2009-2021 in Turkey]. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2024;13(1):186-200. [Crossref]
- Aydemir İ. Hastanelerde finansal performansın değerlendirilmesi: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası hastane hizmetleri sektör bilançolarında bir uygulama [Assessment of financial performance in hospitals: a practice in the hospitals sector financial statement of Republic of Turkey's Central Bank]. USAYSAD. 2018;4(2):133-49. [Link]
- Başaran G, Özdemir M. Türkiye'de hastane hizmetleri sektöründeki firmaların finansal performanslarının COVİD-19 dönemiyle birlikte oran analizi ve WASPAS yöntemi ile belirlenmesi [Determining the financial performances of the companies ın the hospital services sector in Turkey ıncluding the COVID-19 period by ratio analysis and waspas method]. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal. 2022;8(59):887-901. [Crossref]
- Kabak S, Yurttadur M. Türkiye'deki hastane alt sektörünün finansal performansının değerlendirilmesi [Evaluation of the financial performance of the hospital sub-sector in Turkey]. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2023;14(3):1076-85. [Link]
- Işıkçelik F, Durur F, Günaltay MM. Özel hastane finansal performansının DuPont finansal analiz yöntemiyle değerlendirilmesi [Evaluation financial performance of private hospital by DuPont financial analysis method]. Alanya Akademik Bakış. 2021;5(2):773-91. [Crossref]
- Akgün A, Ahmadzada A. COVİD-19 salgını döneminde borsa İstanbul'da işlem gören ilaç firmalarının finansal performanslarının analizi [Analysis of the financial performances of pharmaceutical companies trading in borsa İstanbul during the COVID-19 epidemic]. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi. 2022;5(2):97-114. [Crossref]
- Karadağ MM. BİST'te işlem gören mevduat bankalarının İMF finansal sağlamlık göstergeleri açısından topsis ve entropi yöntemleri ile analizi [Analysis of the deposit banks quoted in BIST with TOPSIS and entropy methods in terms of IMF financial soundness indicators]. Maliye ve Finans Yazıları. 2021;(116):119-42. [Crossref]
- Yaman K, Koramşa A. Özel Alman kliniklerinin finansal performansının Promethee yöntemiyle analizi [Analysis of the financial performance of private German clinics by promethee method]. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2023;6(2):8-18. [Crossref]
- Ersoy M, Orçun Ç. COVID-19 Pandemisi etkisinde entropi tabanlı TOPSIS ile finansal performans analizi: BIST üzerinde bir uygulama [Financial performance analysis with the entropy-based TOPSIS in the impact of the COVID-19 pandemic: an application on BIST]. İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi. 2022;4(2):32-55. [Crossref]
- Avan E. Hastane hizmetleri alt sektörünün finansal performansının trend analiziyle incelenmesi [Investigation of the financial performance of the hospital services sub-sector by trend analysis]. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2023;9(1):1-11. [Link]
- Çil Koçyiğit S, Ekinci N, Özşahin F. Özel bir zincir hastane grubunun karlılık performansının Dupont finansal analiz tekniğiyle incelemesi [Investigation of the profitability performance of a private chain hospital group with Dupont financial analysis technique]. Uluslararası Ekonomi ve Yönetim İncelemesi. 2022;10(1):1-17. [Crossref]
- Karadeniz E, Koşan L. Hastane hizmetleri sektörünün aktif ve özsermaye karlılık performansının analizi: hastane hizmetleri sektör bilançolarında bir araştırma [Analysis of hospital activities sectors' return on assets and return on equity performance: a research on hospital activities sector company accounts]. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi. 2017;5(1):37-47. [Link]
- Işıkçelik F, Turgut M, Ağırbaş İ. Hastanelerde finansal performansın farklı analiz yöntemleri ile değerlendirilmesi [Evaluation of financial performance in hospitals with different analysis methods]. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2022;13(34):505-19. [Crossref]
- Erkılıç CE. Hastane hizmetleri sektörünün CRITIC temelli TOPSIS yöntemi ile finansal performansının değerlendirilmesi [Evaluating the financial performance of hospital services sector by the CRITIC based TOPSIS method]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021;46:63-84. [Crossref]
- Yiğit V. Hastane hizmetleri alt sektörünün finansal performans analizi [Financial performance analysis of hospital services sub-sector]. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2020;6(3):609-24. [Link]
- Erdoğan B. Türkiye sağlık sektörünün finansal performansının analizi [Analysis of the financial performance of the Turkish health sector]. SSD Journal. 2023;8(36):11-20. [Link]
- Erbay E, Akyürek ÇE. Hastanelerde çok kriterli karar verme uygulamalarının sistematik derlemesi [Systematic review of multi-criteria decision-making applications in hospitals]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2020;22(2):612-45. [Link]
- Aydın GZ, Bölükbaşı F. Kaynak tabanlı performans değerlendirme: entropi tabanlı OCRA yöntemiyle sağlık hizmetlerine yönelik tanımlayıcı bir araştırma [Resource based performance assessment: a descriptive research on health services with entropy based OCRA method]. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;7(4):1187-208. [Crossref]
- Keleş N. Türkiye'nin 81 ilinin sağlık performansının güncel karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi [Evaluation of health performance of 81 provinces of Turkey with current decision-making methods]. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2023;(75):120-41. [Crossref]
- Uludağ AS, Şahin E. Verimlilik analizlerinde tatmin seviyesi tayin edilmemiş EATWIOS mu? OCRA mı?: sağlık turizmi üzerine bir araştırma [EATWIOS without satisfaction level assigned or OCRA in productivity analyses?: a research on health tourism]. Verimlilik Dergisi. 2023;57(2):289-312. [Crossref]
.: İşlem Listesi