.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Astımlı Çocuklarda İnhaler Eğitiminin ve Kullanım Davranışının Beceriyi Geliştirme Üzerindeki Etkisi: Tanımlayıcı Araştırma
The Effect of Inhaler Education and Inhaler Use Behavior on Skill Development in Asthmatic Children: Descriptive Research
Turkiye Klinikleri J Pediatr. 2024;33(3):97-106
doi: 10.5336/pediatr.2024-106009
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Astım, çocuklarda önemli bir sağlık sorunu olup, doğru inhaler kullanımının semptom kontrolünü iyileştirdiği ve atakların sıklığını azalttığı bilinmektedir. Ancak, inhaler cihazlarının doğru kullanılmaması tedavi etkinliğini düşürmekte ve çocuklarda gereksiz sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı, astımlı çocuklara hemşireler tarafından verilen inhaler kullanım eğitimlerinin ve çocukların inhaler kullanma davranışlarının, inhaler kullanma becerisine etkisini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, 30 Mart-30 Haziran 2024 tarihleri arasında Adana Şehir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde gerçekleştirilmiş ve 120 hasta arasından 102'si çalışmaya katılmayı kabul etmiştir. Veri toplama araçları olarak Tanıtıcı Bilgi Formu, Ölçülü Doz İnhaler Kullanma Beceri Çizelgesi ve Planlı Davranış Teorisi İnhaler Kullanım Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %42,2'si kadın, %57,8'i erkektir ve yaş ortalaması 12,51 yıldır. Eğitim öncesi İnhaler Kullanımı Beceri Ölçeği puanı 6,28, eğitim sonrası ise 9,47 olarak bulundu. Eğitim sonrası Ölçülü Doz İnhaler Kullanma Beceri Çizelgesi puanları anlamlı şekilde artarken inhaler türleri arasında grup içi karşılaştırmalarda istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmedi. Eğitim öncesinde yapılan hatalar arasında nefes verildikten sonra ikinci doz için 30 sn beklenmesi, inhalerin çalkalanması ve başın dik tutulması yer aldığı bulundu. Eğitim öncesinde Ölçülü Doz İnhaler Kullanma Beceri Çizelgesi skoru ile Planlı Davranış Teorisi İnhaler Kullanım Ölçeği arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki tespit edilirken, eğitim sonrası bu ilişki değişkenlik göstermedi. Sonuç: Çocukların inhaler kullanımı sırasında yaptıkları teknik hataların, hemşirelerin verdiği eğitimle azaltılabileceği ve bu sayede inhaler kullanma becerisinin artırılabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca, inhaler kullanım becerisinin geliştirilmesi ile astım kontrolünün iyileşmesi arasındaki pozitif ilişki, hasta eğitimlerinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Elde edilen bulgular, astım tedavisinde hasta eğitiminin standart bir uygulama hâline getirilmesinin gerekliliğini açıkça göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Astım; ölçülü doz salınım yapan inhaler; hemşirelik eğitimi
Amaç: Astım, çocuklarda önemli bir sağlık sorunu olup, doğru inhaler kullanımının semptom kontrolünü iyileştirdiği ve atakların sıklığını azalttığı bilinmektedir. Ancak, inhaler cihazlarının doğru kullanılmaması tedavi etkinliğini düşürmekte ve çocuklarda gereksiz sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı, astımlı çocuklara hemşireler tarafından verilen inhaler kullanım eğitimlerinin ve çocukların inhaler kullanma davranışlarının, inhaler kullanma becerisine etkisini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, 30 Mart-30 Haziran 2024 tarihleri arasında Adana Şehir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde gerçekleştirilmiş ve 120 hasta arasından 102'si çalışmaya katılmayı kabul etmiştir. Veri toplama araçları olarak Tanıtıcı Bilgi Formu, Ölçülü Doz İnhaler Kullanma Beceri Çizelgesi ve Planlı Davranış Teorisi İnhaler Kullanım Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %42,2'si kadın, %57,8'i erkektir ve yaş ortalaması 12,51 yıldır. Eğitim öncesi İnhaler Kullanımı Beceri Ölçeği puanı 6,28, eğitim sonrası ise 9,47 olarak bulundu. Eğitim sonrası Ölçülü Doz İnhaler Kullanma Beceri Çizelgesi puanları anlamlı şekilde artarken inhaler türleri arasında grup içi karşılaştırmalarda istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmedi. Eğitim öncesinde yapılan hatalar arasında nefes verildikten sonra ikinci doz için 30 sn beklenmesi, inhalerin çalkalanması ve başın dik tutulması yer aldığı bulundu. Eğitim öncesinde Ölçülü Doz İnhaler Kullanma Beceri Çizelgesi skoru ile Planlı Davranış Teorisi İnhaler Kullanım Ölçeği arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki tespit edilirken, eğitim sonrası bu ilişki değişkenlik göstermedi. Sonuç: Çocukların inhaler kullanımı sırasında yaptıkları teknik hataların, hemşirelerin verdiği eğitimle azaltılabileceği ve bu sayede inhaler kullanma becerisinin artırılabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca, inhaler kullanım becerisinin geliştirilmesi ile astım kontrolünün iyileşmesi arasındaki pozitif ilişki, hasta eğitimlerinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Elde edilen bulgular, astım tedavisinde hasta eğitiminin standart bir uygulama hâline getirilmesinin gerekliliğini açıkça göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Astım; ölçülü doz salınım yapan inhaler; hemşirelik eğitimi
ABSTRACT
Objective: Asthma is a significant health problem in children, and it is known that correct inhaler use improves symptom control and reduces the frequency of attacks. However, improper use of inhaler devices reduces treatment effectiveness and causes unnecessary health problems in children. The aim of this study is to examine the effects of inhaler use training given by nurses to asthmatic children and the children's inhaler use behaviors on inhaler use skills. Material and Methods: The study was conducted between March 30 and June 30, 2024, at Adana City Training and Research Hospital, and 102 out of 120 patients agreed to participate in the study. Data collection tools included the Introductory Information Form, the Metered-Dose Inhaler Use Skill Checklist, and the Theory of Planned Behavior Inhaler Use Scale. Results: 42.2% of the participants were female, and 57.8% were male, with a mean age of 12.51 years. The pre-training Metered-Dose Inhaler Use Skill Checklist score was found to be 6.28, while the post-training score was 9.47. While post-training Metered-Dose Inhaler Use Skill Checklist scores significantly increased, no statistically significant differences were observed in intra-group comparisons between different types of inhalers. Among the mistakes made before the training were waiting 30 seconds for the second dose after exhaling, shaking the inhaler, and keeping the head upright. A moderate positive correlation was found between the pre-training Metered-Dose Inhaler Use Skill Checklist score and the Theory of Planned Behavior Inhaler Use Scale, and this relationship did not vary after the training. Conclusion: It was concluded that technical errors made by children during inhaler use could be reduced with the education provided by nurses and thus inhaler use skills could be increased. In addition, the positive relationship between the development of inhaler use skills and improved asthma control once again demonstrates the importance of patient education. The findings clearly demonstrate the need to make patient education a standard practice in asthma treatment.
Keywords: Asthma; metered dose inhalers; nursing education
Objective: Asthma is a significant health problem in children, and it is known that correct inhaler use improves symptom control and reduces the frequency of attacks. However, improper use of inhaler devices reduces treatment effectiveness and causes unnecessary health problems in children. The aim of this study is to examine the effects of inhaler use training given by nurses to asthmatic children and the children's inhaler use behaviors on inhaler use skills. Material and Methods: The study was conducted between March 30 and June 30, 2024, at Adana City Training and Research Hospital, and 102 out of 120 patients agreed to participate in the study. Data collection tools included the Introductory Information Form, the Metered-Dose Inhaler Use Skill Checklist, and the Theory of Planned Behavior Inhaler Use Scale. Results: 42.2% of the participants were female, and 57.8% were male, with a mean age of 12.51 years. The pre-training Metered-Dose Inhaler Use Skill Checklist score was found to be 6.28, while the post-training score was 9.47. While post-training Metered-Dose Inhaler Use Skill Checklist scores significantly increased, no statistically significant differences were observed in intra-group comparisons between different types of inhalers. Among the mistakes made before the training were waiting 30 seconds for the second dose after exhaling, shaking the inhaler, and keeping the head upright. A moderate positive correlation was found between the pre-training Metered-Dose Inhaler Use Skill Checklist score and the Theory of Planned Behavior Inhaler Use Scale, and this relationship did not vary after the training. Conclusion: It was concluded that technical errors made by children during inhaler use could be reduced with the education provided by nurses and thus inhaler use skills could be increased. In addition, the positive relationship between the development of inhaler use skills and improved asthma control once again demonstrates the importance of patient education. The findings clearly demonstrate the need to make patient education a standard practice in asthma treatment.
Keywords: Asthma; metered dose inhalers; nursing education
REFERANSLAR:
- Türk Toraks Derneği.Çocukluk Çağı Astım Tanı ve Tedavi Rehberi El Kitapçığı 2020;5-43. [Link]
- Global Intiative for Asthma. Global Strategy for Asthma Management and Prevention. 2024. [Link]
- Asher MI, Montefort S, Björkstén B, Lai CK, Strachan DP, Weiland SK, et al; ISAAC Phase Three Study Group. Worldwide time trends in the prevalence of symptoms of asthma, allergic rhinoconjunctivitis, and eczema in childhood: ISAAC Phases One and Three repeat multicountry cross-sectional surveys. Lancet. 2006;368(9537):733-43. Erratum in: Lancet. 2007;370(9593):1128. [Crossref] [PubMed]
- T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı 2018-2023. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı; 2018. [Link]
- Çelik GE. Astım Tanı ve Tedavi Rehberi 2020 Güncellemesi. Ankara: Türkiye Ulusal Allerji ve Klinik İmmünoloji Derneği; 2020. [Link]
- Mutlu B, Balcı S. Çocuklarda astım: risk faktörleri, klinik özellikler ve korunma [Asthma in children: risk factors, clinical features and prevention]. TAF Prev Med Bull. 2010;9(1):79-86. [Link] a
- Kaş Alay G, Balcı S. Astımlı çocuklara hastalık yönetimi ile ilgili uygulanan girişimlerin etkisi [The effect of interventions on disease management for children with asthma]. J Health Sci Inst. 2022;7(2):118-25. [Crossref]
- Kaş G, Yıldız S. Çocuklarda nebülizatör tedavisi ve hemşireler için öneriler [Nebulizer therapy in children and recommendations for nurses]. Ordu Univ Hemşirelik Çalışmaları Derg. 2021;4(1):141-8. [Crossref]
- Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD). Nebülizatör nasıl kullanılır? Accessed June 24, 2020. [Link]
- Dardouri M, Bouguila J, Sahli J, Ajmi T, Mtiraoui A, Zedini C, et al. Assessing the impact of a family empowerment program on asthma control and medication use in children with asthma: a randomized controlled trial. J Spec Pediatr Nurs. 2021;26(2):e12324. [Crossref] [PubMed]
- Can C. Astımlı çocuk ve aile için eğitim programları. Altınel ZÜ, editör. Çocukluk Çağı Astımında Tedavi Prensipleri ve Korunma. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2024. p.250-2.
- Sözen A. Astımlı çocukların ailelerinin inhaler cihaz kullanma tekniklerinin değerlendirilmesi [Evaluation of inhaler technique among parents of children with asthma]. Maltepe Med J. 2020;12(3):83-7. [Crossref]
- Lee JM, Kim SJ, Min HY. The effects of smartphone-based nebulizer therapy education on parents' knowledge and confidence of performance in caring for children with respiratory disease. J Pediatr Nurs. 2017;36:13-9. [Crossref] [PubMed]
- Türk Toraks Derneği Astım ve Alerji Çalışma Grubu. Astım Hasta Eğitim Seti. 2022. [Link]
- Şanlıtürk D, Alkaya SA. Development of an Allergen-Exposure Avoidance Scale and Inhaler Use Scale for patients with asthma: a reliability and construct validity study. Turk Thorac J. 2018;19(3):110-6. [PubMed] [PMC]
- Şenyuva E, Taşocak G. Hemşirelerin hasta eğitimi etkinlikleri ve hasta eğitimi süreci [Patient education activities of nurses and patient education process]. İstanbul Univ Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007;15(59):100-6. [Link]
- McQuaid EL, Kopel SJ, Klein RB, Fritz GK. Medication adherence in pediatric asthma: reasoning, responsibility, and behavior. J Pediatr Psychol. 2003;28(5):323-33. [Crossref] [PubMed]
- Kardas P, Dabrowa M, Witkowski K. Adherence to treatment in paediatric patients - results of the nationwide survey in Poland. BMC Pediatr. 2021;21(1):16. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Şahan S, Güler S, Geçtan E. Hemşireler, hasta ve hasta yakınlarının nebulizatör ile ilaç uygulamalarında yaptıkları hataların belirlenmesi [Determination of the errors made by nurses, patients, and patients' relatives in drug administration with nebulizers]. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi. 2023;5(1):7-16. [Crossref]
- Bosnic-Anticevich SZ, Sinha H, So S, Reddel HK. Metered-dose inhaler technique: the effect of two educational interventions delivered in community pharmacy over time. J Asthma. 2010;47(3):251-6. [Crossref] [PubMed]
- Basheti IA, Obeidat NM, Reddel HK. Inhaler technique education and asthma control among patients hospitalized for asthma in Jordan. Saudi Pharm J. 2018;26(8):1127-36. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Weinstein AG, Singh A, Laurenceau JP, Skoner DP, Maiolo J, Sharara R, et al. A pilot study of the effect of an educational web application on asthma control and medication adherence. J Allergy Clin Immunol Pract. 2019;7(5):1497-506. [Crossref] [PubMed]
- Özkan ÇG, Kara Kaşıkçı M. Ölçülü doz inhaler kullanımı ve hasta eğitim sürecinin yönetilmesinde hemşirenin rolü [Metered dose inhaler using and the role of the nurse in managing of the patient training process]. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2015;2(3):355-62. [Crossref]
- Abadoğlu O, Yalazkısa S, Ülger G. Doğru inhaler kullanmada deneyimli bir hemşire tarafından verilen eğitimin rolü [The role of education by a well-trained nurse on correct utilization of inhalation devices]. Türkiye Klinikleri Allerji Astım Dergisi. 2003;5(1):11-5. [Link]
- Ramgopal S, Mazzarini A, Martin-Gill C, Owusu-Ansah S. Prehospital management of pediatric asthma patients in a large emergency medical services system. Pediatr Pulmonol. 2020;55(1):83-9. [Crossref] [PubMed]
- UChicago Medicine [Internet]. UChicago Medicine announces South Side Pediatric Asthma Center. 2017. [Cited: 04.02.2024] Available from: [Link]
- Fleischer NJ, Gosch E, Roberts MB, Albano AM, Ginsburg G, Piacentini J, et al. Asthma and anxiety in children and adolescents: characteristics and treatment outcomes. J Asthma. 2024;61(5):396-404. [Crossref] [PubMed]
- Ramgopal S, Naik VV, Komukai S, Owusu-Ansah S, Crowe RP, Okubo M, et al. The association of prehospital systemic corticosteroids with emergency department and in-hospital outcomes for patients with asthma exacerbations. Acad Emerg Med. 2024;31(7):675-87. [Crossref] [PubMed]
- Şimşek Y, Türkeli A, Yılmaz Ö, Okkalı Z, Yüksel H. Astımlı çocuklarda ve ailelerinde standart cihaz eğitiminin sonuçları [Results of standardized device education in asthmatic children and their families]. Turkiye Klinikleri J Pediatr. 2014;23(2):81-6. [Link]
- Gillette C, Rockich-Winston N, Kuhn JA, Flesher S, Shepherd M. Inhaler technique in children with asthma: a systematic review. Acad Pediatr. 2016;16(7):605-15. [Crossref] [PubMed]
- Smith C, Goldman RD. Nebulizers versus pressurized metered-dose inhalers in preschool children with wheezing. Can Fam Physician. 2012;58(5):528-30. [PubMed] [PMC]
- Türk Düdükcü F, Taş Arslan F. Çocuklarda nebülizatör ile ilaç uygulama; problemler ve çözüm önerileri [Drug application with nebulizer in children; problems and solutions]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;5(4):71-7. [Link]
- Harb HS, Ibrahim Laz N, Rabea H, Abdelrahim MEA. Determinants of incorrect inhaler technique in chronic obstructive pulmonary disease patients. Int J Clin Pract. 2021;75(6):e14073. [Crossref] [PubMed]
- Hale EM, Costello RW, Cowman S. A nurse-led intervention study: promoting compliance with Diskus Inhaler use in asthma patients. Nurs Open. 2014;1(1):42-52. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Şanlıtürk D, Ayaz-Alkaya S. The effect of a theory of planned behavior education program on asthma control and medication adherence: a randomized controlled trial. J Allergy Clin Immunol Pract. 2021;9(9):3371-9. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi