.: DERLEME
Hemşirelik Eğitiminde Kullanılan Performans Değerlendirme Araçları: Dereceli Puanlama Anahtarları ve Kontrol Listeleri: Geleneksel Derleme
Performance Evaluation Tools Used in Nursing Education: Rubrics and Checklists: Traditional Review
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2023;15(1):263-74
doi: 10.5336/nurses.2022-91771
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Günümüzde eğitim sistemlerinde, eğitimci rollerinde, öğrenen profilinde vb. yaşanan değişme ve gelişmeler eğitim programlarını eğitimci merkezli yaklaşımdan öğrenenlerin bireysel öğrenmelerini destekleyen, aktif katılımlarını sağlayan, eğitimcinin rehber/yönlendiren rolünü ön plana çıkaran öğrenen merkezli yaklaşıma doğru değiştirmiştir. Yaşanan tüm bu değişimler, eğitim sürecinin önemli bir ögesi olan ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarını, yöntem ve araçlarını da değiştirmiş, öğrenenlerin notlandırılmasını amaçlayan, sonuç/ürün odaklı geleneksel değerlendirme yöntem ve araçları yerini öğrenenlerin, üst düzey öğrenmelerinin ve yeterliklerinin değerlendirildiği değerlendirme yöntem ve araçlarına bırakmıştır. Geçmişte öğrenenlerin performanslarını değerlendirmek amacıyla ağırlıklı olarak klasik değerlendirme yöntem ve araçları kullanılırken, günümüzde kimin, neyi, ne zaman, hangi ortamda ve hangi performans düzeyinde öğreneceğini ve bunun ne şekilde ölçüleceğini belirlemek, karşılaşılan sorunları çözmek ya da daha objektif değerlendirmeler yapabilmek için ağırlıklı olarak farklı performans değerlendirme yöntem ve araçları kullanılmaktadır. Kuramsal ve uygulamalı eğitimi kapsayan hemşirelik eğitiminde, psikomotor öğrenme kazanımlarının değerlendirilmesinde en sık kullanılan değerlendirme yöntem ve araçları; dereceli puanlama anahtarları ve kontrol listeleridir. Bu değerlendirme yöntem ve araçları; laboratuvar uygulamalarında ve klinik uygulamalarda, öğrenenin performansının uygulanması sırasında izlenen sürecin değerlendirilmesinde ve ortaya çıkan performans ürünün değerlendirilmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Değerlendirme yöntem ve araçlarının iyi bilinmesi ve eğitimin/dersin/konunun amaç ve hedeflerine uygun değerlendirme yöntem ve araçlarının belirlenerek kullanılması etkili ve verimli bir değerlendirmenin gerçekleştirilebilmesi açısından son derece önemlidir. Bu kapsamda derlemede; performans değerlendirme ve hemşirelik eğitiminde performans değerlendirmede kullanılan dereceli puanlama anahtarları ve kontrol listelerini ve bunların özelliklerini tartışmak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Performans; performans ölçme; performans değerlendirme; dereceli puanlama anahtarı; kontrol listesi
Günümüzde eğitim sistemlerinde, eğitimci rollerinde, öğrenen profilinde vb. yaşanan değişme ve gelişmeler eğitim programlarını eğitimci merkezli yaklaşımdan öğrenenlerin bireysel öğrenmelerini destekleyen, aktif katılımlarını sağlayan, eğitimcinin rehber/yönlendiren rolünü ön plana çıkaran öğrenen merkezli yaklaşıma doğru değiştirmiştir. Yaşanan tüm bu değişimler, eğitim sürecinin önemli bir ögesi olan ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarını, yöntem ve araçlarını da değiştirmiş, öğrenenlerin notlandırılmasını amaçlayan, sonuç/ürün odaklı geleneksel değerlendirme yöntem ve araçları yerini öğrenenlerin, üst düzey öğrenmelerinin ve yeterliklerinin değerlendirildiği değerlendirme yöntem ve araçlarına bırakmıştır. Geçmişte öğrenenlerin performanslarını değerlendirmek amacıyla ağırlıklı olarak klasik değerlendirme yöntem ve araçları kullanılırken, günümüzde kimin, neyi, ne zaman, hangi ortamda ve hangi performans düzeyinde öğreneceğini ve bunun ne şekilde ölçüleceğini belirlemek, karşılaşılan sorunları çözmek ya da daha objektif değerlendirmeler yapabilmek için ağırlıklı olarak farklı performans değerlendirme yöntem ve araçları kullanılmaktadır. Kuramsal ve uygulamalı eğitimi kapsayan hemşirelik eğitiminde, psikomotor öğrenme kazanımlarının değerlendirilmesinde en sık kullanılan değerlendirme yöntem ve araçları; dereceli puanlama anahtarları ve kontrol listeleridir. Bu değerlendirme yöntem ve araçları; laboratuvar uygulamalarında ve klinik uygulamalarda, öğrenenin performansının uygulanması sırasında izlenen sürecin değerlendirilmesinde ve ortaya çıkan performans ürünün değerlendirilmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Değerlendirme yöntem ve araçlarının iyi bilinmesi ve eğitimin/dersin/konunun amaç ve hedeflerine uygun değerlendirme yöntem ve araçlarının belirlenerek kullanılması etkili ve verimli bir değerlendirmenin gerçekleştirilebilmesi açısından son derece önemlidir. Bu kapsamda derlemede; performans değerlendirme ve hemşirelik eğitiminde performans değerlendirmede kullanılan dereceli puanlama anahtarları ve kontrol listelerini ve bunların özelliklerini tartışmak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Performans; performans ölçme; performans değerlendirme; dereceli puanlama anahtarı; kontrol listesi
ABSTRACT
Nowadays, changes and developments in education systems, educator roles, and learner profiles have changed education programs from an educator-centered approach to a learner-centered approach that supports learners' individual learning, ensures their active participation, and emphasizes the guide/director role of the educator. All these changes have also changed the assessment and evaluation approaches, methods, and tools, which are an important element of the education process, and the traditional results/product-oriented assessment methods and tools that aim at grading the learners have been replaced by the assessment methods and tools in which the high-level learning and competencies of the learners are evaluated. While traditional assessment methods and tools were mainly used to evaluate the performance of learners in the past, today, different performances are mainly used to determine who will learn what, when, in which environment and at what performance level, and how it will be measured, to solve the problems encountered, or to make more objective assessments. Evaluation methods and tools are used. Rubrics and checklists are the most frequently used evaluation methods and tools in the evaluation of psychomotor learning outcomes in nursing education, which includes theoretical and practical education. These evaluation methods and tools are frequently used in the evaluation of the process followed during the implementation of the learner's performance in laboratory and clinical applications and in the evaluation of the resulting performance product. It is important to know the evaluation methods and tools well and to determine and use the evaluation methods and tools suitable for the aims and objectives of the education/lesson/subject in order to realize an effective and efficient evaluation. In this context, the aim of the review is to discuss the rubrics and checklists used in performance evaluation and performance evaluation in nursing education and their properties.
Keywords: Performance; performance measurement; performance evaluation; rubric; checklist
Nowadays, changes and developments in education systems, educator roles, and learner profiles have changed education programs from an educator-centered approach to a learner-centered approach that supports learners' individual learning, ensures their active participation, and emphasizes the guide/director role of the educator. All these changes have also changed the assessment and evaluation approaches, methods, and tools, which are an important element of the education process, and the traditional results/product-oriented assessment methods and tools that aim at grading the learners have been replaced by the assessment methods and tools in which the high-level learning and competencies of the learners are evaluated. While traditional assessment methods and tools were mainly used to evaluate the performance of learners in the past, today, different performances are mainly used to determine who will learn what, when, in which environment and at what performance level, and how it will be measured, to solve the problems encountered, or to make more objective assessments. Evaluation methods and tools are used. Rubrics and checklists are the most frequently used evaluation methods and tools in the evaluation of psychomotor learning outcomes in nursing education, which includes theoretical and practical education. These evaluation methods and tools are frequently used in the evaluation of the process followed during the implementation of the learner's performance in laboratory and clinical applications and in the evaluation of the resulting performance product. It is important to know the evaluation methods and tools well and to determine and use the evaluation methods and tools suitable for the aims and objectives of the education/lesson/subject in order to realize an effective and efficient evaluation. In this context, the aim of the review is to discuss the rubrics and checklists used in performance evaluation and performance evaluation in nursing education and their properties.
Keywords: Performance; performance measurement; performance evaluation; rubric; checklist
REFERANSLAR:
- Leung SF, Mok E, Wong D. The impact of assessment methods on the learning of nursing students. Nurse Educ Today. 2008;28(6):711-9. [Crossref] [PubMed]
- Olson JM, Krysiak R. Curriculum Development and Online Instruction for the 21st Century. 1st ed. Pennsylvania: IGI Global; 2021.
- Gallardo K. Competency-based assessment and the use of performance-based evaluation rubrics in higher education: Challenges towards the next decade. Probl Educ 21st Century. 2020;78(1):61-79. [Crossref]
- Preston R, Gratani M, Owens K, Roche P, Zimanyi M, Malau-Aduli B. Exploring the impact of assessment on medical students' learning. Assess Eval High Educ. 2020;45(1):109-24. [Crossref]
- Yalabık HA, Musal B. Tıp eğitiminde klinik dönemde kullanılabilecek değerlendirme yöntemlerinden örnekler [Examples of assessment methods that can be used during clinical phase in medical education]. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2017;31(3):153-69. [Crossref]
- Beauvais AM, Phillips KE. Incorporating future of nursing competencies into a clinical and simulation assessment tool: validating the clinical simulation competency assessment tool. Nurs Educ Perspect. 2020;41(5):280-4. [Crossref] [PubMed]
- Bıkmaz Bilgen Ö. Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri I: Performans değerlendirme. Doğan N, editör. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 1. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2019. p.182-214.
- Alıcı D. Performansa dayalı ölçme. Tekindal S, editör. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 6. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2020. p.129-64.
- Bıçak B. Performans değerlendirme. Gömleksiz M, Erkan S, editörler. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 3. Baskı. İstanbul: Nobel Kitabevi; 2014. p.198-223.
- Şahin MG. Performansa dayalı değerlendirme. Çetin B, editör. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 4. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık; 2019. p.217-58.
- Türk Dil Kurumu [İnternet]. © 2019 - TDK [Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022]. Erişim linki: [Link]
- Songur M. Mahali İdarelerde Performans Ölçümü.Yayın No: 6. Ankara: Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü; 1995.
- Turgut F, Baykul Y. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 8. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2019. [Crossref] [PubMed]
- Díaz-Mohedo E, Romero-Galisteo R, Suárez-Serrano C, Medrano-Sánchez E, Martín-Valero R. Rubric for the evaluation of competencies in traumatology in the Degree of Physiotherapy: Delphi approach. BMC Med Educ. 2021;21(1):1-10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gültekin S. Performansa dayalı değerlendirme. Çıkrıkçı N, editör. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 4. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık; 2019. p.241-74.
- Kars Fertelli T, Özkan Tuncay F. Hemşirelik öğrencilerinin klinik değerlendirilmesinde öz, akran ve eğitici değerlendirme arasındaki ilişki: pilot bir çalışma [The relation between self-evaluation, peer-evaluation and teacher evaluation in clinic evaluation of nursing students: a pilot study]. OTSBD. 2020;5(1):127-35. [Crossref]
- Ercan İ, Kan İ. Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik [Reliability and validity in the scales]. UUTFD. 2004;30(3):211-6. [Link]
- Urbina J, Monks SM. Validating assessment tools in simulation. [Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022]. Erişim Linki: [Link]
- Boztepe H, Terzioğlu F. Hemşirelik eğitiminde beceri değerlendirme [Skill assessment in nursing education]. AUSBD. 2013;16(1):57-64. [Link]
- Burucu R, Dönmez H. Hemşirelik öğrencilerinin mesleki yeterliklerine yönelik girişimler ve kullanılan ölçüm araçları: bir literatür incelemesi [Initiatives for nursing students' professional competencies and measurement tools used: a literature review]. JGEHES. 2021;3(1):51-65. [Crossref]
- Akın Korhan E, Tokem Y, Yılmaz DU, Dilemek H. Hemşirelikte psikomotor beceri eğitiminde video destekli öğretim ve OSCE uygulaması: bir deneyim paylaşımı [Video-based teaching and OSCE implementation in nursing psychomotor skills education: sharing of an experience]. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2016;1(1):35-7. [Link]
- Şenol Y. Klinikte eğitimin değerlendirilmesi: Mini Klinik Değerlendirme Sınavı (Mini-Keds) [Assessment in clinical education: Mini Clinical Evaluation Exercise (Mini-Cex)]. Toraks Cerrahisi Bülteni. 2015;9(3):246-52. [Crossref]
- Denat Y, Tuğrul E. Klinik beceri performanslarını değerlendirmede bir yöntem: objektif yapılandırılmış klinik sınavlar [A method for evaluating clinical skills performance: the objective structured clinical examination]. JERN. 2012;9(3):53-60. [Link]
- Erfani Khanghahi M, Ebadi Fard Azar F. Direct observation of procedural skills (DOPS) evaluation method: Systematic review of evidence. Med J Islam Repub Iran. 2018;32:45. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ay F. Hemşirelik eğitiminde kullanılan alternatif bir araç: portfolyo [An alternative tool that is using in nursing education: portfolio]. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2007;2(4):57-68. [Link]
- Erman Aslanoğlu A. Grup içinde bireyin değerlendirilmesi: Akran ve öz değerlendirme [Evaluation of the individual within the group: Peer and self-assessment]. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi. 2017;34(2):35-50. [Link]
- Bayzat Ç, Kılıkçıer ŞS. Hemşirelik ve tıp öğrencilerinin klinik öğretiminde 360° değerlendirme: kapsam odaklı inceleme [360° assessment in clinical training of nursing and medical students: a scoping review]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2021;8(2):134-43. [Crossref]
- Kan A. Ödev ve projeler. Atılgan H, editör. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 4. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık; 2019. p.270-82.
- Parlak B, Doğan N. Dereceli puanlama anahtarı ve puanlama anahtarından elde edilen puanların uyum düzeyleri [Comparison of answer key and scoring rubric for the evaluation of the student performances]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2014;29(29-2):189-97. [Link]
- Sarmasoğlu Ş, Görgülü S. Hemşirelik öğrencilerinin kendi kendine öğrenmeye hazır oluş düzeyleri [Self-directed learning readiness levels of nursing students]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;1(3):13-25. [Link]
- Tüzer H, Dinç L, Elçin M. Hemşirelik lisans eğitimi simülasyon uygulamalarında çözümleme sürecinin önemi [Importance of debriefing sessions in simulation practices undergraduate nursing education]. Türkiye Klinikleri J Pediatr Nurs-Special Topics. 2017;3(1):23-7. [Link]
- Shin S, Park JH, Kim JH. Effectiveness of patient simulation in nursing education: meta-analysis. Nurse Educ Today. 2015;35(1):176-82. [Crossref] [PubMed]
- He H, Zhou T, Zeng D, Ma Y. Development of the competency assessment scale for clinical nursing teachers: Results of a Delphi study and validation. Nurse Educ Today. 2021;101:104876. [Crossref] [PubMed]
- Akpınar M, Kranda S. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının akran değerlendirmesine ilişkin görüşleri [View of social sciences student teachers on peer assessment]. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016;(29):342-56. [Link]
- Aydınlı A, Biçer S. Hemşirelik eğitiminde güncel yaklaşımlar [Current approaches in nursing education]. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;28(1):38-42. [Link]
- Oermann MH, Gaberson KB. Evaluation and Testing in Nursing: Nursing Education. 6th ed. New York: Springer Publishing Company; 2019. [Crossref]
- Van Gelderen S, Engebretson A, Miller A, Hancock A, Ehmke S, Swan M, et al. A family-care rubric: developing family care and communication skills using simulation. Clin Simul. 2019;36:47-58. [Crossref]
- Chippewa Valley Technical College. Nursing Skill. [Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022]. Erişim linki: [Link]
.: İşlem Listesi