.: ARAŞTIRMA
Ebelerin Etik Duyarlılıklarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma
A Research on Determining the Ethical Sensitivities of Midwives
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2020;28(2):251-63
doi: 10.5336/mdethic.2019-71824
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Profesyonel meslek üyesi olarak ebeler; sağlık bakım teknolojisindeki hızlı değişim nedeni ile hizmet sunumunda etik sorunlar ve ikilemler yaşamaktadırlar. Karşılaşılan sorunların çözümünde, etik ilkeler doğrultusunda hareket edilmelidir. Bu kapsamda, birey için uygun olan etik kararın verilmesinde ebelerin etik duyarlılıkları belirleyici bir unsurdur. Bu noktadan hareketle araştırma, ebelerin yaşadıkları etik ikilem karşısında gösterdikleri etik duyarlılığı ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla planlandı. Etik kurul kararı alınan araştırma, tanımlayıcı olarak planlandı. Araştırmanın örneklem grubunu, bir kamu hastanesinde çalışan ve katılmayı gönüllü olarak kabul eden 141 ebe oluşturdu. Veriler, Ocak 2018-Şubat 2018 tarihleri arasında, bireysel bilgi formu ve Ahlaki Duyarlılık Anketi kullanılarak toplandı. Örneklem grubunu oluşturan ebelerin yaş ve çalışma yılı ortalaması sırasıyla 39,36±10,5 ve 19,96±12,02'dir. Ahlaki Duyarlılık Anketi'nin toplam puan ortalaması 98,94±10,94'tür. Otuz yaş ve altı grupta, evli ve boşanmış olanlara göre bekârlar, mesleğini severek yapanlar, 10 yıl ve altında çalışma süresi olanlar, etik yayın izleyenler ve etik ikilem yaşayanlar Ahlaki Duyarlılık Anket toplam ve alt boyut puanlamasında daha yüksek etik duyarlılığa sahipken, etik ikilem yaşama durumunda herhangi bir şey yapmayanların düşük etik duyarlılığa sahip oldukları belirlendi (p<0.05). Ebelerin etik duyarlılıkları demografik özelliklerinden ve mesleğe ait özelliklerden etkilenmekte olup, istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Ahlaki Duyarlılık Anketi; ebelik; etik duyarlılık
Profesyonel meslek üyesi olarak ebeler; sağlık bakım teknolojisindeki hızlı değişim nedeni ile hizmet sunumunda etik sorunlar ve ikilemler yaşamaktadırlar. Karşılaşılan sorunların çözümünde, etik ilkeler doğrultusunda hareket edilmelidir. Bu kapsamda, birey için uygun olan etik kararın verilmesinde ebelerin etik duyarlılıkları belirleyici bir unsurdur. Bu noktadan hareketle araştırma, ebelerin yaşadıkları etik ikilem karşısında gösterdikleri etik duyarlılığı ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla planlandı. Etik kurul kararı alınan araştırma, tanımlayıcı olarak planlandı. Araştırmanın örneklem grubunu, bir kamu hastanesinde çalışan ve katılmayı gönüllü olarak kabul eden 141 ebe oluşturdu. Veriler, Ocak 2018-Şubat 2018 tarihleri arasında, bireysel bilgi formu ve Ahlaki Duyarlılık Anketi kullanılarak toplandı. Örneklem grubunu oluşturan ebelerin yaş ve çalışma yılı ortalaması sırasıyla 39,36±10,5 ve 19,96±12,02'dir. Ahlaki Duyarlılık Anketi'nin toplam puan ortalaması 98,94±10,94'tür. Otuz yaş ve altı grupta, evli ve boşanmış olanlara göre bekârlar, mesleğini severek yapanlar, 10 yıl ve altında çalışma süresi olanlar, etik yayın izleyenler ve etik ikilem yaşayanlar Ahlaki Duyarlılık Anket toplam ve alt boyut puanlamasında daha yüksek etik duyarlılığa sahipken, etik ikilem yaşama durumunda herhangi bir şey yapmayanların düşük etik duyarlılığa sahip oldukları belirlendi (p<0.05). Ebelerin etik duyarlılıkları demografik özelliklerinden ve mesleğe ait özelliklerden etkilenmekte olup, istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Ahlaki Duyarlılık Anketi; ebelik; etik duyarlılık
ABSTRACT
Midwives as a member of profession, are experiencing ethical problems and dilemmas in care delivering due to rapid change in healthcare technology. They must act in line with ethical principles in solving problems encountered. In this context, ethical sensitivity of midwives is a predictive factor in giving appropriate ethical decision for individual. From this point forth, research was planned in order to determine the ethical sensitivity and affecting factors against ethical dilemma experienced by midwives. Study that was approved by ethical committe was planned as descriptively. 141 midwives, working in public hospital and accepting to participate voluntarily, consisted of sample group of study. Data was collected between Januray and February 2018 by using an information form and the Moral Sensitivity Questionnaire. The average scores of midwives' age and working year who sample grup are 39.36±10.5 and 19.96±12.02 respectively. Total mean score of Moral Sensitivity Questionnaire is 98.94±10.94. It is determined that the participant who are 30 and under age groups, singles more than married and divorced, do her jobs, have a working period of 10 years or less, follow the ethical puplication and experience ethical dilemma have higher ethical sensitivity in total mean score of Moral Sensitivity Questionnaire or sub-dimension averages, also it is determined who do nothing in case of ethical dilemma have lower ethical sensitivity (p<0.05). Ethical sensitivities of midwives are affected by demographic and occupational characteristics and there are statistically significant differences.
Keywords: Moral Sensitivity Questionnaire; midwifery; ethical sensitivity
Midwives as a member of profession, are experiencing ethical problems and dilemmas in care delivering due to rapid change in healthcare technology. They must act in line with ethical principles in solving problems encountered. In this context, ethical sensitivity of midwives is a predictive factor in giving appropriate ethical decision for individual. From this point forth, research was planned in order to determine the ethical sensitivity and affecting factors against ethical dilemma experienced by midwives. Study that was approved by ethical committe was planned as descriptively. 141 midwives, working in public hospital and accepting to participate voluntarily, consisted of sample group of study. Data was collected between Januray and February 2018 by using an information form and the Moral Sensitivity Questionnaire. The average scores of midwives' age and working year who sample grup are 39.36±10.5 and 19.96±12.02 respectively. Total mean score of Moral Sensitivity Questionnaire is 98.94±10.94. It is determined that the participant who are 30 and under age groups, singles more than married and divorced, do her jobs, have a working period of 10 years or less, follow the ethical puplication and experience ethical dilemma have higher ethical sensitivity in total mean score of Moral Sensitivity Questionnaire or sub-dimension averages, also it is determined who do nothing in case of ethical dilemma have lower ethical sensitivity (p<0.05). Ethical sensitivities of midwives are affected by demographic and occupational characteristics and there are statistically significant differences.
Keywords: Moral Sensitivity Questionnaire; midwifery; ethical sensitivity
REFERANSLAR:
- Ağaçdiken S, Aydoğan A. [Empathic skills and ethical sensitivity relationship in nurses]. Gümüşhane University Journal of Health Sciences. 2017;6(2):122-9.
- Lützén K, Blom T, Ewalds-Kvist B, Winch S. [Moral stress, moral climate and moral sensitivity among psychiatric professionals]. Nursing Ethics. 2010;17(2):213-24. [Crossref] [PubMed]
- Weaver K, Morse J, Mitcham C. Ethical sensitivity in professional practice: concept analysis. J Adv Nurs. 2008;62(5):607-18. [Crossref] [PubMed]
- Arslan H, Karahan N, Çam Ç. [Nature of midwifery and effects of delivery mode]. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2008;1(2):54-9.
- Göncü Serhatlıoğlu S, Kaya N. [Ethical approach to adolescent pregnancy from midwifery perspective]. HSP. 2018;5(3):503-8. [Crossref]
- Yıldırım G, Koçkanat P, Duran Ö. [National codes of midwifery and professional values]. Sted. 2014;23(4):148-54.
- Oelhafen S, Hölzli U, Häsänen M, Kärema A, Kasemets MT, Bartels I, et al. Increasing midwives' ethical competence: a European educational and practice development project. International Journal of Ethics Education. 2017;2:147-60. [Crossref]
- Gallagher A. Slow ethics: a sustainable approach to ethical care practices? Clinical Ethics. 2013;8(4):98-104. [Crossref]
- Borrell SE. What is a good midwife? Insights from the literature. Midwifery. 2014;30(1):3-10. [Crossref] [PubMed]
- Lützén K, Evertzon M, Nordin C. Moral sensitivity in psychiatric practice. Nurs Ethics. 1997;4(6):472-82. [Crossref] [PubMed]
- Lützén K, Johansson A, Nordström G. Moral sensitivity: some differences between nurses and phycisians. Nurs Ethics. 2000;7(6):520-30. [Crossref] [PubMed]
- Tosun H. [Moral Sensitivity Questionnaire (MSQ): Turkish adaptation of the validity and reliability]. Journal of Contemporary Medicine. 2018;8(4):316-21.
- Arda B. [Conceptual introduction to ethics and basic approaches] Etiğe kavramsal giriş ve temel yaklaşımlar. Arda B, Kahya E, Başağaç Tamay G, editörler. Bilim Etiği ve Bilim Tarihi. 1. Baskı. Ankara: Ankara Ünv. Basımevi; 2004. p.21-36.
- Altun İ. [Ethics and values] Etik ve değerler. Aştı Atabek T, Karadağ A, editörler. Hemşirelik Esasları: Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. 1. Baskı İstanbul: Akademi Yayıncılık: 2013. p.114-22.
- Fırat B, Karataş G, Barut A, Metin G, Sarı D. [Investigation of ethical sensitivities of emergency service nurses]. DEUHFED. 2017;10(4):229-35.
- Aksu T, Akyol A. [Investigation of the moral sensibility of nurses in İzmir]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2011;19(1):16-24.
- Yılmaz D, Düzgün F, Uzelli Yılmaz D, Akın Korhan E, Dikmen Y. [Examination of ethical sensitivity and related factors of nurses in ınternal clinics: an example of university hospital]. DEUHFED. 2018;11(2):157-63.
- Duran S, Kargın M, Çelebi E. [Moral sensitivity in nurses providing care to psychiatric patients: a crosssectional study]. Kocaeli Med J. 2018;7(3):96-103. [Crossref]
- Dikmen Y. [An observation on the moral sensibility of intensive care nurses]. Cumhuriyet Nurs J. 2013;2(1):1-7.
- Kahriman İ, Yeşilçiçek Çalık K. [Ethical sensitivity of clinical nurses]. Gümüşhane University Journal of Health Sciences. 2017;6(3):111-21.
- Filizöz B, Mesci G, Aşçı A, Bağcıvan E. [Nurses' ethical sensitivity: research on central public hospitals in Sivas province]. İş Ahlakı Dergisi. 2015;8(1):47-66. [Crossref]
- Taşkın Yılmaz F, Tiryaki Şen H, Demirkaya F. [Job perception patterns of nurses and midwives and their expectations for the future]. Journal of Health and Nursing Management. 2014;3(1):130-9. [Crossref] a>
- Başak T, Uzun Ş, Arslan F. [Investigation of the moral sensibility of intensive care nurses]. Gülhane Tıp Dergisi. 2010;52(2):76-81.
- Austin W, Lemermeyer G, Goldberg L, Bergum V, Johnson MS. Moral distress in healthcare practice: the situation of nurses. HEC Forum. 2005;17(1):33-48. [Crossref] [PubMed]
- Yurttaş A, Kara Kaşıkçı M, Ağaçdiken S, Kavuran E, Şirin M. [Comparison of levels of nurses and nursing students' ethical decision making]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2014;22(1):1-8.
.: İşlem Listesi