Amaç: Gebeler, koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] aşısının kabulünün yeterli düzeyde olmadığı önemli bir kitleyi oluşturur. Bu nedenle bu çalışmanın amacı, gebelerde COVID-19 aşı okuryazarlığının COVID-19 aşı tutumlarını açıklama durumunu incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Bu tanımlayıcı, kesitsel bir çalışmadır ve 204 gebe kadınla tamamlanmıştır. Veriler çevrim içi bir anket aracı kullanılarak toplanmıştır. Anket formu kişisel bilgi formu, COVID-19 Aşı Okuryazarlığı Ölçeği ve COVID-19 Aşısına Yönelik Tutumlar Ölçeği'nden oluşmuştur. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, Pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Gebelerin %68,1'inin COVID-19 aşısı uygulanmaya başlandıktan sonra en az bir doz COVID-19 aşısı yaptırdığı ve bu gebelerin %91,4'ünün ise gebe kaldıktan sonra COVID-19 aşısı yaptırmayı tercih ettiği görülmüştür. COVID-19 Aşı Okuryazarlığı Ölçeği'nin alt boyutu olan fonksiyonel aşı okuryazarlığı olumlu aşı tutumunun %30'unu (R2 : 0,302), olumsuz aşı tutumunun %29'unu (R2 : 0,290) açıklamıştır. COVID-19 Aşı Okuryazarlığı Ölçeği'nin alt boyutu olan iletişimsel/eleştirel aşı okuryazarlığı olumlu aşı tutumunun %38'ini (R2 : 0,380), olumsuz aşı tutumunun %32'sini (R2 : 0,323) açıklamıştır. Olumlu aşı tutumunu en fazla etkileyen değişken iletişimsel/eleştirel aşı okuryazarlığı (β: 0,391) olmuştur. Sonuç: Gebelerde COVID-19 aşı okuryazarlığının artmasının COVID-19 aşısına karşı hem olumlu hem de olumsuz tutumu benzer oranlarda açıkladığını göstermiştir. Salgın gibi durumlarda karar verme mekanizmalarının doğru çalışması, fikir birliğinin sağlanması ve gebelerin en doğru ve sağlıklı bilgi kaynaklarına yönlendirilmeleri önemli olmaktadır. Bireylerin aşılanma oranlarını artırmak için hükümetler, medya, aşı şirketleri, sağlık çalışanları ve bilim insanları birlikte hareket etmelidir.
Anahtar Kelimeler: COVID-19; aşı okuryazarlığı; tutum; gebelik
Objective: Pregnant women constitute a significant population whose coronavirus disease-2019 (COVID-19) vaccine acceptance is not sufficient. Therefore, the aim of this study is to examine whether COVID-19 vaccine literacy explains COVID-19 vaccine attitudes in pregnant women. Material and Methods: This was a descriptive, cross-sectional study completed with 204 pregnant women. Data were collected using an online survey instrument. The questionnaire consisted of a personal information form, COVID-19 Vaccine Literacy Scale and attitudes towards COVID-19 vaccine. Descriptive statistics, Pearson correlation analysis and multiple linear regression analysis were used in the analysis of the data. Results: It was observed that 68.1% of pregnant women received at least one dose of COVID19 vaccine after the COVID-19 vaccine started to be administered, and 91.4% of these pregnant women preferred to receive the COVID-19 vaccine after pregnancy. Functional vaccine literacy, a sub-dimension of the COVID-19 Vaccine Literacy Scale, explained 30% (R2 : 0.302) of positive vaccine attitude and 29% (R2 : 0.290) of negative vaccine attitude. Communicative/critical vaccine literacy, a sub-dimension of the COVID-19 Vaccine Literacy Scale, explained 38% (R2 : 0.380) of positive vaccine attitude and 32% (R2 : 0.323) of negative vaccine attitude. The variable that most affected positive vaccination attitude was communicative/critical vaccination literacy (β: 0.391). Conclusion: It has been shown that the increase in COVID-19 vaccine literacy in pregnant women explains both positive and negative attitudes towards the COVID-19 vaccine at similar rates. In cases such as epidemics, it is important for the decision-making mechanisms to work correctly, to provide consensus and to direct the pregnant women to the most accurate and healthy information sources. Governments, media, vaccine companies, healthcare professionals and scientists should act together to increase the vaccination rates of individuals.
Keywords: COVID-19; vaccine literacy; attitudes; pregnant
- World Health Organization [Internet]. © 2023 [Cited: June 30, 2022]. WHO Coronovirus (COVID-19) Dashboard. Available from: [Link]
- World Health Organization [Internet]. [Cited: June 30, 2022]. Questions and Answers: COVID-19 vaccines and pregnancy. 2022. Available from: [Link]
- Dodd RH, Pickles K, Cvejic E, Cornell S, Isautier JMJ, Copp T, et al. Perceived public health threat a key factor for willingness to get the COVID-19 vaccine in Australia. Vaccine. 2022;40(17):2484-90. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kansal N, Weaver K, Vasudevan L, Hughes B. Factors increasing COVID-19 vaccine hesitancy among pregnant women during a global pandemic. Am J Obstet Gynecol. 2022;226(2):313-4. [Crossref] [PMC]
- Sznajder KK, Kjerulff KH, Wang M, Hwang W, Ramirez SI, Gandhi CK. Covid-19 vaccine acceptance and associated factors among pregnant women in Pennsylvania 2020. Prev Med Rep. 2022;26:101713. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Razzaghi H, Yankey D, Vashist K, Lu PJ, Kriss JL, Nguyen KH, et al. COVID-19 vaccination coverage and intent among women aged 18-49 years by pregnancy status, United States, April-November 2021. Vaccine. 2022;40(32):4554-63. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Stock SJ, Carruthers J, Calvert C, Denny C, Donaghy J, Goulding A, et al. SARS-CoV-2 infection and COVID-19 vaccination rates in pregnant women in Scotland. Nat Med. 2022;28(3):504-12. Erratum in: Nat Med. 2022. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Truong J, Bakshi S, Wasim A, Ahmad M, Majid U. What factors promote vaccine hesitancy or acceptance during pandemics? A systematic review and thematic analysis. Health Promot Int. 2022;37(1):daab105. [Crossref] [PubMed]
- Gencer H, Özkan S, Vardar O, Serçekuş P. The effects of the COVID 19 pandemic on vaccine decisions in pregnant women. Women Birth. 2022;35(3):317-23. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Goncu Ayhan S, Oluklu D, Atalay A, Menekse Beser D, Tanacan A, Moraloglu Tekin O, et al. COVID-19 vaccine acceptance in pregnant women. Int J Gynaecol Obstet. 2021;154(2):291-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wu H, Sun W, Huang X, Yu S, Wang H, Bi X, et al. Online antenatal care during the COVID-19 pandemic: opportunities and challenges. J Med Internet Res. 2020;22(7):e19916. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Health Organization [Internet]. © 2023 WHO [Cited: June 30, 2022]. Fighting misinformation in the time of COVID-19, one click at a time. 2021. Available from: [Link]
- Biasio LR, Bonaccorsi G, Lorini C, Pecorelli S. Assessing COVID-19 vaccine literacy: a preliminary online survey. Hum Vaccin Immunother. 2021;17(5):1304-12. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Durmuş A, Akbolat M, Amarat M. Covid-19 Aşı Okuryazarlığı Ölçeği'nin Türkçe geçerlilik ve güvenirliliği çalışması [Turkish validity and reliability of COVID-19 Vaccine Literacy Scale]. Cukurova Medical Journal. 2021;46(2):732-41. [Crossref]
- Galanis P, Vraka I, Siskou O, Konstantakopoulou O, Katsiroumpa A, Kaitelidou D. Uptake of COVID-19 vaccines among pregnant women: a systematic review and meta-analysis. Vaccines (Basel). 2022;10(5):766. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tiryaki Ö, Zengin H, Akdeniz Kudubeş A, Aksoy ML, Bostancı MS. Attitudes of pregnant women toward the COVID-19 vaccine. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi. 2023;6(2):269-88. [Crossref]
- Türk Tabipleri Birliği [İnternet]. © 2024 TTB - TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ [Erişim tarihi 30 Haziran 2022]. TTB, TJOD ve HASUDER'in Gebelikte COVID-19 Aşılamasıyla İlgili Güncel Durum Değerlendirmesi. Erişim linki: [Link]
- Geniş B, Gürhan N, Geniş Ç, Şirin B, Çırakoğlu OC, Coşar B. COVİD-19 pandemisine ilişkin algı ve tutum ölçeklerinin geliştirilmesi [Development of perception and attitude scales related with COVİD-19 pandemia]. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities. 2020;5(7):306-26. [Crossref]
- Januszek SM, Faryniak-Zuzak A, Barnaś E, Łoziński T, Góra T, Siwiec N, et al. The approach of pregnant women to vaccination based on a COVID-19 systematic review. Medicina (Kaunas). 2021;57(9):977. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pairat K, Phaloprakarn C. Acceptance of COVID-19 vaccination during pregnancy among Thai pregnant women and their spouses: a prospective survey. Reprod Health. 2022;19(1):74. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Riad A, Jouzová A, Üstün B, Lagová E, Hruban L, Janků P, et al. COVID-19 vaccine acceptance of pregnant and lactating women (PLW) in Czechia: an analytical cross-sectional study. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(24):13373. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- T.C. Sağlık Bakanlığı [İnternet]. [Erişim tarihi: 30 Haziran 2022]. COVID-19 mRNA aşısı gebelere uygulanabilir mi? Erişim linki: [Link]
- Madsar S. Sosyal medya ve post-truth ilişkisi: Covid-19 aşı haberleri üzerine bir inceleme [Social media and post-truth relationship: a study on Covid-19 vaccine news]. Kastamonu Journal of Communation Studies 2021;(7):48-63. [Link]
- Bhattacharya O, Siddiquea BN, Shetty A, Afroz A, Billah B. COVID-19 vaccine hesitancy among pregnant women: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2022;12(8):e061477. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bianchi FP, Stefanizzi P, Brescia N, Lattanzio S, Martinelli A, Tafuri S. COVID-19 vaccination hesitancy in Italian healthcare workers: a systematic review and meta-analysis. Expert Rev Vaccines. 2022;21(9):1289-300. [Crossref] [PubMed]
- Uludağ E, Serçekuş P, Yıldırım DF, Özkan S. A qualitative study of pregnant women's opinions on COVID-19 vaccines in Turkey. Midwifery. 2022;114:103459. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nemat A, Yaftali S, Danishmand TJ, Nemat H, Raufi N, Asady A. High rates of COVID-19 vaccine refusal among Afghan pregnant women: a cross sectional study. Sci Rep. 2022;12(1):14057. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Citu IM, Citu C, Gorun F, Motoc A, Gorun OM, Burlea B, et al. Determinants of COVID-19 vaccination hesitancy among romanian pregnant women. Vaccines (Basel). 2022;10(2):275. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Alya WA, Maraqa B, Nazzal Z, Odeh M, Makhalfa R, Nassif A, et al. COVID-19 vaccine uptake and its associated factors among Palestinian healthcare workers: Expectations beaten by reality. Vaccine. 2022;40(26):3713-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Leigh JP, Moss SJ, White TM, Picchio CA, Rabin KH, Ratzan SC, et al. Factors affecting COVID-19 vaccine hesitancy among healthcare providers in 23 countries. Vaccine. 2022;40(31):4081-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Çatıker A, Kaya A, Kılıç M. Hemşirelerde COVID-19 aşısının kabulü ve kararsızlığı [COVID-19 vaccine acceptance and hesitancy among nurses]. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2022;14(1):52-60. [Crossref]
.: İşlem Listesi