.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Diyabetli Bireylerde Kserostomi Şiddeti ve Kserostomi Yönetiminde Kullanılan Yöntemler: Tanımlayıcı Kesitsel Bir Araştırma
Xerostomia Severity in Individuals with Diabetes and Methods Used in Xerostomia Management: A Descriptive Sectional Research
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2024;16(3):827-35
doi: 10.5336/nurses.2024-101483
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Bu araştırma, diyabetli bireylerde kserostomi şiddeti ve baş etme yöntemlerini değerlendirme amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma Ağustos-Aralık 2022 tarihleri arasında bir devlet hastanesinde dâhiliye polikliniğine diyabet tedavisi veya muayene amacıyla başvuran 262 hasta ile tamamlandı. Araştırmaya başlamadan önce etik kuruldan, kurumdan ve hastalardan izin alındı. Araştırma verileri soru formu ve görsel analog skala ile toplandı. Tanımlayıcı istatistikler; Student t-testi, KruskalWallis, varyans analizi testler ile verilerin istatistiksel değerlendirmesi yapıldı. p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Bulgular: Hastaların en şiddetli deneyimledikleri semptomlar sırasıyla %26,71 susama, %25,95 konstipasyon ve %22,90 kserostomi olarak belirlendi. Hastaların %69,47'sinin kserostomi sorununu sağlık çalışanları ile paylaşmadığı, %34,74'ünün kserostomi ile baş etmek için farklı yöntemler denedikleri tespit edildi. Bu yöntemler arasında sık sık su içmek (%30,76), sakız çiğnemek (%24,17), yoğurt ve yoğurt suyu tüketmek (%14,28) saptandı. Kserostomi şiddeti puan ortalamasının 6,57±0,81 olduğu, yaş artışı ile kserostomi şiddetinin de arttığı belirlendi (p<0,05). Ayrıca kserostomi şiddeti arttıkça su tüketiminin de anlamlı düzeyde arttığı (p<0,05), hastaların %43,51'inin her gün dişini fırçalamadığı ve %70,61'inin düzenli diş kontrolüne gitmediği tespit edildi. Sonuç: Diyabetli bireylerin ortalama puan değerinin üzerinde kserostomi yaşadığı, ancak bu durumu sağlık çalışanları ile paylaşmadığı belirlendi. Hastaların kserostomi yönetimi için sık sık su içmeyi, sakız çiğnemeyi, misvak kullanmayı, yoğurt tüketmeyi sıklıkla tercih ettiği tespit edildi. Diyabetli bireylerin ağız bakımı ve hijyeni konusunda yeterli duyarlılıkta olmadıkları da bu araştırmanın sonuçları arasında yer almaktadır. Bu sonuçlar doğrultusunda hastaların kserostomi yaşama durumlarının klinik kontrollerde sorgulanması, hastalara ağız bakımı ve diş sağlığı içerikli eğitimlerin verilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Diyabet; kserostomi; hemşirelik; yönetim
Amaç: Bu araştırma, diyabetli bireylerde kserostomi şiddeti ve baş etme yöntemlerini değerlendirme amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma Ağustos-Aralık 2022 tarihleri arasında bir devlet hastanesinde dâhiliye polikliniğine diyabet tedavisi veya muayene amacıyla başvuran 262 hasta ile tamamlandı. Araştırmaya başlamadan önce etik kuruldan, kurumdan ve hastalardan izin alındı. Araştırma verileri soru formu ve görsel analog skala ile toplandı. Tanımlayıcı istatistikler; Student t-testi, KruskalWallis, varyans analizi testler ile verilerin istatistiksel değerlendirmesi yapıldı. p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Bulgular: Hastaların en şiddetli deneyimledikleri semptomlar sırasıyla %26,71 susama, %25,95 konstipasyon ve %22,90 kserostomi olarak belirlendi. Hastaların %69,47'sinin kserostomi sorununu sağlık çalışanları ile paylaşmadığı, %34,74'ünün kserostomi ile baş etmek için farklı yöntemler denedikleri tespit edildi. Bu yöntemler arasında sık sık su içmek (%30,76), sakız çiğnemek (%24,17), yoğurt ve yoğurt suyu tüketmek (%14,28) saptandı. Kserostomi şiddeti puan ortalamasının 6,57±0,81 olduğu, yaş artışı ile kserostomi şiddetinin de arttığı belirlendi (p<0,05). Ayrıca kserostomi şiddeti arttıkça su tüketiminin de anlamlı düzeyde arttığı (p<0,05), hastaların %43,51'inin her gün dişini fırçalamadığı ve %70,61'inin düzenli diş kontrolüne gitmediği tespit edildi. Sonuç: Diyabetli bireylerin ortalama puan değerinin üzerinde kserostomi yaşadığı, ancak bu durumu sağlık çalışanları ile paylaşmadığı belirlendi. Hastaların kserostomi yönetimi için sık sık su içmeyi, sakız çiğnemeyi, misvak kullanmayı, yoğurt tüketmeyi sıklıkla tercih ettiği tespit edildi. Diyabetli bireylerin ağız bakımı ve hijyeni konusunda yeterli duyarlılıkta olmadıkları da bu araştırmanın sonuçları arasında yer almaktadır. Bu sonuçlar doğrultusunda hastaların kserostomi yaşama durumlarının klinik kontrollerde sorgulanması, hastalara ağız bakımı ve diş sağlığı içerikli eğitimlerin verilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Diyabet; kserostomi; hemşirelik; yönetim
ABSTRACT
Objective: This study was conducted to evaluate the severity of xerostomy in individuals with diabetes and the methods used by patients in xerostomy management. Material and Methods: The research was completed with 262 patients who applied to the internal medicine outpatient clinic at a public hospital between August and December 2022 for diabetes treatment or examination. Before starting the research, permission was obtained from the ethics committee, the institution and the patients. Research data were collected with a questionnaire and visual analog scale. Statistical evaluation of the data was made using descriptive statistics, Student t-test, Kruskal-Wallis and analysis of variance tests. p<0.05 was considered statistically significant. Results: The most severe symptoms experienced by patients are, in order: 26.71% was determined as thirst, 25.95% as constipation and 22.90% as xerostomia. It was determined that 69.47% of the patients did not share their xerostomia problem with healthcare professionals, and 34.74% tried different methods to cope with xerostomia. Among these methods, drinking water frequently (30.76%), chewing gum (24.17%), and consuming yoghurt and yoghurt juice (14.28%) were determined. It was determined that the mean score of xerostomy severity was 6.57±0.81, and the severity of xerostomy increased with increasing age (p<0.05). In addition, it was determined that as the severity of xerostomia increased, water consumption increased significantly (p<0.05), 43.51% of the patients did not brush their teeth every day and 70.61% did not go for regular dental check-ups. Conclusion: It was determined that individuals with diabetes experienced xerostomy above the average score, but did not share this situation with healthcare professionals. It was determined that patients frequently preferred to drink water, chew gum, use miswak, and consume yoghurt for the management of xerostomia. It is also among the results of this research that individuals with diabetes are not sufficiently sensitive about oral care and hygiene. In line with these results, it is recommended to question patients' xerostomia status during clinical controls and to provide oral care and dental health training to patients.
Keywords: Diabetes; xerostomy; nursing; management
Objective: This study was conducted to evaluate the severity of xerostomy in individuals with diabetes and the methods used by patients in xerostomy management. Material and Methods: The research was completed with 262 patients who applied to the internal medicine outpatient clinic at a public hospital between August and December 2022 for diabetes treatment or examination. Before starting the research, permission was obtained from the ethics committee, the institution and the patients. Research data were collected with a questionnaire and visual analog scale. Statistical evaluation of the data was made using descriptive statistics, Student t-test, Kruskal-Wallis and analysis of variance tests. p<0.05 was considered statistically significant. Results: The most severe symptoms experienced by patients are, in order: 26.71% was determined as thirst, 25.95% as constipation and 22.90% as xerostomia. It was determined that 69.47% of the patients did not share their xerostomia problem with healthcare professionals, and 34.74% tried different methods to cope with xerostomia. Among these methods, drinking water frequently (30.76%), chewing gum (24.17%), and consuming yoghurt and yoghurt juice (14.28%) were determined. It was determined that the mean score of xerostomy severity was 6.57±0.81, and the severity of xerostomy increased with increasing age (p<0.05). In addition, it was determined that as the severity of xerostomia increased, water consumption increased significantly (p<0.05), 43.51% of the patients did not brush their teeth every day and 70.61% did not go for regular dental check-ups. Conclusion: It was determined that individuals with diabetes experienced xerostomy above the average score, but did not share this situation with healthcare professionals. It was determined that patients frequently preferred to drink water, chew gum, use miswak, and consume yoghurt for the management of xerostomia. It is also among the results of this research that individuals with diabetes are not sufficiently sensitive about oral care and hygiene. In line with these results, it is recommended to question patients' xerostomia status during clinical controls and to provide oral care and dental health training to patients.
Keywords: Diabetes; xerostomy; nursing; management
REFERANSLAR:
- Millsop JW, Wang EA, Fazel N. Etiology, evaluation, and management of xerostomia. Clin Dermatol. 2017;35(5):468-76. [Crossref] [PubMed]
- Dalodom S, Lam-Ubol A, Jeanmaneechotechai S, Takamfoo L, Intachai W, Duangchada K, et al. Influence of oral moisturizing jelly as a saliva substitute for the relief of xerostomia in elderly patients with hypertension and diabetes mellitus. Geriatr Nurs. 2016;37(2):101-9. [Crossref] [PubMed]
- Furness S, Bryan G, McMillan R, Birchenough S, Worthington HV. Interventions for the management of dry mouth: non-pharmacological interventions. Cochrane Database Syst Rev. 2013;2013(9):CD009603. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kraaijenga SA, van der Molen L, Jacobi I, Hamming-Vrieze O, Hilgers FJ, van den Brekel MW. Prospective clinical study on long-term swallowing function and voice quality in advanced head and neck cancer patients treated with concurrent chemoradiotherapy and preventive swallowing exercises. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2015;272(11):3521-31. [Crossref] [PubMed]
- Villa A, Connell CL, Abati S. Diagnosis and management of xerostomia and hyposalivation. Ther Clin Risk Manag. 2014;11:45-51. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- López-Pintor RM, Casañas E, González-Serrano J, Serrano J, Ramírez L, de Arriba L, et al. Xerostomia, hyposalivation, and salivary flow in diabetes patients. Journal of Diabetes Research. 2016;1(1):4372852. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nagarajan H, Gunasekaran T. Xerostomia diagnosis and management. Int J Community Dent. 2021;9(2):70-3. [Crossref]
- Mardani H, Ghannadi A, Rashnavadi B, Kamali R. The Effect of ginger herbal spray on reducing xerostomia in patients with type II diabetes. Avicenna J Phytomed. 2017;7(4):308-16. [PubMed] [PMC]
- Cengiz Z, Budak F. Use of complementary medicine among people with diabetes in eastern Turkey: A descriptive study. Complement Ther Clin Pract. 2019;36:120-4. [Crossref] [PubMed]
- Ilhan M, Demir B, Yüksel S, Çataklı SA, Yıldız RS, Karaman O, et al. The use of complementary medicine in patients with diabetes. North Clin Istanb. 2016;3(1):34-8. [PubMed] [PMC]
- Satman I, Omer B, Tutuncu Y, Kalaca S, Gedik S, Dinccag N, et al; TURDEP-II Study Group. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 2013;28(2):169-80. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karakoç Kumsar A, Taşkın Yılmaz F. Tip 2 diyabetli bireylerde ağız sağlığı ve ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesi [Oral health of patients with type 2 diabetes and the quality of life regarding oral health]. FNJN Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2018;26(2):103-13. [Crossref]
- Sönmez S, Tom M. Ağız ve diş sağlığında yaşam kalitesi: diyabet hastalığının yaşam kalitesi üzerine etkisi [Quality of life in oral health: effect of diabetes mellutus on quality of life]. Journal of Social Security. 2017;5(2):189-217. [Link]
- Delicou S, Maragkos K. Pain management in patients with sickle cell disease - a review. European Medical Journal. 2013;1(1):30-6. [Crossref]
- Coşansu G. Diyabet: küresel bir salgın hastalık [Diabetes: a global pandemic disease]. Okmeydanı Tıp Dergisi. 2015;31(ek sayı):1-6. [Link]
- Orhan B, Bahçecik N. Technology in diabetes and diabetic foot education - mobile education. JAREN. 2017;3(2):101-8. [Crossref]
- García AA. The Diabetes Symptom Self-Care Inventory: development and psychometric testing with Mexican Americans. J Pain Symptom Manage. 2011;41(4):715-27. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- García AA, Bose E, Zuñiga JA, Zhang W. Mexican Americans' diabetes symptom prevalence, burden, and clusters. Applied Nursing Research. 2019;46:37-42. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karakoç Kumsar A, Taşkın Yılmaz F, Gündoğdu S. Tip 2 diyabetli bireylerde algılanan semptom düzeyi ile HbA1c ilişkisi [Perceived symptom level and HbA1c relationship in type 2 diabetic individuals]. Cukurova Medical Journal. 2019;44(Supply 1):61-8. [Crossref]
- Lee HJ, Kim SJ, Park YS, Ko J, Cho HJ. Association between semi-solid yogurt intake and periodontitis in Korean adults. J Periodontal Implant Sci. 2019;49(4):206-14. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nordin A, Bin Saim A, Ramli R, Abdul Hamid A, Mohd Nasri NW, Bt Hj Idrus R. Miswak and oral health: An evidence-based review. Saudi J Biol Sci. 2020;27(7):1801-10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Angeles-Zurita G, Narro-Fuentes M, Bernabe-Ortiz A. Association between blood glucose levels and autonomic symptoms in Peru. Prim Care Diabetes. 2022;16(5):709-13. [Crossref] [PubMed]
- Badooei F, Imani E, Hosseini-Teshnizi S, Banar M, Memarzade M. Comparison of the effect of ginger and aloe vera mouthwashes on xerostomia in patients with type 2 diabetes: A clinical trial, triple-blind. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2021;26(4):e408-e13. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Jeamanukulkit S, Vichayanrat T, Samnieng P. Effects of the salivary gland massage program in older type 2 diabetes patients on the salivary flow rate, xerostomia, swallowing and oral hygiene: A randomized controlled trial. Geriatr Gerontol Int. 2023;23(7):549-57. [Crossref] [PubMed]
- Atashi V, Yazdannik A, Mahjobipoor H, Ghafari S, Bekhradi R, Yousefi H. The Effects of Aloe vera-Peppermint (Veramin) Moisturizing Gel on Mouth Dryness and Oral Health among Patients Hospitalized in Intensive Care Units: A Triple-Blind Randomized Placebo-Controlled Trial. J Res Pharm Pract. 2018;7(2):104-10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Puntillo K, Arai SR, Cooper BA, Stotts NA, Nelson JE. A randomized clinical trial of an intervention to relieve thirst and dry mouth in intensive care unit patients. Intensive Care Med. 2014;40(9):1295-302. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bossola M. Xerostomia in patients on chronic hemodialysis: An update. Semin Dial. 2019;32(5):467-74. [Crossref] [PubMed]
- Kim HJ, Lee JY, Lee ES, Jung HJ, Ahn HJ, Kim BI. Improvements in oral functions of elderly after simple oral exercise. Clin Interv Aging. 2019;14:915-24. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi