Bu çalışmada amacımız, şiddetli akut solunum yetmezliğine neden olan ve hızlı yayılım gösteren koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)]'a karşı, başta hemşireler olmak üzere tüm sağlık çalışanlarının alması gereken önlemlere ilişkin farkındalık oluşturmaktır. Hemşirelik bakımının, enfeksiyon önlemleri zincirindeki zayıf halka olmasını önlemek adına hemşirelere izolasyon önlemleri konusunda güncel ve doğru bilgiler sunmak amaçlanmıştır. Bu derleme, ilgili güncel literatür incelenerek oluşturulmuştur ve uluslararası rehberlerden önerilere yer verilmiştir. CoV, Aralık 2019 tarihinde Çin'in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde ortaya çıkmıştır. Şiddetli akut solunum sendromuna neden olan ve hızlı yayılım gösteren virüs, kısa sürede küresel halk sağlığı sorunu hâline gelmiştir. Doğrudan temas ve damlacık yolu ile insandan insana bulaşarak yayılmaktadır. Bulaş sonrası vakalarda sık görülen semptomlar ateş, öksürük ve solunum yetmezliğidir. Tıbbi olarak ispatlanmış bir tedavisi olmamakla birlikte, en fazla yanıt verdiği antiviral ajanın remdesivir olduğu belirlenmiştir. Mevcut literatüre bakıldığında salgının yayılmasını önlemede en etkili yöntemin, enfeksiyon kontrol uygulamaları olduğu bilinmektedir. Bunların yanında hemşirelerin, kendilerini ve hastaları enfeksiyon riskinden korumak için kişisel koruyucu ekipmanları doğru, etkin ve eksiksiz kullanıma özen göstermeleri gerekmektedir. Bu durum ile ilgili sağlık çalışanlarına hizmet içi eğitimler uygulanmalıdır. Ayrıca kitle iletişim araçları (sosyal medya, kamu spotu) ile toplumda salgın, bulaşma yolları ve izolasyon konusunda farkındalık oluşturulmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Koronavirüs; COVİD-19; hemşire; hemşirenin rolleri
To raise awareness of case management and precautions in all healthcare professionals, especially nurses, against coronavirus disease-2019 (COVID-19), which causes severe acute respiratory syndrome and spreads rapidly. The current sources, guides and publications have been reviewed on this subject and screened and related studies have been included. CoV appeared in Wuhan, China's Hubei Province in December 2019. The virus, which causes severe acute respiratory syndrome and spreads rapidly, has become a global public health problem in a short time. It is spread from person to person through direct contact and droplet. Common symptoms in post-infectious cases are fever, cough and respiratory failure. Although it has no medically proven treatment, it has been determined that the antiviral agent with which it responded most was remdesivir. Looking at the current literature, it is known that the most effective method of preventing the spread of epidemic is infection control applications. In addition, nurses should take care of correct, effective and complete use of personal protective equipment to protect themselves and patients from the risk of infection. In-service trainings should be applied to health professionals regarding this situation. In addition, awareness about epidemic, transmission routes and isolation should be created in the society through mass media (social media, public spot).
Keywords: Coronavirus; COVID-19; nurse's; nurses roles
- Holshue ML, DeBolt C, Lindquist S, Lofy KH, Wiesman J, Bruce H, et al; Washington State 2019-nCoV Case Investigation Team. First case of 2019 novel coronavirus in the United States. N Engl J Med. 2020;382(10):929-36. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Centers for Disease Control and Prevention. CDC COVID Data Tracker. (Erişim tarihi: 14.04.2020). https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/summary.html
- Phan LT, Nguyen TV, Luong QC, Nguyen TV, Nguyen HT, Le HQ, et al. Importation and human-to-human transmission of a novel coronavirus in Vietnam. N Engl J Med. 2020;382(9):872-4. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Health Organization. Coronavirus disease 2019 (COVID-19). Situation Report - 84. (Erişim Tarihi: 15.04.2020). https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200413-sitrep-84-Covid-19.pdf?sfvrsn=44f511ab_2
- Wang C, Horby PW, Hayden FG, Gao GF. A novel coronavirus outbreak of global health concern. Lancet. 2020;395(10223):470-3. [Crossref] [PubMed]
- Zhao S, Lin Q, Ran J, Musa SS, Yang G, Wang W, et al. Preliminary estimation of the basic reproduction number of novel coronavirus (2019-nCoV) in China, from 2019 to 2020: a data-driven analysis in the early phase of the outbreak. Int J Infect Dis. 2020;92:214-7. [Crossref] [PubMed]
- Wu JT, Leung K, Leung GM. Nowcasting and forecasting the potential domestic and international spread of the 2019-nCoV outbreak originating in Wuhan, China: a modelling study. Lancet. 2020;395(10225):689-97. [Crossref] [PubMed]
- Backer JA, Klinkenberg D, Wallinga J. Incubation period of 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) infections among travellers from Wuhan, China, 20-28 January 2020. Euro Surveill. 2020;25(5):2000062. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Li Q, Guan X, Wu P, Wang X, Zhou L, Tong Y, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus-infected pneumonia. N Engl J Med. 2020;382(13):1199-207. [PubMed]
- Wang D, Hu B, Hu C, Zhu F, Liu X, Zhang J, et al. Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirus-infected pneumonia in Wuhan, China. JAMA. 2020;323(11):1061-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Chang D, Lin M, Wei L, Xie L, Zhu G, Dela Cruz CS, et al. Epidemiologic and clinical characteristics of novel coronavirus infections involving 13 patients outside Wuhan, China. JAMA. 2020;323(11):1092-3. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lauer SA, Grantz KH, Bi Q, Jones FK, Zheng Q, Meredith HR, et al. The incubation period of coronavirüs disease 2019 ( COVİD-2019) from publicy reported confirmed cases: estimation and application. Ann Intern Med. 2020;172(9):577-82. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ferguson NM, Laydon D, Nedjati-Gilani G, Imai N, Ainslie K, Baguelin M, et al. Impact of non-pharmaceutical interventions (NPIs) to reduce COVİD-19 mortality and healthcare demand. Imperial College COVİD-19 Response Team. 2020:1-20.
- Liu Y, Yang LM, Wan L, Xiang TX, Le A, Liu JM, et al. Viral dynamics in mild and severe cases of COVID-19. Lancet Infect Dis. 2020;20(6):656-7. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization. Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (2019-nCoV) infection is suspected. Interim guidance; 28 January 2020. (Erişim tarihi: 10.04.2020)
- Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020;395(10223):497-506. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization. Infection prevention and control of epidemic- and pandemic-prone acute respiratory infections in health care: WHO guidelines. (Erişim tarihi: 11.04.2020) https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/112656/9789241507134_eng.pdf?sequence=1
- Chen N, Zhou M, Dong X, Qu J, Gong F, Han Y, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet. 2020:395(10223):507-13. [Crossref] [PubMed]
- Lu H. Drug treatment options for the 2019-new coronavirus (2019-nCoV). Biosci Trends. 2020;14(1):69-71. [Crossref] [PubMed]
- Wang M, Cao R, Zhang L, Yang X, Liu J, Xu M, et al. Remdesivir and chloroquine effectively inhibit the recently emerged novel coronavirus (2019-nCoV) in vitro. Cell Res. 2020;30(3):269-71. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Song F, Shi N, Shan F, Zhang Z, Shen J, Lu H, et al. Emerging 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) pneumonia. Radiology. 2020;295(1):210-7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kim JY, Choe PG, Oh Y, Oh KJ, Kim J, Park SJ, et al. The first case of 2019 novel coronavirus pneumonia imported into Korea from Wuhan, China: implication for infection prevention and control measures. J Korean Med Sci. 2020;35(5):e61. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Health Organization (WHO). Novel coronavirus (2019-nCoV). Situation report-18. (Erişim tarihi: 9.04.2020) https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200207-sitrep-18-ncov.pdf?sfvrsn=fa644293_2
- Artan C, Oğuzkaya Artan M, Baykan Z. [Practices and knowledge related to the health risks and the hospital infections of the hospital staff]. J DU Health Sci Inst. 2015;(5)2:6-11.
- Hekimler ve Tabipler Odası Yöneticileri için Mevzuat. T.C Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği. 2016. (Erişim tarihi: 10.04.2020). https://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=333:yatakli-tedavkurumlari-enfekson-kontrol-yetmel&catid=2:ymelik&Itemid=33
- Türkyılmaz R, Dokuzoğuz B, Çokça F, Akdeniz S, editörler. Hastane İnfeksiyonları Kontrolü El Kitabı. Hastane İnfeksiyonları Derneği Yayını No: 2. Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi; 2004. p.512.
- T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 Pandemisinde Sağlık Kurumlarında Çalışma Rehberi ve Enfeksiyon Kontrol Önlemleri. Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması.(Erişim Tarihi: 10.04.2020). https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/saglik-kurumlarinda-calisma-rehberi-ve-enfeksiyon-kontrol-onlemleri/COVID-19_SAGLIK_KURUMLARINDA_CALISMA_REHBERI_VE_ENFEKSIYON_KONTROL_ONLEMLERI.pdf
.: İşlem Listesi