.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Cerrahi Yöntemle Obezite Tedavisi Olan Bireylerin Tedavi Olma Faktörlerinin Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemiyle İncelenmesi: Tanımlayıcı Araştırma
Investigation of the Treatment Factors of Individuals with Obesity Treatment with the Analytical Hierarchy Process Method: Descriptive Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2023;8(2):316-24
doi: 10.5336/healthsci.2022-93932
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Obezite, ''bireylerin sağlığı üzerinde risk oluşturabilecek düzeyde aşırı veya anormal olarak yağ birikmesi'' olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde obezite büyüyen bir salgın hâline gelmiştir. Dünyada obez birey sayısı 2020 yılı itibarıyla 764 milyona (%15) ulaşmıştır. Türkiye'de ise 2019 itibarıyla nüfusun %21,1 obezdir. Obezite tedavisinde tıbbi beslenme, egzersiz, davranış değişikliği tedavisi, farmakolojik tedavi ve cerrahi tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, bireylerin obezite tedavisinde cerrahi yöntemleri seçmesinde etkili olan faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma 2 aşamada yürütülmüş olup, ilk aşamada literatür taraması ve ardından uzman görüşü ile değerlendirme formu oluşturulmuştur. İkinci aşamada ise elde edilen formun içerisinde yer alan maddeler, katılımcılarla yapılan telefon aracılığıyla yapılan görüşmelerle Saaty'nin 1-9 skalası kullanılarak uzman görüşü ile elde edilen nihai form kullanılarak ''Super Decisions'' programı üzerinde analitik hiyerarşi prosesi modeli oluşturulmuştur. Çalışmaya katılan 24 kişi ile telefon üzerinden iletişim kurularak araştırmacılar tarafından görüşme formu uygulanmıştır. Bulgular: Alınan uzman görüşü neticesinde, bireylerin obezite tedavisinde cerrahi yöntemi seçmesini etkileyen; sosyal ilişki, ekonomik durum, günlük yaşam, sağlık ve bireysel özelliklerden oluşan 5 ana faktör ve bunların altında yer alan 19 alt faktör belirlenmiştir. Bireylerin obezite tedavisinde cerrahi yöntemi seçiminde etkili olan 5 faktör sırasıyla %41,16 sağlık kriteri, %22,80 günlük yaşam kriteri, %16,70 bireysel özellik kriteri, %10,30 ekonomik durum kriteri ve %9,07 sosyal ilişki kriteridir. Alt kriterler kendi aralarında değerlendirildiğinde ise fiziksel sağlık önem derecesi en yüksek kriter fiziksel sağlıkta yaşanan sorunlar (%17,60) iken, en düşük kriter estetik kaygı (%1,05) olmuştur. Sonuç: Cerrahi yöntemle obezite tedavisi olan bireylerin tedavi olmalarını etkileyen faktörler; sağlık, günlük yaşam, bireysel özellikler, ekonomik durum ve sosyal ilişkidir.
Anahtar Kelimeler: Obezite cerrahisi; obezite; analitik hiyerarşi prosesi; super decisions
Amaç: Obezite, ''bireylerin sağlığı üzerinde risk oluşturabilecek düzeyde aşırı veya anormal olarak yağ birikmesi'' olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde obezite büyüyen bir salgın hâline gelmiştir. Dünyada obez birey sayısı 2020 yılı itibarıyla 764 milyona (%15) ulaşmıştır. Türkiye'de ise 2019 itibarıyla nüfusun %21,1 obezdir. Obezite tedavisinde tıbbi beslenme, egzersiz, davranış değişikliği tedavisi, farmakolojik tedavi ve cerrahi tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, bireylerin obezite tedavisinde cerrahi yöntemleri seçmesinde etkili olan faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma 2 aşamada yürütülmüş olup, ilk aşamada literatür taraması ve ardından uzman görüşü ile değerlendirme formu oluşturulmuştur. İkinci aşamada ise elde edilen formun içerisinde yer alan maddeler, katılımcılarla yapılan telefon aracılığıyla yapılan görüşmelerle Saaty'nin 1-9 skalası kullanılarak uzman görüşü ile elde edilen nihai form kullanılarak ''Super Decisions'' programı üzerinde analitik hiyerarşi prosesi modeli oluşturulmuştur. Çalışmaya katılan 24 kişi ile telefon üzerinden iletişim kurularak araştırmacılar tarafından görüşme formu uygulanmıştır. Bulgular: Alınan uzman görüşü neticesinde, bireylerin obezite tedavisinde cerrahi yöntemi seçmesini etkileyen; sosyal ilişki, ekonomik durum, günlük yaşam, sağlık ve bireysel özelliklerden oluşan 5 ana faktör ve bunların altında yer alan 19 alt faktör belirlenmiştir. Bireylerin obezite tedavisinde cerrahi yöntemi seçiminde etkili olan 5 faktör sırasıyla %41,16 sağlık kriteri, %22,80 günlük yaşam kriteri, %16,70 bireysel özellik kriteri, %10,30 ekonomik durum kriteri ve %9,07 sosyal ilişki kriteridir. Alt kriterler kendi aralarında değerlendirildiğinde ise fiziksel sağlık önem derecesi en yüksek kriter fiziksel sağlıkta yaşanan sorunlar (%17,60) iken, en düşük kriter estetik kaygı (%1,05) olmuştur. Sonuç: Cerrahi yöntemle obezite tedavisi olan bireylerin tedavi olmalarını etkileyen faktörler; sağlık, günlük yaşam, bireysel özellikler, ekonomik durum ve sosyal ilişkidir.
Anahtar Kelimeler: Obezite cerrahisi; obezite; analitik hiyerarşi prosesi; super decisions
ABSTRACT
Objective: Obesity is defined as ''excessive or abnormal fat accumulation that may pose a risk to the health of individuals''. Today, obesity has become a growing epidemic. The number of obese individuals in the world has reached 764 million (15%) by 2020. In Türkiye, as of 2019, 21.1% of the population is obese. There are medical nutrition, exercise, behavior change treatment, pharmacological treatment and surgical treatment methods in the treatment of obesity. This descriptive study was conducted to determine the factors that are effective in choosing surgical methods in the treatment of obesity. Material and Methods: The study was carried out in 2 stages, in the first stage, literature review and then an evaluation form were created with expert opinion. In the second stage, the analytical hierarchy process model was created on the ''Super Decisions'' program by using the items in the obtained form and the final form obtained with expert opinion using the 1- 9 scale of Saaty through telephone interviews with the participants. An interview form was applied by the researchers by contacting 24 people participating in the study over the phone. Results: As a result of the expert opinion, which affects individuals to choose the surgical method in the treatment of obesity; 5 main factors consisting of social relationship, economic situation, daily life, health and individual characteristics and 19 sub-factors under them were determined. According to the results of the study, the 5 factors that are effective in the selection of the surgical method in the treatment of obesity are 41.16% health criteria, 22.80% daily life criteria, 16.70% individual characteristics criteria, 10.30% economic status criteria and 9%, respectively. 07 is the social relationship criterion. When the sub-criteria were evaluated among themselves, the highest criterion for physical health was the problems experienced in physical health (17.60%), while the lowest criterion was aesthetic anxiety (1.05%). Conclusion: Factors affecting the treatment of individuals with obesity treatment by surgical method; health, daily life, individual characteristics, economic status and social relationship.
Keywords: Obesity surgery; obesity; analytical hierarchy process; super decisions
Objective: Obesity is defined as ''excessive or abnormal fat accumulation that may pose a risk to the health of individuals''. Today, obesity has become a growing epidemic. The number of obese individuals in the world has reached 764 million (15%) by 2020. In Türkiye, as of 2019, 21.1% of the population is obese. There are medical nutrition, exercise, behavior change treatment, pharmacological treatment and surgical treatment methods in the treatment of obesity. This descriptive study was conducted to determine the factors that are effective in choosing surgical methods in the treatment of obesity. Material and Methods: The study was carried out in 2 stages, in the first stage, literature review and then an evaluation form were created with expert opinion. In the second stage, the analytical hierarchy process model was created on the ''Super Decisions'' program by using the items in the obtained form and the final form obtained with expert opinion using the 1- 9 scale of Saaty through telephone interviews with the participants. An interview form was applied by the researchers by contacting 24 people participating in the study over the phone. Results: As a result of the expert opinion, which affects individuals to choose the surgical method in the treatment of obesity; 5 main factors consisting of social relationship, economic situation, daily life, health and individual characteristics and 19 sub-factors under them were determined. According to the results of the study, the 5 factors that are effective in the selection of the surgical method in the treatment of obesity are 41.16% health criteria, 22.80% daily life criteria, 16.70% individual characteristics criteria, 10.30% economic status criteria and 9%, respectively. 07 is the social relationship criterion. When the sub-criteria were evaluated among themselves, the highest criterion for physical health was the problems experienced in physical health (17.60%), while the lowest criterion was aesthetic anxiety (1.05%). Conclusion: Factors affecting the treatment of individuals with obesity treatment by surgical method; health, daily life, individual characteristics, economic status and social relationship.
Keywords: Obesity surgery; obesity; analytical hierarchy process; super decisions
REFERANSLAR:
- Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu. 8. Baskı. Ankara: Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.; 2017.
- World Health Organization [Internet]. © 2021 WHO [Cited: September 15, 2022]. Obesity. Available from: [Link]
- Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Bariyatrik Cerrahi Kılavuzu. 3. Baskı. Ankara: BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti.; 2019.
- Saruç, NT. Obezite Ekonomisi. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Kitabevi; 2015.
- World Health Organization [Internet]. © 2021 WHO [Cited: September 15, 2022]. Controlling the global obesity epidemic. Available from: [Link]
- World Health Organization [Internet]. © 2021 WHO [Cited: September 15, 2022]. Obesity and overweight. Available from: [Link]
- OECD. European Observatory on Health Systems and Policies, Obesity Update 2017, Diabetologe. 2017;13(5):331-41. Cited September 15, 2021 Erişim linki: [Link]
- Sağlık Bakanlığı. Türkiye Sağlık İstatistikleri Yıllığı. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bi̇lgi Si̇stemleri̇ Genel Müdürlüğü; 2020. [Link]
- Branca F, Nikogosian H, Lobstein T. The Challenge of Obesity in the Who European Region and The Strategies for Response. Denmark: World Health Organization; 2007. [Link]
- Executive summary of the clinical guidelines on the identification, evaluation, and treatment of overweight and obesity in adults. Arch Intern Med. 1998;158(17):1855-67. [Crossref] [PubMed]
- Brown J, Clarke C, Stoklossa CJ, Sievenpiper J. Medical nutrition therapy in obesity management. Canadian Adult Obesity Clinical Practice Guidelines. 2020;192(31):875-91. [Link]
- Baltacı G. Obezite ve Egzersiz. 2. Baskı. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları; 2012.
- Kremen AJ, Linner JH, Nelson CH. An experimental evaluation of the nutritional importance of proximal and distal small intestine. Ann Surg. 1954;140(3):439-48. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sağlık Bakanlığı. Obezite ve Metabolik Cerrahi Klinik Protokolü. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü; 2021. [Link]
- Welbourn R, Hollyman M, Kinsman R, Dixon J, Liem R, Ottosson J, et al. Bariatric Surgery Worldwide: Baseline Demographic Description and One-Year Outcomes from the Fourth IFSO Global Registry Report 2018. Obes Surg. 2019;29(3):782-95. [Crossref] [PubMed]
- Özatkan Y. Obezite cerrahisinin yaşam kalitesine etkisi ve maliyet: hasta perspektifinden bir değerlendirme [Doktora tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2021. Erişim linki: [Cited: September 15, 2022] [Link]
- Torgerson JS, Sjöström L. The Swedish Obese Subjects (SOS) study--rationale and results. Int J Obes Relat Metab Disord. 2001;25 Suppl 1:S2-4. [Crossref] [PubMed]
- Padwal R, Klarenbach S, Wiebe N, Birch D, Karmali S, Manns B, et al. Bariatric surgery: a systematic review and network meta-analysis of randomized trials. Obes Rev. 2011;12(8):602-21. [Crossref] [PubMed]
- Saaty TL. Decision making with the analytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences. 2008;1(1):83-98. [Link]
- Weinman J, Petrie KJ. Illness perceptions: a new paradigm for psychosomatics? J Psychosom Res. 1997;42(2):113-6. [Crossref] [PubMed]
- Yıldırım C. Hipertansiyon tanısı almış bireylerin kişilik özelliklerinin hastalık algısı ve tedaviye uyumuna etkisi [Yüksel lisans tezi]. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi; 2019. [Cited: September 15, 2022]. [Link]
- Macedo TT, Palmeira CS, Guimarães AC, Lima ML, Ladeia AM. The meaning of obesity: the perception of obese patients. Rev Enferm UFPE On Line. 2013;7:7064-73. [Link]
- Zeybek DÖ, Zeybek M, Erdem R. Sleeve Gastrektomi Yapılan Obezite Hastalarının Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Çalışma: Şişman Bireyi, Şişman Birey Anlar [A Qualıtatıve Study on The Experıences of Obese Patıents wıth Sleeve Gastrectomy: A Fat Indıvıdual, Understand a Fat Indıvıdual] International Journal of Health Sociology (IJHESO), 2022;(2)1:165-83. [Link]
- Deniz S, Akbolat M, Çimen M, Ünal Ö. The mediating role of shared decision-making in the effect of the patient-physician relationship on compliance with treatment. J Patient Exp. 2021;8:23743735211018066. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Altaf A, Barnawi RA, Mullaniazee N, Hanbazazah KA, Gazoli M, Zaidi NH. What motivates patients to undergo bariatric surgery? International Journal of Surgery and Medicine. 2019;5(3):125-30. [Link]
- Dixon JB, Dixon ME, O'Brien PE. Body image: appearance orientation and evaluation in the severely obese. Changes with weight loss. Obes Surg. 2002;12(1):65-71. [Crossref] [PubMed]
- Libeton M, Dixon JB, Laurie C, O'Brien PE. Patient motivation for bariatric surgery: characteristics and impact on outcomes. Obes Surg. 2004;14(3):392-8. [Crossref] [PubMed]
- Fischer L, Nickel F, Sander J, Ernst A, Bruckner T, Herbig B, et al. Patient expectations of bariatric surgery are gender specific--a prospective, multicenter cohort study. Surg Obes Relat Dis. 2014;10(3):516-23. [Crossref] [PubMed]
- Blundell JE, Gibbons C, Caudwell P, Finlayson G, Hopkins M. Appetite control and energy balance: impact of exercise. Obes Rev. 2015;16 Suppl 1:67-76. [Crossref] [PubMed]
- Caudwell P, Gibbons C, Hopkins M, Naslund E, King N, Finlayson G, et al. The influence of physical activity on appetite control: an experimental system to understand the relationship between exercise-induced energy expenditure and energy intake. Proc Nutr Soc. 2011;70(2):171-80. [Crossref] [PubMed]
- Palmeria CS, Garrido LMM, Lima ML, Guimares EC, Ladeia AMT. Perceptions about the health condition of people with obesity. Revista da Rede de Enfermagem do Nordeste. 2016;17(5):724-31. [Crossref]
- Kilit DÖ, Eke E. Bireylerin sağlık bilgisi arama davranışlarının değerlendirilmesi: Isparta ili örneği [Evaluation of health information seeking behaviour of individuals: example of Isparta Province]. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2019;22(2):401-36. [Link]
- Öngeren B. Sosyolojik açıdan sağlıklı beden imgesi [Sociological perspective of healthy body image]. Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Dergisi. 2015;35:25-45. [Link]
- Fulton M, Srinivasan VN. Obesity, Stigma And Discrimination. 2022. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022. [PubMed]
- Tomiyama AJ, Carr D, Granberg EM, Major B, Robinson E, Sutin AR, et al. How and why weight stigma drives the obesity 'epidemic' and harms health. BMC Med. 2018;16(1):123. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi