.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Health and Death Anxiety in Those Who Lost Relatives to COVID-19: A Cross-Sectional Study
Yakınını COVID-19 Nedeniyle Kaybedenlerde Sağlık ve Ölüm Kaygısı: Kesitsel Bir Çalışma
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2024;16(3):885-93
doi: 10.5336/nurses.2023-100114
Makale Dili: EN
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ABSTRACT
Objective: This study aimed to evaluate the health and death anxiety of those who lost their relatives due to coronavirus disease-2019 (COVID-19) in Türkiye. Material and Methods: The sample of descriptive and cross-sectional study included 213 individuals had lost their relatives due to COVID-19, lived two cities in western Türkiye. The personal information form, Health Anxiety Scale (HAS), Abdel-Khalek Death Anxiety Scale (AKDAS), and Beck Anxiety Scales were used for data collection between August and October 2021. Data were collected with Google Forms. The study link to the questionnaire was distributed to all eligible participants through email and social media websites (Instagram, and WhatsApp). Results: It was found that there was statistical significance in the HAS hypersensitivity to physical symptoms and anxiety scores in terms of gender. A statistical difference was determined in the AKDAS scores by the gender, marital, and child status of the individuals. A positive correlation was found between AKDAS, the negative consequences of the disease subdimension of the HAS, and the total score of the HAS. A positive correlation was found between death anxiety and health anxiety and anxiety total score averages. Moreover, death anxiety was mostly affected by negative results of the disease levels (β=0.421). Conclusion: In the study, it was concluded that there is a positive relationship between health and death anxiety in individuals who lost their relatives due to COVID-19. Psychoeducational programs can be applied to individuals who lost their relatives, on issues such as coping with stress, problem solving, anger management, self-knowledge and awareness to reduce their health and death anxieties.
Keywords: Anxiety; COVID-19; death; health; pandemic
Objective: This study aimed to evaluate the health and death anxiety of those who lost their relatives due to coronavirus disease-2019 (COVID-19) in Türkiye. Material and Methods: The sample of descriptive and cross-sectional study included 213 individuals had lost their relatives due to COVID-19, lived two cities in western Türkiye. The personal information form, Health Anxiety Scale (HAS), Abdel-Khalek Death Anxiety Scale (AKDAS), and Beck Anxiety Scales were used for data collection between August and October 2021. Data were collected with Google Forms. The study link to the questionnaire was distributed to all eligible participants through email and social media websites (Instagram, and WhatsApp). Results: It was found that there was statistical significance in the HAS hypersensitivity to physical symptoms and anxiety scores in terms of gender. A statistical difference was determined in the AKDAS scores by the gender, marital, and child status of the individuals. A positive correlation was found between AKDAS, the negative consequences of the disease subdimension of the HAS, and the total score of the HAS. A positive correlation was found between death anxiety and health anxiety and anxiety total score averages. Moreover, death anxiety was mostly affected by negative results of the disease levels (β=0.421). Conclusion: In the study, it was concluded that there is a positive relationship between health and death anxiety in individuals who lost their relatives due to COVID-19. Psychoeducational programs can be applied to individuals who lost their relatives, on issues such as coping with stress, problem solving, anger management, self-knowledge and awareness to reduce their health and death anxieties.
Keywords: Anxiety; COVID-19; death; health; pandemic
ÖZET
Amaç: Bu çalışma, Türkiye'de koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] nedeniyle yakınlarını kaybedenlerin sağlık ve ölüm kaygılarını değerlendirmeyi amaçlamıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte araştırmanın örneklemini Türkiye'nin batısındaki iki şehirde yaşayan, yakınlarını COVID-19 nedeniyle kaybetmiş 213 kişi oluşturdu. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, Sağlık Kaygısı Ölçeği (SKÖ), Abdel-Khalek Ölüm Kaygısı (AKÖK) ve Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) kullanıldı. Verilerin toplanmasında Ağustos-Ekim 2021 tarihleri arasında kişisel bilgi formu, SKÖ, AKÖK ve BAÖ kullanıldı. Veriler Google Formlar ile toplandı. Anketin çalışma bağlantısı tüm uygun katılımcılara e-posta ve sosyal medya web siteleri (Instagram ve WhatsApp) aracılığıyla dağıtıldı. Bulgular: SKÖ fiziksel semptomlara karşı aşırı duyarlılık ve anksiyete puanlarında cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bireylerin cinsiyet, medeni durum ve çocuk durumuna göre ölüm kaygısı puan ortalamalarında istatistiksel olarak farklılık saptanmıştır. Ölüm kaygısı toplam puan ortalaması ile SKÖ hastalığın olumsuz sonuçları alt boyutu ve SKÖ toplam puanı arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmuştur. Ölüm kaygısı toplam puanı ile sağlık kaygısı toplam ve anksiyete toplam puan ortalamaları arasında pozitif korelasyon saptanmıştır. Ayrıca ölüm anksiyetesini en fazla bedensel belirti aşırı duyarlılık ve anksiyete düzeyleri etkiledi (β=0,421). Sonuç: Çalışmada yakınlarını COVID-19 nedeniyle kaybetmiş bireylerde sağlık ve ölüm kaygısı arasında pozitif bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Yakınlarını kaybeden bireylere sağlık ve ölüm kaygılarına yönelik stresle baş etme, problem çözme, öfke yönetimi, kendini tanıma ve farkındalık gibi konularda psikoeğitim programları uygulanabilir.
Anahtar Kelimeler: Kaygı; COVID-19; ölüm; sağlık; pandemi
Amaç: Bu çalışma, Türkiye'de koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] nedeniyle yakınlarını kaybedenlerin sağlık ve ölüm kaygılarını değerlendirmeyi amaçlamıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte araştırmanın örneklemini Türkiye'nin batısındaki iki şehirde yaşayan, yakınlarını COVID-19 nedeniyle kaybetmiş 213 kişi oluşturdu. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, Sağlık Kaygısı Ölçeği (SKÖ), Abdel-Khalek Ölüm Kaygısı (AKÖK) ve Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) kullanıldı. Verilerin toplanmasında Ağustos-Ekim 2021 tarihleri arasında kişisel bilgi formu, SKÖ, AKÖK ve BAÖ kullanıldı. Veriler Google Formlar ile toplandı. Anketin çalışma bağlantısı tüm uygun katılımcılara e-posta ve sosyal medya web siteleri (Instagram ve WhatsApp) aracılığıyla dağıtıldı. Bulgular: SKÖ fiziksel semptomlara karşı aşırı duyarlılık ve anksiyete puanlarında cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bireylerin cinsiyet, medeni durum ve çocuk durumuna göre ölüm kaygısı puan ortalamalarında istatistiksel olarak farklılık saptanmıştır. Ölüm kaygısı toplam puan ortalaması ile SKÖ hastalığın olumsuz sonuçları alt boyutu ve SKÖ toplam puanı arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmuştur. Ölüm kaygısı toplam puanı ile sağlık kaygısı toplam ve anksiyete toplam puan ortalamaları arasında pozitif korelasyon saptanmıştır. Ayrıca ölüm anksiyetesini en fazla bedensel belirti aşırı duyarlılık ve anksiyete düzeyleri etkiledi (β=0,421). Sonuç: Çalışmada yakınlarını COVID-19 nedeniyle kaybetmiş bireylerde sağlık ve ölüm kaygısı arasında pozitif bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Yakınlarını kaybeden bireylere sağlık ve ölüm kaygılarına yönelik stresle baş etme, problem çözme, öfke yönetimi, kendini tanıma ve farkındalık gibi konularda psikoeğitim programları uygulanabilir.
Anahtar Kelimeler: Kaygı; COVID-19; ölüm; sağlık; pandemi
REFERANSLAR:
- Sritharan J, Sritharan A. Emerging mental health issues from the novel coronavirus (COVID-19) pandemic. J Med Health Sci. 2020;3(2):157-62. [Crossref]
- Avçin E, Erkoç B. COVID-19 pandemi sürecinde sağlık anksiyetesi, yaşam doyumu ve ilişkili değişkenler [Health anxiety, life satisfaction and related variables in the COVID-19 pandemic process]. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi. 2021;17:1-13. [Crossref]
- Abramowitz JS, Olatunji BO, Deacon BJ. Health anxiety, hypochondriasis, and the anxiety disorders. Behav Ther. 2007;38(1):86-94. [Crossref] [PubMed]
- Özdelikara A, Ağaçdiken AS, Mumcu N. Hemşirelik öğrencilerinde sağlık algısı, sağlık anksiyetesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi [Determination of health perception, health anxiety and effecting factors among nursing students]. Med J Bakirkoy. 2018;14:275-82. [Crossref]
- Rossi R, Socci V, Talevi D, Mensi S, Niolu C, Pacitti F, et al. COVID-19 pandemic and lockdown measures impact on mental health among the general population in Italy. Front Psychiatry. 2020;11:790. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nyatanga B. Impact of COVID-19 on loss and grief: a personal lens. Br J Community Nurs. 2020;25(6):306-307. [Crossref] [PubMed]
- Abdel-Khalek AM. The Arabic Scale of Death Anxiety (ASDA): its development, validation, and results in three Arab countries. Death Stud. 2004;28(5):435-57. [Crossref] [PubMed]
- Sami S. COVİD-19 nedeniyle yakınlarını kaybeden bireylerde yas süreci ve dini başa çıkma [The mourning process and religious coping in individuals who lost their relatives due to COVID-19]. Journal of Ilahiyat Researches. 2021;1(55):421-44. [Crossref]
- Aslaner H, Özen B, Erten ZK, Gökçek MB. Death and COVID-19 anxiety in home-quarantined individuals aged 65 and over during the pandemic. Omega (Westport). 2022;85(1):246-58. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bermejo JC. Acompaniment in Grief. Times of Coronavirus. Front Psychol. 2020;11:583233. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Breen LJ, Aoun SM, O'Connor M, Howting D, Halkett GKB. Family caregivers' preparations for death: a qualitative analysis. J Pain Symptom Manage. 2018;55(6):1473-9. [Crossref] [PubMed]
- Wakam GK, Montgomery JR, Biesterveld BE, Brown CS. Not dying alone - modern compassionate care in the Covid-19 pandemic. N Engl J Med. 2020;382(24):e88. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Khademi F, Moayedi S, Golitaleb M, Karbalaie N. The COVID-19 pandemic and death anxiety in the elderly. Int J Ment Health Nurs. 2020;30(1):346-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pérez-Cano HJ, Moreno-Murguía MB, Morales-López O, Crow-Buchanan O, English JA, Lozano-Alcázar J, et al. Anxiety, depression, and stress in response to the coronavirus disease-19 pandemic. Cir Cir. 2020;88(5):562-8. English. [Crossref] [PubMed]
- Li Y, Scherer N, Felix L, Kuper H. Prevalence of depression, anxiety and post-traumatic stress disorder in health care workers during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2021;16(3):e0246454. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Akbari M, Spada MM, Nikčević AV, Zamani E. The relationship between fear of COVID-19 and health anxiety among families with COVID-19 infected: The mediating role of metacognitions, intolerance of uncertainty and emotion regulation. Clin Psychol Psychother. 2021;28(6):1354-66. [Crossref] [PubMed]
- Bredemeier K, Church LD, Bounoua N, Feler B, Spielberg JM. Intolerance of uncertainty, anxiety sensitivity, and health anxiety during the COVID-19 pandemic: Exploring temporal relationships using cross-lag analysis. J Anxiety Disord. 2023;93:102660. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Straker N. Vicissitudes of death anxiety during the COVID-19 pandemic. Psychodyn Psychiatry. 2021;49(3):384-7. [Crossref] [PubMed]
- Salkovskis PM, Rimes KA, Warwick HM, Clark D. The Health Anxiety Inventory: Development and validation of scales for the measurement of health anxiety and hypochondriasis. Psychol Med. 2002;32(5):843-53. [Crossref] [PubMed]
- Aydemir Ö, Kirpinar İ, Sati T, Uykur B, Cengisiz C. Reliability and validity of the Turkish version of the health anxiety inventory. Noro Psikiyatr Ars. 2013;50(4):325-31. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Abdel-Khalek AM. The Arabic Scale of Death Anxiety (ASDA): Its development, validation, and results in three Arab countries. Death Stud. 2004;28(5):435-57. [Crossref] [PubMed]
- Sariçiçek Aydoğan A, Gülseren Ş, Öztürk Sarikaya Ö, Özen Ç. Reliability and validity of the Turkish version of Abdel-Khalek's death anxiety scale among college students. Noro Psikiyatr Ars. 2015;52(4):371-5. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. J Consult Clin Psychol. 1988;56(6):893-7. [Crossref] [PubMed]
- Ulusoy M, Şahin NH, Erkmen H. The Beck Anxiety Inventory: Psychometric properties. J Cogn Psychother 1998;12(2):63-72. [Link]
- Kavaklı M, Ak M, Uğuz F, Türkmen OO. The mediating role of self-compassion in the relationship between perceived COVID-19 threat and 56 death anxiety. Turkish J Clinical Psychiatry. 2020;23(Suppl 1):15-23. [Link]
- Hamid W, Jahangir MS. Dying, death and mourning amid COVID-19 pandemic in Kashmir: a qualitative study. Omega (Westport). 2022;85(3):690-715. [Crossref] [PubMed]
- Xiang YT, Yang Y, Li W, Zhang L, Zhang Q, Cheung T, et al. Timely mental health care for the 2019 novel coronavirus outbreak is urgently needed. Lancet Psychiatry. 2020;7(3):228-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Asmundson GJG, Taylor S. How health anxiety influences responses to viral outbreaks like COVID-19: What all decision-makers, health authorities, and health care professionals need to know. J Anxiety Disord. 2020;71:102211. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kwok KO, Li KK, Chan HHH, Yi YY, Tang A, Wei WI, et al. Community Responses during Early Phase of COVID-19 Epidemic, Hong Kong. Emerg Infect Dis. 2020;26(7):1575-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Doğru S, Güzel A. COVID-19 sırasında yaşanan travma ile başa çıkabilme algısı ve ilişkili bazı değişkenler [The perceived ability to cope with the trauma of the covid-19 pandemic and some associated variables]. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2023;8(1):87-94. [Link]
- Mirhosseini S, Dadgari A, Basırınezhad MH, Mohammadpourhodki R, Ebrahimi H. The proportion of death anxiety and its related factors during the COVID-19 pandemic in the Iranian population. Fam Med Prim Care Rev. 2021;23(1):36-40. [Crossref]
- Mayer CH, Vanderheiden E. Women experiencing and transforming terror and death anxiety during COVID-19. Humanist Psychol. 2022;50(3):425-42. [Crossref]
- Zhong BL, Luo W, Li HM, Zhang QQ, Liu XG, Li WT, et al. Knowledge, attitudes, and practices towards COVID-19 among Chinese residents during the rapid rise period of the COVID-19 outbreak: a quick online cross-sectional survey. Int J Biol Sci. 2020;16(10):1745-52. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Özcan G, Ekşi H, Ekşi F. Üniversite öğrencilerinde yaşamın anlamı ile öz-aşkınlık ilişkisinde ölüm anksiyetesinin aracılık rolü [Mediating role of death anxiety in correlation with the meaning in life and self-transcendence in the university students]. Kriz Dergisi. 2019;28(2):71-87. [Link]
- Alioğulları A, Sönmez AÖ, Erdoğan A. COVID-19 salgınında sağlık anksiyetesi ve ölüm anksiyetesi düzeylerine sosyodemografik değişkenlerinin etkisi [Effect of sociodemographic variables on health anxiety and death anxiety levels in COVID-19 pandemic]. Psikiyatr Guncel Yaklasimlar. 2022;14(Suppl 1):21-7. [Crossref]
.: İşlem Listesi