.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Hemşirelik Mesleki Doyumu ve Ekip Çalışması Tutumunun Kanıta Dayalı Hemşirelik Tutumu Üzerine Etkisi: Çok Değişkenli Bir Analiz
The Effect of Nursing Professional Satisfaction and Teamwork Attitude on Evidence-Based Nursing Attitude: A Multivariate Analysis
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2022;14(2):434-44
doi: 10.5336/nurses.2021-84661
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, hemşirelerin sosyodemografik özellikleri, mesleki doyumu ve ekip çalışması tutumunun, kanıta dayalı hemşirelik tutumu ile olan ilişkisini çok değişkenli analiz yöntemiyle ortaya koymaktır. Gereç ve Yöntemler: Kesitsel tipte yapılan bu araştırma, bir il merkezinde bulunan üniversite ve şehir hastanesinde çalışan hemşireler arasında 2020 yılında yapılmıştır. Veriler, Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeği (KDHYTÖ), Ekip Çalışması Tutumları Ölçeği (EÇTÖ) ve Hemşirelik İş Doyumu Ölçeği (HİDÖ) formları ile çevrim içi olarak toplanmış ve 203 hemşire gönüllü olarak formları doldurmuştur. Veriler, çok değişkenli lineer regresyon (LR) ile analiz edilmiştir. Bulgular: Hemşirelerin, EÇTÖ ve HİDÖ puan ortalamaları sırasıyla 109,9±10,9 ve 93,6±16,6 bulunmuştur. KDHYTÖ puan ortalaması 58,2±8,80 olup, inanç, uygulama ve duygular alt boyut puan ortalamaları sırasıyla 24,8±3,02, 14,6±3,07 ve 18,7±3,93'tür. Çok değişkenli LR analizine göre KDHYTÖ toplam puanını, en başta ekip çalışmasına yönelik tutumun yükselmesi olmak üzere, şehir hastanesinde çalışmak, kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarını takip etmek ve yeterli bilgisi olması, yaşın artması, iş doyumunun artması ve kadın olmak etkilemektedir. Bu değişkenler, KDHYTÖ puanındaki değişimin %50,6'sını (R2adj=0,506) açıklamaktadır. Öğrenim düzeyi, medeni durum, çalışılan servis, meslekte çalışma süresi, bilimsel etkinliklere katılma önemli bulunmamıştır. Sonuç: Çalışmaya katılanların kanıta dayalı hemşirelik uygulama tutumlarının düzeyi ortanın üstünde olup, ülkemizde yapılan çalışmalarla benzer olduğu söylenebilir. Kanıta dayalı hemşirelik tutumunu etkileyen en önemli faktörün ekip çalışması tutumu olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kanıta dayalı hemşirelik; iş doyumu; hasta bakım ekibi; tutum
Amaç: Bu çalışmanın amacı, hemşirelerin sosyodemografik özellikleri, mesleki doyumu ve ekip çalışması tutumunun, kanıta dayalı hemşirelik tutumu ile olan ilişkisini çok değişkenli analiz yöntemiyle ortaya koymaktır. Gereç ve Yöntemler: Kesitsel tipte yapılan bu araştırma, bir il merkezinde bulunan üniversite ve şehir hastanesinde çalışan hemşireler arasında 2020 yılında yapılmıştır. Veriler, Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeği (KDHYTÖ), Ekip Çalışması Tutumları Ölçeği (EÇTÖ) ve Hemşirelik İş Doyumu Ölçeği (HİDÖ) formları ile çevrim içi olarak toplanmış ve 203 hemşire gönüllü olarak formları doldurmuştur. Veriler, çok değişkenli lineer regresyon (LR) ile analiz edilmiştir. Bulgular: Hemşirelerin, EÇTÖ ve HİDÖ puan ortalamaları sırasıyla 109,9±10,9 ve 93,6±16,6 bulunmuştur. KDHYTÖ puan ortalaması 58,2±8,80 olup, inanç, uygulama ve duygular alt boyut puan ortalamaları sırasıyla 24,8±3,02, 14,6±3,07 ve 18,7±3,93'tür. Çok değişkenli LR analizine göre KDHYTÖ toplam puanını, en başta ekip çalışmasına yönelik tutumun yükselmesi olmak üzere, şehir hastanesinde çalışmak, kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarını takip etmek ve yeterli bilgisi olması, yaşın artması, iş doyumunun artması ve kadın olmak etkilemektedir. Bu değişkenler, KDHYTÖ puanındaki değişimin %50,6'sını (R2adj=0,506) açıklamaktadır. Öğrenim düzeyi, medeni durum, çalışılan servis, meslekte çalışma süresi, bilimsel etkinliklere katılma önemli bulunmamıştır. Sonuç: Çalışmaya katılanların kanıta dayalı hemşirelik uygulama tutumlarının düzeyi ortanın üstünde olup, ülkemizde yapılan çalışmalarla benzer olduğu söylenebilir. Kanıta dayalı hemşirelik tutumunu etkileyen en önemli faktörün ekip çalışması tutumu olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kanıta dayalı hemşirelik; iş doyumu; hasta bakım ekibi; tutum
ABSTRACT
Objective: The aim of this study is to determine the effects of nurses' socio-demographic characteristics, professional satisfaction and teamwork attitude on evidence-based nursing attitude with multivariate analysis method. Material and Methods: This cross-sectional study was conducted in 2020 among nurses working at a university and city hospital in a city center. The data were collected online using the Attitude Toward Evidence-Based Nursing Questionnaire (AEBNQ), Teamsteps-Teamwork Attitudes Questionnaire (T-TAQ) and Job Satisfaction Scale for Nurses (JSSN), and 203 nurses voluntarily filled the forms. Data were analyzed by multivariate linear regression (LR). Results: The mean scores of the nurses for T-TAQ and JSSN were 109.9±10.9 and 93.6±16.6, respectively. The mean score of AEBNQ was 58.2±8.80, and the sub-dimension mean scores of belief, practice and emotions were 24.8±3.02, 14.6±3.07 and 18.7±3.93, respectively. According to the multivariate LR analysis, the total score of AEBNQ is influenced by the increase of attitude towards teamwork, working in a city hospital, following evidence-based nursing practices and having sufficient knowledge, increasing age, increased job satisfaction, and being a woman. These variables explain 50.6% (R2adj=0.506) of the change in the AEBNQ score. The effects of education level, marital status, department of work, duration of profession, participation in scientific activities on AEBNQ were not found to be significant. Conclusion: It can be said that the evidence-based nursing practice attitudes of the participants in the study were above average and similar to the studies conducted in our country. It has been determined that the most important factor affecting the evidence-based nursing attitude is teamwork attitude.
Keywords: Evidence-based nursing; job satisfaction; patient care team; attitude
Objective: The aim of this study is to determine the effects of nurses' socio-demographic characteristics, professional satisfaction and teamwork attitude on evidence-based nursing attitude with multivariate analysis method. Material and Methods: This cross-sectional study was conducted in 2020 among nurses working at a university and city hospital in a city center. The data were collected online using the Attitude Toward Evidence-Based Nursing Questionnaire (AEBNQ), Teamsteps-Teamwork Attitudes Questionnaire (T-TAQ) and Job Satisfaction Scale for Nurses (JSSN), and 203 nurses voluntarily filled the forms. Data were analyzed by multivariate linear regression (LR). Results: The mean scores of the nurses for T-TAQ and JSSN were 109.9±10.9 and 93.6±16.6, respectively. The mean score of AEBNQ was 58.2±8.80, and the sub-dimension mean scores of belief, practice and emotions were 24.8±3.02, 14.6±3.07 and 18.7±3.93, respectively. According to the multivariate LR analysis, the total score of AEBNQ is influenced by the increase of attitude towards teamwork, working in a city hospital, following evidence-based nursing practices and having sufficient knowledge, increasing age, increased job satisfaction, and being a woman. These variables explain 50.6% (R2adj=0.506) of the change in the AEBNQ score. The effects of education level, marital status, department of work, duration of profession, participation in scientific activities on AEBNQ were not found to be significant. Conclusion: It can be said that the evidence-based nursing practice attitudes of the participants in the study were above average and similar to the studies conducted in our country. It has been determined that the most important factor affecting the evidence-based nursing attitude is teamwork attitude.
Keywords: Evidence-based nursing; job satisfaction; patient care team; attitude
REFERANSLAR:
- Yılmaz D, Düzgün F, Dikmen Y. Hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının incelenmesi [An investigation into nurses' attitudes towards evidence-based nursing]. Acibadem Univ Saglik Bilim Derg. 2019;10(4):713-9. [Link]
- Pérez-Campos MA, Sánchez-García I, Pancorbo-Hidalgo PL. Knowledge, attitude and use of evidence-based practice among nurses active on the Internet. Invest Educ Enferm. 2014;32(3):451-60. [Crossref] [PubMed]
- Karahan A, Gürpınar K, Özyürek P. Hizmet sektöründeki işletmelerin örgüt içi stres kaynakları: Afyon il merkezindeki hastanelerde çalışan cerrahi hemşirelerinin stres kaynaklarının belirlenmesi [Internal organization stress resources among service sector: Determination of stress resources for surgical nurses employed within the hospitals in the centrum of Afyonkarahisar]. Ekon ve Sos Araştırmalar Derg. 2007;3(1):27-44. [Link]
- Karakoç M. Hemşirelerde iş doyumu ve işten ayrılma niyetinin özel ve kamu sektöründe karşılaştırılması: Kadıköy ilçesindeki sağlık kurumlarında bir araştırma [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Nişantaşı Üniversites; 2016. Erişim linki: [Link]
- Sat S. Örgütsel ve bireysel özellikler açısından iş doyumu ile tükenmişlik düzeyi arasındaki ilişki: Alanya'da banka çalışanları üzerinde bir inceleme [Yüksek lisans tezi]. Adana: Çukurova Üniversitesi; 2011. Erişim linki: [Link]
- Çimen M, Şahin İ. Bir kurumda çalışan sağlık personelinin iş doyumu düzeyinin belirlenmesi [Determination of the job satisfaction level of health personnel working in a institution]. Hacettepe Sağlık İdaresi Derg. 2000;5(4):53-67. [Link]
- Çam O, Yıldırım S. Hemşirelerde iş doyumu ve etkileyen faktörler [Job satisfaction in nurses and effective factors: Review]. Turkiye Klin J Nurs. 2010;2(1):64-70. [Link]
- Cerit K. Hemşirelerin iş doyumlarını belirleyen faktörler: Örgüt iklimi, sosyodemografik ve çalışma özellikleri [Yüksek lisans tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2009. Erişim linki: [Link]
- Güngör N, Çıray N, Vatansever Ş, Akyol A. Yoğun bakım hemşirelerinin yaşam kalitesi, iş doyumu ve tükenmişllik düzeylerinin saptanması [Determining the levels of life quality, job satisfaction and burnout of ıntensive care nurses]. Yoğun Bakım Hemşireliği Derg. 2007;11(1):10-8. [Link]
- Ergin C. Bir iş doyumu ölçümü olarak "İş Betimlemesi Ölçeği": Uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikol Derg. 1997;12(39):25-36. [Link]
- Kavuran E, Ay E, Ay E, Aksoy M. Hemşirelerin ekip çalışması ve iş doyumlarının belirlenmesi [Determination of team work and job satisfaction of nurses]. Türk Fen ve Sağlık Derg. 2021;2(1):45-56. [Link]
- Çelik A, Karaca A. Hemşirelerde ekip çalışması ve motivasyon arasındaki iliskinin ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi [Evaluating the relationship between teamwork and motivation in nurses and affecting factors]. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Derg. 2017;14(4):254-63. [Link]
- Uzun Ö. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin iş doyum düzeyleri ve iş doyumları ile ilgili bazı değişkenlerin incelenmesi [Investigation of job satisfaction levels of nurses working in a university hospital and some variables related their job satisfaction]. Florence Nightingale Hemşirelik Derg. 2010;18(1):1-9. [Link]
- Ayhan Y, Kocaman G, Bektaş M. Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması [The validity and reliability of attitude towards evidencebased nursing questionnaire for Turkish]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derg. 2015;17(2-3):21-35. [Link]
- Agency for Healthcare Research and Quality [İnternet]. 2008. Erişim tarihi: 25.12.2020. Erişim linki: [Link]
- Yardımcı F, Başbakkal Z, Beytut D, Muslu G, Ersun A. Ekip Çalışması Tutumları Ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması [A reliability and validity study of Teamwork Attitudes Questionnaire]. Anadolu Psikiyatr Derg. 2012;13(2):131-7. [Link]
- Muya M, Katsuyama K, Ozaki F, Aoyama H. Development of a scale measuring the job satisfaction of Japanese hospital nurses. Jpn J Nurs Sci. 2014;11(3):160-70. [Crossref] [PubMed]
- Türe Yılmaz A, Yıldırım A. Hemşire İş Doyum Ölçeği'nin Türkçe Geçerlilik ve Güvenirliği [The Validity and Reliability of Turkish Version of Job Satisfaction Scale for Nurses]. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Derg. 2016;3(3):159-68. [Link]
- Dikmen Y, Filiz YN, Tanrıkulu F, Yılmaz D, Kuzgun H. Attitudes of intensive care nurses towards evidence-based nursing. Int J Heal Sci Res. 2018;8(1):138-43. [Link]
- Yıldırım MS, Yıldız E. Hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumunun belirlenmesi [The determination of attitude towards evidence based nursing of nurses]. Hemşirelik Bilim Derg. 2020;3(2):24-9. [Link]
- Türe Yılmaz A, Yıldırım A. Hemşirelerin ekip çalışmasına ilişkin tutumları ve etkileyen faktörler [Attitudes of nurses towards and the affecting factors of teamwork]. J Acad Soc Sci. 2018;67(67):40-52. [Crossref]
- Yılmaz M, Güler H. Hemşirelerin kanıta dayalı uygulamaya ilişkin görüşleri [Opinions of nurses in relation to evidence-based practice]. Florence Nightingale Hemşirelik Derg. 2017;25(1):1. [Crossref]
- Doğan S, Karaçay S, Arslan S, Yurtseven Ş, Nazik E, Yüksekkaya S. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumları [The attitudes of nurses working in a university hospital towards evidence-based nursing]. Ankara Sağlık Bilim Derg. 2018;8(2):39-45. [Link]
- Al-Maskari MA, Patterson BJ. Attitudes towards and perceptions regarding the implementation of evidence-based practice among omani nurses. Sultan Qaboos Univ Med J. 2018;18(3):e344-e9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Koehn ML, Lehman K. Nurses' perceptions of evidence-based nursing practice. J Adv Nurs. 2008;62(2):209-15. [Crossref] [PubMed]
- Karataş Baran G, Atasoy S, Şahin S. Hemşirelerin kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarına yönelik farkındalık ve tutumlarının değerlendirilmesi [Evaluation of awareness and attitudes of nurses towards evidence-based nursing practices]. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilim Enstitüsü Derg. 2020;7(3):352-9. [Crossref]
- Şadi E. Hemşirelerin kanıta dayalı uygulamalara yönelik tutumlarının belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Maltepe Üniversitesi; 2019. Erişim linki: [Link]
- Ruzafa-Martínez M, López-Iborra L, Madrigal-Torres M. Attitude towards Evidence-Based Nursing Questionnaire: Development and psychometric testing in Spanish community nurses. J Eval Clin Pract. 2011;17(4):664-70. [Crossref] [PubMed]
- Ulaş Karamehmetoğlu G, Kaçan Softa H. Hemşirelik öğrencilerinin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının incelenmesi [Investigation of nursing students' attitudes towards evidence-based nursing]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilim Derg. 2018; 21(4):256-63. [Link]
- Arslan Yürümezoğlu H, Kocaman G. Pilot study for evidence-based nursing management: improving the levels of job satisfaction, organizational commitment, and intent to leave among nurses in Turkey. Nurs Health Sci. 2012;14(2):221-8. [Crossref] [PubMed]
- Arslan Yürümezoğlu H. Kanıta dayalı hemşirelik yönetimi uygulamalarının hemşire iş doyumu örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi [Doktora tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2012. Erişim linki: [Link]
- Seyyedrasooli A, Zamanzadeh V, Valizadeh L, Tadaion F. Individual potentials related to evidence-based nursing among nurses in teaching hospitals affiliated to Tabriz University of medical sciences, Tabriz, Iran. J Caring Sci. 2012;1(2):93-9. [PubMed] [PMC]
- Sitzia J. Barriers to research utilization: the clinical setting and nurses themselves. Eur J Oncol Nurs. 2001;5(3):154-64. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi