.: ARAŞTIRMA
Biyoetik Kavramı ve Antik Yunan Dünyasında Kökenleri
The Concept of Bioethics and the Origins of Ancient Greek World
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2019;27(2):79-88
doi: 10.5336/mdethic.2018-62416
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Biyoetik, insan varlığının devamı için gereklidir. İyi ve güvenli bir yaşam içerisinde var olabilme ya da yaşamı daha iyi hâle getirebilme sadece günümüz insanının değil, geçmiş çağ düşünürlerinin de temel problemi olmuştur. İnsanla birlikte başladığı düşünülen tıp uğraşı gibi biyoetik kavramı da canlılığın ilk oluşumuna ve insanlığın iyi olmaya çalışma hâline vurgu yapmaktadır. Geçmiş çağlardan bu yana insanların dünyasında biyoetik kavramının varlığı yaşayan her şeye saygı duyulması gerekir bilgisine sahip Antik Dönem insanları için de önem taşımıştır. Bu çalışmada, kavram belirlemesi temelinde tüm canlı bilimlerinin etikle kesişme noktası olan biyoetiğin kökenlerinin belirlenebilmesi amaçlanmıştır. Antik Yunan dünyasındaki düşünürlerin biyoetiğe temel teşkil edebilecek görüşleri belirlenmeye çalışılmış ve alana özgü literatür değerlendirmesi yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Biyoetik; Antik Yunan dönemi; felsefe
Biyoetik, insan varlığının devamı için gereklidir. İyi ve güvenli bir yaşam içerisinde var olabilme ya da yaşamı daha iyi hâle getirebilme sadece günümüz insanının değil, geçmiş çağ düşünürlerinin de temel problemi olmuştur. İnsanla birlikte başladığı düşünülen tıp uğraşı gibi biyoetik kavramı da canlılığın ilk oluşumuna ve insanlığın iyi olmaya çalışma hâline vurgu yapmaktadır. Geçmiş çağlardan bu yana insanların dünyasında biyoetik kavramının varlığı yaşayan her şeye saygı duyulması gerekir bilgisine sahip Antik Dönem insanları için de önem taşımıştır. Bu çalışmada, kavram belirlemesi temelinde tüm canlı bilimlerinin etikle kesişme noktası olan biyoetiğin kökenlerinin belirlenebilmesi amaçlanmıştır. Antik Yunan dünyasındaki düşünürlerin biyoetiğe temel teşkil edebilecek görüşleri belirlenmeye çalışılmış ve alana özgü literatür değerlendirmesi yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Biyoetik; Antik Yunan dönemi; felsefe
ABSTRACT
Bioethics is necessary for the continuation of human existence. Existence in a decent and secured life or improving it has been a fundamental problem of not only for today?s human being but also those creating in the times left. Similar to the practice of medicine existed with the human beings, the concept bioethics emphasizes on the formation of vitality and humans endeavor on being good. The existence of bioethics in the world of human beings from the ancient to present times has been of vital importance for the Ancient people knowledgeable with "respect to all living entities." In this work on the basis of definition of concept, it is aimed at determining the origins of bioethics as the intersection point of all scientific fields concerned with living entities with ethics. In this respect, views of Ancient Greek philosophers serving as bases of bioethics are specified and literature review specific to the field is presented.
Keywords: Bioethics; Ancient Greek; philosophers
Bioethics is necessary for the continuation of human existence. Existence in a decent and secured life or improving it has been a fundamental problem of not only for today?s human being but also those creating in the times left. Similar to the practice of medicine existed with the human beings, the concept bioethics emphasizes on the formation of vitality and humans endeavor on being good. The existence of bioethics in the world of human beings from the ancient to present times has been of vital importance for the Ancient people knowledgeable with "respect to all living entities." In this work on the basis of definition of concept, it is aimed at determining the origins of bioethics as the intersection point of all scientific fields concerned with living entities with ethics. In this respect, views of Ancient Greek philosophers serving as bases of bioethics are specified and literature review specific to the field is presented.
Keywords: Bioethics; Ancient Greek; philosophers
REFERANSLAR:
- Ülman YI. [Ethics, bioethics, law (basic principles and main approaches)]. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010;1(1): 1-4.
- Usta A. [Ethics and morality in public administration from theory to practice]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2011;1(2):39-50.
- Oğuz YN, Kucur DK, Tepe H, Büken NÖ. Biyoetik Terimleri Sözlüğü. 1. Baskı. İstanbul: Türk Felsefe Kurumu Yayınları; 2005. p.322.
- Aydoğdu İB, Çobanoğlu N. [Progression from bioethics to bioethics expert: problem or solution]. Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık. 2009;129-39.
- Precht RC. Ben Kimim? Öyleyse Kaç Kişiyim? Gürbüz F, çeviri editörü. 1. Baskı. İstanbul: Pegasus Yayınları; 2010. p.416.
- Aşar H. Bioethics in dilemma of anthropocentrism and biocentrism]. Türkiye Biyoetik Dergisi. 2017;4(2):74-86. [Crossref]
- Hançerlioğlu O. Felsefe Sözlüğü. 19. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi; 2011. p.209.
- Altay Ş. Hukuk ve Sosyal Bilimleri Sözlüğü. Ankara: Bilgi Yayınevi; 1983. p.245.
- Yürüdür E, Aksoy B, Sönmez ÖF. [Pre-service classroom teachers? levels of understanding certain concepts used in teaching geography]. Ulus lararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2013;4(12):48-57.
- Özyürek M. [Concept, learning and teaching]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 1983;(2):347-66.
- Donald G, Schultz TAD. Siyasi Düşünce Tarihi. [Siyaset Felsefesi]. Demirci F, çeviri editörü. 1. Baskı. Ankara: Adres Yayıncılık; 2005. p.34-5.
- Ayas A. Kavramların Geliştirilmesi ve Kavram Gelişimini (Anlamayı) Ölçme. Çanakkale: Kimya1 Çalıştayı; 2010. p.1-12.
- Gürlek M. The practising of maps wep conceptions and the tableaues of meaning solutions at secondary instruction teaching biology]. Yüksek Lisans Tezi. Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı; 2002.p.42.
- Çoban F. [Bioethical debates at the crossing point of medicine and law]. İnsan Hakları Yıllığı. 2016;34:21-42.
- Pieper A. Etiğe Giriş. [Pratiğin Bilimi Olarak Etik]. Atayman V, Sezer S, çeviri editörleri. 1. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları; 1999. p.88-9.
- Zagorac I. [Fritz Jahr?s bioethical imperative]. Syntesis Philosophiaca. 2011;5(1):141-50.
- Potter VR. Bioethics, the ccience of survival. Perspect Biol Med. 1970;14(1):127-53. [Crossref]
- Örs Y. [Bioethics]. Felsefe Ansiklopedisi. Cevizci A, editör. Cilt 2. 1. Baskı. İstanbul: Etik Yayınları; 2004. p.671-7.
- Callahan D. [Bioethics]. Post SG, ed. Encyclopedia of Bioethics. Ref. Vol 1. 3rd ed. New York: MacMillan Library; 1995. p.278.
- Steger F. Fritz Jahr?s (1895-1953) European con cept of bioethics and its application potential. JAHR. 2015;6/2(12):215-22.
- Jonsen AR. Why has bioethics become so boring. J Med Philos. 2000;25(6):689-99. [Crossref] [PubMed]
- Des Jardins JR. Çevre Etiği-Çevre Felsefesine Giriş. Ruşen Keleş R, çeviri editörü. Ankara: İmge Kitabevi; 2006. p.58-60.
- Metin S. Biyo-Tıp Etiği ve Hukuk. 1. Baskı. İstanbul: XII Levha Yayınları; 2010. p.1-7.
- Pigluicci M. [Responses from Aristotle]. Mutlu EÇ, Erkıran S, Erkızan HN, çeviri editörleri. Bursa: Sentez Yayıncılık; 2014. p.25.
- Aristoteles. Hayvanların Hareketleri Üzerine. Akderin F, çeviri editörü. 1. Baskı. İstanbul: Say Yayınları; 2011. p.11-9.
- Omay E. İlk Su Mühendisi Thales. Türkiye İnşaat Mühendisliği 14. Teknik Kongresi Bildirileri Kitabı; 1997. p.1045-50.
- Störig HJ. Dünya Felsefe Tarihi. 1. Baskı. İstanbul: Say Yayınları; 2013. p.744.
- Colin AR. Bilim Tarihi. İhsanoğlu E, Günergun F, çeviri editörleri. 1. Baskı. Ankara: Tübitak Yayın ları; 2005. p.611.
- Atış N. [The effects of the parmenides philosophy?s existence proclamation on the postmodern philosophy]. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2009;7:107-20.
- Thilly F. Bir Felsefe Tarihi. Küçük N, Çevik Y, çeviri editörleri. 1. Baskı. İstanbul: İdea Yayınları; 2010. p.35.
- Köşe A. Hacamat. Cilt 14. TDVDIA-İslam Ansiklopedisi; 1996. p.422.
- Utku A. [Empledokles]. Cevizci A, editör. Felsefe Ansiklopedisi. 5. Baskı. İstanbul: Ebabil Yayınları; 2007. p.428-37.
- Cevizci A. [Socrates]. Felsefe Sözlüğü. 6. Baskı. İstanbul: Paradigma Yayınları; 2002. p.951.
- Uğurlu MC. [Hipocrates]. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 1997;50(2):67-78. [Crossref]
- Akarsu B. Ahlak Öğretileri. 1. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi; 1982. p.96-7.
- Platon. [Phaidon]. Atademir HR, çeviri editörü. 1. Baskı. İstanbul: Sosyal Yayınlar; 2001. p.51.
- Aristoteles. Fizik. Babür S, çeviri editörü. 5. Baskı. İstanbul: YKY Yayınları; 2014. p.49-51
- Platon. Diyaloglar. 5. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi Yayınları; 2009. p.449-543.
- Özden HÖ. [Understanding of beauty in pre-Hellenic Greek philosophy]. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Tetkikleri Dergisi. 2002;1(32): 61-92.
- Aristoteles. Nikomakhos?a Etik. Babür S, çeviri editörü. 1. Baskı. Ankara: Bilgesu Yayıncılık; 2000. p.240.
- Hipokrates. Tıbbın Babası Hippokrates. 1. Baskı. İstanbul: Mitra Yayınevi; 2012. p.1-123.
- Bayat AH. Tıp Tarihi. 3. Baskı. Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları. İstanbul: Üçer Matbaacılık Ltd Şti; 2016. p.9.
- Günerli A. Hipokrattan Günümüze Tıp Etiği. Girne, Kıbrıs: TARK 46.Ulusal Kongresi; 2012. p.1-67.
- Tepe H. Pratik Etik-Etiğin Pratik Sorunları. Baskı. Ankara: Bilge Su Yayıncılık; 2016. p.42-3.
.: İşlem Listesi