Amaç: Hemşirelerin bakıma yönelik etik tutumları ile kişilik özellikleri ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi tanımlamaktır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel bu araştırma, toplam 193 hemşire ile yürütülmüştür. Veriler, ''Hemşirelik Bakımında Etik Tutum Ölçeği'', ''Maslach Tükenmişlik Ölçeği'' ve ''On Maddeli Kişilik Ölçeği'' kullanılarak toplanmış ve Pearson korelasyon testi, bağımsız örneklem t-testi, Kruskal-Wallis H ve Mann Whitney-U testleri ile analiz edilmiştir. Araştırmanın yürütülebilmesi için etik kurul onayı ve kurum izni alınmıştır. Bulgular: Hemşireler, ortalama 30,10±6,68 yaşlarında, %82,9'u kadın, %69,4'ü lisans mezunu ve %85'i klinik hemşiresi pozisyonunda çalışmaktadır. %66,8'i hemşireliği isteyerek seçtiğini, %73,6'sı hemşireliği sevdiğini, %54,6'sı hemşireliğe bağlı olduğunu belirtirken, %71,5'i hemşirelik mesleğini değiştirmek istediğini bildirmiştir. Hemşirelerin bakıma yönelik etik tutum toplam puanı 148,18±12,95 dir. Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin duygusal tükenme alt boyut puanı 19,15±6,95, kişisel başarı puanı 11,13±3,63 ve duyarsızlaşma puanı 6,14±3,36' dır. Kişilik ölçeğinin yumuşak başlılık alt boyut puanı 3,03±0,64, dışa dönüklük puanı 3,01±0,54, duygusal dengelilik puanı 2,75±0,62, sorumluluk puanı 2,58±0,43 ve deneyime açıklık puanı 2,21±0,62'dir. Hemşirelerin etik tutumları ile tükenme ölçeğinin duygusal tükenme (r=-0,248), duyarsızlaşma (r=-0,263) ve kişisel başarı (r=-0,250) boyutları arasında negatif yönde zayıf ve anlamlı bir ilişki vardır (p<0,05). Hemşirelerin etik tutumları ile kişilik özellikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Sonuç: Hemşirelerin yüksek etik tutuma, orta düzey duygusal tükenmeye, daha çok yumuşak başlı ve dışa dönük kişiliklere sahip olduğu gözlendi. Hemşirelerin etik tutum düzeyleri arttıkça, tükenmişlik düzeylerinin azaldığı belirlendi. Ancak hemşirelerin kişilik özellikleri etik tutumlarını etkilememiştir. Sağlık bakım hizmeti sunan kurumlarda yöneticilerin hemşirelerin tükenmişlik yaşamalarına neden olan durumları tanımlamaları ve bunları önleyici yönde yapılandırıcı girişimler planlaması önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik bakımı; etik; tükenmişlik; kişilik
Objective: To define the relationship between nurses' ethical attitudes towards care, their personality traits and burnout levels. Material and Methods: This descriptive and cross-sectional study was conducted with 193 nurses. The data were collected by using ''Ethical Attitude Scale in Nursing Care'', ''Maslach Burnout Scale'' and ''Ten-Item Personality Scale'' and were analyzed using Pearson correlation test, independent sample t-test, Kruskal-Wallis H and Mann Whitney-U test. Ethical approval and permission of institution were obtained to conduct the study. Results: Nurses are on average 30.10±6.68 years old, 82.9% are women, 69.4% have a bachelor's degree and 85% work as clinic nurses. 66.8% stated that they chose nursing willingly, 73.6% liked nursing, 54.6% were committed to nursing, and 71.5% wanted to change the nursing profession. The total score of nurses' ethical attitudes towards care is 148.18±12.95. The emotional exhaustion, personal accomplishment score and depersonalization subscale score of Maslach Burnout Scale are 19.15±6.95, 11.13±3.63, and 6.14±3.36, respectively. The agreeableness, extraversion, emotional stability, responsibility and openness to experience subscale score of the personality scale are 3.03±0.64, 3.01±0.54, 2.75±0.62, 2.58±0.43 and 2.21±0.62, respectively. There is a weak and significant negative relationship between nurses' ethical attitudes and the emotional exhaustion (r=-0.248), depersonalization (r=-0.263) and personal accomplishment (r=-0.250) dimensions of the burnout scale (p<0.05). There is no statistically significant relationship between nurses' ethical attitudes and personality traits (p>0.05). Conclusion: It was observed that nurses had high ethical attitudes, moderate emotional exhaustion, and more easy-going and extroverted personalities. While nurses' ethical attitude levels increased, their burnout levels decreased. However, personality characteristics of nurses did not affect their ethical attitudes. It may be recommended that managers in institutions providing health care services identify the situations that cause nurses to experience burnout and plan constructive initiatives to prevent them.
Keywords: Nursing care; ethics; burnout; personality
- Özkan Arslan H, Yaşar S, Metin Aİ. Hemşirelikte bakım kavramı. In: Arslan ÖH, ed. Hemşirelikte Bilim, Felsefe ve Bakımın Temelleri. 1. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2014.
- Bijani M, Ghodsbin F, Javanmardi Fard S, Shirazi F, Sharif F, Tehranineshat B. An evaluation of adherence to ethical codes among nurses and nursing students. J Med Ethics Hist Med. 2017;10:6. [PubMed] [PMC]
- Toumová K, Havierniková L, Kimmerová J, Hellerová V, Tóthová V, Chloubová I. The importance of ethical codes in nursing care. KONTAKT-Journal of Nursing & Social Sciences related to Health & Illness. 2021;23(2):83-9. [Crossref]
- Galanis P, Vraka I, Fragkou D, Bilali A, Kaitelidou D. Nurses' burnout and associated risk factors during the COVID-19 pandemic: a systematic review and meta-analysis. J Adv Nurs. 2021;77(8):3286-302. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- McAndrew NS, Hardin JB. Giving nurses a voice during ethical conflict in the ICU. Nurs Ethics. 2020:969733020934148. [Crossref] [PubMed]
- Wlodarczyk D, Lazarewicz M. Frequency and burden with ethical conflicts and burnout in nurses. Nurs Ethics. 2011;18(6):847-61. [Crossref] [PubMed]
- Grochowska A, Kubik B, Romanowska U, Lebica M. Burnout among nurses. Medical Studies/Studia Medyczne. 2018;34(3):189-95. [Crossref]
- Maslach C, Schaufeli WB, Leiter MP. Job burnout. Annu Rev Psychol. 2001;52:397-422. [Crossref] [PubMed]
- Dimunova L, Sovariova SM, Mohnyanszki F. Work-related factors influencing burnout syndrome in nurses. Clinical Social Work And Health Intervention. 2018;9(1):25-30. [Crossref] [PubMed]
- de Oliveira SM, de Alcantara Sousa LV, Vieira Gadelha MDS, do Nascimento VB. Prevention actions of burnout syndrome in nurses: an integrating literature review. Clin Pract Epidemiol Ment Health. 2019;15:64-73. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ntantana A, Matamis D, Savvidou S, Giannakou M, Gouva M, Nakos G, et al. Burnout and job satisfaction of intensive care personnel and the relationship with personality and religious traits: an observational, multicenter, cross-sectional study. Intensive Crit Care Nurs. 2017;41:11-7. [Crossref] [PubMed]
- Kyaw L, Loh KY, Tan YQ, Wu FMW, Tiong HY, Wang Z. Personality differences between internal medicine and surgical residents in an Asian population. BMC Med Educ. 2022;22(1):650. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Zell E, Lesick TL. Big five personality traits and performance: a quantitative synthesis of 50+ meta-analyses. J Pers. 2022;90(4):559-73. [Crossref] [PubMed]
- Mangal SK. General psychology. 16. Baskı. Sterling Publishers Private Ltd. New Delhi, 2013.
- Kuilman L, Jansen GJ, Middel B, Mulder LB, Roodbol PF. Moral reasoning explained by personality traits and moral disengagement: a study among Dutch nurse practitioners and physician assistants. J Adv Nurs. 2019;75(6):1252-62. [Crossref] [PubMed]
- American Psychology Association [Internet]. 2022. [Cited: December 13, 2023]. APA Dictionary of Psychology: Personality Trait. Available from: [Link]
- Cena L, Rota M, Calza S, Janos J, Trainini A, Stefana A. Psychological distress in healthcare workers between the first and second COVID-19 waves: the role of personality traits, attachment style, and metacognitive functioning as protective and vulnerability factors. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(22):11843. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kennedy B, Curtis K, Waters D. Is there a relationship between personality and choice of nursing specialty: an integrative literature review. BMC Nurs. 2014;13(1):40. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Uzun LN, Mayda AS. Hemşirelerde tükenmişlik düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: bir üniversite hastanesi örneği [Examining the burnout level in nurses according to various variables: an example of a university hospital]. Konuralp Medical Journal. 2020;12(1):137-43. [Crossref]
- Gözel G, Atmaca GD, Durat G. Hemşirelerin kişilik özellikleri ile iş performansları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi [Evaluation of the relationship between personality traits and job performance of nurses]. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;3(1):11-6. [Crossref]
- Özçiftçi S. Hemşirelik Bakımında Etik Tutum Ölçeği geliştirme [Yüksek lisans tezi]. İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024 Erişim linki: [Link]
- Çam O. Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması. Bayraktar R, Dağ İ, editörler. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği; 1992.
- Gosling SD, Rentfrow PJ, Swann Jr WB. A very brief measure of the Big-Five personality domains. Journal of Research in personality. 2003;37(6):504-28. [Crossref]
- Atak H. On-Maddeli Kişilik Ölçeği'nin Türk kültürü'ne uyarlanması [The Turkish adaptation of the ten-item personality inventory]. Nöropsikiatri Arşivi. 2013;50(4):312-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Asare P, Ansah EW, Sambah F. Ethics in healthcare: knowledge, attitude and practices of nurses in the cape coast metropolis of ghana. PLoS One. 2022;17(2):e0263557. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Othman N, Nasurdin AM. Job characteristics and staying engaged in work of nurses: empirical evidence from Malaysia. Int J Nurs Sci. 2019;6(4):432-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kantorski LP, Oliveira MM, Alves PF, Treichel CADS, Wünsch CG, Santos LHD, et al. Intention to leave nursing during the COVID-19 pandemic. Rev Lat Am Enfermagem. 2022;30:e3613. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Taşkıran N, Turk G. The relationship between the ethical attitudes and holistic competence levels of intensive care nurses: a cross-sectional study. PLoS One. 2023;18(7):e0287648. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sezer E, Karadere H, Mutlu B, Öz DS. Pediatri Hemşirelerinin Hemşirelik Bakımında Etik Tutumu ve Etkileyen Faktörler [Ethical attitude of pediatric nurses in nursing care and influencing factors]. Journal of Nursology. 2023;26(4):231-7. [Crossref]
- Kahriman İ, Yeşilçiçek Çalık K. Klinik hemşirelerin etik duyarlılığı [Ethical sensitivity of clinical nurses]. Gümüşhane University Journal of Health Sciences. 2017;6(3):111-21. [Link]
- Woo T, Ho R, Tang A, Tam W. Global prevalence of burnout symptoms among nurses: a systematic review and meta-analysis. J Psychiatr Res. 2020;123:9-20. [Crossref] [PubMed]
- Yüksel Kaçan C, Örsal Ö, Köşgeroğlu N. Hemşirelerde tükenmişlik düzeyinin incelenmesi [Investigation of burnout level in nurses]. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2016;5(2):65-74. [Link]
- Oğuzberk M, Aydın A. Ruh sağlığı çalışanlarında tükenmişlik [Burnout in mental health professionals]. Klinik Psikiyatri. 2008;11:167-79. [Link]
- Yazdanian A, Alavi M, Irajpour A, Keshvari M. Association between nurses' personality characteristics and their attitude toward the older adults. Iran J Nurs Midwifery Res. 2016;21(1):9-13. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Masmouei B, Bazvand H, Harorani M, Bazrafshan MR, Karami Z, Jokar M. Relationship between personality traits and nursing professionalism. Journal of ClientCentered Nursing Care. 2020;6(3):157-62. [Crossref]
.: İşlem Listesi