Atıcılık 15'ten fazla kategorisi olan olimpik bir spordur. Ancak en yaygın olan alt branş, her yaştan sporcunun katılabildiği havalı silahlar (tabanca ve tüfek) branşlarıdır. Havalı tabanca disiplini kapalı poligonlarda sporcuların sabit bir hedef karşısında pozisyon alarak 75 dk boyunca hedefe toplam 60 atış gerçekleştirdiği bir spordur. Havalı tabanca atış branşı, teknik doğruluğu en çok gerektiren disiplinlerden biri olmakla birlikte aynı zamanda başarı için aşırı hassasiyet gerektirir. Hata payı o kadar düşüktür ki atış esnasında yapılan milimetrik bir hata hedef uzaklığıyla doğru orantılı olarak büyük sapmalara sebebiyet verebilir. Atış esnasında sporcunun performansını etkileyen fiziksel, fizyolojik, psikolojik ve biyomekanik birçok faktör bulunur. Tabanca atışında, yüksek sportif performans için teknik bileşenlerin rolü büyüktür. Bu nedenle atış etkinliğini artırmak için teknik bileşenleri biyomekanik çalışmalar ile incelemek, motor hareketin kapsamını ve sınırlamalarını daha net görebilmeyi mümkün kılar. Bu çalışmanın amacı, havalı tabanca atıcılığının teknik safhaları olan pozisyon alma, kabza kavrama, nişan alma, nefes alma, tetik ezme, nişana devam ve kolun inişi aşamalarını biyomekaniksel açıdan incelemek ve bugüne kadar yapılan araştırmalar ışığında doğru tekniğin nasıl olması gerektiğiyle ilgili genel bilgi vermektir. Bu araştırma, geleneksel derleme türünde tasarlanmıştır ve veri toplama yöntemi olarak doküman analiz yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak bu çalışmanın antrenör ve uygulayıcıların antrenman planlarını hazırlarken biyomekanik araştırmalardan yararlanmalarına ve tekniğin doğru öğretimi için gereken süreyi kısaltmalarına katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Atıcılık; havalı tabanca; biyomekanik; kinematik
Shooting is an olympic sport with more than fifteen categories. However, the most common sub-discipline is the air weapons (gun and rifle) disciplines that athletes of all ages can participate and the number of athletes is the highest. Air pistol discipline is a sport in which the athletes take a position against a fixed target in indoor shooting ranges and includes 60 shots at the target for 75 minutes. Air pistol shooting is one of the disciplines that most demanding technical accuracy, but also requires extreme precision for success. The inaccuracy rate is so low that a millimetric error made while shooting can cause large deviations in direct proportion to the target distance. There are many physical, physiological, psychological and biomechanical factors that affect the performance of the athlete during shooting. In pistol shooting, technical components play an important role for high sportive performance. Therefore, examining technical components with biomechanical studies to increase shooting efficiency makes it possible to see the scope and limitations of motor movement more clearly. The aim of this study was to examine the technical phases of air pistol shooting, which are taking a position, handgrip, aiming, breathing control, trigger crush, keep aiming and arm descent from a biomechanical perspective, and to give general information about how the correct technique should be in the light of previous research. This research is a traditional review and document analysis method was used as the data collection. As a result, it is thought that this study may contribute to the coaches and practitioners to benefit from biomechanical researches while preparing training plans and to shorten the time required for the correct teaching of the technique.
Keywords: Shooting; air pistol; biomechanics; kinematics
- Ball KA, Best RJ, Wrigley TV. Body sway, aim point fluctuation and performance in rifle shooters: inter- and intra-individual analysis. J Sports Sci. 2003;21(7):559-66. [Crossref] [PubMed]
- Willbanks JH. Weapons and Warfare. 1st ed. Santa Barbara: Abc-Clio; 2004.
- Erdogan M, Sağıroğlu İ, Şenduran F, Ateş O. Elit atıcıların el kavrama kuvveti ile atış performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi [An investigation of the relationship between hand grip strength and shooting performance of elite shooters]. İstanbul Üniversitesi Spor Bilim Derg. 2016;6(3):22-30. [Link]
- International Shooting Sports Federation. Rules and General Legislation. 2nd ed. Munich, Germany; 2018.
- Zatsiorsky VM, Aktov AV. Biomechanics of highly precise movements: the aiming process in air rifle shooting. J Biomech. 1990;23 Suppl 1:35-41. [Crossref] [PubMed]
- Hatipoğlu H. Sistematik derleme ve meta analiz [Systematic review and meta analysis]. ESTUDAM Bilişim Derg. 2021;2(1):7-10. [Link]
- Karaçam Z. Sistematik derleme metodolojisi: sistematik derleme hazırlamak için bir rehber [Systematic review methodology: a guide for preparation of systematic review]. DEUHEFED. 2013;6(1):26-33. [Link]
- Yılmaz K. Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler [Systematic review, meta evaluation, and bibliometric analysis in social sciences and educational sciences]. MANAS Sos Araştırmalar Derg. 2021;10(2):1457-90. [Crossref]
- Tınaz H. Havalı tabanca atıcılıkta verilen vuruş geri bildiriminin göz hareketleri ve performans üzerindeki etkisi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2019. [19.10.2022]. [Link]
- İskender T. Ateşli tabanca atıcılarına uygulanan özel antrenmanların bazı motorik özellikler üzerine etkisi [Doktota tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2010. [10.08.2022] [Link]
- Galiabovitch V. Most Common Change in Posture Depending Training Weights. Coaching Pistol. ISSF News; 2010. p.40-1. [Link]
- Emery CA, Cassidy JD, Klassen TP, Rosychuk RJ, Rowe BB. Development of a clinical static and dynamic standing balance measurement tool appropriate for use in adolescents. Phys Ther. 2005;85(6):502-14. [Crossref] [PubMed]
- Lang D, Zhou A. Relationships between postural balance, aiming technique and performance in elite rifle shooters. Eur J Sport Sci. 2022;22(10):1493-98. [Crossref] [PubMed]
- Ihalainen S, Kuitunen S, Mononen K, Linnamo V. Determinants of elite-level air rifle shooting performance. Scand J Med Sci Sports. 2016;26(3):266-74. [Crossref] [PubMed]
- Todorovic Z, Jaskari K, Kilty K. ISSF Training Academy. İstanbul; 2010. [12.10.2022] [Link]
- Hawkins RN. Effects of stance angle on postural stability and performance with national-standard air pistol competitors. Eur J Sport Sci. 2013;13(5):483-9. [Crossref] [PubMed]
- Ringelberg JA. EMG and force production of some human shoulder muscles during isometric abduction. J Biomech. 1985;18(12):939-47. [Crossref] [PubMed]
- Maier T, Meister D, Trösch S, Wehrlin JP. Predicting biathlon shooting performance using machine learning. J Sports Sci. 2018;36(20):2333-9. [Crossref] [PubMed]
- Luchsinger H, Kocbach J, Ettema G, Sandbakk Ø. Comparison of the effects of performance level and sex on sprint performance in the biathlon world cup. Int J Sports Physiol Perform. 2018;13(3):360-6. [Crossref] [PubMed]
- You-Mi K, Kab-Sun K. The kinematical analysis between the skilled the unskilled for air pistol shooting posture. Korean J Sport Biomech. 2009;19(3):509-17. [Crossref]
- Ko JH, Han DW, Newell KM. Skill level changes the coordination and variability of standing posture and movement in a pistol-aiming task. J Sports Sci. 2018;36(7):809-16. [Crossref] [PubMed]
- Mon D, Zakynthinaki M, Cordente C, Barriopedro M, Sampedro J. Body sway and performance at competition in male pistol and rifle Olympic shooters. Biomed Hum Kinet. 2014;6(1):56-62. [Crossref]
- Mason BR, Cowan LF, Bond J. Factors affecting accuracy in pistol shooting. Excel. 1990;6(4):2-6. [Link]
- Era P, Konttinen N, Mehto P, Saarela P, Lyytinen H. Postural stability and skilled performance--a study on top-level and naive rifle shooters. J Biomech. 1996;29(3):301-6. [Crossref] [PubMed]
- Ball KA, Best RJ, Wrigley TV. Inter- and intra-individual analysis in elite sport: pistol shooting. J Appl Biomech. 2003;19(1):28-38. [Crossref]
- Konttinen N, Lyytinen H, Viitasalo J. Rifle-balancing in precision shooting: behavioral aspects and psychophysiological implication. Scand J Med Sci Sports. 1998;8(2):78-83. [Crossref] [PubMed]
- Kim MS. The kinematic factors of physical motions during air pistol shooting. Korean J Sport Biomech. 2016;26(2):197-204. [Crossref]
- Fernanda G, Guerrón V. Biomechanics of 22-gauge air pistol shooting in pichincha athletes, both sexes. Cuba J Biomed Res. 2019;38(2):195-209. [Link]
- Hawkins RN, Sefton JM. Effects of stance width on performance and postural stability in national-standard pistol shooters. J Sports Sci. 2011;29(13):1381-7. [Crossref] [PubMed]
- Kocahan T, Akınoğlu B, Genç A, Kabak B, Deliceoğlu G, Hasanoğlu A. Tabancalı atıcılık sporcularında ayak basış genişliği, postural salınım, üst ekstremite izometrik kas kuvveti ve atış performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi [The relationship between foot width, postural sway, upper extremity isometric muscle strength and shot performance]. Turkiye Klin J Sport Sci. 2019;11(1):14-20. [Crossref]
- Winter DA, Patla AE, Prince F, Ishac M, Gielo-Perczak K. Stiffness control of balance in quiet standing. J Neurophysiol. 1998;80(3):1211-21. [Crossref] [PubMed]
- Winter DA, Prince F, Frank JS, Powell C, Zabjek KF. Unified theory regarding A/P and M/L balance in quiet stance. J Neurophysiol. 1996;75(6):2334-43. [Crossref] [PubMed]
- Mon-López D, Zakynthinaki MS, Cordente CA, García-González J. The relationship between pistol olympic shooting performance, handgrip and shoulder abduction strength. J Hum Kinet. 2019;69:39-46. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Marković S, Dopsaj M, Umek A, Prebeg G, Kos A. The relationship of pistol movement measured by a kinematic sensor, shooting performance and handgrip strength. Int J Perform Anal Sport. 2020;20(6):1107-19. [Crossref]
- Mon D, Zakynthinaki MS, Cordente CA, Antón AJ, Rodríguez BR, Jiménez DL. Finger flexor force influences performance in senior male air pistol olympic shooting. PLoS One. 2015 Jun 29;10(6):e0129862. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Todorovic Z. The Fundamentals of Olympic Pistol Shooting. Türkiye Atıcılık ve Avcılık Federasyonu; 2012. [15.08.2022] [Link]
- Yelvgch G. Training for Target Pistol Shooters. ISSF Basic. New Zeland; 2018. [12.09.2022]. [Link]
- Ardıç N. Silah ve Atış. 2. baskı. Ankara: Doğuş Matbaacılık; 1998.
- Tutkun KY. Silah Kültürü ve Atış Becerisi. 1. Baskı. Ankara: Grafiker Ofset; 2005.
- Loze GM, Collins D, Holmes PS. Pre-shot EEG alpha-power reactivity during expert air-pistol shooting: a comparison of best and worst shots. J Sports Sci. 2001;19(9):727-33. [Crossref] [PubMed]
- Olsson E, Laaksonen MS. Key technical components for air pistol shooting performance. Int J Perform Anal Sport. 2021;21(3):348-60. [Crossref]
- Vercruyssen M, Christina RW, Muller E. Relationship of strength and precision in shooting activities. J Hum Ergol (Tokyo). 1989;18(2):153-68. [PubMed]
- Anderson GS, Plecas DB. Predicting shooting scores from physical performance data shooting scores. Polic An Int J Police Strateg Manag. 2000;23(4):525-37. [Crossref]
- Kaya M. Havalı tabanca atışında tetik çekme esnasında kol salınımı ile göz hareketlerinin hedef vuruşuna etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2019. [09.08.2022]. [Link]
- Gürez C. İlimizde baskın göz oranı [The incidence of eye dominance in our state]. Med J Bakirkoy. 2013;9(2):55-8. [Crossref]
- Kaya Y, Duru AD. Masa tenisi çok top antrenmanının 9-12 yaş grubu çocuklarda görsel reaksiyon performansındaki etkisinin incelenmesi [Investigation the effect of multi ball table tennis training on visual reaction performance in youths aged 9-12]. Marmara Üniversitesi Spor Bilim Derg. 2016;1(2):47-54. [Link]
- Attila BC. Göz Antrenmanı ve Diyet. 1. baskı. Ankara: Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı; 1987.
- Dreilich B, Barth K. Trainin Shooting Sports. 1st ed. Meyer & Meyer Sport; 2010.
- Erten K. Atıcılık Sporunda Zihinsel ve Fiziksel Performans. 1. baskı. Ankara: Türkiye Atıcılık ve Avcılık Federasyonu; 2007.
.: İşlem Listesi