Hemşirelik eğitimi sürecinde, etik eğitiminin ve empati becerisinin geliştirilmesi, hasta adına yararlı, doğru kararlar verme becerisini geliştirmede önemli unsurlardır. Bu çalışmamın amacı, hemşirelik son sınıf öğrencilerinin etik duyarlılıkları ile empati becerileri arasındaki ilişkiyi ve bunları etkileyen faktörleri ortaya koymaktır. Kesitsel tanımlayıcı tipte olan araştırmanın verileri, 150 intörn hemşirelik öğrencisinden 'online' veri toplama formu ile toplanmıştır. Verilerin toplanmasında katılımcıların demografik verilerini, empati ve etik ile ilgili yaklaşımlarını belirlemeye yönelik 11 sorudan oluşmuş anket formu, 'Öğrenci Hemşireler İçin Uyarlanmış Etik Duyarlılık Ölçeği', 'Toronto Empati Ölçeği' kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Shapiro-Wilk testi, Independent-Samples t-testi, Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Öğrenci Hemşireler İçin Uyarlanmış Etik Duyarlılık Ölçeği toplam puan ortalaması 134,48±16,01, Toronto Empati Ölçeği Puan ortalaması ise 35,22±3,81'dir. Toronto Empati Ölçeği ile Öğrenci Hemşireler İçin Uyarlanmış Etik Duyarlılık Ölçeği alt boyut ve toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Öğrencilerin hemşire olarak çalışma durumu ile etik anlam oluşturma alt boyutu arasında anlamlı fark saptanmıştır. Öğrencilerin hemşirelik mesleğini kendisine uygun bulma durumu ile etik ikilem deneyimleme alt boyutu, etik dersi alma durumu ile uzman bilgisine başvurma alt boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Empati becerisini cinsiyet etkilerken, diğer değişkenlerin etkilemediği bulunmuştur. Hemşirelik uygulamaları, hasta ve hasta yakınları ile yakın iletişim ve etkileşim gerektirmektedir. Hemşirelik öğrencilerinde etik duyarlılık düzeyini empati becerisinin etkilemediği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: İntörn hemşire; etik; etik duyarlılık; empati becerisi
Ethics education and the development of empathy skills during nursing education are important elements in improving the ability to make beneficial and correct decisions on behalf of the patient. The aim of this study is to reveal the relationship between the ethical sensitivities and empathy skills of senior nursing students and the factors affecting them. The data of this cross-sectional descriptive study were collected from 150 intern nursing students using an online data collection form. A questionnaire consisting of 11 questions, 'Ethical Sensitivity Scale Adapted for Student Nurses', 'Toronto Empathy Scale' was used to determine the demographic data of the participants, their approaches to empathy and ethics. Number, percentage, mean, standard deviation, Shapiro-Wilk test, Independent-Samples t-test, Mann-Whitney U test were used to evaluate the data. The mean score on the Adapted Ethical Sensitivity Scale for Student Nurses was 134.48±16.01, and the Toronto Empathy Scale was 35.22±3.81. No statistically significant correlation was found between the Toronto Empathy Scale and the Adapted Ethical Sensitivity Scale for Student Nurses sub-dimension and total scores. There was a significant difference between the students' status working as a nurse and creating ethical meaning subdimension. A statistically significant difference was found between the students' status of finding the nursing profession suitable for themselves and experiencing ethical dilemmas sub-dimension, the status of taking ethics courses and seeking expert knowledge sub-dimension. While gender was a factor that affected empathy skill, other variables did not. Nursing practices require close communication and interaction with patients and their relatives. Empathy skills do not affect the ethical sensitivity levels of the nursing students.
Keywords: Intern nurse; ethics; ethical sensitivity; empathy skills
- Callaghan M. Nursing morale: what is it like and why? J Adv Nurs. 2003;42(1):82-9. [Crossref] [PubMed]
- Aksu T, Akyol A. İzmir'deki hemşirelerin etik duyarlılıklarının incelenmesi [Investigation of the moral sensibility of nurses in İzmir]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2011;19(1):16-24. [Link]
- Dalcalı BK, Şendir M. Hemşirelerin kişisel değerleri ile etik duyarlılıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Determining the relationship between nurses personal values and their ethical sensitivity]. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2016;24(1):1-9.
- Yıldırım G, Kadıoğlu S. Etik ve tıp etiği temel kavramları [Basic concepts of ethics and medical ethics]. CÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;29(2):7-12. [Link]
- Bayrak-Aykan E, Eren-Fidancı B, Yıldız D. Hemşirelik öğrencilerinde ahlaki olgunluk ve etik duyarlılığın değerlendirilmesi [Evaluation of moral maturity and ethical sensitivity in nursing students.] Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi. 2019;1(2):84-91. [Link]
- Tosun H. Sağlık bakım uygulamalarında etik duyarlılık [Ethical sensitivity in health care practices]. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 2021;3(1):101-4. [Crossref]
- Ersoy EG, Köşger F. Empati: tanımı ve önemi [Empathy: definitionand importance]. Osmangazi Tıp Dergisi. 2016;38(2):9-17. [Link]
- Parkin T, de Looy A, Farrand P. Greater professional empathy leads to higher agreement about decisions made in the consultation. Patient Educ Couns. 2014;96(2):144-50. [Crossref] [PubMed]
- Gholamzadeh S, Khastavaneh M, Khademian Z, Ghadakpour S. The effects of empathy skills training on nursing students' empathy and attitudes toward elderly people. BMC Med Educ. 2018;18(1):198. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karakoç Kumsar A, Polat S, Taskın Yılmaz F. The effect on ethical sensitivity of compassion level in nurses. Electron J Gen Med. 2021;18(5):em302. [Crossref]
- Wong AMF. Beyond burnout: looking deeply into physician distress. Can J Ophthalmol. 2020;55(3 Suppl 1):7-16. [Crossref] [PubMed]
- Ağaçdiken S, Aydoğan A. Hemşirelerde empatik beceri ve etik duyarlılık ilişkisi [Empathic skills and ethical sensitivity relationship nurses]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(2):122-9. [Link]
- Deshpande SP, Joseph J. Impact of emotional ıntelligence, ethical climate, and behavior of peers on ethical behavior of nurses. Journal of Business Ethics. 2009;85:403-10. [Crossref]
- Ferri P, Rovesti S, Padula MS, D'Amico R, Di Lorenzo R. Effect of expert-patient teaching on empathy in nursing students: a randomized controlled trial. Psychol Res Behav Manag. 2019;12:457-67. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lützén K, Blom T, Ewalds-Kvist B, Winch S. Moral stress, moral climate and moral sensitivity among psychiatric professionals. Nurs Ethics. 2010;17(2):213-24. [Crossref] [PubMed]
- Yılmaz Şahin S, İyigün E, Açıkel C. Validity and reliability of a Turkish version of the modified moral sensitivity questionnaire for student nurses. Ethics & Behavior. 2015;25(4):351-9. [Crossref]
- Spreng RN, McKinnon MC, Mar RA, Levine B. The Toronto Empathy Questionnaire: scale development and initial validation of a factor-analytic solution to multiple empathy measures. J Pers Assess. 2009;91(1):62-71. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Totan T, Doğan T, Sapmaz F. The Toronto empathy questionnaire: Evaluation of psychometric properties among Turkish university students. Eurasian Journal of Educational Research. 2012;46:179-98. [Link]
- Caner N, Efe YS, Erdem E, Başdaş Ö, Bayat M, Yıldırım M. İntörn hemşirelerde mesleki değerler ve etik duyarlılık [Professional values and ethical sensitivity in intern nurses]. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;28(3):123-8. [Crossref]
- Moosavi S, Borhani F, Mohsenpour M. Ethical attitudes of nursing students at Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Iran. Indian J Med Ethics. 2017;2(1):14-9. [Crossref] [PubMed]
- Kılıç Akça N, Şimşek N, Efe Arslan D, Şentürk S, Akça D. Moral sensitivity among senior nursing students in Turkey. International Journal of Caring Sciences. 2017;10(2):1031. [Link]
- Vihos J, Myrick F, Yonge O. Socializing for authentic caring engagement in nursing practice: nursing student moral development in preceptorship. Can J Nurs Res. 2019;51(2):63-71. [Crossref] [PubMed]
- Parlak Kılıç S, Karadağ G, Demirel C, Kılıç N. Hemşirelik ve tıp öğrencilerinin etik duyarlılıkları ve eleştirel düşünme eğilimlerinin karşılaştırılması [Analyzing the moral sensitivity and critical thinking tendency of nursing and medical students]. International Social Sciences Studies Journal. 2019;(31):1255-62. [Crossref]
- Şahiner P, Babadağlı B, Ersoy N. Ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin ahlaki duyarlılığı [The moral sensitivity of nursing and midwifery students]. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;5(2):86-90. [Crossref]
- Torabizadeh C, Homayuni L, Moattari M. Impacts of Socratic questioning on moral reasoning of nursing students. Nurs Ethics. 2018;25(2):174-85. [Crossref] [PubMed]
- Kim YS, Park JH, Han SS. Differences in moral judgment between nursing students and qualified nurses. Nurs Ethics. 2007;14(3):309-19. [Crossref] [PubMed]
- Ertuğ N, Aktas D, Faydali S, Yalçın O. Ethical sensitivity and related factors of nurses working in the hospital settings. Acta Bioethica. 2014;20(2):265-70. [Crossref]
- Khatiban M, Falahan SN, Amini R, Farahanchi A, Soltanian A. Lecture-based versus problem-based learning in ethics education among nursing students. Nurs Ethics. 2019;26(6):1753-64. [Crossref] [PubMed]
- Escolar-Chua RL. Moral sensitivity, moral distress, and moral courage among baccalaureate Filipino nursing students. Nurs Ethics. 2018;25(4):458-69. [Crossref] [PubMed]
- Shafakhah M, Molazem Z, Khademi M, Sharif F. Facilitators and inhibitors in developing professional values in nursing students. Nurs Ethics. 2018;25(2):153-64. [Crossref] [PubMed]
- Özdelikara A, Babur S. Hemşirelik öğrencilerinin merhamet düzeyi ve empatik eğilim ilişkisi [Determination of compassion levels and empathic tendency of nursing students]. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;2:342-9. [Crossref]
- Heggestad AKT, Nortvedt P, Christiansen B, Konow-Lund AS. Undergraduate nursing students' ability to empathize: a qualitative study. Nurs Ethics. 2018;25(6):786-95. [Crossref] [PubMed]
- Dere Çiftçi H, Koçak N, Duman G. Sağlık ve sosyal alan lisans birinci sınıf öğrencilerinin iletişim ve empatik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Analyzing the relation between communication and empathy skills of undergraduate freshman students in health and social fields]. Cumhuriyet International Journal of Education. 2015;4(1):50-64. [Crossref]
- Akgün R, Çetin H, Üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerinin ve empati düzeylerinin belirlenmesi [Determining the communication skills and empathy levels of unıversity students]. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018;7(3):103-17. [Link]
- Strekalova YA, Kong S, Kleinheksel AJ, Gerstenfeld A. Gender differences in the expression and cognition of empathy among nursing students: an educational assessment study. Nurse Educ Today. 2019;81:1-6. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi