Yapısı itibarıyla yenilikçiliğin ve araştırma geliştirme faaliyetlerinin ön plandaki rekabet unsuru olduğu ilaç endüstrisinde marka ve patent süreçleri kritik önem taşımaktadır. Sınai haklar, telif hakları, sınai mülkiyet gibi adlandırmalarla da anılan fikri mülkiyet hakları, marka ve patent kavramları ile birlikte sıklıkla kullanılmaktadır. Günümüzde çeşitli kanun ve yönetmeliklerle yürütülen marka ve patent süreçleri, ülkemizde temel olarak ''Sınai Mülkiyet Kanunu'' ile düzenlenmektedir. Ancak, yurdumuzda ilaçlar açısından marka ve patent süreçleri, sadece bu kanun çerçevesinde değil, ek kanun ve yönetmeliklerle de düzenlenmektedir. Öte yandan, bir ekran aracılığıyla bilgi akışının elektronik olarak gösterilebilmesini sağlayan dijitalleşme, diğer birçok endüstri alanında olduğu gibi sağlık sektöründe de birçok farklılaşmaya yol açmıştır. Bu değişim ve dönüşüm süreci, sağlık alanının bir bileşeni olan ilaç endüstrisini önemli ölçüde etkilemiştir. İlaç endüstrisinde dijitalleşme, üç boyutlu baskı teknolojisinin kullanımı, insansız üretim süreçlerinin ortaya çıkması gibi branşlarda kendini göstermektedir. Endüstride teknoloji kullanımının artışı, birçok yenilikle beraber, bu yeniliklere uyum sağlama ve ileri teknolojinin getirebileceği birtakım riskleri de barındırmaktadır. Bu bağlamda, teknolojinin gelişimi ile dijitalleşmenin hızına yetişebilmek ve uyum sağlayabilmek, marka ve patent haklarına yönelik olarak, istenmeyen durumların ortaya çıkmasını önleyebilmek adına, kritik önem arz etmektedir. Bu kapsamda, farmasötik endüstrisinin ihtiyaçlarının saptanabilmesi için bilimsel çalışmaların yürütülmesi yol gösterici olacaktır. Nihayetinde, bu derleme çalışmasında, ilaçta dijitalleşmeye, marka ve patentin etkisi değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Dijitalleşme; patent; ilaç; marka
Trademark and patent processes are critical for the pharmaceutical industry since innovation, research and development activities are the most important competitive factors due to the industry's nature. Intellectual property rights, which are also named as industrial rights, copyrights, and industrial property, are frequently used together with the concepts of trademarks and patents. Trademark and patent processes have been regulated by various legislations from the past to present, and currently, these processes are regulated by the ''Industrial Property Law'' in Türkiye. However, for pharmaceuticals, these regulations are not only within the framework of regulation but also there are additional laws and legislations specific to pharmaceuticals in our country. Within this context, digitalization which enables the flow of information to be displayed electronically through a screen has led to many changes in the healthcare sector, as in many other industrial areas. The change and transformation process have a significant impact on the pharmaceutical industry as a component of the healthcare sector. Thus, digitalization in the pharmaceutical industry comes forward with the use of three-dimensional printing technology, and the emergence of unmanned production processes. Increase in the use of technology in the industry, along with many innovations, also includes some risks those can be brought by adapting the innovations and advanced technology. In this context, it is critical to keep up with and adapt the technology and digitalization to prevent risks from trademark and patent rights. And further scientific studies conducted for determining the needs of the pharma industry will be leading the way. As a result, in this review, we aimed to discuss the effects of trademark and patent issues on digitalization in pharmaceutical industry.
Keywords: Digitalization; patent; pharmaceutical; trademark
- Türk Dil Kurumu [İnternet]. © 2022-TDK [Erişim tarihi: 05 Eylül 2022]. dijital. Erişim linki: [Link]
- Ersöz B, Özmen M. Dijitalleşme ve bilişim teknolojilerinin çalışanlar üzerindeki etkileri [The effects of digitalization and information technologies of employees]. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi. 2020;11(42):170-9. [Crossref]
- Yoo Y, Lyytinen K, Boland R, Berente N, Gaskin J, Schutz D, et al. The next wave of digital innovation: opportunities and challenges report on the research workshop: "digital challenges in innovation research." Working Paper. 2010. [Crossref]
- Watson AR. Impact of the digital age on transforming healthcare. In: Weaver C, Ball M, Kim G, Kiel J, eds. Healthcare Information Management Systems: Cases, Strategies, and Solutions. 4th ed. Cham: Springer International Publishing; 2015. p.219-33. [Crossref]
- Mihailescu M, Mihailescu D, Carlsson S. Understanding healthcare digitalization: a critical realist approach. 38th ICIS 2017 Proceedings; 2017 Dec 10-13; Seoul, Korea. [Link]
- Özyurt Kaptanoğlu R, Kılıçarslan M, Tosun A. Marka ve marka farkındalığı [Brand and brand awareness]. The Journal of Social Science. 2019;3(5):248-66. [Crossref]
- American Marketing Association [Internet]. [Cited: September 07, 2022]. What is Marketing-The Definition of Marketing 2022. Available from: [Link]
- Can E. Marka ve marka yapılandırma [Brand and brand configuration]. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2007;22(1):225-37. [Link]
- Durmaz Y, Ertürk S. Marka uygulamaları ve önemi [Trademark application and significance]. International Journal of Academic Value Studies. 2016;2(1):82-93. [Crossref]
- Türk Dil Kurumu [İnternet]. © 2022-TDK [Erişim tarihi: 16 Ekim 2022]. Patent. Erişim linki: [Link]
- Gupta H, Kumar S, Roy SK, Gaud RS. Patent protection strategies. J Pharm Bioallied Sci. 2010;2(1):2-7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karaahmet E. Bilgi kaynağı olarak patentler, markalar ve Türk Patent Enstitüsü [Patents and trademarks as information sources and the Turkish Patent Institute]. Türk Kütüphaneciliği. 1995;9(4):386-97. [Link]
- Resmî Gazete (10.1.2017/29944), 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu; 2017. Erişim tarihi: 10.10.2022 Erişim linki: [Link]
- Akay T. Osmanlı Devleti'nde marka hukukunun gelişimi [The development of trade law in the Ottoman State]. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2016;126:364-92. [Link]
- Karaca EC. Hukuki açıdan marka ve marka hakkı [Legal brand and trademark right]. The Journal of Europe - Middle East Social Science Studies. 2015;1(1):39-48. [Crossref]
- Bülbül Y, Özbay RD. Sanayi Devrimi'nin tartışmalı bir kurumu olarak patent ve Osmanlı'da İhtira Beratı Kanunu [Patent as an controversial application of the industrial revolution, and Ottoman İhtira Berati Law]. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2010;28:37-55. [Link]
- Türk Dil Kurumu [İnternet]. © 2022-TDK [Erişim tarihi: 10 Ekim 2022]. berat. Erişim linki: [Link]
- Türk Dil Kurumu [İnternet]. © 2022-TDK [Erişim tarihi: 11 Ekim 2022]. ihtira. Erişim linki: [Link]
- Türk Dil Kurumu [İnternet]. © 2022-TDK [Erişim tarihi: 11 Ekim 2022]. ihtira beratı. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (24.6.1994/21965, Karar No: KHK/544) Türk Patent Enstitüsü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname; 1994. Erişim tarihi: 18.10.2022 Erişim linki: [Link]
- Danzon PM. The pharmaceutical industry. The Encyclopedia of Law and Economics. 1999;1:1055-91. [Link]
- Özcan Büyüktanır BG. Türk hukukunda ilaç patentine genel bakış [An overview of the drug patents in the Turkish law]. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi. 2012;2(2):76-88. [Link]
- World Trade Organization. Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights. 2005. p.350-1. Erişim tarihi: 18.10.2022 Erişim linki: [Link]
- Müstakil Sanayici İş Adamları Derneği. Türk Fikri Mülkiyet Hukukunda Güncel Gelişmeler. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları; 2012. p.53-5. [Link]
- Resmî Gazete (27.4.2017, Sayı: 30048) Beşeri Tıbbi Ürünlerin Ambalaj Bilgileri Kullanma Talimatı ve Takibi Yönetmeliği; 2017. Erişim tarihi: 18.10.2022 Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (11.12.2021, Sayı: 31686) sayılı Beşerî Tıbbi Ürün Ruhsatlandırma Yönetmeliği; 2021. Erişim tarihi: 19.10.2022 Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (26.5.1928/898), 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu; 1928. Erişim tarihi: 19.10.2022 Erişim linki: [Link]
- Akyürek Demiriz E. İlaç Sektöründe Markalaşma, Mülkiyet Dışı İlaç İsimleri'nde (INN) tanımlayıcılık, iltibas ve sektörel algı çalışması [Uzmanlık tezi]. Ankara: Türk Patent Enstitüsü; 2015. Erişim tarihi: 19.10.2022 Erişim linki: [Link]
- Yetişkin BZ. İlaç markalarının karıştırılma ihtimali [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2022. Erişim tarihi: 15.10.2022 [Link]
- Bak B. İlaçta zorunlu patent lisansı [Compulsory patent licensing for pharmaceuticals]. Ankara Barosu Dergisi. 2011;3:106-26. [Link]
- Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Türkiye İlaç Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2015-2018. 2015. [Link]
- Hole G, Hole AS, McFalone-Shaw I. Digitalization in pharmaceutical industry: what to focus on under the digital implementation process? International Journal of Pharmaceutics. 2021;3:100095. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Reinhardt IC, Oliveira J, Ring D. Industry 4.0 and the future of the pharmaceutical industry. Pharmaceutical Engineering The Official Magazine of ISPE. 2021;41(2):1-11. [Link]
- Damiati SA. Digital pharmaceutical sciences. AAPS PharmSciTech. 2020;21(6):206. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hemanth Kumar S, Talasila D, Gowrav MP, Gangadharappa H. Adaptations of pharma 4.0 from industry 4.0. Drug Invention Today. 2020;14:405-13. [Link]
- Bozkurt Yüksel AB. Ticari sırların dijital ortamda korunması [Protecting trade secrets in digital media]. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. 2018;33:143192. [Link]
- Medin B. Dijitalleşen dünyada fikri haklar sorunu [The problem of intellectual property rights in the digitalized world]. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017;7(2):51-68. [Link]
- Ersöz Seçer H, Şar S. İlaçta patent ve sağlığa erişim hakkı [Pharmaceutical patents and right to health]. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. 2019;43(3):274-84. [Crossref]
- Schuhmacher A, Gatto A, Hinder M, Kuss M, Gassmann O. The upside of being a digital pharma player. Drug Discov Today. 2020;25(9):1569-74. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi