.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Hastaların Sağlık Okuryazarlığı ile Hasta Katılımı Arasındaki İlişkide Algılanan İletişim Engellerinin Aracı Rolü: Kesitsel Bir Çalışma
The Mediator Role of Perceived Communication Barriers in the Relationship Between Patients' Health Literacy and Patient Participation: Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2024;9(4):867-74
doi: 10.5336/healthsci.2024-103752
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, sağlık okuryazarlığı ile hasta katılımı arasındaki ilişkide algılanan iletişim engellerinin aracı rolünü araştırmaktır. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma, amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen kriterleri karşılayan 481 katılımcı ile yürütülmüştür. Veriler, Bayburt şehir merkezinde ikamet eden bireylerden toplanmıştır. Ayrıca veriler, çevrim içi yöntemler ile elde edilmiştir. Paket programları kullanılarak doğrulayıcı faktör analizi, tanımlayıcı istatistikler, korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %57,8'i kadın, %31,2'si 18-24 yaş aralığında, %52,2'si bekâr, %30,4'ü lisans mezunu ve %42,6'sının 0-17.000 TL hane gelirine sahip oldukları bulunmuştur. Veriler Bayburt il merkezinde ikamet eden bireylerden toplanmıştır. Katılımcıların belirli bir hane gelirine sahip oldukları tespit edilmiştir. Tüm değişkenler arasında anlamlı ve pozitif yönde ilişki tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlığının iletişim engelleri üzerinde (β=0,433; p<0,001), sağlık okuryazarlığının hasta katılımı üzerinde (β=0,642; p<0,001) ve hasta merkezli iletişim engellerinin hasta katılımı üzerinde (β=0,257; p<0,001) anlamlı ve pozitif yönde etkisi olduğu belirlenmiştir. Hasta merkezli iletişim engellerinin analize dâhil edilmesiyle sağlık okuryazarlığının hasta katılımı üzerindeki etkisinin devam ettiği ancak azaldığı (β=0,530; p<0,001) görülmüştür. Sonuç: Sağlık okuryazarlık düzeyinin artışı, algılanan iletişim engellerini azaltabileceği gibi hasta katılımını artırabilir. Algılanan iletişim engelinin olmaması da hasta katılımı artırabilecek bir etkidir. Algılanan iletişim engelleri, sağlık okuryazarlığının hasta katılımı ilişkine aracılık etmektedir. Değişkenler arasındaki ilişkiler, incelenen örnekleme göre değişebilmektedir. Literatürde yer alan araştırma sonuçlarının birbirinden farklı olmasına bağlı olarak hasta katılımı etkileyen unsurların hastalığa ve bölgeye göre özel olarak araştırılması yararlı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sağlık okuryazarlığı; sağlık yönetimi; hasta merkezli iletişim; iletişim engeli
Amaç: Bu çalışmanın amacı, sağlık okuryazarlığı ile hasta katılımı arasındaki ilişkide algılanan iletişim engellerinin aracı rolünü araştırmaktır. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma, amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen kriterleri karşılayan 481 katılımcı ile yürütülmüştür. Veriler, Bayburt şehir merkezinde ikamet eden bireylerden toplanmıştır. Ayrıca veriler, çevrim içi yöntemler ile elde edilmiştir. Paket programları kullanılarak doğrulayıcı faktör analizi, tanımlayıcı istatistikler, korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %57,8'i kadın, %31,2'si 18-24 yaş aralığında, %52,2'si bekâr, %30,4'ü lisans mezunu ve %42,6'sının 0-17.000 TL hane gelirine sahip oldukları bulunmuştur. Veriler Bayburt il merkezinde ikamet eden bireylerden toplanmıştır. Katılımcıların belirli bir hane gelirine sahip oldukları tespit edilmiştir. Tüm değişkenler arasında anlamlı ve pozitif yönde ilişki tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlığının iletişim engelleri üzerinde (β=0,433; p<0,001), sağlık okuryazarlığının hasta katılımı üzerinde (β=0,642; p<0,001) ve hasta merkezli iletişim engellerinin hasta katılımı üzerinde (β=0,257; p<0,001) anlamlı ve pozitif yönde etkisi olduğu belirlenmiştir. Hasta merkezli iletişim engellerinin analize dâhil edilmesiyle sağlık okuryazarlığının hasta katılımı üzerindeki etkisinin devam ettiği ancak azaldığı (β=0,530; p<0,001) görülmüştür. Sonuç: Sağlık okuryazarlık düzeyinin artışı, algılanan iletişim engellerini azaltabileceği gibi hasta katılımını artırabilir. Algılanan iletişim engelinin olmaması da hasta katılımı artırabilecek bir etkidir. Algılanan iletişim engelleri, sağlık okuryazarlığının hasta katılımı ilişkine aracılık etmektedir. Değişkenler arasındaki ilişkiler, incelenen örnekleme göre değişebilmektedir. Literatürde yer alan araştırma sonuçlarının birbirinden farklı olmasına bağlı olarak hasta katılımı etkileyen unsurların hastalığa ve bölgeye göre özel olarak araştırılması yararlı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sağlık okuryazarlığı; sağlık yönetimi; hasta merkezli iletişim; iletişim engeli
ABSTRACT
Objective: The purpose of this study is to investigate the mediating role of perceived communication barriers in the relationship between health literacy and patient participation. Material and Methods: The study was conducted with 481 participants who met the criteria determined by the purposeful sampling method. The data was obtained using online methods. Confirmatory factor analysis, descriptive statistics, correlation and regression analyses were applied using package programs. Results: 57.8% of the participants are women, 31.2% are between the ages of 18-24, 52.2% are single, 30.4% are undergraduate graduates and 42.6% earn 0-17,000 TL. The data were collected from individuals residing in the city center of Bayburt. They were found to have household income. A significant and positive relationship was detected between all variables. Health literacy had a significant and positive effect on communication barriers (β=0.433; p<0.001), health literacy on presenting the disease (β=0.642; p<0.001) and patient-centered communication barriers on presenting to the patient (β=0.257; p<0.001) effect was determined. Within the analysis of patient-centered communication barriers, the effect of health literacy on patient change continued but decreased (β=0.530; p<0.001). Conclusion: Increasing the level of health literacy can reduce perceived communication barriers and increase patient participation. The absence of a perceived communication barrier is also an effect that can increase patient participation. Perceived communication barriers mediate the relationship between health literacy and patient engagement. The relationships between variables may vary depending on the sample examined. Since the research results in the literature differ from each other, it would be useful to investigate the factors affecting patient participation specifically according to the disease and region.
Keywords: Health literacy; health management; patient-centered communication; communication barriers
Objective: The purpose of this study is to investigate the mediating role of perceived communication barriers in the relationship between health literacy and patient participation. Material and Methods: The study was conducted with 481 participants who met the criteria determined by the purposeful sampling method. The data was obtained using online methods. Confirmatory factor analysis, descriptive statistics, correlation and regression analyses were applied using package programs. Results: 57.8% of the participants are women, 31.2% are between the ages of 18-24, 52.2% are single, 30.4% are undergraduate graduates and 42.6% earn 0-17,000 TL. The data were collected from individuals residing in the city center of Bayburt. They were found to have household income. A significant and positive relationship was detected between all variables. Health literacy had a significant and positive effect on communication barriers (β=0.433; p<0.001), health literacy on presenting the disease (β=0.642; p<0.001) and patient-centered communication barriers on presenting to the patient (β=0.257; p<0.001) effect was determined. Within the analysis of patient-centered communication barriers, the effect of health literacy on patient change continued but decreased (β=0.530; p<0.001). Conclusion: Increasing the level of health literacy can reduce perceived communication barriers and increase patient participation. The absence of a perceived communication barrier is also an effect that can increase patient participation. Perceived communication barriers mediate the relationship between health literacy and patient engagement. The relationships between variables may vary depending on the sample examined. Since the research results in the literature differ from each other, it would be useful to investigate the factors affecting patient participation specifically according to the disease and region.
Keywords: Health literacy; health management; patient-centered communication; communication barriers
REFERANSLAR:
- Castro EM, Van Regenmortel T, Vanhaecht K, Sermeus W, Van Hecke A. Patient empowerment, patient participation and patient-centeredness in hospital care: A concept analysis based on a literature review. Patient Educ Couns. 2016;99(12):1923-39. [Crossref] [PubMed]
- Eldh AC, Ekman I, Ehnfors M. A comparison of the concept of patient participation and patients' descriptions as related to healthcare definitions. Int J Nurs Terminol Classif. 2010;21(1):21-32. [Crossref] [PubMed]
- Salas E, Shuffler ML, Thayer AL, Bedwell WL, Lazzara EH. Understanding and improving teamwork in organizations: A scientifically based practical guide. Human Resource Management. 2015;54(4):599-622. [Crossref]
- Guttman OT, Lazzara EH, Keebler JR, Webster KLW, Gisick LM, Baker AL. Dissecting communication barriers in healthcare: a path to enhancing communication resiliency, reliability, and patient safety. J Patient Saf. 2021;17(8):e1465-e71. [Crossref] [PubMed]
- Sørensen K, Van den Broucke S, Pelikan JM, Fullam J, Doyle G, Slonska Z, et al; HLS-EU Consortium. Measuring health literacy in populations: illuminating the design and development process of the European Health Literacy Survey Questionnaire (HLS-EU-Q). BMC Public Health. 2013;13:948. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nutbeam D. Health promotion glossary. Health Promotion International. 1998;13(4):349-64. [Crossref]
- Higgins T, Larson E, Schnall R. Unraveling the meaning of patient engagement: A concept analysis. Patient Educ Couns. 2017;100(1):30-6.[Crossref] [PubMed]
- Altin SV, Stock S. The impact of health literacy, patient-centered communication and shared decision-making on patients' satisfaction with care received in German primary care practices. BMC Health Serv Res. 2016;16(1):450. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Toçi E, Burazeri G, Sorensen K, Jerliu N, Ramadani N, Roshi E, et al. Health literacy and socioeconomic characteristics among older people in transitional Kosovo. Journal of Advances in Medicine and Medical Research. 2013;3(4):1646-58. [Crossref]
- Aras Z, Bayık Temel A. Sağlık okuryazarlığı ölçeği'nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği'nin değerlendirilmesi [Evaluation of Validity and Reliability of the Turkish Version of Health Literacy Scale]. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2017;25(2):85-94. [Crossref]
- Song M, Kim M. Development and validation of a patient participation scale. J Adv Nurs. 2023;79(6):2393-403. [Crossref] [PubMed]
- Kavuran E, Türkoğlu N, Özalp C. Hasta Katılım Ölçeği: Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Aıcnhs 2nd International Conference on New Horizons ın Scıence Caıro; June 28-30, 2023; EGYPT: 2023. [Link]
- Şahin E, Oğuz Aydın B, Gülşen MT, Kul S. The validity and reliability of a new scale to measure patient-determined communication barriers in hospitals. Turkish Journal of Public Health. 2018;15(3):187-200. [Crossref]
- Baron RM, Kenny DA. The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. J Pers Soc Psychol. 1986;51(6):1173-82. [Crossref] [PubMed]
- McCaffery KJ, Holmes-Rovner M, Smith SK, Rovner D, Nutbeam D, Clayman ML, et al. Addressing health literacy in patient decision aids. BMC Med Inform Decis Mak. 2013;13 Suppl 2(Suppl 2):S10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lu Q, Link E, Baumann E, Schulz PJ. Linking patient-centered communication with cancer information avoidance: The mediating roles of patient trust and literacy. Patient Educ Couns. 2024;123:108230. [Crossref] [PubMed]
- Erdoğan Yüce G, Muz G. Kronik hastalığı olan bireylerde sağlık okuryazarlığı düzeyinin kronik hastalığa uyum ile ilişkisinin incelenmesi: Kesitsel bir çalışma [Investigation of the relationship between health literacy level and adjustment to chronic disease in individuals with chronic disease: a cross-sectional study]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023;12(3):1115-23. [Crossref]
- Abdelmessih E, Simpson MD, Cox J, Guisard Y. Exploring the health care challenges and health care needs of Arabic-speaking immigrants with cardiovascular disease in Australia. Pharmacy (Basel). 2019;7(4):151. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Park S, Ahmed R. Communication dimensions of healthcare engagement and patient health literacy for immigrant populations: a systematic review. Health Commun. 2023;38(7):1359-72. [Crossref] [PubMed]
- Calvasina P, Lawrence HP, Hoffman-Goetz L, Norman CD. Brazilian immigrants' oral health literacy and participation in oral health care in Canada. BMC Oral Health. 2016;16:18. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Jiang S, Wu Z, Zhang X, Ji Y, Xu J, Liu P, et al. How does patient-centered communication influence patient trust?: The roles of patient participation and patient preference. Patient Educ Couns. 2024;122:108161. [Crossref] [PubMed]
- Schellenberger B, Heuser C, Diekmann A, Ansmann L, Krüger E, Schreiber L, et al. Patient participation in multidisciplinary tumor conferences in breast and gynecological cancer care: How patient-centered is the communication? Psychooncology. 2022;31(9):1597-606. [Crossref] [PubMed]
- Haas JW, Rief W, Weiß F, Doering BK, Kleinstäuber M, Ruwoldt S, et al. The effect of patient-centered communication on medication intake: an experimental study. Psychol Health Med. 2022;27(10):2138-51. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi