.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Çocuğu Hastanede Yatan Ebeveynlerin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma
Evaluation of the Attitudes of Parents Whose Children are Hospitalized Towards Rational Drug Use: A Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2024;16(3):669-80
doi: 10.5336/nurses.2023-100673
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Araştırmanın amacı, çocuğu hastanede yatan ebeveynlerin akılcı ilaç kullanımına yönelik tutumlarının değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Araştırma 0-12 yaş aralığında çocuğu hastanede yatan ebeveynlerle tanımlayıcı bir çalışma olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın evrenini 918, örneklemini 205 ebeveyn oluşturdu. Araştırmaya alınacak katılımcı sayısı G*Power programı ile belirlendi. Verilerin toplanmasında ''Ebeveyn ve Çocuk Tanıtıcı Bilgi Formu'' ve ''Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeği'' kullanıldı. Verilerin analizinde bağımsız değişkenlerin karşılaştırılmasında t-testi ve tek yönlü varyans analizi testi kullanıldı. Bulgular: Yapılan araştırmada, annelerin %40'ının çocuğuna reçetesiz ilaç kullandığı saptanmıştır. Annelerin çocuğuna reçetesiz ilaç kullanma nedenleri reçetesiz kullandığı ilacın çocuğa iyi geldiğini düşünmesi (36,1) ve sağlık çalışanın önerisi olmasıdır (%15,1). Ebeveynlerin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeği puan ortalaması 143,83±16,54, doğru ve bilinçli kullanım alt boyutu puan ortalaması 108,96±13,01, etkili ve güvenli kullanım alt boyutu puan ortalaması 34,87±5,98 olarak bulundu. Araştırmada Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeğinin toplam puan ortalaması ile çocuğu düzenli olarak sağlık izlemi alma, çocuğuna reçetesiz ilaç kullanma durumu ve çocuğun yaş gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu saptandı (p<0,05). Sonuç: Daha büyük çocuğa sahibi olma, düzenli sağlık kuruluşuna gitme, özel hastaneye başvurabilme, çocuğunda kronik hastalık olmaması, reçetesiz ilaç kullanmama, eğitim düzeyi iyi olma, çalışabilme, sosyal güvenceye sahip olma, ekonomik durumun iyi olması, şehirde yaşama, daha az çocuğa sahibi olma durumlarına sahip bireylerde akılcı ilaç kullanımı olumlu olarak değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı; ebeveyn; çocuk sağlığı
Amaç: Araştırmanın amacı, çocuğu hastanede yatan ebeveynlerin akılcı ilaç kullanımına yönelik tutumlarının değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Araştırma 0-12 yaş aralığında çocuğu hastanede yatan ebeveynlerle tanımlayıcı bir çalışma olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın evrenini 918, örneklemini 205 ebeveyn oluşturdu. Araştırmaya alınacak katılımcı sayısı G*Power programı ile belirlendi. Verilerin toplanmasında ''Ebeveyn ve Çocuk Tanıtıcı Bilgi Formu'' ve ''Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeği'' kullanıldı. Verilerin analizinde bağımsız değişkenlerin karşılaştırılmasında t-testi ve tek yönlü varyans analizi testi kullanıldı. Bulgular: Yapılan araştırmada, annelerin %40'ının çocuğuna reçetesiz ilaç kullandığı saptanmıştır. Annelerin çocuğuna reçetesiz ilaç kullanma nedenleri reçetesiz kullandığı ilacın çocuğa iyi geldiğini düşünmesi (36,1) ve sağlık çalışanın önerisi olmasıdır (%15,1). Ebeveynlerin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeği puan ortalaması 143,83±16,54, doğru ve bilinçli kullanım alt boyutu puan ortalaması 108,96±13,01, etkili ve güvenli kullanım alt boyutu puan ortalaması 34,87±5,98 olarak bulundu. Araştırmada Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeğinin toplam puan ortalaması ile çocuğu düzenli olarak sağlık izlemi alma, çocuğuna reçetesiz ilaç kullanma durumu ve çocuğun yaş gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu saptandı (p<0,05). Sonuç: Daha büyük çocuğa sahibi olma, düzenli sağlık kuruluşuna gitme, özel hastaneye başvurabilme, çocuğunda kronik hastalık olmaması, reçetesiz ilaç kullanmama, eğitim düzeyi iyi olma, çalışabilme, sosyal güvenceye sahip olma, ekonomik durumun iyi olması, şehirde yaşama, daha az çocuğa sahibi olma durumlarına sahip bireylerde akılcı ilaç kullanımı olumlu olarak değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı; ebeveyn; çocuk sağlığı
ABSTRACT
Objective: The aim of the study is to evaluate the attitudes of parents whose children are hospitalized towards rational drug use. Material and Methods: The research was conducted as a descriptive study with parents whose children were hospitalized between the ages of 0-12. The population of the research was 918, and the sample was 205 parents. G*Power analysis was used to determine the sample. ''Parent and Child Introductory Information Form'' and ''Parental Attitude Scale Towards Rational Drug Use'' were used to collect data. In the analysis of the study, t-test was used for independent samples, and one-way analysis of variance was used for comparisons of normally distributed continuous variables. Results: It was announced that 40.0% of the mothers (n=82) used non-prescription medication for their children. When the reasons for using non-prescription medication for the child were examined, the highest rate (15.1%; n=31) was the recommendation of a healthcare professional and 36.1% (n=74). It was stated that the drug used without a prescription was good for the child. Parents' Parental Attitude Scale Towards Rational Drug Use mean score (143.83±16.54), correct and conscious use subscale mean score (108.96±13.01), effective and safe use subscale mean score 34.87± It was found to be 5.98. In the study, with the total score average of the Parental Attitude Scale towards Rational Drug Use; It was determined that there was a statistically significant difference between families whose children were regularly monitored and those who used non-prescription medication for their children, depending on the child's age group (p<0.05). Conclusion: Rational drug use was evaluated positively on having an older child, going to a regular health institution, being able to apply to a private hospital, having no chronic disease in the child, not using over-the-counter medication, having a good education level, being able to work, having social security, having a good economic situation, living in a city, having fewer children.
Keywords: Rational drug use; parent; child health
Objective: The aim of the study is to evaluate the attitudes of parents whose children are hospitalized towards rational drug use. Material and Methods: The research was conducted as a descriptive study with parents whose children were hospitalized between the ages of 0-12. The population of the research was 918, and the sample was 205 parents. G*Power analysis was used to determine the sample. ''Parent and Child Introductory Information Form'' and ''Parental Attitude Scale Towards Rational Drug Use'' were used to collect data. In the analysis of the study, t-test was used for independent samples, and one-way analysis of variance was used for comparisons of normally distributed continuous variables. Results: It was announced that 40.0% of the mothers (n=82) used non-prescription medication for their children. When the reasons for using non-prescription medication for the child were examined, the highest rate (15.1%; n=31) was the recommendation of a healthcare professional and 36.1% (n=74). It was stated that the drug used without a prescription was good for the child. Parents' Parental Attitude Scale Towards Rational Drug Use mean score (143.83±16.54), correct and conscious use subscale mean score (108.96±13.01), effective and safe use subscale mean score 34.87± It was found to be 5.98. In the study, with the total score average of the Parental Attitude Scale towards Rational Drug Use; It was determined that there was a statistically significant difference between families whose children were regularly monitored and those who used non-prescription medication for their children, depending on the child's age group (p<0.05). Conclusion: Rational drug use was evaluated positively on having an older child, going to a regular health institution, being able to apply to a private hospital, having no chronic disease in the child, not using over-the-counter medication, having a good education level, being able to work, having social security, having a good economic situation, living in a city, having fewer children.
Keywords: Rational drug use; parent; child health
REFERANSLAR:
- World Health Organization. The rational use of drugs: Report of the Conference of Experts Nairobi, 25-29 November. Geneva: World Health Organization; 1985. [Link]
- Ulupınar S, Akıcı A. Hemşirelik uygulamalarında akılcı ilaç kullanımı [Rational use of medicine in nursing practice]. Türkiye Klinikleri J Pharmacol Special Topics Dergisi. 2015;3(1):84-93. [Link]
- Mekonnen BD, Ayalew MZ, Tegegn AA. Rational Drug Use Evaluation Based on World Health Organization Core Drug Use Indicators in Ethiopia: A Systematic Review. Drug Healthc Patient Saf. 2021;13:159-70. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kolukisa T, Ozturk Sahin O. Health beliefs regarding medicine use of mothers whose children are hospitalized in a university hospital and knowledge and practices of mothers towards rational use of medicines in their children. Euras J Fam Med. 2020;9(4):233-43. [Crossref]
- Akıcı A. Akılcı ilaç kullanımı. Topluma Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı. SGK Yayın No: 93. Ankara: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı; 2013. p.1-13.
- Eser N, Çelik N. Association between rational drug use and health literacy among pregnant women: a cross-sectional study. Women & Health. 2022;62(7):612-20. [Crossref] [PubMed]
- Yaz B, Başdemir S. Evaluation of the attitudes and behaviors of parents with children aged 0-12 on drug use at the pandemic period. Prog Health Sci. 2021;11(2):57-64. [Crossref]
- Daifallah A, Jabr R, Al-Tawil F, Elkourdi M, Salman Z, Koni A, et al. An assessment of parents' knowledge and awareness regarding paracetamol use in children: a cross-sectional study from Palestine. BMC Public Health. 2021;21(1):380. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karataş N, Kaya A, İşler A. Akılcı ilaç kullanımının çocuk sağlığına etkileri. 2nd International Health Sciences and Life Congress; April 24-27, 2019; Burdur, Turkey: 2019. [Link]
- Çiftçi B, Aksoy M. Çocuklarda akılcı ilaç kullanımı ve hemşirelerin sorumlulukları [Rational drug use in children and nurse's responsibilities]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(3):191-4. [Link]
- Çelebi A. Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeğinin geliştirilmesi [Doktora tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 2018. [Link]
- Sağır M, Parlakpınar H. Akılcı ilaç kullanımı [Rational use of medicaments]. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;3(2):32-5. [Link]
- Akıcı A, Gelal A, Erenmemişoglu A, Melli M, Babaoğlu M, Oktay S. Akılcı ilaç kullanımı eğitimi uygulama sürecinde türkiye'deki tıp fakültelerinde farmakoloji anabilim dallarının durumunun incelenmesi [Examining the situation of pharmacology departments in medical faculties in Turkey during the implementation process of rational drug use education]. Tıp Eğitimi Dünyası. 2011;29(29):11-20. [Link]
- Faul F, Erdfelder E, Buchner A, Lang AG. Statistical power analyses using G*Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior Research Methods. 2009;41(4):1149-60. [Crossref] [PubMed]
- Güngör A, Çuhacı Çakır B, Yalçın H, Çakır HT, Karauzun A. Çocuklarda antibiyotik kullanımı ile ilgili ebeveynlerin tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi [Evaluation of parents' attitudes and behaviors related to the use of antibiotics in children]. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi. 2018;13(3):203-7. [Link]
- Utli H, Turan M. 0-12 yaş arası çocuğa sahip ebeveynlerin akılcı ilaç kullanımına yönelik tutumlarının incelenmesi [Investigation of attitudes of parents having children aged 0-12 years towards rational drug use]. EGEHFD. 2020;36(2):87-95. [Link]
- Özlem Çalışır Ö. Hastaneye yatan çocukların annelerinin akılcı ilaç kullanımına ilişkin tutumlarının belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi; 2019. [Link]
- Kuloglu Ç, Ekici E. Ebeveynlerin akılcı ilaç kullanım tutumlarının incelenmesi. Turkish Journal of Pediatric Disease. 2022;16(2):107-16. [Crossref]
- Öztürk H, Mısırlıoğlu N, Mazıcıoğlu MM. Akılcı ilaç tedavisine uyumu etkileyen faktörler ve uyumu artırıcı çözüm önerileri [Factors effecting rational drug therapy and solution offers to increase compliance]. Türkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics Dergisi. 2017;8(3):176-82. [Link]
- Uzuner A. Aile hekimliği uygulamalarında akılcı ilaç kullanımı [Rational use of medicine in family medicine]. Türkiye Klinikleri J Pharmacol. -Special Topics Dergisi. 2015;3(1):9-45. [Link]
- World Health Organization. Promoting Rational Use of Medicines: Core Components. Geneva: World Health Organization; 2002. [Link]
- Holloway K, vanDijk L. The World Medicines Situation 2011-Rational Use of Medicines. Geneva: World Health Organization; 2011. [Link]
- Akdeniz Kudubeş A, Bektaş İ, Ayar D, Çelik İ, Bektaş M. Role of parental attitudes towards rational drug use in predicting fever management practices. Cyprus J Med Sci. 2023;8(5):354-64. [Crossref]
- Chinnasami B, Sadasivam K, Ramraj B, Pasupathy S. Knowledge, attitude and practice of parents towards antibiotic usage and its resistance. International Journal of Contemporary Pediatrics. 2016;3(1):256-261. [Crossref]
- Ekenler Ş, Koçoğlu D. Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları [Individuals' knowledge and practices about rational drug use]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;3(3):44-55. [Link]
- Garofalo L, Di Giuseppe G, Angelillo IF. Self-medication practices among parents in Italy. Biomed Res Int. 2015;2015:580650. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gohar UF, Khubaib S, Mehmood A. Self-medication trends in children by their parents. J Develop Drugs. 2017;6(2):1-7. [Link]
- Tunç SK, Feslihan E. 0-12 yaş aralığında çocuğu olan annelerin antibiyotik kullanımı konusunda bilinç düzeylerinin değerlendirilmesi [Assessment of the awereness level of mothers about antibiotic use ın children at the age of 0-12]. Van Tıp Dergisi. 2019;26(4):498-504. [Crossref]
- Wang J, Sheng Y, Ni J, Zhu J, Zhou Z, Liu T, et al. Shanghai parents' perception and attitude towards the use of antibiotics on children: a cross-sectional study. Infect Drug Resist. 2019;12:3259-3267. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Akıcı N, Gelal A, Gürbüz T, Ceran Ö, Akıcı A. Hastaneye başvuru öncesinde çocuklarda ilaç kullanımının araştırılması [Investigating drug use in children before admission to the hospital]. Anatol J Clin Investig. 2015;9(1):204-9. [Link]
- Paredes JL, Navarro R, Riveros M, Picon V, Conde F, Suito-Ferrand M, et al. Parental Antibiotic Use in Urban and Peri-Urban Health Care Centers in Lima: A Cross-Sectional Study of Knowledge, Attitudes, and Practices. Clin Med Insights Pediatr. 2019;13:1179556519869338. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bian C, Xu S, Wang H, Li N, Wu J, Zhao Y, et al. A Study on the Application of the Information-Motivation-Behavioral Skills (IMB) Model on Rational Drug Use Behavior among Second-Level Hospital Outpatients in Anhui, China. PLoS One. 2015;10(8):e0135782. Erratum in: PLoS One. 2015;10(9):e0137928. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lee HS, Bae T, Lee JH, Kim DG, Oh YS, Jang Y, et al. Rational drug repositioning guided by an integrated pharmacological network of protein, disease and drug. BMC Syst Biol. 2012;6:80. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pavydė E, Veikutis V, Mačiulienė A, Mačiulis V, Petrikonis K, Stankevičius E. Public knowledge, beliefs and behavior on antibiotic use and self-medication in lithuania. Int J Environ Res Public Health. 2015;12(6):7002-16. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kuzujanakis M, Kleinman K, Rifas-Shiman S, Finkelstein JA. Correlates of parental antibiotic knowledge, demand, and reported use. Ambul Pediatr. 2003;3(4):203-10. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi