.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Ortaöğretim Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyleri ile Fiziksel Okuryazarlık ve E-Sağlık Okuryazarlıklarının İncelenmesi: Tanımlayıcı Araştırma
Investigation of High School Students' Physical Activity Levels and Physical Literacy and E-Health Literacy: Descriptive Research
Turkiye Klinikleri J Sports Sci. 2023;15(3):441-52
doi: 10.5336/sportsci.2023-97484
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Araştırma ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile fiziksel okuryazarlık ve e-sağlık okuryazarlık düzeylerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Genel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın örneklemini 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ilinde öğrenim gören 522 öğrenci (250 erkek, 272 kız) oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi, Algılanan Beden Okuryazarlık Ölçeği ve E-Sağlık Okuryazarlık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra t-testi, varyans analizi, Tukey testi, Pearson korelasyon katsayısı ve basit doğrusal regresyon kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite, fiziksel okuryazarlık ve e-sağlık okuryazarlıklarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte ortaöğretim öğrencilerinin cinsiyet değişkeni ile fiziksel aktivite düzeyleri ve fiziksel okuryazarlıkları arasında anlamlı bir farklılığa rastlanırken (p<0,05) e-sağlık okuryazarlık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır (p>0,05). Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin öğrenim gördükleri sınıf düzeyi ile fiziksel aktivite, fiziksel okuryazarlık ve e-sağlık okuryazarlık düzeyleri arasında da bir anlamlı farklılık görülmemiştir (p>0,05). Aile gelir durumu değişkeni açısından yapılan karşılaştırmada ise fiziksel aktivite ve fiziksel okuryazarlık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmazken (p>0,05), e-sağlık okuryazarlık düzeyleri açısından anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). Araştırma örneklemindeki ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile fiziksel okuryazarlık düzeyleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu görülürken, e-sağlık okuryazarlığı arasında ise anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Sonuç: Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin fiziksel okuryazarlık üzerinde önemli ve anlamlı bir yordayıcı olduğu belirlenirken ve e-sağlık okuryazarlık düzeyleri üzerinde önemli ve anlamlı bir yordayıcı olmadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Fiziksel aktivite; fiziksel okuryazarlık; sağlık okuryazarlığı; e-sağlık okuryazarlığı; ortaöğretim
Amaç: Araştırma ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile fiziksel okuryazarlık ve e-sağlık okuryazarlık düzeylerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Genel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın örneklemini 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ilinde öğrenim gören 522 öğrenci (250 erkek, 272 kız) oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi, Algılanan Beden Okuryazarlık Ölçeği ve E-Sağlık Okuryazarlık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra t-testi, varyans analizi, Tukey testi, Pearson korelasyon katsayısı ve basit doğrusal regresyon kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite, fiziksel okuryazarlık ve e-sağlık okuryazarlıklarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte ortaöğretim öğrencilerinin cinsiyet değişkeni ile fiziksel aktivite düzeyleri ve fiziksel okuryazarlıkları arasında anlamlı bir farklılığa rastlanırken (p<0,05) e-sağlık okuryazarlık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır (p>0,05). Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin öğrenim gördükleri sınıf düzeyi ile fiziksel aktivite, fiziksel okuryazarlık ve e-sağlık okuryazarlık düzeyleri arasında da bir anlamlı farklılık görülmemiştir (p>0,05). Aile gelir durumu değişkeni açısından yapılan karşılaştırmada ise fiziksel aktivite ve fiziksel okuryazarlık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmazken (p>0,05), e-sağlık okuryazarlık düzeyleri açısından anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). Araştırma örneklemindeki ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile fiziksel okuryazarlık düzeyleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu görülürken, e-sağlık okuryazarlığı arasında ise anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Sonuç: Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin fiziksel okuryazarlık üzerinde önemli ve anlamlı bir yordayıcı olduğu belirlenirken ve e-sağlık okuryazarlık düzeyleri üzerinde önemli ve anlamlı bir yordayıcı olmadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Fiziksel aktivite; fiziksel okuryazarlık; sağlık okuryazarlığı; e-sağlık okuryazarlığı; ortaöğretim
ABSTRACT
Objective: This research was carried out to determine the physical activity levels, physical literacy and e-health literacy levels of high school students. Material end Methods: The sample of the research carried out in the general screening model consists of 522 students (250 boy, 272 girl) studying in Gaziantep in the 2021-2022 academic year. International Physical Activity Questionnaire, Perceived Physical Literacy Scale and E-Health Literacy Scale is used as data collection tools in the research. In the analysis of the data, besides the descriptive statistics, t-test, one-way analysis of variance, Tukey, Pearson correlation coefficient and simple linear regression analysis was used. Result: In the study, it was concluded that the physical activity, physical literacy and e-health literacy of high school students are at moderate levels. In addition, with while there is a significant difference between the gender variable (p<0.05), physical activity levels and physical literacy of high school students, no significant difference is found between e-health literacy levels (p>0.05). There is found no significant difference between the grade level of high school students and physical activity, physical literacy and e-health literacy levels (p>0.05). In the comparison made in terms of family income status, there was no significant difference between physical activity and physical literacy levels (p>0.05), but a significant difference was found in terms of e-health literacy levels (p<0.05). While it was seen that there was a positive and significant relationship between the physical activity levels and physical literacy levels of high school students, no significant relationship was found between e-health literacy. Conclusion: In the study, it was determined that physical activity levels of high school students are an important and significant predictor of physical literacy levels; however, it was not an important and significant predictor of e-health literacy levels.
Keywords: Physical activity; physical literacy; health literacy; e-health literacy; secondary education
Objective: This research was carried out to determine the physical activity levels, physical literacy and e-health literacy levels of high school students. Material end Methods: The sample of the research carried out in the general screening model consists of 522 students (250 boy, 272 girl) studying in Gaziantep in the 2021-2022 academic year. International Physical Activity Questionnaire, Perceived Physical Literacy Scale and E-Health Literacy Scale is used as data collection tools in the research. In the analysis of the data, besides the descriptive statistics, t-test, one-way analysis of variance, Tukey, Pearson correlation coefficient and simple linear regression analysis was used. Result: In the study, it was concluded that the physical activity, physical literacy and e-health literacy of high school students are at moderate levels. In addition, with while there is a significant difference between the gender variable (p<0.05), physical activity levels and physical literacy of high school students, no significant difference is found between e-health literacy levels (p>0.05). There is found no significant difference between the grade level of high school students and physical activity, physical literacy and e-health literacy levels (p>0.05). In the comparison made in terms of family income status, there was no significant difference between physical activity and physical literacy levels (p>0.05), but a significant difference was found in terms of e-health literacy levels (p<0.05). While it was seen that there was a positive and significant relationship between the physical activity levels and physical literacy levels of high school students, no significant relationship was found between e-health literacy. Conclusion: In the study, it was determined that physical activity levels of high school students are an important and significant predictor of physical literacy levels; however, it was not an important and significant predictor of e-health literacy levels.
Keywords: Physical activity; physical literacy; health literacy; e-health literacy; secondary education
REFERANSLAR:
- Camkıran N, Sersan V, Yıldız K. Spor ortamında teknoloji kullanımına yönelik derleme bir çalışma [A compilation study directed towards the usage of technology in sports]. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 2021;6(2):162-77. [Crossref]
- Daşlı Y, Bulut E. Sağlık Sosyolojisi. 1. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık; 2019.
- Alves AJ, Viana JL, Cavalcante SL, Oliveira NL, Duarte JA, Mota J, et al. Physical activity in primary and secondary prevention of cardiovascular disease: Overview updated. World J Cardiol. 2016;8(10):575-83. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Alagöz N. Ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile internet ve oyun bağımlılığı ilişkisi [Yüksek lisans tezi]. Malatya: İnönü Üniversitesi; 2019. [Erişim tarihi: 12 Ekim 2023] [Link]
- Bull FC, Al-Ansari SS, Biddle S, Borodulin K, Buman MP, Cardon G, et al. World Health Organization 2020 guidelines on physical activity and sedentary behaviour. Br J Sports Med. 2020;54(24):1451-62. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Çubuk A. Ortaokul öğrencilerinin internet bağımlılığı, fiziksel aktivite düzeyleri ve akademik başarı durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Doktora tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2019. [Erişim tarihi: 12 Ekim 2023] [Link]
- Şentürk HE. Fiziksel okuryazarlık. Düz S, Kurak K, Kızar O, editörler. Spor Bilimleri Alanında Yeni Ufuklar. 1. Baskı. Ankara: Gece Kitaplığı; 2019. p.89.
- Whitehead M. Physical Literacy: Throughout the Lifecourse. 1st ed. London, UK: Routledge; 2010.
- Jurbala P. What is physical literacy, really? Quest. 2015;67(4):367-83. [Crossref]
- Pot N, Whitehead ME, Durden-Myers EJ. Physical literacy from philosophy to practice. Journal of Teaching in Physical Education. 2018;37(3):246-51. [Link]
- İleri YY. Sağlık Yönetim Bilişim Sistemleri. 1. Baskı. Konya: Çizgi Yayını; 2018.
- Neupert P, Mundie C. Personal health management systems: applying the full power of software to improve the quality and efficiency of care. Health Aff (Millwood). 2009;28(2):390-2. [Crossref] [PubMed]
- Acar AK. Farklı alanlarda öğrenim gören üniversite öğrencilerinde e-sağlık okuryazarlığı, dijital sağlık ve fiziksel aktivite düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2021. [Erişim tarihi: 12 Ekim 2023] [Link]
- Mansur F, Ciğerci K. Siberkondri ve e-sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki [The relationship between cyberchondry and e-health literacy]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(1):11-21. [Crossref]
- Kalip K, Çöl M. Teknolojiyle bağlantılı yeni davranışsal bozukluklar [Recent behavioral disorders due to technology]. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi. 2020;5(2):318-33. [Crossref]
- Gülü M, Yapıcı H. Adölesanların fiziksel aktivite motive edicilerine ilişkin bakış açıları: kesitsel bir çalışma [Adolescents' perspectives on the motivators for physical activity: a cross sectional study]. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2022;24(2):388-96. [Crossref]
- Çuhadar Y. Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin fiziksel okuryazarlık algıları ile fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Sakarya: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi; 2021. [Erişim tarihi: 12 Ekim 2023] [Link]
- Çınar S, Boztepe H, Özcebe H. Ergenlerin sosyodemografik özelliklerinin e-sağlık okuryazarlığına etkisi [The effect of sociodemographic characteristics of adolescents on E-Health literacy]. Avrupa Halk Sağlığı Dergisi. 2020;30(5):166-934. [Crossref]
- Savcı S, Öztürk M, Arıkan H, İnce Dİ, Tokgözoğlu L. Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri [Physical activity levels of university students]. Archives of the Turkish Society of Cardiology. 2006;34(3):166-72. [Link]
- Munusturlar S, Yıldızer G. Beden eğitimi öğretmenleri için algılanan beden okuryazarlığı ölçeğinin faktör yapısının Türkiye örneklemine yönelik sınanması [Assessing factor structure of perceived physical literacy scale for physical education teachers for Turkish sample]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020;35(1):200-9. [Crossref]
- Coşkun S, Bebiş H. Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı içinde: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması [Psychometric evaluation of a Turkish version of the e-health literacy scale (e-heals) in adolescent]. Gülhane Tıp Dergisi. 2015;57(4):378-84. [Link]
- Yılmaz KM. Gaziantep'te lise çağındaki öğrencilerin cinsiyete göre fiziksel aktivite düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi; 2019. [Erişim tarihi: 12 Ekim 2023] [Link]
- Valadi S, Hamidi M. Studying the level of physical literacy of students aged 8 to 12 years. Research on Educational Sport. 2020;8(20):205-26. [Link]
- Deniz S. Bireylerin e-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerinin incelenmesi [A study on the e-health literacy and cyberchondria levels of individuals]. İnsan ve İnsan. 2020;7(24):84-96. [Crossref]
- Eroğlu İ, Ünlü H. Türk ve göçmen ortaokul öğrencilerinin fiziksel aktivite ve fiziksel uygunluk düzeylerinin incelenmesi [Determination of physical activity and physical fitness levels of Turkish and immigrant secondary school students]. Türkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences. 2021;13(3):396-404. [Crossref]
- Nakas D. Üniversite öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi; 2017. [Erişim tarihi: 12 Ekim 2023] [Link]
- Dilek U, Şeremet G. Bireylerin e-sağlık okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi [Determining the e-health literacy level of individuals]. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2020;6(2):386-94. [Link]
- Elmas L, Yüceant M, Ünlü H, Bahadır Z. Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile psikolojik iyi oluş durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Investigation of the relationship between physical activity and psychological well-being levels of university students]. Sportive. 2021;4(1):1-17. [Link]
- Choi SM, Sum RKW, Leung EFL, Ng RSK. Relationship between perceived physical literacy and physical activity levels among Hong Kong adolescents. PLoS One. 2018;13(8):e0203105. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wu AD, Begoray DL, Macdonald M, Wharf Higgins J, Frankish J, Kwan B, et al. Developing and evaluating a relevant and feasible instrument for measuring health literacy of Canadian high school students. Health Promot Int. 2010;25(4):444-52. [Crossref] [PubMed]
- Doğruer G. Orta öğretim öğrencilerinin internet bağımlılıklarının fiziksel aktivite düzeyleri üzerine etkilerinin incelenmesi: Aydın ili örneği [Yüksek lisans tezi]. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi; 2021. [Erişim tarihi: 12 Ekim 2023] [Link]
- Cairney J, Kiez T, Roetert EP, Kriellaars D. A 20th-century narrative on the origins of the physical literacy construct. Journal of Teaching in Physical Education. 2019;38(2):79-83. [Crossref]
- Tatar M. Tıp fakültesi öğrencilerinde sağlık okuryazarlığının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ilişkisi ve sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi [Uzmanlık tezi]. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi; 2020. [Erişim tarihi: 12 Ekim 2023] [Link]
- Hsu W, Chiang C, Yang S. The effect of individual factors on health behaviors among college students: the mediating effects of eHealth literacy. J Med Internet Res. 2014;16(12):e287. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi