.: ARAŞTIRMA
Hasta Hakları İhlali Durumunda Yapılan Şikâyet Başvurularının Analizi
Analysis of Complaints Applications Made in Patient Rights Violation
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2020;28(3):403-14
doi: 10.5336/mdethic.2020-74774
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Bu çalışma, hasta haklarının ihlali durumunda, şikâyet başvurularının kimler tarafından, hangi düzeylerde, hangi şikâyet kategorilerinde yapıldığı, yıllara göre değişip değişmediğinin ve tanımlayıcı özellikler açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma kapsamında, 2015-2019 yılları arasında yapılan şikâyet başvurularına istinaden İl Sağlık Müdürlüğü tarafından incelenen 400 dosyanın analizi yapılmıştır. Çalışma; retrospektif, kesitsel ve tanımlayıcı niteliktedir. Şikâyet başvurularının %53,5'i erkekler ve %64,5'i hasta yakınları tarafından yapılmıştır. Ayrıca şikâyetlerin %62,3'ünün zararla sonuçlanan durumlardan kaynaklandığı belirlenmiştir. En fazla şikâyet başvuruları, adli mercilere suç duyurusu şeklinde olmuştur. Başvuruların çoğunluğunun, sağlık hizmetlerinin kalitesini etkileyecek durumların ihlalinden kaynaklandığı (%50,2) belirlenmiştir. Çalışmada, şikâyet başvurularının cinsiyete, yakınlığa ve hizmet alınan kuruma göre kısmen farklılık gösterdiği belirlenmiştir (p0,05). Bu çalışmanın, sağlık yöneticileri ile sağlık çalışanlarının hasta hakları ihlali durumunda, şikâyet başvurularına farkındalıklarının artırması ve önleyici tedbirler almalarına katkı sağlaması beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hasta hakları; hak ihlali; şikâyet
Bu çalışma, hasta haklarının ihlali durumunda, şikâyet başvurularının kimler tarafından, hangi düzeylerde, hangi şikâyet kategorilerinde yapıldığı, yıllara göre değişip değişmediğinin ve tanımlayıcı özellikler açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma kapsamında, 2015-2019 yılları arasında yapılan şikâyet başvurularına istinaden İl Sağlık Müdürlüğü tarafından incelenen 400 dosyanın analizi yapılmıştır. Çalışma; retrospektif, kesitsel ve tanımlayıcı niteliktedir. Şikâyet başvurularının %53,5'i erkekler ve %64,5'i hasta yakınları tarafından yapılmıştır. Ayrıca şikâyetlerin %62,3'ünün zararla sonuçlanan durumlardan kaynaklandığı belirlenmiştir. En fazla şikâyet başvuruları, adli mercilere suç duyurusu şeklinde olmuştur. Başvuruların çoğunluğunun, sağlık hizmetlerinin kalitesini etkileyecek durumların ihlalinden kaynaklandığı (%50,2) belirlenmiştir. Çalışmada, şikâyet başvurularının cinsiyete, yakınlığa ve hizmet alınan kuruma göre kısmen farklılık gösterdiği belirlenmiştir (p0,05). Bu çalışmanın, sağlık yöneticileri ile sağlık çalışanlarının hasta hakları ihlali durumunda, şikâyet başvurularına farkındalıklarının artırması ve önleyici tedbirler almalarına katkı sağlaması beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hasta hakları; hak ihlali; şikâyet
ABSTRACT
This study was carried out in order to determine who made complaints, in what levels, in which categories of complaints, whether or not they have changed by years in case of violation of patient rights, and to evaluate them in terms of descriptive characteristics. Within the scope of the study, it was analyzed 400 files based on the complaints examined by the Provincial Health Directorate between 2015-2019. The study was retrospective, cross-sectional and descriptive. 53.5% of complaints were made by men and 64.5% were by relatives of patients. It was also determined that 62.3% of the complaints were caused by situations that resulted in disservice. Most complaints were in the form of criminal complaints to the judicial authorities. It was found that the majority of applications were due to violations of situations that would affect the quality of health services (50.2%). In the study, it was determined that the complaints were partially different according to the gender, the applicant and the institution receiving the service (p0.05). This study has expected to increase the awareness of healthcare managers and employees in complaint applications in case of violation of patient rights and contribute to preventive measures.
Keywords: Patient rights; violation of right; complaint
This study was carried out in order to determine who made complaints, in what levels, in which categories of complaints, whether or not they have changed by years in case of violation of patient rights, and to evaluate them in terms of descriptive characteristics. Within the scope of the study, it was analyzed 400 files based on the complaints examined by the Provincial Health Directorate between 2015-2019. The study was retrospective, cross-sectional and descriptive. 53.5% of complaints were made by men and 64.5% were by relatives of patients. It was also determined that 62.3% of the complaints were caused by situations that resulted in disservice. Most complaints were in the form of criminal complaints to the judicial authorities. It was found that the majority of applications were due to violations of situations that would affect the quality of health services (50.2%). In the study, it was determined that the complaints were partially different according to the gender, the applicant and the institution receiving the service (p0.05). This study has expected to increase the awareness of healthcare managers and employees in complaint applications in case of violation of patient rights and contribute to preventive measures.
Keywords: Patient rights; violation of right; complaint
REFERANSLAR:
- Aydin E. Rights of patients in developing countries: the case of Turkey. J Med Ethics. 2004;30(6):555-7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tengilimoğlu D, Işık O, Akbolat M, editörler. [Patient rights and ethics in health businesses]. Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Geliştirilmiş 3. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti.; 2011. p.451-73.
- Hakeri H. [Patient and physician rights]. Tıp Hukuku. 11. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2016. p.33-8.
- Teke A, Uçar M, Demir C, Çelen Ö, Karaalp T. Evaluation of knowledge and attitudes of the nurses working in a training hospital about patients' rights. TAF Prev Med Bull. 2007;6(4):259-66.
- Akca SO, Akpinar YY, Habbani T. Knowledge and attitudes of nurses regarding patient rights: a Corum/Turkey sample. Rev Assoc Med Bras (1992). 2015;61(5):452-7. [Crossref] [PubMed]
- Ozdemir MH, Ergönen AT, Sönmez E, Can IO, Salacin S. The approach taken by the physicians working at educational hospitals in Izmir towards patients rights. Patient Educ Couns. 2006;61(1):87-91. [Crossref] [PubMed]
- Küçükilhan M, Lamba M. Üniversite hastanelerinde örgütsel yapıdan kaynaklanan sorunlar (Hasta hakları örnek olayı). Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. 2007;IX(I1):111-38.
- Güvercin CH, Arda B. The perception of the concept of patient rights in Turkey. Examples from the press. Romanian J Bioethics. 2010;8(3):149-59.
- Akgül N, Palteki T, Şimşek EE, Bayram M, Erkan I, Ulutin HC. [The investigation of the complaints concerning several public hospitals those made to the Communication Center of the Ministry of Health (CCMH)]. Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2016;1(1):1-7. [Crossref]
- Erer MT, Kadıoğlu S, Orekici G. Opinions of a group of Turkish patients regarding patients' rights. J Human Sci. 2018;15(2):799-806. [Crossref]
- Resmî Gazete (1.8.1998, Sayı: 23420) sayılı Hasta Hakları Yönetmeliği; 1998. p.67-76.
- Ornek Buken N, Buken E. Patient's rights in Turkey. JISHIM. 2004;3:39-45.
- Resmî Gazete (6.4.2011, Sayı: 27897) sayılı Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik; 2011. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110406-3.htm
- Aydemir İ, Öngören B. Patient rights practice in Turkey. SAVAP International. 2013;4(2):520-9.
- Republic of Turkey Ministry of Health. [Change in public management]. Ağyel Ş, Vuran Doğan Ö, Benli Ü. Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi; SABİM Alo 184 7 Gün 24 Saat. Yayın No: 903, Tuncel M, editör. Ankara: Semih Ofset Matbaacılık Ltd. Şti.; 2019. p.10-27.
- Turan E, Aydilek E, Şen AT. [BIMER application and effects to Turkish public administration system]. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2015;8:215-25.
- Acar OK. [Right to information and petition: e-government and assessment of applications throught social media in respect of public employees]. Soc Sci Studies J (SSSJournal). 2018;4(24):4836-48.
- Uludağ A. [View of the patient rights committees of the hospitals on applications including communication problems: sample of Konya Hospitals]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2011;31(3):653-63. [Crossref]
- Zaybak A, Eşer İ, Günay İsmailoğlu E. [An analysis of the attitude of patients towards using their patient rights at a university hospital]. İ.Ü.F.N. Hem Derg. 2012;20(2):104-11.
- Çetin P, Khorshid L, Akbıyık A, Tuncer, M. [Examination of the patients' applications to the hospital for complaints of health services]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2020;28(1):29-37. [Crossref]
- Saruç S. [Examination and evaluation of the files of the patient rights committee with social work perspective]. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2013;24(1):65-81.
- Ertaş H, Çiftçi Kıraç F. [Measurement of patient rights information of patients who applying to the hospital]. J Soc Human Sci Res (JSHSR). 2018;5(27):2939-45.
- Kıdak LB, Keskinoğlu P. [The evaluation of applications regarding patient rights in state hospitals in Izmir]. Tepecik Eğit Hast Derg. 2008;18(3):140-6. [Crossref]
- Anonim-c. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı. Sağlıkta Kalite Standartları Hastane. Versiyon 5. 2. Baskı. Ankara: Pozitif Matbaa; 2016. p.448.
.: İşlem Listesi