.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Bitkisel Ürün Kullanımında Serbest Eczane Eczacılarının Rolü: Karadeniz Bölgesi'nin 3 İlinde Pilot Çalışma
The Role of Community Pharmacy Pharmacists in the Use of Herbal Products: A Pilot Study in 3 Provinces of the Black Sea Region
J Tradit Complem Med. 2021;4(2):147-54
doi: 10.5336/jtracom.2020-79939
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Dünyada ve ülkemizde bitkisel ürünlere duyulan ilginin artması sonucunda, gün geçtikçe yeni ürünler piyasaya çıkmaktadır. Bu ürünlerin etkin ve güvenli şekilde kullanılabilmesi için hastaların doğru bilgilendirilmeleri önemlidir. Eczacıların bitkisel ürünler hakkında hastaları bilgilendirme davranışları ve düzeyi konusunda ülkemizde yapılmış herhangi bir bilimsel çalışma yoktur. Çalışmamızın amacı, serbest eczacıların bitkisel ürünler hakkında hastaları bilgilendirme ve danışmanlık yapma düzeylerinin araştırılmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Ön çalışma ile araştırma yapılan bölgedeki serbest eczanelerde yaygın olarak bulunan bir bitkisel ürün olarak Prospan® şurup belirlenmesinden sonra eczacının ürün hakkında hastayı bilgilendirmesini değerlendirmek üzere anket formu hazırlanmıştır. Benzer sosyokültürel seviyede ve ön-eğitim verilen simüle hastaların serbest eczanelere Prospan® şurup almak üzere reçeteli başvurmasından sonra hastalara anket uygulanmış, veriler istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Serbest eczanelerin %58,3'ünde eczacı, %41,7'sinde ise eczane personeli tarafından reçete karşılanmıştır. Simüle hastanın eczanede kalış süresi ortalama 144 sn'dir. Reçete eczacı tarafından karşılandığında verilen danışmanlık süresi 2,58±0,09 dk, eczane personeli tarafından karşılandığında 2,22±0,11 dk (p=0,009)'dır. Eczanelerin %13,9'unda hastanın yaşı, %2'sinde mevcut hastalık varlığı, %2,6'sında diğer ilaç kullanımı ve %0,7'sinde diğer bitkisel ürün kullanımı simüle hastaya sorulmuştur. Reçetedeki ürünün kullanım amacı hakkında eczacıların %87,5'i, eczane personelinin %77,8'i; kullanım süresi hakkında ise eczacıların %50'si, eczane personelinin %33,3'ü hastaya doğru bilgilendirme yapmıştır. Ürünün uygulama şekli hakkında eczacıların %80'i hastaya herhangi bir bilgi vermemiştir. Sonuç: Akılcı ilaç kullanımında önemli yere sahip olan eczacıların, meslek içi eğitimlerle bitkisel ürünlerin akılcı kullanımı konusundaki bilgilerini pekiştirmesi, etkinlik ve güvenilirliklerini değerlendirebilmeleri ve kullanıcılara bu bilgileri sunmaları gerekmektedir. Bitkisel ürünlerin sadece eczanelerden satılması konusunda çalışmalar yapılması, denetimsiz ürünlerin kullanımından oluşacak zararın azaltılmasında önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı; bitkisel ürün; serbest eczacı; farmasötik bakım
Amaç: Dünyada ve ülkemizde bitkisel ürünlere duyulan ilginin artması sonucunda, gün geçtikçe yeni ürünler piyasaya çıkmaktadır. Bu ürünlerin etkin ve güvenli şekilde kullanılabilmesi için hastaların doğru bilgilendirilmeleri önemlidir. Eczacıların bitkisel ürünler hakkında hastaları bilgilendirme davranışları ve düzeyi konusunda ülkemizde yapılmış herhangi bir bilimsel çalışma yoktur. Çalışmamızın amacı, serbest eczacıların bitkisel ürünler hakkında hastaları bilgilendirme ve danışmanlık yapma düzeylerinin araştırılmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Ön çalışma ile araştırma yapılan bölgedeki serbest eczanelerde yaygın olarak bulunan bir bitkisel ürün olarak Prospan® şurup belirlenmesinden sonra eczacının ürün hakkında hastayı bilgilendirmesini değerlendirmek üzere anket formu hazırlanmıştır. Benzer sosyokültürel seviyede ve ön-eğitim verilen simüle hastaların serbest eczanelere Prospan® şurup almak üzere reçeteli başvurmasından sonra hastalara anket uygulanmış, veriler istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Serbest eczanelerin %58,3'ünde eczacı, %41,7'sinde ise eczane personeli tarafından reçete karşılanmıştır. Simüle hastanın eczanede kalış süresi ortalama 144 sn'dir. Reçete eczacı tarafından karşılandığında verilen danışmanlık süresi 2,58±0,09 dk, eczane personeli tarafından karşılandığında 2,22±0,11 dk (p=0,009)'dır. Eczanelerin %13,9'unda hastanın yaşı, %2'sinde mevcut hastalık varlığı, %2,6'sında diğer ilaç kullanımı ve %0,7'sinde diğer bitkisel ürün kullanımı simüle hastaya sorulmuştur. Reçetedeki ürünün kullanım amacı hakkında eczacıların %87,5'i, eczane personelinin %77,8'i; kullanım süresi hakkında ise eczacıların %50'si, eczane personelinin %33,3'ü hastaya doğru bilgilendirme yapmıştır. Ürünün uygulama şekli hakkında eczacıların %80'i hastaya herhangi bir bilgi vermemiştir. Sonuç: Akılcı ilaç kullanımında önemli yere sahip olan eczacıların, meslek içi eğitimlerle bitkisel ürünlerin akılcı kullanımı konusundaki bilgilerini pekiştirmesi, etkinlik ve güvenilirliklerini değerlendirebilmeleri ve kullanıcılara bu bilgileri sunmaları gerekmektedir. Bitkisel ürünlerin sadece eczanelerden satılması konusunda çalışmalar yapılması, denetimsiz ürünlerin kullanımından oluşacak zararın azaltılmasında önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı; bitkisel ürün; serbest eczacı; farmasötik bakım
ABSTRACT
Objective: As a result of the increasing interest in herbal products around the world and in our country, new products are coming to the market almost every day. It is important that patients are informed correctly in order to use these products effectively and safely. There is no scientific study in our country on the behavior and level of informing patients about herbal products by pharmacists. The aim of our study is to investigate the level of informing and counseling of patients about herbal products by community pharmacists. Material and Methods: After the determination of Prospan® syrup as the herbal product commonly found in community pharmacies in the region where the study was conducted, a questionnaire form was prepared to evaluate the pharmacist's level of providing information to the patients about this product. Simulated patients who were of similar sociocultural level were trained about the study and filling of the questionnaire and they visited the community pharmacy with a prescription for Prospan® syrup. They answered the questionnaire immediately after leaving the pharmacy. The data was evaluated statistically. Results: Prescriptions were met by pharmacists in 58.3% of the community pharmacies, and by pharmacy staff in 41.7%. The simulated patient's time in the pharmacy was on average 144 seconds. The counseling time given when the prescription was met by the pharmacist was 2.58 ±0.09 minutes, and it was 2.22±0.11 minutes when it was met by the pharmacy staff (p=0.009). The simulated patient was asked about his/her age, the presence of existing disease, the use of other drugs and the use of other herbal products, respectively, in 13.9%, 2%, 2.6%, and 0.7% of the pharmacies. Patients were informed about the intended use of the prescribed product by 87.5% of pharmacists and 77.8% of pharmacy personnel and about the duration of the use of the product, 50% of pharmacists and 33.3% of pharmacy staff provided correct information to the patient. 80% of the pharmacists did not give any information to the patient as to how to apply/administer the product. Conclusion: Pharmacists, who have an important role in rational drug use, should reinforce their knowledge about the rational use of herbal products by continued training, thus be able to evaluate their effectiveness and reliability, and present this information to the patients. It is also important to work on regulations that allow the sale of herbal products only in pharmacies and reduce the damage caused by the use of uncontrolled products.
Keywords: Rational drug use; herbal product; community pharmacist; pharmaceutical care
Objective: As a result of the increasing interest in herbal products around the world and in our country, new products are coming to the market almost every day. It is important that patients are informed correctly in order to use these products effectively and safely. There is no scientific study in our country on the behavior and level of informing patients about herbal products by pharmacists. The aim of our study is to investigate the level of informing and counseling of patients about herbal products by community pharmacists. Material and Methods: After the determination of Prospan® syrup as the herbal product commonly found in community pharmacies in the region where the study was conducted, a questionnaire form was prepared to evaluate the pharmacist's level of providing information to the patients about this product. Simulated patients who were of similar sociocultural level were trained about the study and filling of the questionnaire and they visited the community pharmacy with a prescription for Prospan® syrup. They answered the questionnaire immediately after leaving the pharmacy. The data was evaluated statistically. Results: Prescriptions were met by pharmacists in 58.3% of the community pharmacies, and by pharmacy staff in 41.7%. The simulated patient's time in the pharmacy was on average 144 seconds. The counseling time given when the prescription was met by the pharmacist was 2.58 ±0.09 minutes, and it was 2.22±0.11 minutes when it was met by the pharmacy staff (p=0.009). The simulated patient was asked about his/her age, the presence of existing disease, the use of other drugs and the use of other herbal products, respectively, in 13.9%, 2%, 2.6%, and 0.7% of the pharmacies. Patients were informed about the intended use of the prescribed product by 87.5% of pharmacists and 77.8% of pharmacy personnel and about the duration of the use of the product, 50% of pharmacists and 33.3% of pharmacy staff provided correct information to the patient. 80% of the pharmacists did not give any information to the patient as to how to apply/administer the product. Conclusion: Pharmacists, who have an important role in rational drug use, should reinforce their knowledge about the rational use of herbal products by continued training, thus be able to evaluate their effectiveness and reliability, and present this information to the patients. It is also important to work on regulations that allow the sale of herbal products only in pharmacies and reduce the damage caused by the use of uncontrolled products.
Keywords: Rational drug use; herbal product; community pharmacist; pharmaceutical care
REFERANSLAR:
- Süzgeç-Selçuk S, Eyinsan S. Türkiye'deki eczanelerde bulunan bitkisel ilaçlar [Herbal Medicines in pharmacies in Turkey]. Marmara Pharm J. 2012;16:164-80. [Link]
- World Health Organization. (2013). WHO traditional medicine strategy: 2014-2023. World Health Organization [Link]
- Mosihuzzaman M, Choudhary MI. Protocols on safety, efficacy, standardization, and documentation of herbal medicine (IUPAC Technical Report). Pure ApplChem. 2008;80(10):2195-230. [Link]
- İstanbulluoğlu S, Çeliker A. İlaç-bitkisel ürün etkileşimlerinin önlenmesinde eczacının rolü. [The role of the pharmacist in preventing drug-herbal product interactions]. FABAD J Pharm Sci. 2018;43(3):291-305. [Link]
- Uzun MB, Aykaç G, Özçelikay G. Bitkisel ürünlerin yanlış kullanımı ve zararları [Improper use and harms of herbal products]. Lokman Hekim Journal. 2014;4(3):1-5. [Link]
- Atavwoda AT, Gabriel AA. Assessment of pharmacists knowledge, attitude and practices regarding herbal drug information services. J Basic Clin Pharm. 2012;3(3):317-22. [PubMed] [PMC]
- Renda G, Kaya Yaşar Y, Yılmaz E, Sanrı H, Dilaver İ, Demirtaş Y et al. Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma [Primary care physicians and community pharmacists approach to the use of herbal products: a pilot study in Trabzon]. Turkish Journal of Family Practice. 2018;22 (3):141-56. [Link]
- Svarstad BL, Bultman DC, Mount JK, Tabak ER. Evaluation of written prescription information provided in community pharmacies: a study in eight states. J Am Pharm Assoc (2003). 2003;43(3):383-93. [PubMed]
- Genser D. Food and drug interaction: consequences for the nutrition/health status. Ann Nutr Metab. 2008;52 Suppl 1:29-32. [PubMed]
- Yeşilada E. Bitkilerle tedavide eczacının rolü [The role of pharmacist in herbal therapy]. Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi. 2002;3:28-33. [Link]
- Santos Vd, Nitrini SM. [Prescription and patient-care indicators in healthcare services]. Rev Saude Publica. 2004;38(6):819-26. [PubMed]
- Toklu HZ, Akıcı A, Oktay S, Cali S, Sezen SF, Keyer-Uysal M. The pharmacy practice of community pharmacists in Turkey. Marmara Pharm J. 2010;14(1):53-60. [Link]
- Toklu HZ. Eczacılık uygulamalarında akılcı ilaç kullanımı [Rational drug use in pharmacy practices]. Turkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics. 2015;3(1):74-83. [Link]
- Hilmer SN, McLachlan AJ, Le Couteur DG. Clinical pharmacology in the geriatric patient. Fundam Clin Pharmacol. 2007;21(3):217-30. [PubMed]
- Dedeli Ö, Karadakovan A. Yaşlı bireylerde ilaç kullanımı, tamamlayıcı ve alternatif tedavi uygulamalarının incelenmesi [Investigation of complementary and alternative medicine practice and drug use in the elderly]. Spatula DD. 2011;1(1):23-32. [Link]
- Asci A, Baydar T, Sahin G. Yaşlılarda herbal preparat kullanımının ve ilaç etkileşmelerinin toksikolojik açıdan değerlendirilmesi [Evaluation of usage of herbal preparation and drug interactions in elderly people from toxicological aspect]. Turkish Journal of Geriatrics. 2007;10(4):203-14. [Link]
- Özyurt E, Aydın İ, Aydın H, Erduran S, Uğurlu D, Akar Y et al. Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim Araştırma Hastanesindeki hastaların akılcı ilaç kullanımı hakkında bilgi, tutum ve davranışları [Knowledge, attitude and behaviors of patients in Dışkapı Yıldırım Beyazıt Education Research Hospital about rational drug use]. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2018;5(3):208-19. [Link]
- Scott CJ, Riedlinger J. Promoting education about complementary or alternative medicine. Am J Health-Syst Pharm. 1998;55:2525-7. [Link]
- Johnson T, Boon H, Jurgens T, Austin Z, Moineddin R, Eccott L, et al. Canadian pharmacy students' knowledge of herbal medicine. Am J Pharm Educ. 2008;72(4):75. [PubMed] [PMC]
- Chang ZG, Kennedy DT, Holdford DA, Small RE. Pharmacists' knowledge and attitudes toward herbal medicine. Ann Pharmacother. 2000;34(6):710-5. [PubMed]
- Clauson KA, McQueen CE, Shields KM, Bryant P. Knowledge and attitudes of pharmacists in Missouri regarding natural products. Am J Pharm Educ. 2003;67(2):1-9. [Link]
- Çağırıcı S, Yeğenoğlu S. Genel iletişim bilgileri perspektifinden hasta-eczacı iletişimi [From The general communication information perspective patient- pharmacist communication]. J Fac Pharm Ankara. 2007;36(1):31-46. [Link]
- Toklu HZ, Akıcı A, Keyer Uysar M, Ayanoğlu Dülger G. Akılcı ilaç kullanımı sürecinde hasta uyuncuna hekim ve eczacının katkısı [The role of the doctor and pharmacist in improving patient compliance in the process of rational drug use]. Turkish Journal of Family Practice. 2010;14(3):139-45. [Link]
- Samancı Tekin Ç. Serbest eczacıların halk sağlığındaki rolü ve halk sağlığı konusunda karşılaştıkları sorunlar [The role of community pharmacists and the challenges they face in public health]. 3.International-21.National Public Health Congress: Antalya; 2019. p.1254-5. [Link]
- Duraz AY, Khan SA. Knowledge, attitudes and awareness of community pharmacists towards the use of herbal medicines in muscat region. Oman Med J. 2011;26(6):451-3. [PubMed] [PMC]
- Welna EM, Hadsall RS, Schommer JC. Pharmacists' personal use, professional practice behaviors, and perceptions regarding herbal and other natural products. J Am Pharm Assoc (2003). 2003;43(5):602-11. [PubMed]
- Tig EO, Ayanoglu Dulger G, Hidiroglu S, Toklu HZ. Serbest eczacıların elektronik bilgi kaynağı kullanımı [The use of electronic information resources by community pharmacists]. Marmara Pharm J. 2012;16(1):29-35. [Link]
- Ulutaş E, Sözen Şahne B, Yeğenoğlu S. Eczacılıkta iletişimin rolü [The role of communication on pharmacy]. Marmara Pharm J. 2015;19(3):200-7. [Link]
- Aksu B, Yeğen G, Yeşilada A. Eczacı-hasta iletişimi konusunda İstanbul ili anket çalışması [A survey study in Istanbul on communication between pharmacist and patient]. J Fac Pharm Ankara. 2019;43(1):28-43. [Link]
.: İşlem Listesi