.: DERLEME
Dişçi Mektebi Talebelerinden Sıhhiye Vekili Dr. Refik Bey'e Mektup: Geleneksel Derleme
A Letter from Dental School Students to the Health Minister Dr. Refik Bey: Traditional Review
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2024;32(3):183-96
doi: 10.5336/mdethic.2023-100060
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Müslüman Diş Tabipleri Mezunin ve Talebe Cemiyetinin yayın organı olan Diş Tabipleri Mecmuası Türkiye'de diş hekimliği alanında yayımlanan ilk mesleki ve bilimsel dergidir. İlk kez 1922 yılında neşredilen mecmuanın, 1923 yılındaki ikinci sayısında Dişçi Mektebi talebeleri tarafından Sıhhiye Vekili Dr. Refik Bey'e yazılan bir açık mektup yer almaktadır. O dönemde eğitim süresi 3 yıl olan okulun her sınıfını temsil eden öğrenciler tarafından dile getirilen şikâyetleri ''öğrenci sayısının fazlalığı'', ''okul binasının ve dersliklerinin eski olup ihtiyacı karşılayamaması'', ''bütçenin ve eğitim kadrosunun yetersizliği'' ve ''eğitim materyali eksikliği'' başlıklarında toplamak olanaklıdır. Dişçi Mektebinin müstakil bir yapıya sahip olmayıp tıp fakültesinin bünyesinde bir okul olması, bu sorunların başlıca sorumlusu olarak kabul edilmektedir. Yurdun dört bir yanından gelerek diş tabibi olmak için mücadele eden ve samimi bir ifadeyle sorunlarını sıralayan talebeler, mektubun sonunda 3 talep bildirmektedir. Bunlar sırayla ''okulun tıp fakültesinden ayrılması ve müstakil biçimde yönetilmesi'', ''yeni bir binaya geçilmesi'' ve ''okulun ihtiyaçlarıyla ilgilenecek nitelikte bir yönetici müdürün atanması''dır. Mektup, yazıldığı döneme ilişkin kayda değer bilgiler ihtiva etmekte ve ülkemizde diş hekimliği mesleğine gönül veren ve bu yolda eğitim gören genç hekim adaylarının maruz kaldıkları sorunları aktarmaktadır. Bu araştırmada, öğrencilerin yaşadığı problemler dönemin literatüründe aktarılan bilgilerle karşılaştırılarak değerlendirilmiş ve mektupta vurgulanan sorunların ilerleyen dönemlerde nasıl çözüldüğü irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Türk diş hekimliği tarihi; diş hekimliği eğitimi; dişçi mektebi talebelerinin şikâyetleri; sağlık bakanına mektup; diş tabipleri mecmuası
Müslüman Diş Tabipleri Mezunin ve Talebe Cemiyetinin yayın organı olan Diş Tabipleri Mecmuası Türkiye'de diş hekimliği alanında yayımlanan ilk mesleki ve bilimsel dergidir. İlk kez 1922 yılında neşredilen mecmuanın, 1923 yılındaki ikinci sayısında Dişçi Mektebi talebeleri tarafından Sıhhiye Vekili Dr. Refik Bey'e yazılan bir açık mektup yer almaktadır. O dönemde eğitim süresi 3 yıl olan okulun her sınıfını temsil eden öğrenciler tarafından dile getirilen şikâyetleri ''öğrenci sayısının fazlalığı'', ''okul binasının ve dersliklerinin eski olup ihtiyacı karşılayamaması'', ''bütçenin ve eğitim kadrosunun yetersizliği'' ve ''eğitim materyali eksikliği'' başlıklarında toplamak olanaklıdır. Dişçi Mektebinin müstakil bir yapıya sahip olmayıp tıp fakültesinin bünyesinde bir okul olması, bu sorunların başlıca sorumlusu olarak kabul edilmektedir. Yurdun dört bir yanından gelerek diş tabibi olmak için mücadele eden ve samimi bir ifadeyle sorunlarını sıralayan talebeler, mektubun sonunda 3 talep bildirmektedir. Bunlar sırayla ''okulun tıp fakültesinden ayrılması ve müstakil biçimde yönetilmesi'', ''yeni bir binaya geçilmesi'' ve ''okulun ihtiyaçlarıyla ilgilenecek nitelikte bir yönetici müdürün atanması''dır. Mektup, yazıldığı döneme ilişkin kayda değer bilgiler ihtiva etmekte ve ülkemizde diş hekimliği mesleğine gönül veren ve bu yolda eğitim gören genç hekim adaylarının maruz kaldıkları sorunları aktarmaktadır. Bu araştırmada, öğrencilerin yaşadığı problemler dönemin literatüründe aktarılan bilgilerle karşılaştırılarak değerlendirilmiş ve mektupta vurgulanan sorunların ilerleyen dönemlerde nasıl çözüldüğü irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Türk diş hekimliği tarihi; diş hekimliği eğitimi; dişçi mektebi talebelerinin şikâyetleri; sağlık bakanına mektup; diş tabipleri mecmuası
ABSTRACT
In Türkiye, the Journal of Turkish Dentists was the first professional and scientific publication which was published monthly by The Muslim and Turkish Dentists, Graduated and Students' Society. Its first issue was published in 1922. In the second issue in 1923, there was an open letter written by the students at the Dental School to the Health Minister Refik Bey. This letter provides valuable insights into the historical context of dental education in Türkiye and the challenges faced by dental students in the early 20th century. The complaints expressed by the student representatives were as follows: ''overcrowding'', ''old school building and inadequate classrooms'', ''insufficient budget and teaching staff'' and ''shortage of educational materials''. The root cause of these problems appears to be the Dental School's status as part of the faculty of medicine. A separation from the medical school was one of the students' demands, likely with the aim of gaining more autonomy and resources specific to dental education. Separation from the Faculty of Medicine, a new building and an executive director were three demands of students, and they focused on a desire for greater independence and improved conditions for dental education. The letter, as a historical document, provides a valuable glimpse into the development of the dental profession and education system in Türkiye over time. The aim of this study is to explore how these issues were addressed in the years following the letter's publication.
Keywords: History of Turkish dentistry; dental education; complaints of dental school's students; letter to the health minister; journal of dentists
In Türkiye, the Journal of Turkish Dentists was the first professional and scientific publication which was published monthly by The Muslim and Turkish Dentists, Graduated and Students' Society. Its first issue was published in 1922. In the second issue in 1923, there was an open letter written by the students at the Dental School to the Health Minister Refik Bey. This letter provides valuable insights into the historical context of dental education in Türkiye and the challenges faced by dental students in the early 20th century. The complaints expressed by the student representatives were as follows: ''overcrowding'', ''old school building and inadequate classrooms'', ''insufficient budget and teaching staff'' and ''shortage of educational materials''. The root cause of these problems appears to be the Dental School's status as part of the faculty of medicine. A separation from the medical school was one of the students' demands, likely with the aim of gaining more autonomy and resources specific to dental education. Separation from the Faculty of Medicine, a new building and an executive director were three demands of students, and they focused on a desire for greater independence and improved conditions for dental education. The letter, as a historical document, provides a valuable glimpse into the development of the dental profession and education system in Türkiye over time. The aim of this study is to explore how these issues were addressed in the years following the letter's publication.
Keywords: History of Turkish dentistry; dental education; complaints of dental school's students; letter to the health minister; journal of dentists
REFERANSLAR:
- Kadıoğlu FG. Diş hekimliği etiği. Demirhan Erdemir A, Sezgin G, Usmanbaş Ö, Şaylıgil Ö, editörler. Çağdaş Klinik Etik. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2019. p.523-538.
- Spielman AI. Dental education: a brief history. Nestel D, Reedy G, McKenna L, Gough S, eds. Clinical Education for the Health Professions. 1st ed. Singapore: Springer-Nature Publishers; 2020. p.1-16.
- Hook SA. Early dental journalism: a mirror of the development of dentistry as a profession. Bull Med Libr Assoc. 1985;73(4):345-51. [PubMed] [PMC]
- Kezian SA. The history of the dental profession: from ancient origins to modern day. Pacific Journal of Health. 2020;3(1):1-31. [Crossref]
- Marshall M. A history of dental libraries in the United States with Sketches of Important Dental Libraries in Canada and Foreign Countries. Bull Med Libr Assoc. 1937;26(1-2):86-99. [PubMed] [PMC]
- Efeoğlu A, Demirhan Erdemir A, Öncel Ö. Başlangıçtan Günümüze Diş Hekimliği. 1. Baskı. İstanbul; Nobel Tıp Kitabevleri, 2000.
- Özlü Z. Halk hekimliğinden diş hekimliğine: 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nde Dişçilik Mesleği (Erbab-ı Esnan) [From folk medicine to odontology: Profession of Dentistry in the Ottoman Empire in the 19th Century (Erbab-ı Esnan)]. Belleten. 2013;77(279):671-712. [Crossref]
- Topuzlu C. 80 Yıllık Hatıralarım. 1. Baskı. İstanbul: Topuzlu Yayınları; 2002.
- Büyükaksoy ZC. Türk Diş Hekimliği Tarihi: Türk Diş Tabipleri Cemiyeti Albümü. 1. Baskı. İstanbul: Hüsnütabiat Basımevi; 1946/1951.
- Yıldırım N. Berberlerden Diş Hekimlerine İstanbul'da Dişçiler Mektebi Kurma Çabaları ve Dişçi Mektebi'nin Açılışı [From barbers to dentists, efforts to establish a dentist school in İstanbul and the opening of the dentist school]. Toplumsal Tarih. 2006;(146):38-43. [Link]
- Uzel İ. Yüzüncü Yılında Türk Diş Hekimliği Eğitiminin Eleştirisi. 1. Baskı. Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi; 2009.
- Uzel İ. Diş Hekimliği Tarihi II. 1. Baskı. İstanbul: Quintessence Yayıncılık; 2018.
- Efeoğlu A. Dişhekimliği Tarihi. 1. Baskı. İstanbul: Alemdar Ofset; 1992. p.121-6.
- Efeoğlu A. Başlangıçtan günümüze İ.Ü. Diş Hekimliği Fakültesi. Alatlı FC, Çolaklar H, Efeoğlu AN, Namal FA, editörler. Bilimsel Diş Hekimliğinde 100 Yıl, İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 1908-2008. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2009. p.1-28.
- "Açık Arıza". Diş Tabipleri Mecmuası. 1339(1923);1(2):14-16.
- Özaydın Z. Cumhuriyet dönemi tıbbı. Tıp Tarihi ve Tıp Etiği Ders Kitabı. 1. Baskı. İstanbul: Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları; 2007. p.187-214.
- Dinç G. Evolution of the Medical Faculty from Tıphane to Cerrahpaşa Medical Faculty (1827-2019) [Tıphane'den Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'ne (1827-2019)]. Cerrahpaşa Medical Journal. 2020;44(1):1-20. [Crossref]
- Baylav N. Eczacılık Tarihi. 1. Baskı. İstanbul: Yörük Matbaa ve Kitabevi; 1968. p.62.
- Baytop T. Türk Eczacılık Tarihi. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları; 2001. [Crossref]
- Baytop T. Eczacı mektebi tarafından kullanılan binalar [Buildings used by the pharmacist school]. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2002;3(2):1-12. [Link]
- Dölen E. Eczacı Mektebi (1909-1933): Kuruluş, Gelişme, Ders Programları, Müfredatlar, Ders Kitapları ve Hocalar. 1. Baskı. Ankara: Türk Eczacılar Birliği Yayınları; 2020.
- Baltacıoğlu AY, Baltacıoğlu İH. Türkiye'de diş hekimliği eğitim ve öğretimi (1908-1933) [Dentistry education and training in Turkey (1908-1933)]. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2009-10:11(1-2):159-202. [Link]
- Selçuk M. Dişçilik âlemi mecmuası (1924-1929) [The journal of dentistry world (1924-1929)]. Tarih Dergisi. 2013;(57):105-26. [Link]
- Ramiz Ferid. Büyük Bir Dert Kitapsızlık. Dişçilik Alemi. 1340(1924) ;(5):129-131.
- Dölen E. II. Meşrutiyet Döneminde Darülfünun [Darulfünun during the II. constitutional constitutional period]. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2008;10(1):1-46. [Link]
- Yıldırım M, Namal A. Türkiye'de bilimsel dişhekimliğinin kurucusu Muallim Dr. Halid Şazi Kösemihal (1869-1921) ve ülkemiz dişhekimliğinde 1909-1933 sürecindeki gelişmeler. Namal A, Öncel Ö, editörler. Ülkemizin İlk Diş Hekimliği Okulu İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 100. Yıla Armağan Kitabı. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2008. p.59-70.
- Tuna A. Şam Mekteb-i Tıbbiyesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2018. [Erişim tarihi: 26 Eylül 2023]. Erişim linki: [Link]
- Kazım Esat Bey. Birinci Milli Türk Diştababeti Kurultayına Ait Zabıtlar. Diştabipleri Cemiyeti Mecmuası. 1933;10(53):27-28.
- Kadıoğlu FG, Uzel İ. Diş hekiminin yetkilerine ait mevzuat ve mevzuat değişikliği çalışmaları. Namal A, Öncel Ö, editörler. Ülkemizin İlk Diş Hekimliği Okulu İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 100. Yıla Armağan Kitabı. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2008. p.325-33.
- Namal A. İlk diş hekimi müdür: Prof. Dr. Kazım Esat Devrim. Namal A, Öncel Ö, editörler. Ülkemizin İlk Diş Hekimliği Okulu İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 100. Yıla Armağan Kitabı. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2008. p.95-103.
- Namal A. Dünya ve Türk diş hekimliğine ışık olmuş bir isim: Prof. Dr. Alfred Kantorowicz. Namal A, Öncel Ö, editörler. Ülkemizin İlk Diş Hekimliği Okulu İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 100. Yıla Armağan Kitabı. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2008. p.377-404.
- İstanbul Üniversitesi 1948 Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı ve Bütçe Komisyonu Raporu, TBMM, 22.12.1947, B. 20, O. 1, TBMM Tutanak Dergisi, Dönem VIII, C. 8, TBMM Basımevi, Ankara 1948.
.: İşlem Listesi