.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği Analitik Kesitsel Çalışma
Determination of Attitudes of Intensive Care Nurses to Age Discrimination: A University Hospital Example Analytical Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2024;16(2):383-91
doi: 10.5336/nurses.2023-100157
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Sağlık alanında tanı koyma ve tedavi yöntemlerinin gelişmesi sonucu yaşlı nüfusun artmasına paralel olarak yoğun bakımda tedavi gören yaşlı hasta sayısı ve bu hastaların bakım ihtiyacı da gittikçe artmaktadır. Yaşlı nüfusla birlikte artmış olan bakım ihtiyacının giderilmesi ve sunulan bakım kalitesinin artırılması için sağlık kurumlarında çalışan tüm personelin yaşlı hasta ayrımcılığı konusundaki tutumlarını belirlenmesi önemlidir. Bireylerin, yaşlılık dönemini nasıl algıladıkları önemlidir. Sıklıkla, yaşlılara yönelik kişilerde yer eden olumsuz yaşlı imajının ve dolayısıyla ön yargılı yaklaşımın toplumdaki yaşlı ayrımcılığını desteklediği düşünülmektedir. Bu çalışma, erişkin yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Analitik-kesitsel tipte olan çalışmaya 103 yoğun bakım hemşiresi katılmıştır. Verilerin toplanmasında ''kişisel bilgi formu'' ve ''Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği'' kullanılmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizinde ortalama, standart sapma, sayı ve yüzde değerleri kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmamızda yoğun bakım hemşirelerinin yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumlarının olumlu olduğu tespit edilmiştir. Kendi ebeveynleriyle yaşamak istemediğini belirten hemşirelerin yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık puan ortalamasının daha yüksek olduğugörülmüştür. Kardeş sayısı, aile yapısı, medeni durum ve anne babanın mesleği yönünden tutum ölçeği puanları arasında istatistiksel fark bulunamamıştır (p>0,05). Sonuç: Bu çalışma sonucunda, yoğun bakım hemşirelerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin olumlu tutuma sahip oldukları, katılımcıların kendilerine ihtiyaçları olduğunda anne babaları ile birlikte yaşamaya sıcak baktıkları tespit edilmiştir. Ayrıca kendi ebeveynleriyle yaşamak istemediğini belirten hemşirelerin yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık puan ortalamasının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yaşlı ayrımcılığı; hemşire; yoğun bakım; yaşlı bakım; yaşlı birey
Amaç: Sağlık alanında tanı koyma ve tedavi yöntemlerinin gelişmesi sonucu yaşlı nüfusun artmasına paralel olarak yoğun bakımda tedavi gören yaşlı hasta sayısı ve bu hastaların bakım ihtiyacı da gittikçe artmaktadır. Yaşlı nüfusla birlikte artmış olan bakım ihtiyacının giderilmesi ve sunulan bakım kalitesinin artırılması için sağlık kurumlarında çalışan tüm personelin yaşlı hasta ayrımcılığı konusundaki tutumlarını belirlenmesi önemlidir. Bireylerin, yaşlılık dönemini nasıl algıladıkları önemlidir. Sıklıkla, yaşlılara yönelik kişilerde yer eden olumsuz yaşlı imajının ve dolayısıyla ön yargılı yaklaşımın toplumdaki yaşlı ayrımcılığını desteklediği düşünülmektedir. Bu çalışma, erişkin yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Analitik-kesitsel tipte olan çalışmaya 103 yoğun bakım hemşiresi katılmıştır. Verilerin toplanmasında ''kişisel bilgi formu'' ve ''Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği'' kullanılmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizinde ortalama, standart sapma, sayı ve yüzde değerleri kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmamızda yoğun bakım hemşirelerinin yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumlarının olumlu olduğu tespit edilmiştir. Kendi ebeveynleriyle yaşamak istemediğini belirten hemşirelerin yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık puan ortalamasının daha yüksek olduğugörülmüştür. Kardeş sayısı, aile yapısı, medeni durum ve anne babanın mesleği yönünden tutum ölçeği puanları arasında istatistiksel fark bulunamamıştır (p>0,05). Sonuç: Bu çalışma sonucunda, yoğun bakım hemşirelerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin olumlu tutuma sahip oldukları, katılımcıların kendilerine ihtiyaçları olduğunda anne babaları ile birlikte yaşamaya sıcak baktıkları tespit edilmiştir. Ayrıca kendi ebeveynleriyle yaşamak istemediğini belirten hemşirelerin yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık puan ortalamasının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yaşlı ayrımcılığı; hemşire; yoğun bakım; yaşlı bakım; yaşlı birey
ABSTRACT
Objective: In parallel with the increase in the elderly population as a result of the development of diagnostic and therapeutic methods in the field of health, the number of elderly patients being treated in intensive care and the care needs of these patients are also increasing. It is important to determine the attitudes of all personnel working in health institutions towards discrimination of elderly patients in order to meet the need for care that has increased with the elderly population and to increase the quality of care provided. It is important how individuals perceive the period of old age. It is often thought that the negative image of the elderly and thus the prejudiced approach towards the elderly support elderly discrimination in the society. This study was conducted to determine the attitudes of nurses working in adult intensive care units towards elderly discrimination. Material and Methods: In this analytical cross-sectional study, 103 intensive care nurses participated. ''Personal information form'' and ''Elderly Discrimination Attitude Scale'' were used to collect the data. Mean, standard deviation, number and percentage values were used in the statistical analysis of the data obtained. Statistical significance was accepted as p<0.05. Results: In our study, it was determined that the attitudes of intensive care nurses towards elderly discrimination were positive. Nurses who stated that they did not want to live with their own parents had negative attitudes towards elderly discrimination. Number of siblings, family structure, marital status and parents' profession wasn't statistical difference between the attitude scale scores in terms of occupation (p>0.05). Conclusion: As a result of this study, it was determined that intensive care nurses had positive attitudes towards elderly discrimination, and that the participants favored living with their parents when they needed them. In addition, it was concluded that nurses who stated that they did not want to live with their own parents had a higher mean score of negative discrimination against the elderly.
Keywords: Ageism; nurse; intensive care unit; elderly care; elderly person
Objective: In parallel with the increase in the elderly population as a result of the development of diagnostic and therapeutic methods in the field of health, the number of elderly patients being treated in intensive care and the care needs of these patients are also increasing. It is important to determine the attitudes of all personnel working in health institutions towards discrimination of elderly patients in order to meet the need for care that has increased with the elderly population and to increase the quality of care provided. It is important how individuals perceive the period of old age. It is often thought that the negative image of the elderly and thus the prejudiced approach towards the elderly support elderly discrimination in the society. This study was conducted to determine the attitudes of nurses working in adult intensive care units towards elderly discrimination. Material and Methods: In this analytical cross-sectional study, 103 intensive care nurses participated. ''Personal information form'' and ''Elderly Discrimination Attitude Scale'' were used to collect the data. Mean, standard deviation, number and percentage values were used in the statistical analysis of the data obtained. Statistical significance was accepted as p<0.05. Results: In our study, it was determined that the attitudes of intensive care nurses towards elderly discrimination were positive. Nurses who stated that they did not want to live with their own parents had negative attitudes towards elderly discrimination. Number of siblings, family structure, marital status and parents' profession wasn't statistical difference between the attitude scale scores in terms of occupation (p>0.05). Conclusion: As a result of this study, it was determined that intensive care nurses had positive attitudes towards elderly discrimination, and that the participants favored living with their parents when they needed them. In addition, it was concluded that nurses who stated that they did not want to live with their own parents had a higher mean score of negative discrimination against the elderly.
Keywords: Ageism; nurse; intensive care unit; elderly care; elderly person
REFERANSLAR:
- Öz F. Yaşamın son evresi: yaşlılık psikososyal açıdan gözden geçirme [The last stage of life: elderty the revievv of psychosocial dimension]. Kriz Dergisi. 2002;10(2):17-28. [Link]
- Komşu UC. Yaşlılık, yaşlı nüfusun sorunları ve yetişkin eğitimi [Aging, problems of aged and adult education]. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2014;2(1):370-89. [Crossref]
- Müftiler HG. Modern toplumda yaş ve yaşlı ayrımcılığı [Age and ageism in modern society]. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi. 2018;2(2):182-214. [Link]
- Akdemir N, Çınar Fİ, Görgülü Ü. Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı [Perception of ageing and ageism]. Türk Geriatri Dergisi. 2007;10(4):215-22. [Link]
- Bulut E, Çilingir D. Yaşlı ayrımcı ve hemşirelik bakımına yansımaları [Ageism and its implications for nursing care]. TAF Preventive Medicine Bullettin. 2016;15(5):446-50. [Link]
- Kaçan H, Dibekli E, Akkan K. Toplumda yaşayan bireylerin yaşlı ayrımcılığı tutum düzeylerinin incelenmesi [The evaluation of ageism attitude levels of individuals in society]. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2018;11(2):8-15. [Link]
- Lewis TT, Barnes LL, Bienias JL, Lackland DT, Evans DA, Mendes de Leon CF. Perceived discrimination and blood pressure in older African American and white adults. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2009;64(9):1002-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Westerhof GJ, Barrett AE. Age identity and subjective well-being: a comparison of the United States and Germany. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci. 2005;60(3):S129-36. [Crossref] [PubMed]
- Yelden Ş. Türkiye'de sağlık ve yaşlı bakım alanında yaşlılığa ilişkin ayrımcı utumların değerlendirilmesi [Assessment of discriminatory attitudes concerning old age on elderly care and healthcare field in Turkey]. Aydın Sağlık Dergisi. 2020;6(1):1-12. [Link]
- Kılıç S. Örnek büyüklüğü, güç kavramları ve örnek büyüklüğü hesaplaması [Sample size, power concepts and sample size calculation]. Journal of Mood Disorders. 2012;2(3):140-2. [Link]
- Vefikuluçay Yılmaz D, Terzioglu F. Üniversite öğrencilerinde yaşlı ayrımcılığı tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik değerlendirmesi [Development and psychometric evaluation of ageism attitude scale among the university students]. Turkish Journal of Geriatrics. 2011;14(3):259-68. [Link]
- Naldan ME, Kara D, Soyalp C, Gürol A. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan sağlık personelinin yaşlılığa ilişkin ayrımcı tutumlarının değerlendirilmesi [Evaluation of healthcare workers at intensive care units towards aging]. Bakırköy Tıp Dergisi. 2018;14:8-16. [Link]
- Aydemir A. Hemşirelerin profesyonel değer algısının yaşlı ayrımcılığı tutumu üzerine etkisi [The effect of nurses' perception of professional values on their ageism attitudes]. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 2022;4(1):183-9. [Crossref]
- Sülüker K, Türkoğlu N. Birinci ve ikinci basamakta çalışan hemşirelerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının karşılaştırılması [Comparison of attitudes of nurses working in primary and secondary care towards ageism]. Turkish Journal of Science and Health. 2021;2(1):166-75. [Link]
- Can R, Tambağ H, Doğru Hüzmeli E, Duman F. Öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları: Bir üniversite örneği [Attitudes of students towards ageism: an example of university]. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;6(1):68-76. [Crossref]
- Birimoğlu Okuyan C, Karasu F. Yaşlı bakım personelinin yaşlılara karşı tutumlarının belirlenmesi: bakım sorunları ve müdahale önerileri [Determination of elderly care personnel' attitudes towards the older adults: care problems and intervention suggestions]. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;6(1):77-83. [Crossref]
- Albayrak S, Aşık E. Hasta ve Yaşlı Alanı Hasta ve Yaşlı Psikolojisi. 1. Baskı. Ankara: Vize Yayınları; 2014.
- Uysal N, Ünal Toprak F, Koç A. Working with older people: A qualitative study of X and Y generation Nurses' perceptions. J Contemp Med. 2021;11(6):853-8. [Crossref]
- Higgins I, Van Der Riet P, Slater L, Peek C. The negative attitudes of nurses towards older patients in the acute hospital setting: a qualitative descriptive study. Contemp Nurse. 2007;26(2):225-37. [Crossref] [PubMed]
- Kıssal A, Okan F. Tokat ilinde aile sağlığı merkezi sağlık çalışanlarının yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları [Attitudes of health care workers working at family health centers in tokat towards ageism]. Türk Aile Hekimliği Dergisi. 2018;22(4):202-12. [Crossref]
- Pehlivan S, Vatansever N. Hemşirelerin yaşlıya yönelik tutumları ve etkileyen faktörler [Attitudes of nurses towards the elderly and affecting factors]. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2019;45(1):47-53. [Crossref]
- Dinçer Y, Usta E, Bulduk S. Üniversite öğrencileri gözüyle yaşlılık nasıl algılanıyor? [How is old age perceived from the perspective of university students?]. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2016;(9):26-38. [Link]
- İşcan Ayyıldız N, Evcimen H. Yaşlı bakım programı öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi [Determination of the attitudes of the elderly care program students to their old discrimination]. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2018;6(2):14-24. [Link]
- Çilingir D, Bulut E, Hindistan S. Hemşirelik bölümü öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları [Attitudes of nursing students towards ageism]. DEUHFED. 2017;10(3):137-43. [Link]
- Altay B, Aydın T. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi [Evaluation of the attitudes of nursing students towards ageism]. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2015;12(1):11-8. [Link]
- Tuna ST. Türklerde milli değerlerden birisi: ana-baba sevgisi [One of the national values of Turks: love for mother and father]. Uluslararası Folklor Akademi Dergisi. 2018;(1):137-48 [Link]
- Çelik AÇ. Ölüm Nedeniyle Destekten Yoksunluk. 2. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2016.
- Zaybak A, Güneş Ü, Özdemir H, Baran L. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumlarının incelenmesi [Examining nursing students' behaviors related to elderly discrimination]. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2017;33(1):1-12. [Link]
- Clark A. Ageism and Age Discrimination in Social Care in the United Kingdom. London: Centre for policy on Ageing; 2009. (Internet) [Link]
- Ünalan D, Soyuer F, Elmalı F. Geriatri merkezi çalıșanlarında yașlı tutumunun değerlendirilmesi [Evaluation of the attitudes of the geriatric care center workers towards elderly patients]. Kafkas J Med Sci. 2012;2(3):115-20. [Crossref]
- McGlane E, Fitzgerald F. Perceptions of Ageism in Health and Social Services in Ireland. 1st ed. Dublin: NationalCouncil on Ageing and Older People; 2005. [Crossref]
- Özşaker E, Kamış F, Aslan A. Cerrahi hemşirelerinin yaşlı hasta bakımına ilişkin duyguları, davranışları ve karşılaştıkları güçlükler: tanımlayıcı çalışma [Surgery nurses' emotions, behaviors and difficulties they encountered related to elderly patient car: descriptive study]. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2021;13(4):769-77. [Crossref]
- Arun Ö, Pamuk D. Kurumsal bakım sektöründe ageism: Yaşlı bakım personelinin yaşlanma ve yaşlılığa ilişkin ayrımcı tutumlarının nedenleri ve müdahale önerileri [Ageism in institutional care: causes of the discriminatory attitudes of older care staffs towards ageing and old age and intervention strategies]. Mediterranean Journal of Humanities. 2014;2:19-33. [Link]
- Berkman K. Yaşlı bakım hizmetlerinin bakım hizmeti çalışanları ve yaşlı bireyler bakış açısıyla değerlendirilmesi: Denizli ili alan çalışması [Evaluation of eldery care services from care services workers and elderly people: Denizli province field study]. The Journal of International Social Research. 2019;12(65):978-93. [Crossref]
.: İşlem Listesi