.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Ankara Etlik Bölgesinde Bitkisel Çay Olarak Yaygın Kullanılan Bitkilerin Halk Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi: Ekolojik Çalışma
Widely Used as a Herbal Tea in Ankara Etlik Region Evaluation of Plants in Terms of Public Health: Ecological Study
J Tradit Complem Med. 2025;8(1):21-8
doi: 10.5336/jtracom.2024-104743
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Etlik bölgesinde bitkisel çay olarak yaygın kullanılan bitkilerin halk sağlığı açısından araştırılmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Birçok bitkinin tıbbi amaçlı çay olarak kullanıldığı dikkate alındığında, Ankara'nın göç alan yerlerinden biri olan Etlik bölgesi incelenmek üzere seçilmiştir. Bölgede seçilen aktarlar dolaşılarak, çay olarak kullanılan bitkiler toz haline getirilmemiş olarak satın alınmış ve yerli isimleri ile binomial isimlendirilmesi eşleştirilmiştir. Bilimsel yayınlar taranarak bu bitkilerin kimyasal içerikleri, sağlık alanındaki önemi ve çay olarak kullanımları derlenmiştir. Laboratuvarda binoküler lup ve mikroskop kullanılarak morfolojik ve mikroskobik özellikleri açısından bazı elementlerin varlığı araştırılmıştır. Bulgular: Toplumun çoğunluğu tarafından çay olarak kullanılan bitkiler hakkında bilgiler ortaya konmuş ve bitkisel çayların bilinçsizce hazırlanması ve kullanılmasının halk sağlığı açısından önemli riskleri olabileceği hatırlatılmıştır. Sonuç: Bitkileri çay olarak kullanmak isteyenlerin önceden bilgi sahibi olmaları önemlidir. Makalede yer alan bilgilerin literatür bilgileriyle de örtüştüğü üzere bitkisel kullanımlar doğru yapılmadığı taktirde yarardan çok zarar verici olabilecektir. Bitkilerin ilaçlarla birlikte tüketilmesi ilaç etkileşimine neden olabilmektedir. Bitkisel çaylar aşırı dozda ve 2 aydan fazla kullanılmamalıdır. Hamilelik ve emzirme döneminde kullanılmamalıdır. On sekiz yaşın altındaki çocuklarda kullanılırken dikkat edilmelidir. Çok sayıda bitkinin çay olarak kullanıldığı göz önüne alınırsa halk sağlığı açısından aktarlarda satılan bitki çayları ambalajları üzerinde gerekli bilgi ve uyarıların bulundurulması zorunlu olmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Aktar; bitkisel tedavi; bitkisel çaylar
Amaç: Etlik bölgesinde bitkisel çay olarak yaygın kullanılan bitkilerin halk sağlığı açısından araştırılmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Birçok bitkinin tıbbi amaçlı çay olarak kullanıldığı dikkate alındığında, Ankara'nın göç alan yerlerinden biri olan Etlik bölgesi incelenmek üzere seçilmiştir. Bölgede seçilen aktarlar dolaşılarak, çay olarak kullanılan bitkiler toz haline getirilmemiş olarak satın alınmış ve yerli isimleri ile binomial isimlendirilmesi eşleştirilmiştir. Bilimsel yayınlar taranarak bu bitkilerin kimyasal içerikleri, sağlık alanındaki önemi ve çay olarak kullanımları derlenmiştir. Laboratuvarda binoküler lup ve mikroskop kullanılarak morfolojik ve mikroskobik özellikleri açısından bazı elementlerin varlığı araştırılmıştır. Bulgular: Toplumun çoğunluğu tarafından çay olarak kullanılan bitkiler hakkında bilgiler ortaya konmuş ve bitkisel çayların bilinçsizce hazırlanması ve kullanılmasının halk sağlığı açısından önemli riskleri olabileceği hatırlatılmıştır. Sonuç: Bitkileri çay olarak kullanmak isteyenlerin önceden bilgi sahibi olmaları önemlidir. Makalede yer alan bilgilerin literatür bilgileriyle de örtüştüğü üzere bitkisel kullanımlar doğru yapılmadığı taktirde yarardan çok zarar verici olabilecektir. Bitkilerin ilaçlarla birlikte tüketilmesi ilaç etkileşimine neden olabilmektedir. Bitkisel çaylar aşırı dozda ve 2 aydan fazla kullanılmamalıdır. Hamilelik ve emzirme döneminde kullanılmamalıdır. On sekiz yaşın altındaki çocuklarda kullanılırken dikkat edilmelidir. Çok sayıda bitkinin çay olarak kullanıldığı göz önüne alınırsa halk sağlığı açısından aktarlarda satılan bitki çayları ambalajları üzerinde gerekli bilgi ve uyarıların bulundurulması zorunlu olmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Aktar; bitkisel tedavi; bitkisel çaylar
ABSTRACT
Objective: To investigate the plants commonly used as herbal tea in Etlik region in terms of public health. Materials and Methods: Considering that many plants are used as tea for medicinal purposes, Etlik region, which is one of the migration areas of Ankara, was chosen to be examined. Selected herbalists in the region were visited and plants used as tea were purchased unpowdered and their local names were matched with binomial nomenclature. Scientific publications were reviewed and the chemical contents of these plants, their importance in the field of health and their use as tea were compiled. In the laboratory, a binocular loop and microscope were used to investigate the presence of some elements in terms of morphological and microscopic characteristics. Results: Information about the plants used as herbal teas by the majority of the society was presented and it was reminded that unconscious preparation and use of medicinal teas may have significant risks for public health. Conclusion: It is important for those who want to use herbal plants as tea to have prior knowledge. As the information in the article coincides with the literature, if herbal uses are not done correctly, they may be more harmful than beneficial. Consumption of plants together with drugs may cause drug interactions. Herbal teas should not be used in overdose and for more than 2 months. It should not be used during pregnancy and breastfeeding. Children under eighteen years of age should be careful when using. Considering that many plants are used as tea, it should be mandatory to have the necessary information and warnings on the packages of herbal teas sold in herbalists for public health.
Keywords: Herbalist; herbalism; herbal teas
Objective: To investigate the plants commonly used as herbal tea in Etlik region in terms of public health. Materials and Methods: Considering that many plants are used as tea for medicinal purposes, Etlik region, which is one of the migration areas of Ankara, was chosen to be examined. Selected herbalists in the region were visited and plants used as tea were purchased unpowdered and their local names were matched with binomial nomenclature. Scientific publications were reviewed and the chemical contents of these plants, their importance in the field of health and their use as tea were compiled. In the laboratory, a binocular loop and microscope were used to investigate the presence of some elements in terms of morphological and microscopic characteristics. Results: Information about the plants used as herbal teas by the majority of the society was presented and it was reminded that unconscious preparation and use of medicinal teas may have significant risks for public health. Conclusion: It is important for those who want to use herbal plants as tea to have prior knowledge. As the information in the article coincides with the literature, if herbal uses are not done correctly, they may be more harmful than beneficial. Consumption of plants together with drugs may cause drug interactions. Herbal teas should not be used in overdose and for more than 2 months. It should not be used during pregnancy and breastfeeding. Children under eighteen years of age should be careful when using. Considering that many plants are used as tea, it should be mandatory to have the necessary information and warnings on the packages of herbal teas sold in herbalists for public health.
Keywords: Herbalist; herbalism; herbal teas
REFERANSLAR:
- Toker R, Gölükcü M, Tokgöz H. Tıbbi ve aromatik bitkilerin gıda sanayisinde kullanım alanları. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi. 2015;15(4):54-9. [Link]
- Ijaz F, Nawaz H, Hanif MA, Ferreira PMP. Yarrow. Medical Plants of South Asia. Hanıf MA, Nawaz H, Khan MM, Byrne HJ, eds. 1st ed. Amsterdam: Elsevier; 2019. p.685-97. [Crossref]
- Akan H, Bakır Sade Y. Kâhta (Adıyaman) merkezi ve Narince köyü'nün etnobotanik açıdan araştırılması [Investigation of the etnobotanical aspects the town kâhta and village of narince]. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi. 2015;4(2):219-48. [Crossref]
- Kovač MJ, Jokić S, Jerković I, Molnar M. Optimization of deep eutectic solvent extraction of phenolic acids and tannins from Alchemilla vulgaris L. plants (Basel). 2022;11(4):474. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Başer KHC. Hatmi (Althaea officinalis L.). Bağbahçe. 2007;14:26. [Link]
- Yaşar S, Güler G, Beram A, Coşkun D, Ozansoy D. Acı yavşan otu (artemisia absinthium l.) yaprak uçucu bileşenleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2017;8(2):148-52. [Link]
- Çalışkan Ö, Kurt D. Regression analysis of the effect of different n doses in calendula officinalis l. RRJoAST. 2017;6(1):15-9. [Link]
- Varga E, Becsek E, Bartha SG, Stranczinger S, Mihalovits F, Papp N. Determination of polyphenols and in vitro antimicrobial and antioxidant activity of Calluna vulgaris (L.) Hull. Biol Futur. 2021;72(2):251-6. [Crossref] [PubMed]
- Pérez-Burillo S, Giménez R, Rufián-Henares JA, Pastoriza S. Effect of brewing time and temperature on antioxidant capacity and phenols of white tea: Relationship with sensory properties. Food Chem. 2018;248:111-8. [Crossref] [PubMed]
- Deniz L, Serteser A, Kargıoğlu M. Uşak üniversitesi ve yakın çevresindeki bazı bitkilerin mahalli adları ve etnobotanik özellikleri [Local names and ethnobotanical features of some plants in Usak University (Usak) and ıts near vicinity]. AKÜ Fen Bilimleri Dergisi. 2010;1:57-72. [Link]
- Deliorman Orhan D, Sayın E. Türkiye'de sinameki olarak satılan bitkiler üzerinde yapılan kalite kontrol analizleri [Quality control analysis of the plants sold as senna in Turkey]. Clin Exp Health Sci. 2016;6(3):116-20. [Crossref]
- Faienza MF, Corbo F, Carocci A, Catalano A, Clodoveo ML, Grano M, et al. Novel insights in health-promoting properties of sweet cherries. J Funct Foods. 2020;69:103945. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bingöl FN, Akbulut G. Tip 2 diabetes mellitus ve tarçın [Type 2 diabetes mellitus and cinnamon]. Bozok Tıp Dergisi. 2012;3:39-46. [Link]
- Khan E, Ahmad IZ. An insight into the prophylactic and therapeutic activities of golden apple (cydonia oblonga mill.) for the future cancer care and prevention: a review. Annals of Phytomedicine. 2021;10(2):22-35. [Crossref]
- Al-Hakkani MF, Gouda GA, Hassan SHA, Nagiub AM. Echinacea purpurea mediated hematite nanoparticles (α-hnps) biofabrication, characterization, physicochemical properties, and its in-vitro biocompatibility evaluation. Surfaces and Interfaces. 2021;24(101113):1-20. [Crossref]
- Meenakshi M, Muralidharan NP. The role of cardamom oil in oral health. IJLSR. 2015;1(12):322-5. [Crossref]
- Demirtaş N, Demirtaş MH. Tıbbi ve aromatik bitkilerin ekoturizm açısından değerlendirilmesi: çakşır (ferula meifolia) örneği [The evaluation of medicinal and aromatic plants in terms of ecotourism: çakşır (ferula meifolia) example]. Turizm Çalışmaları Dergisi. 2021;3(1):31-42. [Link]
- Katar N, Katar D, Can M. Eskişehir ekolojik koşullarında rezene (foeniculum vulgare mill.) uçucu yağının morfogenetik varyabilitesinin belirlenmesi [Determination of morphogenetic variability of fennel (foeniculum vulgare mill.) essential oil in Eskişehir Ecological Conditions]. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi. 2021;24(5):1021-8. [Crossref]
- Kılıç İH. Meyan (Glycyrrhiza glabra L.) bitkisinin anitoksidant enzim ve pigment içeriğinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi; 2014. [Link]
- Bezek K, Kramberger K, Barlič-Maganja D. Antioxidant and antimicrobial properties of helichrysum italicum (roth) g. don hydrosol. Antibiotics (Basel). 2022;11(8):1017. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Singh P, Khan M, Hailemariam H. Nutritional and health ımportance of hibiscus sabdariffa: a review and ındication for research needs. Journal of Nutritional Health & Food Engineering. 2017; 6(5):125-8. [Crossref]
- Yalçın S, Boğa Ö, Pekmezekmek A. Sarı kantaron (hypericum perforatum) ile orfanin etkileşiminin depresyon tedavisindeki rolü. Archives Medical Review Journal. 2015;24(4):531-41. [Crossref]
- Petkova NT, Vrancheva R, Mihaylova D, Ivanov I, Pavlov A, Denev P. Antioxidant activity and fructan content in root extracts from elecampane (Inula helenium L.). J. BioSci. Biotechnol. 2015;4(1):101-7. [Link]
- Çiçek Polat D, Köroğlu A. Yasemin çiçeğinin (Jasminum flos) morfolojik ve anatomik olarak incelenmesi, piyasa örneklerinin bilimsel değerlendirilmesi [Morphological and anatomical studies on Jasminum flos, scientific evaluation of market]. Biological Diversity and Conservation. 2020;13(1):322-31. [Crossref]
- Oraloğlu Z, İşcan G. Karabaşotu çaylarında kâfur miktar tayini [Camphor quantıfıcatıon in topped lavender herbal teas]. GIDA. 2019;44(5): 881-8. [Crossref]
- Tsivelika N, Irakli M, Mavromatis A, Chatzopoulou P, Karioti A. Phenolic profile by HPLC-PDA-MS of Greek chamomile populations and commercial varieties and their antioxidant activity. Foods. 2021;10(10):2345. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pineau S, Legros C, Mattei C.The medical use of lemon balm (melissa officinalis) and valerian (valeriana officinalis) as natural sedatives: insight into their interactions with GABA transmission. Int J Clin Pharmacol Pharmacother. 2016;1:112. [Crossref]
- Doğan H. Bazı anason (pimpinella anisum l.) ve tatlı rezene (foeniculum vulgare mill.var.dulce) populasyonlarının uçucu yağ bileşenlerinin belirlenmesi [Determination of essential oil components of some anise (pimpinella anisum l.) and sweet fennel (foeniculum vulgare mill. var. dulce) populations]. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020;10(3):2235-41. [Crossref]
- Güler E, Bak T, Karadeniz T, Muradoğlu F. Relationships of fruit characteristics of rosehips (rosa canina l.) grown in Bolu city center. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2021;11(2): 831-8. [Crossref]
- Yaman C. Tıbbi Adaçayı'nın (Salvia officinalis L.) Herbal çaylarındaki mineral içeriği üzerine örnek miktarı ve uygulama süresinin etkisi [Effect of sample amount and application time on mineral content in herbal teas of sage (salvia officinalis l.)]. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 2021;8(2):336-43. [Crossref]
- Pavlović T, Dimkić I, Andrić S, Milojković-Opsenica D, Stanković S, Janaćković P, et al. Linden tea from Serbia-an insight into the phenolic profile, radical scavenging and antimicrobial activities. Industrial Crops & Products. 2020;154:112639. [Crossref]
- Begrow F, Engelbertz J, Feistel B, Lehnfeld R, Bauer K, Verspohl EJ. Impact of thymol in thyme extracts on their antispasmodic action and ciliary clearance. Planta Med. 2010;76(4):311-8. [Crossref] [PubMed]
- Ayan AK, Çalışkan Ö, Çırak C. Isırganotu (urtica spp.)'nun ekonomik önemi ve tarımı [Economical importance of stinging nettle (urtica spp.) and its cultivation]. OMÜ Zir. Fak. Dergisi. 2006;21(3): 357-63. [Link]
- Ikpeazu VO, Ugbogu EA, Emmanuel O, Uche-Ikonne C, Okoro B, Nnaemeka J. Evaluation of the safety of oral intake of aqueous extract of Stigma maydis (corn silk) in rats. Acta Sci Pol Technol Aliment. 2018;17(4):387-97. [Crossref] [PubMed]
- Bayraktar DZ, Zencefil'in (zıngıber officinale roscoe) insan sağlığı üzerine çeşitli terapötik etkileri [The various therapeutic effects of ginger (zingiber officinale roscoe) on human health]. Karya J Health Sci. 2021;2(2):55-60. [Crossref]
.: İşlem Listesi