.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Hasta Güvenliği Dersinin Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Güvenliği Bilgisi ve Tıbbi Hatalara Karşı Tutumları Üzerine Etkisi: Tanımlayıcı Çalışma
The Effect of the Patient Safety Course on Nursing Students Patient Safety Knowledge and Attitudes Towards Medical Errors: A Descriptive Study
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2024;16(2):373-82
doi: 10.5336/nurses.2023-99996
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışma, hasta güvenliği dersinin hemşirelik öğrencilerinin hasta güvenliği bilgisi, yeterliliği ve tıbbi hatalara karşı tutumları üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Ön-test ve son-test uygulamalı yarı deneysel nitelikteki planlanan bu çalışma, bir üniversitenin 2022-2023 eğitim-öğretim yılı güz döneminde hasta güvenliği dersini ilk kez alan 2. sınıf hemşirelik öğrencileri ile gerçekleştirildi (n=143). Veriler, öğrencilerin sosyodemografik özellikleri ve hasta güvenliğine ilişkin deneyimlerini içeren anket formu, test sorularından oluşan sınav, ''Sağlık Profesyonellerinin Eğitiminde Hasta Güvenliği Ölçeği (SPEHGÖ)'' ve ''Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği (THTÖ)'' kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde SPSS 22 paket programı kullanılarak tanımlayıcı istatistikler ve Mann-Whitney U testi uygulandı. Bulgular: Öğrencilere göre hemşirelerin tıbbi hata yapmalarını etkileyen faktörler dikkatsizlik (%42), bilgi eksikliği (%32,9), iş yükünün fazla olması (%26,6) idi. Öğrencilerin SPEHGÖ hem sınıf hem de klinik boyutunda güvenlik risklerinin yönetimi ve beklenmedik olayları ve neredeyse hataları tanıma, müdahale etme ve ortaya çıkarma alt boyutlarına ait puan ortalamalarının dönem sonunda arttığı belirlendi (p<0,05). Öğrencilerin THTÖ toplam puan ortalamasının ön-testte 3,99±0,38, iken son-testte 4,00±0,38 olduğu bulundu. Dönem sonunda öğrencilerin THTÖ ''tıbbi hata algısı'' ve ''tıbbi hata nedenleri'' alt boyut puanlarının arttığı, ''tıbbi hata yaklaşımı'' alt boyut puanının ise azaldığı bulundu (p<0,05). Öğrencilerin hasta güvenliğine ilişkin bilgilerinin dönem sonunda istatistiksel olarak anlamlı şekilde arttığı belirlendi (p<0,05). Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen bulgular; Hasta güvenliği dersi öğrencilerin hasta güvenliği bilgisi, yeterliliği, tıbbi hatalara karşı tutum ve algılarını geliştirmek için yararlı olduğunu gösterdi. Bu nedenle, hemşirelik müfredatında Hasta güvenliği dersi/eğitimlerine yer verilmesi, klinik uygulamalar sırasında öğrencilerin hasta güvenliği ile ilgili endişelerini ifade etmeleri için hemşirelik eğitimcileri tarafından cesaretlendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hasta güvenliği; tıbbi hata; hemşirelik; öğrenci
Amaç: Bu çalışma, hasta güvenliği dersinin hemşirelik öğrencilerinin hasta güvenliği bilgisi, yeterliliği ve tıbbi hatalara karşı tutumları üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Ön-test ve son-test uygulamalı yarı deneysel nitelikteki planlanan bu çalışma, bir üniversitenin 2022-2023 eğitim-öğretim yılı güz döneminde hasta güvenliği dersini ilk kez alan 2. sınıf hemşirelik öğrencileri ile gerçekleştirildi (n=143). Veriler, öğrencilerin sosyodemografik özellikleri ve hasta güvenliğine ilişkin deneyimlerini içeren anket formu, test sorularından oluşan sınav, ''Sağlık Profesyonellerinin Eğitiminde Hasta Güvenliği Ölçeği (SPEHGÖ)'' ve ''Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği (THTÖ)'' kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde SPSS 22 paket programı kullanılarak tanımlayıcı istatistikler ve Mann-Whitney U testi uygulandı. Bulgular: Öğrencilere göre hemşirelerin tıbbi hata yapmalarını etkileyen faktörler dikkatsizlik (%42), bilgi eksikliği (%32,9), iş yükünün fazla olması (%26,6) idi. Öğrencilerin SPEHGÖ hem sınıf hem de klinik boyutunda güvenlik risklerinin yönetimi ve beklenmedik olayları ve neredeyse hataları tanıma, müdahale etme ve ortaya çıkarma alt boyutlarına ait puan ortalamalarının dönem sonunda arttığı belirlendi (p<0,05). Öğrencilerin THTÖ toplam puan ortalamasının ön-testte 3,99±0,38, iken son-testte 4,00±0,38 olduğu bulundu. Dönem sonunda öğrencilerin THTÖ ''tıbbi hata algısı'' ve ''tıbbi hata nedenleri'' alt boyut puanlarının arttığı, ''tıbbi hata yaklaşımı'' alt boyut puanının ise azaldığı bulundu (p<0,05). Öğrencilerin hasta güvenliğine ilişkin bilgilerinin dönem sonunda istatistiksel olarak anlamlı şekilde arttığı belirlendi (p<0,05). Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen bulgular; Hasta güvenliği dersi öğrencilerin hasta güvenliği bilgisi, yeterliliği, tıbbi hatalara karşı tutum ve algılarını geliştirmek için yararlı olduğunu gösterdi. Bu nedenle, hemşirelik müfredatında Hasta güvenliği dersi/eğitimlerine yer verilmesi, klinik uygulamalar sırasında öğrencilerin hasta güvenliği ile ilgili endişelerini ifade etmeleri için hemşirelik eğitimcileri tarafından cesaretlendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hasta güvenliği; tıbbi hata; hemşirelik; öğrenci
ABSTRACT
Objective: This study was conducted to examine the effect of the patient safety course on nursing students' patient safety knowledge, competence and attitudes towards medical errors. Material and Methods: This quasi-experimental with pre-test and post-test application study was conducted with 2nd year nursing students who took the Patient Safety course for the first time in the fall semester of the 2022-2023 academic year at a university (n=143). Data were collected using a questionnaire form including socio-demographic characteristics of the students and their experiences related to patient safety, a quiz consisting of test questions, the ''Health Professional Education in Patient Safety Survey (HPEPSS)'', and the "Scale of Attitudes towards Medical Errors (SAME)''. Descriptive statistics and Mann-Whitney U test were applied to analyze the data using the SPSS 22 package program. Results: According to the students, the factors affecting nurses' making medical errors were carelessness (42%), lack of knowledge (32.9%), and high workload (26.6%). It was determined that the students' average scores in the HPEPSS sub-dimensions of ''Managing Safety Risks'' and ''Recognize, Respond To And Disclose Adverse Events and Close Calls'' in both classroom and clinical dimensions increased at the end of the semester (p<0.05). The mean total score of the SAME was found to be 3.99±0.38 in the pre-test and 4.00±0.38 in the post-test. At the end of the semester, it was found that the ''medical error perception'' and ''medical error reasons'' sub-dimension scores of the SAME increased, while the ''approach to medical errors'' sub-dimension score decreased (p<0.05). It was determined that students' knowledge of patient safety increased statistically significantly at the end of the semester (p<0.05). Conclusion: The findings of this study showed that patient safety course was beneficial for improving students' patient safety knowledge, competence, and attitudes and perceptions towards medical errors. Therefore, it is recommended that patient safety courses/trainings should be included in the nursing curriculum and nursing educators should encourage students to express their concerns about patient safety during clinical practice.
Keywords: Patient safety; medical error; nursing; student
Objective: This study was conducted to examine the effect of the patient safety course on nursing students' patient safety knowledge, competence and attitudes towards medical errors. Material and Methods: This quasi-experimental with pre-test and post-test application study was conducted with 2nd year nursing students who took the Patient Safety course for the first time in the fall semester of the 2022-2023 academic year at a university (n=143). Data were collected using a questionnaire form including socio-demographic characteristics of the students and their experiences related to patient safety, a quiz consisting of test questions, the ''Health Professional Education in Patient Safety Survey (HPEPSS)'', and the "Scale of Attitudes towards Medical Errors (SAME)''. Descriptive statistics and Mann-Whitney U test were applied to analyze the data using the SPSS 22 package program. Results: According to the students, the factors affecting nurses' making medical errors were carelessness (42%), lack of knowledge (32.9%), and high workload (26.6%). It was determined that the students' average scores in the HPEPSS sub-dimensions of ''Managing Safety Risks'' and ''Recognize, Respond To And Disclose Adverse Events and Close Calls'' in both classroom and clinical dimensions increased at the end of the semester (p<0.05). The mean total score of the SAME was found to be 3.99±0.38 in the pre-test and 4.00±0.38 in the post-test. At the end of the semester, it was found that the ''medical error perception'' and ''medical error reasons'' sub-dimension scores of the SAME increased, while the ''approach to medical errors'' sub-dimension score decreased (p<0.05). It was determined that students' knowledge of patient safety increased statistically significantly at the end of the semester (p<0.05). Conclusion: The findings of this study showed that patient safety course was beneficial for improving students' patient safety knowledge, competence, and attitudes and perceptions towards medical errors. Therefore, it is recommended that patient safety courses/trainings should be included in the nursing curriculum and nursing educators should encourage students to express their concerns about patient safety during clinical practice.
Keywords: Patient safety; medical error; nursing; student
REFERANSLAR:
- Toygar İ, Hançerlioğlu S, Gacaner S. Hemşirelik öğrencilerinin hasta güvenliği konusunda bilgi ve yeterlilikleri [Nursing students' knowledge and competence about patient safety]. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 2020;8(3):618-29. [Crossref]
- Amiri M, Khademian Z, Nikandish R. The effect of nurse empowerment educational program on patient safety culture: a randomized controlled trial. BMC Med Educ. 2018;18(1):158. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Health Organization [Internet]. © 2023 WHO [Cited: April 21, 2023]. Patient Safety. Available from: [Link]
- Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations- JCAHO. Quality and safety: sentinel event statistics released for 2018. Joint Commission Online 2019. p.1-4. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023 [Link]
- Joint Commission International. International patient safety goals: Accreditation standards for hospitals. In Joint Commission Resources. Yayımlanma tarihi: 1 Ocak 2021. Erişim Tarihi: 24 Mart 2023. [Link]
- Ravi RP, Vijai MN. Errors in ICU: How safe is the patient? A prospective observational study in a tertiary care hospital. Journal of Anesthesia & Clinical Research. 2015;6(6):535. [Crossref]
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Verimlilik, Kalite ve Akreditasyon Dairesi Başkanlığı. Güvenlik Raporlama Sistemi Türkiye İstatistikleri (2017). Erişim Tarihi: 21 Mart 2023. [Link]
- Alquwez N, Cruz JP, Alshammari F, Felemban EM, Almazan JU, Tumala RB, et al. A multi-university assessment of patient safety competence during clinical training among baccalaureate nursing students: a cross-sectional study. Journal of Clinical Nursing. 2019;28(9-10):1771-81. [Crossref] [PubMed]
- Kim YM, Yoon YS, Hong HC, Min A. Effects of a patient safety course using a flipped classroom approach among undergraduate nursing students: a quasi-experimental study. Nurse Educ Today. 2019;79:180-7. [Crossref] [PubMed]
- Altuntaş S, Güven G, Öztürk K, Işık E. Hemşirelik öğrencilerinin tıbbi hatalara karşı tutumları [Nursing students attitudes against to medical errors]. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2019;1(1):1-9. [Link]
- Biçer EK. Hemşirelik öğrencilerinin hasta güvenliğine ilişkin görüşleri ve klinik uygulamada tanık oldukları tıbbi hataların incelenmesi [Investigation of nursing students' viewpoints about patient safety and medical errors witnessed in clinical practices]. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2020;7(1):65-77. [Crossref]
- Park AY, Kim KH. Development and evaluation of competency based quality improvement and safety education program for undergraduate nursing students. Korean Journal of Adult Nursing. 2016;28(5):559-71. [Crossref]
- Lee SE, Dahinten VS. Evaluating a patient safety course for undergraduate nursing students: a quasi-experimental study. Collegian. 2023;30(1): 75-83. [Crossref]
- World Health Organization. [Internet]. © 2024 WHO [Cited: July 6, 2011]. Patient safety curriculum guide: multi-professional edition. Available from: [Link]
- Taskiran G, Eskin Bacaksiz F, Harmanci Seren AK. Psychometric testing of the Turkish version of the health professional education in patient safety survey: H-PEPSSTR. Nurse Educ Pract. 2020;42:102640. [Crossref] [PubMed]
- Güleç D, İntepeler SŞ. Tıbbi hatalarda tutum ölçeğinin geliştirilmesi [Developing a scale of attitudes towards medical errors]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013;15(3):26-41. [Link]
- Aloufi MA, Jarden RJ, Gerdtz MF, Kapp S. Reducing stress, anxiety and depression in undergraduate nursing students: systematic review. Nurse Educ Today. 2021;102:104877. [Crossref] [PubMed]
- Cooper E. From the school of nursing quality and safety officer: nursing students' use of safety reporting tools and their perception of safety issues in clinical settings. J Prof Nurs. 2013;29(2):109-16. [Crossref] [PubMed]
- Asensi-Vicente J, Jiménez-Ruiz I, Vizcaya-Moreno MF. Medication errors involving nursing students: a systematic review. Nurse Educ. 2018;43(5):E1-E5. [Crossref] [PubMed]
- Choi EY, Pyo J, Ock M, Lee H. Second victim phenomenon after patient safety incidents among Korean nursing students: a cross-sectional study. Nurse Educ Today. 2021;107:105115. [Crossref] [PubMed]
- Hwang JI, Yoon TY, Jin HJ, Park Y, Park JY, Lee BJ. Patient safety competence for final-year health professional students: Perceptions of effectiveness of an interprofessional education course. J Interprof Care. 2016;30(6):732-8. [Crossref] [PubMed]
- Gözlü K, Kaya S. Patient safety culture as perceived by nurses in a Joint Commission International Accredited Hospital in Turkey and its comparison with agency for healthcare research and quality data. Patient Safety Quality Improvement. 2016;4(4):441-9. [Crossref]
- Özdemir Ü, Taşcı S, Tekinsoy Kartın P, Karadağ S, Ceyhan Ö, Doğan N. Hemşirelik öğrencilerinin hasta güvenliği konusundaki bilgi düzeyleri [Knowledge level of nursing students about patient safety]. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;28(2):81-6. [Crossref]
- Steven A, Magnusson C, Smith P, Pearson PH. Patient safety in nursing education: contexts, tensions and feeling safe to learn. Nurse Educ Today. 2014;34(2):277-84. [Crossref] [PubMed]
- Escrivá Gracia J, Brage Serrano R, Fernández Garrido J. Medication errors and drug knowledge gaps among critical-care nurses: a mixed multi-method study. BMC Health Serv Res. 2019;19(1):640. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gorgich EA, Barfroshan S, Ghoreishi G, Yaghoobi M. Investigating the causes of medication errors and strategies to prevention of them from nurses and nursing student viewpoint. Glob J Health Sci. 2016;8(8):54448. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gülnar E, Özveren H, Özden D. The relationship between moral sensitivity and medical errors attitude in nursing students. J Forensic Leg Med. 2020;73:101981. [Crossref] [PubMed]
- VanDenKerkhof E, Sears N, Edge DS, Tregunno D, Ginsburg L. Patient safety in practical nurses' education: a cross-sectional survey of newly registered practical nurses in Canada. Nurse Educ Today. 2017;51:48-56. [Crossref] [PubMed]
- Dimitriadou M, Merkouris A, Charalambous A, Lemonidou C, Papastavrou E. The knowledge about patient safety among undergraduate nurse students in Cyprus and Greece: a comparative study. BMC Nursing. 2021;20:110. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Torkaman M, Sabzi A, Farokhzadian J. The Effect of Patient Safety Education on Undergraduate Nursing Students' Patient Safety Competencies. Community Health Equity Res Policy. 2022;42(2):219-24. [Crossref] [PubMed]
- Sümen A, Ünal A, Aksoy S. Nursing students' self-reported experiences and attitudes regarding patient safety: A cross-sectional study comparing the classroom and clinical settings. Collegian. 2022;29(3):320-7. [Crossref]
- Korhan EA, Dilemek H, Mercan S, Yilmaz DU. Determination of attitudes of nurses in medical errors and related factors. International Journal of Caring Sciences. 2017;10(2):794-801. [Link]
- Kiymaz D, Koç Z. Identification of factors which affect the tendency towards and attitudes of emergency unit nurses to make medical errors. J Clin Nurs. 2018;27(5-6):1160-9. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization [Internet]. © 2024 WHO [Cited: August 3, 2021]. Global patient safety action plan 2021-2030: towards eliminating avoidable harm in health care. Available from: [Link]
- Vaismoradi M, Tella S, A Logan P, Khakurel J, Vizcaya-Moreno F. Nurses' Adherence to patient safety principles: a systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(6):2028. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi