.: DERLEME
İlk Farmakope Olan ''Pharmacopee Militaire Ottomane'' ile 2004 Türk Farmakopesi'nin Hazırlanmasına Kadar Türk Farmakope Serüveni
Turkish History of Pharmacopeia from the First Pharmacopeia ''Pharmacopee Militaire Ottomane'' to the Turkish Pharmacopeia Published at 2004: Review
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2017;25(1):11-9
doi: 10.5336/mdethic.2016-52332
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Yunanca, ''pharmakopoiia'': ilaçların hazırlanışı olarak tabir edilen ''pharmacopeia'' kelimesinin ilk defa kullanılması Anutius Foesius'un eserindedir. Kelimenin Orijini 1615'e tarihlenir. Latince anlamı, tıbbi ilaçların dozları, formülleri, kullanımlarını içeren listelere ait bilgilerin yer aldığı kitaplardır. Sümerler farmokopelere ''Grafazin'', Eski Yunanlılar ''Graphadion'', Araplar ''Krafazin'', Türkler ''Krabadin'' veya ''Akrabadin'' adını vermişlerdir. Bu çalışmada 1844 yılında Charles Ambroise Bernard'ın ''Pharmacopee Mılıtaıre Ottamane'' eseri ile 2004 yılında Türk Farmakope komisyonu tarafından ''Türk Farmakope-Avrupa Farmakopesi Adaptasyonu'' adıyla hazırlanan farmakope yürürlüğe konulana kadar geçen süre içerisindeki Türk Farmakopeleri incelenmeye çalışılmıştır. Osmanlı Devletinin modernleşmesi için Avusturya'dan davet edilen C.A.Bernard, Osmanlının ilk Askeri Farmakopesini Fransızca ve Latince olarak ''Pharmacopee Mılıtaıre Ottamane'' adı ile hazırlamıştır. Diğer bir Osmanlı farmakopesi de Düstur-ül Edviye'dir. 1866 yılında Fransız farmakopesinin Türkçeye çevrilmiş şeklidir. Cumhuriyet Dönemi Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Refik Saydam'ın desteği ile 1926'da bir Farmakope komisyonu oluşturulmuş, 1929'da tamamlanan raporun sunulması ile 1930 yılında ilk farmakope yayınlanmıştır. Cumhuriyet tarihinin diğer farmakopeleri ise 1940, 1948, 1954 ve 1948 baskısının yenilenmesi ile 1974'te yayımlanmıştır. 1994'de Avrupa Farmakope Komisyonu üyesi olan ülkemiz, 2004 Türk Farmakopesi-Avrupa Farmakopesi Adaptasyonu Farmakopelerini kabul etmiştir. 2015'te Kızılcahamam Farmakope çalıştayında Türkiye, 2018 yılında hazırlanacak olan yeni farmakope için çalışmalarını başlatmıştır. Tüm bu farmakopeler, tarihsel süreç içerisinde eczacıların el kitabı olma özellikleri ile büyük kıymete değerdirler.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı imparatorluğu; ilaçlar kitabı
Yunanca, ''pharmakopoiia'': ilaçların hazırlanışı olarak tabir edilen ''pharmacopeia'' kelimesinin ilk defa kullanılması Anutius Foesius'un eserindedir. Kelimenin Orijini 1615'e tarihlenir. Latince anlamı, tıbbi ilaçların dozları, formülleri, kullanımlarını içeren listelere ait bilgilerin yer aldığı kitaplardır. Sümerler farmokopelere ''Grafazin'', Eski Yunanlılar ''Graphadion'', Araplar ''Krafazin'', Türkler ''Krabadin'' veya ''Akrabadin'' adını vermişlerdir. Bu çalışmada 1844 yılında Charles Ambroise Bernard'ın ''Pharmacopee Mılıtaıre Ottamane'' eseri ile 2004 yılında Türk Farmakope komisyonu tarafından ''Türk Farmakope-Avrupa Farmakopesi Adaptasyonu'' adıyla hazırlanan farmakope yürürlüğe konulana kadar geçen süre içerisindeki Türk Farmakopeleri incelenmeye çalışılmıştır. Osmanlı Devletinin modernleşmesi için Avusturya'dan davet edilen C.A.Bernard, Osmanlının ilk Askeri Farmakopesini Fransızca ve Latince olarak ''Pharmacopee Mılıtaıre Ottamane'' adı ile hazırlamıştır. Diğer bir Osmanlı farmakopesi de Düstur-ül Edviye'dir. 1866 yılında Fransız farmakopesinin Türkçeye çevrilmiş şeklidir. Cumhuriyet Dönemi Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Refik Saydam'ın desteği ile 1926'da bir Farmakope komisyonu oluşturulmuş, 1929'da tamamlanan raporun sunulması ile 1930 yılında ilk farmakope yayınlanmıştır. Cumhuriyet tarihinin diğer farmakopeleri ise 1940, 1948, 1954 ve 1948 baskısının yenilenmesi ile 1974'te yayımlanmıştır. 1994'de Avrupa Farmakope Komisyonu üyesi olan ülkemiz, 2004 Türk Farmakopesi-Avrupa Farmakopesi Adaptasyonu Farmakopelerini kabul etmiştir. 2015'te Kızılcahamam Farmakope çalıştayında Türkiye, 2018 yılında hazırlanacak olan yeni farmakope için çalışmalarını başlatmıştır. Tüm bu farmakopeler, tarihsel süreç içerisinde eczacıların el kitabı olma özellikleri ile büyük kıymete değerdirler.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı imparatorluğu; ilaçlar kitabı
ABSTRACT
The word ''pharmacopeia'' has been originated from the word ''pharmakopoiia'' in Greek, and it stands as a concept that describes the preparation of medication. The first use of the word ''pharmacopeia'' has been in the work of Anutius Foesius, and the origin of this particular word dates back to 1615. It's meaning in Latin refers to the books containing the lists on the dosages, formulations, and the use of the medication. Pharmacopeia has been called by Summerians as "Grafazin", Ancent Greeks as "Graphadion", Arabs as ''Krafazin'', Turks as ''Krabadin'' or ''Akrabadin''. In this study, Turkish pharmacopeia published from the time of ''Pharmacopee Militaire Ottamane'' of Charles Ambroise Bernard (published in 1844) to 2004, when the pharmacopeia arranged with the name Turkish Pharmacopeia-European Pharmacopeia Adaptation entered in force is investigated. Charles Ambroise Bernard who was invited from Austria for the modernization of Ottoman Empire, prepared the first military pharmacopeia of Ottoman Empire, ''Pharmacopee Militaire Ottamane'', in French and Latin. "Düstur-ül Edviye", another Ottoman pharmacopeia was the translation of a French pharmacopeia into Turkish, in 1866. A pharmacopeia committee was established in 1926 with the support of Refik Saydam, and the first pharmacopeia was published in 1930, following the presentation of the report completed in 1929. Other pharmacopeia of the Turkish Republic Period was published in 1940, 1948, 1954, and 1974 following the renewal of the edition published in 1948. Turkey as a member of European Pharmacopeia Committee since 1994 accepted the Turkish Pharmacopeia-European Pharmacopeia Adaptation in 2004. Duing the Kizilcahamam Pharmacopeia Workshop in 2015, Turkey initiated new studies for the pharmacopeia that will be published in 2018. All the aforementioned pharmacopeia are of great importance as they stand as handbooks for pharmacists in the historical process.
Keywords: Ottoman empire; pharmacopoeias
The word ''pharmacopeia'' has been originated from the word ''pharmakopoiia'' in Greek, and it stands as a concept that describes the preparation of medication. The first use of the word ''pharmacopeia'' has been in the work of Anutius Foesius, and the origin of this particular word dates back to 1615. It's meaning in Latin refers to the books containing the lists on the dosages, formulations, and the use of the medication. Pharmacopeia has been called by Summerians as "Grafazin", Ancent Greeks as "Graphadion", Arabs as ''Krafazin'', Turks as ''Krabadin'' or ''Akrabadin''. In this study, Turkish pharmacopeia published from the time of ''Pharmacopee Militaire Ottamane'' of Charles Ambroise Bernard (published in 1844) to 2004, when the pharmacopeia arranged with the name Turkish Pharmacopeia-European Pharmacopeia Adaptation entered in force is investigated. Charles Ambroise Bernard who was invited from Austria for the modernization of Ottoman Empire, prepared the first military pharmacopeia of Ottoman Empire, ''Pharmacopee Militaire Ottamane'', in French and Latin. "Düstur-ül Edviye", another Ottoman pharmacopeia was the translation of a French pharmacopeia into Turkish, in 1866. A pharmacopeia committee was established in 1926 with the support of Refik Saydam, and the first pharmacopeia was published in 1930, following the presentation of the report completed in 1929. Other pharmacopeia of the Turkish Republic Period was published in 1940, 1948, 1954, and 1974 following the renewal of the edition published in 1948. Turkey as a member of European Pharmacopeia Committee since 1994 accepted the Turkish Pharmacopeia-European Pharmacopeia Adaptation in 2004. Duing the Kizilcahamam Pharmacopeia Workshop in 2015, Turkey initiated new studies for the pharmacopeia that will be published in 2018. All the aforementioned pharmacopeia are of great importance as they stand as handbooks for pharmacists in the historical process.
Keywords: Ottoman empire; pharmacopoeias
.: İşlem Listesi