.: ARAŞTIRMA
Kronik Hastalara Bakım Veren Hemşirelerin Etik Duyarlılığı: Kesitsel Araştırma
Ethical Sensitivity of Nurses Caring for Chronic Patients: Cross-Sectional Research
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2023;31(3):231-8
doi: 10.5336/mdethic.2023-97649
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Toplumun giderek yaşlanması ile sürekli bakım gerektiren kronik hastalıkların sıklığı da giderek artmaktadır. Sağlık sistemi içinde önemli rolü bulunan hemşirelerin; kronik hastalığı olan bireylerde kaliteli bir bakım sunabilmesi için gerekli bilgi ve becerinin yanında meslek etiğine uygun hizmet sunması da gerekmektedir. Kronik hastalıkların bakım ve tedavisi sürekli etik dikkati gerektirmektedir. Etik duyarlılık, etik hemşirelik uygulamaları için de bir ön koşuldur. Bu araştırmanın amacı, kronik hastalara bakım veren hemşirelerin etik duyarlılık düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırma İstanbul ilinde bir üniversite hastanesinde iç hastalıkları ana bilim dalında 77 hemşire ile gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında yapılandırılmış soru formu, Byrd'ın Hemşirelere Yönelik Etik Duyarlılık Testi kullanıldı. Araştırmaya katılan hemşirelerin %94,8'i kadın, %63,6'sı evli, %46,8'i lisansüstü, %44,2'si lisans mezunu ve %59,7'si 10 yıl ve üzerinde çalışma deneyimine sahipti. Byrd'ın Hemşirelere Yönelik Etik Duyarlılık Testi'ne göre etik duyarlılık derecelerinin %62,3 orta ve %37,3 yüksek olduğu ve düşük puan alan hemşirenin olmadığı görüldü. Puan ortalamaları karşılaştırıldığında lisansüstü eğitimi olanların olmayanlara göre puan ortalamalarının daha yüksek olduğu saptandı. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda dahili kliniklerde çalışan hemşirelerin etik duyarlılığını artıran ve geliştiren programların planlanması ve uygulanması için politikalar geliştirmelidir. Mezuniyet sonrası etik ile ilgili eğitimlerin artırılması ve etik duyarlılık becerisinin kazanılabilmesi için eğitimlerin teorik ve uygulamaya yönelik olması önerilmektedir. Bununla birlikte hemşirelerin etik duyarlılıklarını etkileyen farklı değişkenleri belirlemek amacıyla, daha geniş gruplarda çalışmalar yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Etik duyarlılık; kronik hastalık; hemşirelikte etik duyarlılık
Toplumun giderek yaşlanması ile sürekli bakım gerektiren kronik hastalıkların sıklığı da giderek artmaktadır. Sağlık sistemi içinde önemli rolü bulunan hemşirelerin; kronik hastalığı olan bireylerde kaliteli bir bakım sunabilmesi için gerekli bilgi ve becerinin yanında meslek etiğine uygun hizmet sunması da gerekmektedir. Kronik hastalıkların bakım ve tedavisi sürekli etik dikkati gerektirmektedir. Etik duyarlılık, etik hemşirelik uygulamaları için de bir ön koşuldur. Bu araştırmanın amacı, kronik hastalara bakım veren hemşirelerin etik duyarlılık düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırma İstanbul ilinde bir üniversite hastanesinde iç hastalıkları ana bilim dalında 77 hemşire ile gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında yapılandırılmış soru formu, Byrd'ın Hemşirelere Yönelik Etik Duyarlılık Testi kullanıldı. Araştırmaya katılan hemşirelerin %94,8'i kadın, %63,6'sı evli, %46,8'i lisansüstü, %44,2'si lisans mezunu ve %59,7'si 10 yıl ve üzerinde çalışma deneyimine sahipti. Byrd'ın Hemşirelere Yönelik Etik Duyarlılık Testi'ne göre etik duyarlılık derecelerinin %62,3 orta ve %37,3 yüksek olduğu ve düşük puan alan hemşirenin olmadığı görüldü. Puan ortalamaları karşılaştırıldığında lisansüstü eğitimi olanların olmayanlara göre puan ortalamalarının daha yüksek olduğu saptandı. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda dahili kliniklerde çalışan hemşirelerin etik duyarlılığını artıran ve geliştiren programların planlanması ve uygulanması için politikalar geliştirmelidir. Mezuniyet sonrası etik ile ilgili eğitimlerin artırılması ve etik duyarlılık becerisinin kazanılabilmesi için eğitimlerin teorik ve uygulamaya yönelik olması önerilmektedir. Bununla birlikte hemşirelerin etik duyarlılıklarını etkileyen farklı değişkenleri belirlemek amacıyla, daha geniş gruplarda çalışmalar yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Etik duyarlılık; kronik hastalık; hemşirelikte etik duyarlılık
ABSTRACT
With the aging of the society, the frequency of chronic diseases that require continuous care is also increasing. Nurses who have an important role in the health system; in order to provide quality care to individuals with chronic diseases, besides the necessary knowledge and skills, it is also necessary to provide services in accordance with professional ethics. The care and treatment of chronic diseases require continuous ethical attention. Ethical sensitivity is also a prerequisite for ethical nursing practices. This study aims to determine the ethical sensitivity levels of nurses caring for chronic patients. The research was carried out with 77 nurses in a university hospital, department of internal medicine in İstanbul. A structured questionnaire and Byrd's Ethical Sensitivity Test for Nurses were used to collect data. 94.8% of the nurses participating in the research were women, 63.6% were married, 46.8% were postgraduates, 44.2% were undergraduates, and 59.7% had working experience of 10 years or more. According to the Byrd's Ethical Sensitivity Test for Nurses, it was seen that the ethical sensitivity levels of the nurses were 62.3% medium and 37.3% high, and there was no nurse with a low score. When the mean scores were compared, it was found that the mean score of those who had postgraduate education was higher than those who did not. In line with the findings obtained from the research, nurses working in internal clinics should develop policies for the planning and implementation of programs that increase ethical sensitivity and improve ethical sensitivity. It is suggested that the trainings should be theoretical and practical in order to increase the post-graduation ethics training and to gain ethical sensitivity skills. However, it is thought that it is important to conduct studies with larger groups in order to determine the different variables that affect the ethical sensitivities of nurses.
Keywords: Ethical sensitivity; chronic illness; ethical sensitivity in nursing
With the aging of the society, the frequency of chronic diseases that require continuous care is also increasing. Nurses who have an important role in the health system; in order to provide quality care to individuals with chronic diseases, besides the necessary knowledge and skills, it is also necessary to provide services in accordance with professional ethics. The care and treatment of chronic diseases require continuous ethical attention. Ethical sensitivity is also a prerequisite for ethical nursing practices. This study aims to determine the ethical sensitivity levels of nurses caring for chronic patients. The research was carried out with 77 nurses in a university hospital, department of internal medicine in İstanbul. A structured questionnaire and Byrd's Ethical Sensitivity Test for Nurses were used to collect data. 94.8% of the nurses participating in the research were women, 63.6% were married, 46.8% were postgraduates, 44.2% were undergraduates, and 59.7% had working experience of 10 years or more. According to the Byrd's Ethical Sensitivity Test for Nurses, it was seen that the ethical sensitivity levels of the nurses were 62.3% medium and 37.3% high, and there was no nurse with a low score. When the mean scores were compared, it was found that the mean score of those who had postgraduate education was higher than those who did not. In line with the findings obtained from the research, nurses working in internal clinics should develop policies for the planning and implementation of programs that increase ethical sensitivity and improve ethical sensitivity. It is suggested that the trainings should be theoretical and practical in order to increase the post-graduation ethics training and to gain ethical sensitivity skills. However, it is thought that it is important to conduct studies with larger groups in order to determine the different variables that affect the ethical sensitivities of nurses.
Keywords: Ethical sensitivity; chronic illness; ethical sensitivity in nursing
REFERANSLAR:
- Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. [Erişim tarihi: 17 Mart 2023]. İstatistiklerle Yaşlılar. Erişim linki: [Link]
- World Health Organization [Internet]. [Cited: June 23, 2023]. Ageing and health. Available from: [Link]
- Öztürk ÜS. Yaşlı hastaya bakım veren hemşirelerin yaşlıya yönelik tutumları ve etik duyarlılıkları [Yüksek lisans tezi]. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi; 2020. Erişim tarihi: 20.01.2023 [Link]
- Akalın E, Durusu Tanrıöver M, Sayran F. Sürdürülebilir Sağlık Sistemi İçin Kronik Hastalık Yönetiminde Elektronik Sağlık Kayıtlarının Rolü. İstanbul: TÜSİAD; 2012. [Link]
- Walker T. The problem. Ethics and Chronic Illness. 1st ed. New York: Routledge; 2019. p.1-34. [Crossref]
- Özcanarslan F. Kronik hastalıkların önemi ve korunma. Ovayolu N, Ovayolu Ö, editörler. Temel İç Hastalıkları Hemşireliği ve Farklı Boyutları ile Kronik Hastalıklar. 2. Baskı. Adana: Çukurova Nobel Tıp Kitabevi; 2017. p.589-96.
- Taş F. Kronik hastalıklarda etik ve yasal sorumlulukları. Ovayolu N, Ovayolu Ö, editör. Temel İç Hastalıkları Hemşireliği ve Farklı Boyutları ile Kronik Hastalıklar. 2. Baskı. Adana: Çukurova Nobel Tıp Kitabevi; 2017. p.1-8.
- Çınar ND, Kuğuoğlu S, Karadakovan A. Kritik düşünme ve etik karar verme. Karadakovan A, Aslan FE, editörler. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. 4. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2017. p.33-43.
- Dalcalı BK, Şendir M. Hemşirelerin kişisel değerleri ile etik duyarlılıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Determining the relationship between nurses personal values and their ethical sensitivity]. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2016;24(1):1-9. [Link]
- Koirala B, Davidson PM, Rushton CH. Ethics in nursing: progress on national nursing ethics summit. Nurs Outlook. 2022;70(1):154-65. [Crossref] [PubMed]
- Aydoğan A, Ceyhan Ö. Acilde çalışan sağlık personelinin etik duyarlılıkları [Moral sensitivity of health care providers in emergency departments]. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;10(2):182-9. [Link]
- Kahriman İ, Yeşilçiçek Çalık K. Klinik hemşirelerin etik duyarlılığı [Ethical sensitivity of clinical nurses]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(3):111-21. [Link]
- Dikmen Y. Yoğun bakım hemşirelerinde etik duyarlılığın incelenmesi [An observation on the moral sensibility of intensive care nurses]. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2013;2(1):1-7. [Link]
- Seo H, Kim K. Factors influencing public health nurses' ethical sensitivity during the pandemic. Nurs Ethics. 2022;29(4):858-71. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Başak T, Uzun Ş, Arslan F. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi [Investigation of the moral sensibility of intensive care nurses]. Gülhane Tıp Dergisi. 2010;52(2):76-81. [Link]
- Tazegün A, Çelebioğlu A. Çocuk hemşirelerinin etik duyarlılık düzeyleri ve etkileyen faktörler [Ethical sensitivity levels of pediatric nurses and effective factors]. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi. 2016;6(2):97-102. [Link]
- Yılmaz D, Düzgün F, Yılmaz DU, Korhan EA, Dikmen Y. Dâhili kliniklerde görev yapan hemşirelerin etik duyarlılıklarının ve etkileyen faktörlerin incelenmesi: üniversite hastanesi örneği [Examination of ethical sensitivity and related factors of nurses in internal clinics: an example of university hospital]. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2018;11(2):157-63. [Link]
- Daşbilek F, Avşar G. Hemşirelerin kişisel değerleri ile etik duyarlılıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Investigation of some variables ethics awareness and personal values of nurses]. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;2(2):45-53. [Link]
- Şahiner P, Er RA, Babadağlı B, Ersoy N. Ethical sensitivity of midwifes working in the delivery room: a cross-sectional study. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi. 2023;31(1):26-33. [Crossref]
- Orgun F. Byrd'in Hemşirelere yönelik etik duyarlılık testinin geçerlik ve güvenirliliğinin incelenmesi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2008. Erişim tarihi: 10.12.2021. Erişim linki: [Link]
- Carmona González Y, Montalvo Prieto A. Nurses' moral sensitivity regarding the terminally ill. Invest Educ Enferm. 2019;37(3):e07. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kim YS, Park JW, You MA, Seo YS, Han SS. Sensitivity to ethical issues confronted by Korean hospital staff nurses. Nurs Ethics. 2005;12(6):595-605. [Crossref] [PubMed]
- Zeynali S, Shafiei E, Mozafari M. Investigating the relationship between nurses' attitude and ethical sensitivity ability towards the elderly - a case study. J Health Rep Technol. 2023;9(1):e133140. [Crossref]
- Sadrollahi A, Khalili Z. A survey of professional moral sensitivity and associated factors among the nurses in west Golestan province of Iran. Iran J Med Ethics Hist Med. 2015;8(3):50-61. [Link]
- Zuzelo PR. Exploring the moral distress of registered nurses. Nurs Ethics. 2007;14(3):344-59. [Crossref] [PubMed]
- Filipova AA. Licensed nurses' perceptions of ethical climates in skilled nursing facilities. Nurs Ethics. 2009;16(5):574-88. [Crossref] [PubMed]
- Aksu T, Akyol A. İzmir'deki hemşirelerin etik duyarlılıklarının incelenmesi [Investigation of the moral sensibility of nurses in İzmir]. Turkiye Klinikleri. 2011;19(1):16-24. [Link]
- Korhan EA, Yıldırım D, Kırşan M. Hemşirelik tezlerinin incelenmesi: bir sistematik derleme [Examination of nursing thesis within the context of nursing ethics: a systematic review]. Türkiye Klinikleri. 2018;26(3):117-31. [Crossref]
- Goldman A, Tabak N. Perception of ethical climate and its relationship to nurses' demographic characteristics and job satisfaction. Nurs Ethics. 2010;17(2):233-46. [Crossref] [PubMed]
- Ertuğ N, Aktaş D, Faydali S, Yalçın O. Ethical sensitivity and related factors of nurses working in the hospital setting. Acta Bioethica. 2014;20(2):265-70. [Crossref]
- Gölcük A. Yönetici hemşirelerin etik davranışlarının ve geriatri hastalarına yönelik tutumlarının incelenmesi: İstanbul ilinde bir sağlık grubunda uygulama [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi; 2018. Erişim tarihi: 10.01. 2023. Erişim linki: [Link]
- Duru-Aşiret G, Türten Kaymaz T, Canbolat Ö, Kapucu S. Hemşirelerin yaşlıya ilişkin tutumları [Attitudes of nurses towards older people]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2015;17(1):10-2. [Link]
- Azizi A, Sepahvani MA, Mohamadi J. The effect of nursing ethics education on the moral judgment of nurses. J Nurs Educ. 2016;4(4):1-8. [Link]
.: İşlem Listesi