Hemodiyaliz, tedavi edici özelliğinin yanı sıra hastada farklı problemlerin ortaya çıkmasına da neden olmaktadır. Bakımın görünürlüğünü artırmak, kaliteli bakım sunabilmek ve ortak bir dil kullanmak için sınıflama sistemlerinin kullanılması gerekmektedir. Olguda Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli (FSÖ), Kuzey Amerika Hemşirelik Tanıları Birliği (NANDA), Hemşirelik Girişimleri Sınıflandırması (NIC), Hemşirelik Sonuçları Sınıflandırması (NOC) ile hemodiyaliz tedavisi uygulanan bir hasta değerlendirilmiştir. Bu olgu sunumunda amaç, hemodiyaliz tedavisi alan bir hastayı değerlendirmek, NANDAI Taksonomi II ile hemşirelik tanıları, NIC girişimleri ve NOC sonuçları doğrultusunda verilen hasta bakımını sunmaktır. Olgu bir üniversite hastanesinin 3. düzey dâhiliye yoğun bakım ünitesinde araştırmacı tarafından 9 gün izlenmiştir. Olguda verilen bakımın değerlendirmesi 1, 4 ve 7. günlerde bakım veren araştırmacı tarafından NOC sistemine göre yapılmıştır. Hastanın bakımı NANDA Taksonomi II'de yer alan sağlığı algılama, beslenme-metabolik, aktivite-egzersiz, uyku-dinlenme alanlarından 8 hemşirelik tanısı, NOC'da yer alan 8 hemşirelik bakım sonucu ve NIC'de yer alan 13 hemşirelik girişimi ve girişimlerin altında yer alan hastaya özgü seçilmiş 133 aktiviteyi içermiştir. Verilerin FSÖ modeli doğrultusunda toplanması hastanın kapsamlı bir şekilde ele alınmasını sağlamıştır. Sonuç olarak FSÖ modeli, NANDA, NIC ve NOC sistemlerinin kullanılması ile hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastanın gereksinimlerinin daha iyi saptandığı düşünülmektedir. Bakım sonrası en çok değişim sağlanan NOC sonuçları 22 puanlık fark ile ''0504. Renal fonksiyon'' ve ''0004. Uyku'' olmuştur.
Anahtar Kelimeler: NANDA; NIC; NOC; fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli; hemodiyaliz
Hemodialysis, besides its therapeutic features, may cause deriving of different problems for patient. Use of classification systems is necessary in order to increase the visibility of care, to provide qualified care and to use a common language. In this case a patient who underwent hemodialysis treatment with the Functional Health Patterns Model (FHP), North American Nursing Diagnosis Association (NANDA), Nursing Intervention Classification (NIC) and Nursing Outcomes Classification (NOC) were evaluated. The aim of this case report is to evaluate a patient receiving hemodialysis treatment and to present the patient care given by NANDA-I Taxonomy II according to nursing diagnosis, NIC interventions and NOC outcomes. The case was monitored by researcher in a third level internal medicine intensive care unit of a university hospital for a period of 9 days. The assessment of the care given in the case was performed by the researcher on days 1, 4 and 7 according to the NOC system. 8 nursing diagnosis from the areas of nutrition-metabolic, activityexercise and sleep-rest included in NANDA Taxonomy II, 8 nursing care outcomes included in NOC and 13 nursing interventions included in NIC and also selected 133 activities specific to the patient underwent interventions are included. The collection of data in line with the FHP model has provided a comprehensive overview of the patient. Consequently, the needs of the patient experiencing hemodialysis treatment with the utilization of Functional health patterns model, NANDA, NIC and NOC systems were better determined. The NOC outcome with the most significant difference was ''0504. Renal function'' and '0004. Sleep' with 22 points.
Keywords: NANDA; NIC; NOC; functional health pattern model; renal dialysis
- Fresenius Medical Care. Creating Added Value. Annual Report; 2017. p.236.
- Seyahi N. Türk Nefroloji Derneği 2017 Yılı Türk Böbrek Kayıt Sistemi Raporu; 2017. p.98.
- Akyol A. [Hemodialysis and hemodialysis patients care]. Sabuncu N, Akça Ay F, editörler. Klinik Beceriler Sağlığın Değerlendirilmesi, Hasta Bakım ve Takibi. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2010. p.694-720.
- Karadakovan A, Kaymakçı Ş. [Urinary system diseases]. Karadakovan A, Eti Aslan F. editörler. Dâhili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. 3. Baskı. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; 2013. p.859-916.
- Caplin B, Kumar S, Davenport A. Patients' perspective of haemodialysis-associated symptoms. Nephrol Dial Transplant. 2011;26(8):2656-63. [Crossref] [PubMed]
- Palmer S, Vecchio M, Craig JC, Tonelli M, Johnson DW, Nicolucci A, et al. Prevalence of depression in chronic kidney disease: systematic review and meta-analysis of observational studies. Kidney Int. 2013;84(1):179-91. [Crossref] [PubMed]
- Öztürk B, Akın S, Durna Z, Özdilli K. [Evaluation level of information related to functional performance, quality of life and fistula care in patients undergoing hemodialysis treatment]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2013;(1):24-34.
- Şahin AO, Erdemir F. [Common language in nursing and international nursing terminologies]. Turkiye Klinikleri J Surg Nurs-Special Top. 2016;2(1):27-36.
- Birol L. [Nursing classification systems]. Hemşirelik Süreci. 6. Baskı. İzmir: Etki Matbaacılık Yayıncılık; 2005. p.159-212.
- Ay F. [International classification system of nursing nursing diagnosis and practices: medical education]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2008;28(4):555-61.
- Bulechek GM, Butcher HK, Dochterman JM, Wagner CM. Nursing Interventions Classification (NIC). 6th ed. St. Louis: Elsevier; 2013. p.640.
- Moorhead S, Johnson M, Maas, ML, Swanson E. Nursing Outcomes Classification (NOC). 4th ed. St Louis: Elsevier; 2012. p.936.
- Kaya N. [Development of the Links Between NANDA Nursing Diagnoses, Nursing Outcomes Classification (NOC) and Nursing Interventions Classification (NIC)]. Florence Nightingale J Nurs. 2004;13(52):121-32.
- Herdman TH, Kamitsuru S. Nursing Diagnoses Definitions and Classification. 10th ed. Oxford: Wiley Blackwell; 2014. p.512.
- Gürler H, Yılmaz M. [A model in the planning of standart nursing care of a case rectal cancer: "functional health patterns"].Fırat Tıp Dergisi. 2011;16(3):141-6.
- Şanlıtürk D, Ovayolu N, Kes D. [Common problems in hemodialysis patients and the problem solving recommendations]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2018;13(1):17-25.
- Kılıç Akça N, Doğan A. [Problems experienced by hemodialysis patients and their home care]. Bozok Tıp Dergisi. 2011;(1):15-22.
- Varol E, Sivrikaya SK. [Quality of life in chronic renal failure and nursing]. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018;8(2):89-96.
- Önsöz HB, Yeşilbalkan UÖ. Reliability and validity of the Turkish version of the dialysis symptom index in chronic hemodialysis patients. Turk Neph Dial Transpl. 2013;22(1):60-7. [Crossref]
- Uysal H, Karataş C. [Nursing care according to functional health patterns in chronic renal failure: a case report]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2017;4(2):49-61.
- Karaman Özlü Z, Yayla A, Özer N, Gümüş K, Erdağı S, Kaya Z. [Risks of falling in surgical patients]. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 2015;5(3):94-9. [Crossref]
- Karadağ A. [Pressure ulcers: assessment, prevention and treatment]. CÜ HYO Dergisi. 2003;7(2):41-8.
- Reith FC, Van den Brande R, Synnot A, Gruen R, Maas AI. The reliability of the Glasgow Coma Scale: a systematic review. Intensive Care Med. 2016;42(1):3-15. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization (WHO). WHO Hand book For Reporting Results Of Cancer Treatment. Geneva: World Health Organization; 1979. p.42.
- Eti Aslan F. [The assessment methods of pain]. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2002;6(1):9-16.
- Usta YY, Demir Y. [Evaluation of factors affecting fatigue in hemodialysis patients]. Anatolian Journal of Clinical Investigation. 2014;8(1):21-7.
- Taş FS, Cengiz K, Erdem E, Karataş A, Coşkun K. [Causes of mortality in acute and chronic renal failure]. Fırat Tıp Dergisi. 2011;16(3):120-4.
- Kıraner E, Terzi B, Ekinci AU, Tunalı B. [Characteristics of patients with pressure wound in the intensive care unit]. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2016;20(2):78-83.
- Güneş ÜY, Efteli E. Predictive validity and reliability of the Turkish version of the risk assessment pressure sore scale in intensive care patients: results of a prospective study. Ostomy Wound Manage. 2015;61(4):58-62.
- Şenturan L, Karabacak Ü, Özdilek S, Ecevit-Alpar Ş, Bayrak S, Yüceer S, et al. The relationship among pressure ulcers, oxygenation, and perfusion in mechanically ventilated patients in an intensive care unit. J Wound Ostomy Continence Nurs. 2009;36(5):503-8. [Crossref] [PubMed]
- Efteli EÜ, Güneş ÜY. A prospective, descriptive study of risk factors related to pressure ulcer development among patients in ıntensive care units. Ostomy Wound Manage. 2013;59(7):22-7.
- Çelik N. [Nasogastric tube and nursing interventions]. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;4(2):108-13.
- Horasan NE. [Nutrition]. Aştı TA, Karadağ A. editörler. Hemşirelik Esasları, Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. 1. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2014. p.902-43.
- Takeshita T, Yasui M, Tomioka M, Nakano Y, Shimazaki Y, Yamashita Y. Enteral tube feeding alters the oral ındigenous microbiota in elderly adults. Appl Environ Microbiol 2011;77(19):6739-45. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Maeda K, Akagi J. Oral care may reduce pneumonia in the tube-fed elderly: a preliminary study. Dysphagia. 2014;29(5):616-21. [Crossref] [PubMed]
- Kızıltan B, Şendir M. [The importance of oral care in dialysis patients and the role of nurse]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2018;13(1):9-16.
- Oğuz GE, Erek M, Dede F. [Nutrition and malnutrition in hemodialysis patients]. İç Hastalıkları Dergisi. 2013;20(3):121-7.
- Lowrie EG, Lew NL. Death risk in hemodialysis patients: the predictive value of commonly measured variables and an evulation of death rate differences between facilities. Am J Kidney Dis. 1990;15(5):458-82. [Crossref]
- Shibata S, Tsutou A, Shiotani H. Relation between sleep quality and daily physical activity in hemodialysis outpatients. Kobe J Med Sci. 2014;59(5):E161-6.
- Akyol A, Yurdusever S, Kırkayak AT, Sifil HM, Ecder T. [Investigate of the factors affecting sleep problems of hemodialysis patients]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2017;12(2):59-67.
- Tanıl V, Çetinkaya Y, Sayer V, Avşa D, İskit Y. [Evaluating fall risk]. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2014;1(1):21-6.
- Mollaoğlu M, Fertelli T, Özkan Tuncay F. [Investigation of the measures taken and the risk of falling in hospitalized patients in ınternal medical clinics]. TAF Prev Med Bull. 2013;12(1):27-34. [Crossref]
.: İşlem Listesi