.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Aşı Tutumları Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenirliliği
Validity and Reliability of the Turkish Form of the Vaccine Attitudes Scale
Turkiye Klinikleri J Pediatr. 2021;30(1):31-7
doi: 10.5336/pediatr.2020-77545
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Ebeveynlerin, aşılar hakkındaki tutumlarının belirlenmesi aşı tereddütünü, reddini önlemek ve bu konuda yapılması gereken girişimlerin planlaması için önemlidir. Bu nedenle, bu araştırma Aşı Tutumları Ölçeğini Türkçeye uyarlamak amacıyla yürütülmüştür. Gereç ve Yöntemler: Çalışma metodolojik bir araştırmadır. Araştırmaya 0-14 yaş grubunda çocuğu olan toplam 142 ebeveyn alınmıştır. Araştırma verileri Tanıtıcı Özellikler Formu ve Aşı Tutumları Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Ölçeğin geçerliliğini test etmek için dil ve kapsam geçerliği, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliliğini değerlendirmek için Cronbach's alfa güvenirlik katsayısı, madde-toplam puan korelasyonları ve Hotelling T2 testi kullanılmıştır. Bulgular: Aşı Tutumları Ölçeğinin Türkçe Formunun kapsam geçerlik indeks değerleri 0,90-1,00 arasındadır ve görüşü alınan uzmanların verdiği puanlar arasında farklılık yoktur (Kendall's W=0,720; p=0,707). Ölçeğin faktör yapısı incelemek amacıyla yapılan açımlayıcı faktör analizinde ölçek yapısının 11 madde, 5 alt boyuttan oluştuğu ve toplam varyansın %84,09'unu açıkladığı saptanmıştır. Ölçeğin faktör yükleri 0,90-0,97 arasında değişmektedir. Doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda Ki kare/serbestlik derecesi oranı 1,68 olarak hesaplanmıştır. İncelenen uyum indeksleri de teorik yapıların elde edilen verilerle mükemmel uyum gösterdiğine işaret etmektedir. Aşı Tutumları Ölçeğinin Türkçe Formunun hesaplanan Cronbach alfa katsayısı 0,66'dır. Sonuç: Yapılan analizler Aşı Tutumları Ölçeğinin Türkçe formunun geçerli ve güvenilir olduğunu ortaya koymaktadır. Ölçeğin ülkemizde ebeveynlerin aşılara yönelik tutumlarının belirlenmesinde kullanılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Aşı; ebeveyn; geçerlik; güvenirlik; tutum
Amaç: Ebeveynlerin, aşılar hakkındaki tutumlarının belirlenmesi aşı tereddütünü, reddini önlemek ve bu konuda yapılması gereken girişimlerin planlaması için önemlidir. Bu nedenle, bu araştırma Aşı Tutumları Ölçeğini Türkçeye uyarlamak amacıyla yürütülmüştür. Gereç ve Yöntemler: Çalışma metodolojik bir araştırmadır. Araştırmaya 0-14 yaş grubunda çocuğu olan toplam 142 ebeveyn alınmıştır. Araştırma verileri Tanıtıcı Özellikler Formu ve Aşı Tutumları Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Ölçeğin geçerliliğini test etmek için dil ve kapsam geçerliği, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliliğini değerlendirmek için Cronbach's alfa güvenirlik katsayısı, madde-toplam puan korelasyonları ve Hotelling T2 testi kullanılmıştır. Bulgular: Aşı Tutumları Ölçeğinin Türkçe Formunun kapsam geçerlik indeks değerleri 0,90-1,00 arasındadır ve görüşü alınan uzmanların verdiği puanlar arasında farklılık yoktur (Kendall's W=0,720; p=0,707). Ölçeğin faktör yapısı incelemek amacıyla yapılan açımlayıcı faktör analizinde ölçek yapısının 11 madde, 5 alt boyuttan oluştuğu ve toplam varyansın %84,09'unu açıkladığı saptanmıştır. Ölçeğin faktör yükleri 0,90-0,97 arasında değişmektedir. Doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda Ki kare/serbestlik derecesi oranı 1,68 olarak hesaplanmıştır. İncelenen uyum indeksleri de teorik yapıların elde edilen verilerle mükemmel uyum gösterdiğine işaret etmektedir. Aşı Tutumları Ölçeğinin Türkçe Formunun hesaplanan Cronbach alfa katsayısı 0,66'dır. Sonuç: Yapılan analizler Aşı Tutumları Ölçeğinin Türkçe formunun geçerli ve güvenilir olduğunu ortaya koymaktadır. Ölçeğin ülkemizde ebeveynlerin aşılara yönelik tutumlarının belirlenmesinde kullanılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Aşı; ebeveyn; geçerlik; güvenirlik; tutum
ABSTRACT
Objective: Determining the attitudes of parents about vaccines is important for preventing vaccine hesitation, rejection and planning the necessary interventions. For this reason, the study was conducted to adapt the Vaccine Attitudes Scale to Turkish. Material and Methods: The study was a methodological research. 142 parents with children in the 0-14 age group were included in the study. The data of the study were collected using the Introductory Characteristics Form and Vaccine Attitudes Scale. Language and content validity, exploratory and confirmatory factor analysis were performed to evaluate the validity of the scale. Cronbach's alpha reliability coefficient, item-total score correlations and Hotelling T2 test were used to evaluate reliability. Results: Content validity of the scale ranged between 0.90-1.00, and there was no difference between expert scores (Kendall's W=0.720; p=0.707). In the exploratory factor analysis, it was determined that the scale structure consisted of 11 items, 5 sub-dimensions and explained 84.09% of the total variance. It was found that the scale's factor loadings ranged between 0.90-0.97. The ratio of chi-square to degrees of freedom was 1.68 acording to confirmatory factor analysis. Evaluated fit indices indicates that the theoretical structures fit perfectly with the data obtained. The Cronbach alpha coefficient calculated to evaluate the reliability of the Vaccine Attitudes Scale was 0.66. Conclusion: The analyzes reveal that the Turkish version of the Vaccine Attitudes Scale is valid and reliable. It is recommended to use the scale in determining the attitudes of parents towards vaccines in our country.
Keywords: Attitude; parent; reliability; vaccine; validity
Objective: Determining the attitudes of parents about vaccines is important for preventing vaccine hesitation, rejection and planning the necessary interventions. For this reason, the study was conducted to adapt the Vaccine Attitudes Scale to Turkish. Material and Methods: The study was a methodological research. 142 parents with children in the 0-14 age group were included in the study. The data of the study were collected using the Introductory Characteristics Form and Vaccine Attitudes Scale. Language and content validity, exploratory and confirmatory factor analysis were performed to evaluate the validity of the scale. Cronbach's alpha reliability coefficient, item-total score correlations and Hotelling T2 test were used to evaluate reliability. Results: Content validity of the scale ranged between 0.90-1.00, and there was no difference between expert scores (Kendall's W=0.720; p=0.707). In the exploratory factor analysis, it was determined that the scale structure consisted of 11 items, 5 sub-dimensions and explained 84.09% of the total variance. It was found that the scale's factor loadings ranged between 0.90-0.97. The ratio of chi-square to degrees of freedom was 1.68 acording to confirmatory factor analysis. Evaluated fit indices indicates that the theoretical structures fit perfectly with the data obtained. The Cronbach alpha coefficient calculated to evaluate the reliability of the Vaccine Attitudes Scale was 0.66. Conclusion: The analyzes reveal that the Turkish version of the Vaccine Attitudes Scale is valid and reliable. It is recommended to use the scale in determining the attitudes of parents towards vaccines in our country.
Keywords: Attitude; parent; reliability; vaccine; validity
REFERANSLAR:
- Türk Tabipler Birliği. Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi. Türk Tabipleri Birliği Yayınları, Nisan 2018. Ankara.[Link]
- Akkaya N, Camcıoğlu Y, Gür E, Öztürk R. Çocuk ve Erişkinlerde Aşılama. İstanbul: İÜ Cerrahpaşa Tıp Fak Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, No:71; 2010.[Link]
- Salmon DA, Dudley MZ, Glanz JM, Omer SB. Vaccine Hesitancy: Causes, Consequences, and a Call to Action. Am J Prev Med. 2015;49(6 Suppl 4):S391-8.[Crossref] [PubMed]
- Schwartz JL, Caplan AL. Vaccination refusal: ethics, individual rights, and the common good. Prim Care. 2011;38(4):717-28, ix.[Crossref] [PubMed]
- Kennedy A, Lavail K, Nowak G, Basket M, Landry S. Confidence about vaccines in the United States: understanding parents' perceptions. Health Aff (Millwood). 2011;30(6):1151-9.[Crossref] [PubMed]
- Wu AC, Wisler-Sher DJ, Griswold K, Colson E, Shapiro ED, Holmboe ES, et al. Postpartum mothers' attitudes, knowledge, and trust regarding vaccination. Matern Child Health J. 2008;12(6):766-73.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- WHO. "What Influences Vaccine Acceptance: A Model of Determinants of VaccineHesitancy"Erişim Tarihi: 08 Eylül 2019.[Link]
- Üzüm Ö, Eliaçık K, Örsdemir HH, Öncel EK. [Factors Affecting the Immunization Approaches of Caregivers: An Example of a Teaching and Research Hospital]. J Pediatr Inf 2019;13(3):e114-e120 2019; 13:144-49.[Link]
- Nozaki I, Hachiya M, Kitamura T. Factors influencing basic vaccination coverage in Myanmar: secondary analysis of 2015 Myanmar demographic and health survey data. BMC Public Health. 2019;19(1):242.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Merten S, Martin Hilber A, Biaggi C, Secula F, Bosch-Capblanch X, Namgyal P, et al. Gender Determinants of Vaccination Status in Children: Evidence from a Meta-Ethnographic Systematic Review. PLoS One. 2015;10(8):e0135222.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Argüt N, Yetim A, Gökçay G. [The factors affecting vaccination acceptance]. Çocuk Dergisi 2016; 16: 16-24.[Link]
- Özata FZ, Kapusuz S. [Solution offers for vaccine hesitancy and refusal from a social marketing perspective]. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2019;20(1):65-83.[Link]
- Erdem Ö, Toktaş İ, Çelepkolu T, Demir V. [The reasons of vaccination rejection during the mop-up oral polio vaccination campaign: A family health center experience]. Konuralp Tıp Dergisi. 2017;9(1):19-23.[Link]
- Çıklar S, Güner PD. Knowledge, behavior and attitude of mother's about childhood immunization and reasons of vaccination rejection and hesitancy: A study of mixt methodology. Ankara Med J. 2020;20(1):180-195.[Link]
- Wallace AS, Wannemuehler K, Bonsu G, Wardle M, Nyaku M, Amponsah-Achiano K, et al. Development of a valid and reliable scale to assess parents' beliefs and attitudes about childhood vaccines and their association with vaccination uptake and delay in Ghana. Vaccine. 2019;37(6):848-56.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- TC Sağlık Bakanlığı, Aşı Portalı. Aşı Takvimi.Erişim tarihi: 5 Kasım 2019.[Link]
- Esin MN. [Reliability and validity of data collection tools]. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN, eds. Hemşirelikte araştırma süreç, uygulama ve kritik. 1. Baskı. İstanbul: Nobel; 2014. p.193-232.
- Tavşancıl E. [Basic concepts of measurement].Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. 5. Baskı. Ankara:Nobel; 2014. p.3-58.
- Gözüm S, Aksayan S. [Guidelines for intercultural scale adaptation II: psychometric properties and intercultural comparison]. Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Dergisi 2003;5(1):3-14.[Link]
- Büyüköztürk Ş. Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 2002;32:470-83.[Link]
- Zamanzadeh V, Ghahramanian A, Rassouli M, Abbaszadeh A, Alavi-Majd H, Nikanfar AR. Design and Implementation Content Validity Study: Development of an instrument for measuring Patient-Centered Communication. J Caring Sci. 2015;4(2):165-78.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. 16. Baskı. Ankara: Pegem; 2012.
- Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. 5. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2014.
- Özdamar K. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. 5. Baskı. Eskişehir: Kaan Kitabevi; 2004.
.: İşlem Listesi