.: DERLEME
Mesleki Rehabilitasyon Örnekleri: Geleneksel Derleme
Vocational Rehabilitation Examples: Traditional Review
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2022;7(4):1260-70
doi: 10.5336/healthsci.2022-89465
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Modern toplumlarda toplumsal katılımın en önemli belirleyicilerinden biri de istihdamdır. İstihdam, para kazanma fırsatı sağlamanın yanı sıra sosyal güvenlik sistemi, sosyal ilişkiler ve tanınma, düzenli bir zaman yapısı ve prestij kapsamında belirli haklara erişimi de sağlamaktadır. Diğer yandan, gününün büyük bir bölümünü iş yerinde geçiren bir çalışan birçok risk faktörüne maruz kalmaktadır. Bu risk faktörleri, meslek hastalıklarına ve iş kazalarına neden olmakta, bu durumlar engellilikle sonuçlanmaktadır. İş kaynaklı engellilik, hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelere büyük bir yük getirmektedir. Dünya çapında her yıl iş kazaları veya meslek hastalıkları sonucu 2 milyon erkek ve kadın ölmekte, 90 milyon 'disability adjusted life years (DALY)' yükü oluşturmakta ve 268 milyon ölümcül olmayan iş yeri kazası sonucu oluşan engellilik işten çıkarmayla sonuçlanmaktadır. Mesleki rehabilitasyon; tıbbi tedavi ve işe yerleştirme hizmetlerine ilaveten; psikolojik yardım, kariyer danışmanlığı ve rehberlik, mesleki eğitim, mesleki değerlendirme ve takip, iş yeri düzenlemeleri ve yardımcı donanımların sağlanması gibi bir dizi ek hizmetin planlamasını ve sağlanmasını gerektiren karmaşık ve kapsamlı bir alandır. Mesleki rehabilitasyonun diğer rehabilitasyon hizmetlerinden farkı; bireyin mevcut durumuna uygun mesleği bulmak, uygulanabilirliği için müdahale etmek ve her türlü desteği sağlamaktır. Engellilik sonrası uygulanan mesleki rehabilitasyon kültürel farklılıklar, kamu politikaları, ekonomik farklılıklar gibi pek çok nedenlerle farklı yapılanmalara gitmektedir. Bu nedenle bu derlemenin amacında olduğu gibi farklı ülkelerin yapılanması sunulabilir.
Anahtar Kelimeler: Mesleki rehabilitasyon; iş sağlığı
Modern toplumlarda toplumsal katılımın en önemli belirleyicilerinden biri de istihdamdır. İstihdam, para kazanma fırsatı sağlamanın yanı sıra sosyal güvenlik sistemi, sosyal ilişkiler ve tanınma, düzenli bir zaman yapısı ve prestij kapsamında belirli haklara erişimi de sağlamaktadır. Diğer yandan, gününün büyük bir bölümünü iş yerinde geçiren bir çalışan birçok risk faktörüne maruz kalmaktadır. Bu risk faktörleri, meslek hastalıklarına ve iş kazalarına neden olmakta, bu durumlar engellilikle sonuçlanmaktadır. İş kaynaklı engellilik, hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelere büyük bir yük getirmektedir. Dünya çapında her yıl iş kazaları veya meslek hastalıkları sonucu 2 milyon erkek ve kadın ölmekte, 90 milyon 'disability adjusted life years (DALY)' yükü oluşturmakta ve 268 milyon ölümcül olmayan iş yeri kazası sonucu oluşan engellilik işten çıkarmayla sonuçlanmaktadır. Mesleki rehabilitasyon; tıbbi tedavi ve işe yerleştirme hizmetlerine ilaveten; psikolojik yardım, kariyer danışmanlığı ve rehberlik, mesleki eğitim, mesleki değerlendirme ve takip, iş yeri düzenlemeleri ve yardımcı donanımların sağlanması gibi bir dizi ek hizmetin planlamasını ve sağlanmasını gerektiren karmaşık ve kapsamlı bir alandır. Mesleki rehabilitasyonun diğer rehabilitasyon hizmetlerinden farkı; bireyin mevcut durumuna uygun mesleği bulmak, uygulanabilirliği için müdahale etmek ve her türlü desteği sağlamaktır. Engellilik sonrası uygulanan mesleki rehabilitasyon kültürel farklılıklar, kamu politikaları, ekonomik farklılıklar gibi pek çok nedenlerle farklı yapılanmalara gitmektedir. Bu nedenle bu derlemenin amacında olduğu gibi farklı ülkelerin yapılanması sunulabilir.
Anahtar Kelimeler: Mesleki rehabilitasyon; iş sağlığı
ABSTRACT
Employment is one of the most important determinants of social participation in modern societies. In addition to providing the opportunity to earn money, employment also provides access to certain rights within the scope of the social security system, social relations and recognition, a regular time structure and prestige. On the other hand, an employee who spends most of his day at work is exposed to many risk factors. These risk factors cause occupational diseases and occupational accidents, which result in disability. Work-related disability places a huge burden on both developing and developed countries. Each year, 2 million men and women died as a result of work accidents or occupational diseases and creating a burden of 90 million 'disability adjusted life years (DALYs)', and 268 million non-fatal workplace accident-related disability resulting in layoffs. Vocational rehabilitation is a complex and comprehensive field that requires the planning and provision of a range of additional services, such as psychological assistance, career counseling and guidance, vocational training, vocational evaluation and follow-up, workplace arrangements and provision of auxiliary equipment, in addition to medical treatment and job placement services. The difference of vocational rehabilitation from other rehabilitation services is to find the profession suitable for the current situation of the individual, to intervene for its applicability and to provide all kinds of support. Vocational rehabilitation applied after disability goes to different structures due to many reasons such as cultural differences, public policies, economic differences. Therefore, as for the purpose of this review, the structuring of different countries can be presented.
Keywords: Vocational rehabilitation; occupational health
Employment is one of the most important determinants of social participation in modern societies. In addition to providing the opportunity to earn money, employment also provides access to certain rights within the scope of the social security system, social relations and recognition, a regular time structure and prestige. On the other hand, an employee who spends most of his day at work is exposed to many risk factors. These risk factors cause occupational diseases and occupational accidents, which result in disability. Work-related disability places a huge burden on both developing and developed countries. Each year, 2 million men and women died as a result of work accidents or occupational diseases and creating a burden of 90 million 'disability adjusted life years (DALYs)', and 268 million non-fatal workplace accident-related disability resulting in layoffs. Vocational rehabilitation is a complex and comprehensive field that requires the planning and provision of a range of additional services, such as psychological assistance, career counseling and guidance, vocational training, vocational evaluation and follow-up, workplace arrangements and provision of auxiliary equipment, in addition to medical treatment and job placement services. The difference of vocational rehabilitation from other rehabilitation services is to find the profession suitable for the current situation of the individual, to intervene for its applicability and to provide all kinds of support. Vocational rehabilitation applied after disability goes to different structures due to many reasons such as cultural differences, public policies, economic differences. Therefore, as for the purpose of this review, the structuring of different countries can be presented.
Keywords: Vocational rehabilitation; occupational health
REFERANSLAR:
- Güvercin A, Mil Hİ. İş kazası ve meslek hastalığı sigortasının meslek hastalığı boyutunun analizi [Analysis of occupational disease size of occupational accident and occupational disease insurance]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2016;9(27/3):82-100. [Link]
- Resmî Gazete (14.07.2009, Sayı: 27288) sayılı Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme; 2009.
- Stuart H. United Nations convention on the rights of persons with disabilities: a roadmap for change. Curr Opin Psychiatry. 2012;25(5):365-9. [Crossref] [PubMed]
- ILO. Managing Disability in the Workplace. ILO Code of Practice. Geneva, CH: International Labour Organization; 2002. [Link]
- World Health Organization, World Bank. World Report on Disability. Geneva: WHO; 2011. [Link]
- Chan CC, Zhuo DH. Occupational rehabilitation in twenty-first century Asia Pacific: facilitating health and work: an introduction. J Occup Rehabil. 2011;21 Suppl 1:S1-4. [Crossref] [PubMed]
- International Labour Organization [Internet]. © 1996-2022 International Labour Organization (ILO). Safety and health at work 2021. Erişim tarihi: 5.10.2022, Url: [Link]
- Sosyal Güvenlik Kurumu. İstatistik Yıllığı, 2020. 2021. Erişim tarihi: 5.10.2022, url: [Link]
- ILO Türkiye Ofisi. 159 Nolu Mesleki rehabilitasyon ve İstahdam Sözleşmesi. Erişim Tarihi: 30.05.2022. Erişim linki: [Link]
- Waddell G, Burton AK, Kendall NAS. Vocational rehabilitation-what works, for whom, and when? (Report for the Vocational Rehabilitation Task Group). 1st ed. London: TSO; 2008. Available from: [Link]
- Kayıhan H, Köse B. Türkiye'de ve dünyada mesleki rehabilitasyon [Vocational rehabilitation in Turkey and the world]. Turkiye Klinikleri J Psychol-Special Topics. 2018;3(1):30-41.
- Stucki G, Brage S, Homa D, Escorpizo R. Conceptual framework: disability evaluation and vocational rehabilitation. In: Escorpizo R, Brage S, Homa D, Stucki G, eds. Handbook of Vocational Rehabilitation and Disabiity Evaluation, Application and Implementation of the ICF. 1st ed. Switzerland: Springer International Publishing; 2015. p.3-10. [Crossref]
- Brage S, Donceel P, Falez F; Working Group of the European Union of Medicine in Assurance and Social Security. Development of ICF core set for disability evaluation in social security. Disabil Rehabil. 2008;30(18):1392-6. [Crossref] [PubMed]
- Ross J. The Evolution of Vocational Rehabilitation. In: Ross J, ed. Occupational Therapy and Vocational Rehabilitation. Chichester, West Sussex; Hoboken, N.J: John Wiley & Sons; 2013. p.17-21.
- Kielhofner G. Research in Occupational Therapy: Methods of Inquiry for Enhancing Practice. 1st ed. Philadelphia: F.A. Davis; 2006.
- Cook C, Lukersmith S. Work rehabilitation. Cited: May 30, 2022. Available from: [Link]
- Clark C, Scott E, Krupa T. Involving clients in programme evaluation and research: a new methodology for occupational therapy. Can J Occup Ther. 1993;60(4):192-9. [Crossref] [PubMed]
- Low JF. The reconstruction aides. Am J Occup Ther. 1992;46(1):38-43. [Crossref] [PubMed]
- Dutta A, Gervey R, Chan F, Chou CC, Ditchman N. Vocational rehabilitation services and employment outcomes for people with disabilities: a United States study. J Occup Rehabil. 2008;18(4):326-34. [Crossref] [PubMed]
- Official Journal of the European Communities L 303/23-38. EU anti-discrimination directives (December 02, 2000) Council Decision of November 27, 2000 establishing a community action program to combat discrimination (2001 to 2006) (2000/750/EC). Erişim tarihi: 5.10.2022 url: [Link]
- Gruber S, Titze N, Zapfel S. Vocational rehabilitation of disabled people in Germany: a systems-theoretical perspective. Disability & Society. 2013;29(2):224-38. [Crossref]
- German Federal Ministry of Labour and Social Affairs [Internet]. © Bundesministerium für Arbeit und Soziales. [Cited: May 30, 2022]. Social Security at a Glance. 2008. Berlin. Available from: [Link]
- Schian HM. Vocational rehabilitation and participation in working life: the German model. In: Gobelet C, Franchignoni F, eds. Vocational Rehabilitation. 1st ed. Paris: Springer; 2006. p.309-27. [Crossref]
- Fialka-Moser V, Herceg M, Milanovic M, Czamay D, Hartter E. Vocational rehabilitation in Austria. In: Gobelet C, Franchignoni F, eds. Vocational Rehabilitation. 1st ed. Paris: Springer; 2006. p.227-44. [Crossref]
- @2021 BBRZ. Cited: May 30, 2022. Berufliches Bildungs-und Rehabilitationszentrum. Available from: [Link]
- Herceg M, Hartter E, Czamay D, Haider-Novak B. Berufliche rehabilitation. In: Fialka-Moser V, ed. Kompendium Physikalische Medizin und Rehabilitation. 4th ed. Vienna: Springer; 2013. p.61-79. [Crossref]
- Kaur AH. Vocational rehabilitation system in the USA, a brief labor history of. In: Farazmand A, ed. Global Encyclopedia of Public Administration, Public Policy, and Governance. Cham: Springer; 2021. p.2-8. Cited: May 30, 2022. Available from: [Crossref]
- Stubbs J, Deaner G. When considering vocational rehabilitation: describing and comparing the Swedish and American systems and professions. Work. 2005;24(3):239-49. [PubMed]
- Bryen DN, Shimon H, Malca M, Edward N, Yechezkel T, Lea S, et al. The Vocational Rehabilitation Systems In Israel And In The United States. Special Education and Rehabilitation. 1985;1(1):64-154. [Link]
.: İşlem Listesi