.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Yaşlı Hastalarda Gün Batımı Sendromu: Sistematik Bir Derleme
Sundowning Syndrome in Elderly: A Systematic Review
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2020;12(2):218-26
doi: 10.5336/nurses.2019-72783
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Yaşlı hastalarda görülen 'Gün batımı sendromu'na ilişkin çalışmaların incelenerek sendromun etiyolojisi, sıklığı, belirtileri ve değerlendirme araçları hakkında bilgi sağlamaktır. Gereç ve Yöntemler: Bu sistematik derlemede, PRISMA-P (Preferred Reporting Items for Systematic review and Meta-Analysis Protocols) akış şeması kullanılmıştır. Araştırma stratejisinde Pubmed, Cochrane Library, Web of Science, Science Direct, Ovid, CINAHL ve ULAKBİM Türk Tıp Dizini elektronik veri tabanları kullanılmıştır. Veri tabanları 20 Ağustos 2019 tarihine kadar dil sınırlaması olmaksızın, Türkçe veri tabanları için 'gün batımı, gün batımı sendromu' ve uluslararası veri tabanları için 'sundown syndrome, sundowning syndrome, sundown, sundowning' anahtar kelimeleri kullanılarak taranmış ve dâhil edilme ölçütlerine uyan ilgili çalışmalar değerlendirme kapsamına alınmıştır. Bulgular: Derlemeye 12 çalışma dâhil edilmiştir. Çalışmalar incelendiğinde, sendromun görülme sıklığının %2,3-88 arasında değişmekle birlikte, daha çok kadın ve >70 yaş üzerinde bireylerde görüldüğü belirlenmiştir. Sendromun en çok görülen belirtileri; ajitasyon, saldırganlık, gezinme, direnç, halüsinasyon; ortaya çıkma zamanı akşamın erken saatleri olarak bildirilmiştir. Tanılamada en çok 'NINCDSADRDA (National Institute of Neurological and Communicative Disorders and Stroke and the Alzheimer's Disease and Related Disorders Association) ve DSM-III-R (The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) kriterlerinin yanı sıra, MMSE (Mini-Mental State Exam), Pfeiffer's Short Portable Mental Status Questionnaire' gibi araçlardan yararlanıldığı görülmüştür. Sonuç: Gün batımı sendromu, yaşlı ve demanslı bireylerde daha çok ortaya çıkmakta ve hem hasta hem de bakım vericisi için ciddi yük oluşturmaktadır. Kanıta dayalı çalışmaların azlığı, bireylerde bu sendromun varlığını ne ölçüde temsil edebileceğini belirlemeyi zorlaştırmaktadır. Sendromun ayrıntılı açıklaması ve standart ölçütlerinin belirlenmesi için randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: Gün batımı sendromu; yaşlı; sistematik derleme
Amaç: Yaşlı hastalarda görülen 'Gün batımı sendromu'na ilişkin çalışmaların incelenerek sendromun etiyolojisi, sıklığı, belirtileri ve değerlendirme araçları hakkında bilgi sağlamaktır. Gereç ve Yöntemler: Bu sistematik derlemede, PRISMA-P (Preferred Reporting Items for Systematic review and Meta-Analysis Protocols) akış şeması kullanılmıştır. Araştırma stratejisinde Pubmed, Cochrane Library, Web of Science, Science Direct, Ovid, CINAHL ve ULAKBİM Türk Tıp Dizini elektronik veri tabanları kullanılmıştır. Veri tabanları 20 Ağustos 2019 tarihine kadar dil sınırlaması olmaksızın, Türkçe veri tabanları için 'gün batımı, gün batımı sendromu' ve uluslararası veri tabanları için 'sundown syndrome, sundowning syndrome, sundown, sundowning' anahtar kelimeleri kullanılarak taranmış ve dâhil edilme ölçütlerine uyan ilgili çalışmalar değerlendirme kapsamına alınmıştır. Bulgular: Derlemeye 12 çalışma dâhil edilmiştir. Çalışmalar incelendiğinde, sendromun görülme sıklığının %2,3-88 arasında değişmekle birlikte, daha çok kadın ve >70 yaş üzerinde bireylerde görüldüğü belirlenmiştir. Sendromun en çok görülen belirtileri; ajitasyon, saldırganlık, gezinme, direnç, halüsinasyon; ortaya çıkma zamanı akşamın erken saatleri olarak bildirilmiştir. Tanılamada en çok 'NINCDSADRDA (National Institute of Neurological and Communicative Disorders and Stroke and the Alzheimer's Disease and Related Disorders Association) ve DSM-III-R (The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) kriterlerinin yanı sıra, MMSE (Mini-Mental State Exam), Pfeiffer's Short Portable Mental Status Questionnaire' gibi araçlardan yararlanıldığı görülmüştür. Sonuç: Gün batımı sendromu, yaşlı ve demanslı bireylerde daha çok ortaya çıkmakta ve hem hasta hem de bakım vericisi için ciddi yük oluşturmaktadır. Kanıta dayalı çalışmaların azlığı, bireylerde bu sendromun varlığını ne ölçüde temsil edebileceğini belirlemeyi zorlaştırmaktadır. Sendromun ayrıntılı açıklaması ve standart ölçütlerinin belirlenmesi için randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: Gün batımı sendromu; yaşlı; sistematik derleme
ABSTRACT
Objective: In this systematic review, we aimed to provide information about the etiology, incidence, symptoms and assessment tools of the syndrome by examining the studies of Sundowning syndrome in elderly patients. Material and Methods: In this systematic review, declaration of the PRISMA-P (Preferred Reporting Items for Systematic review and Meta-Analysis Protocols) used. Pubmed, Cochrane Library, Web of Science, Science Direct, Ovid, CINAHL ve ULAKBİM Turkish Medical Index used in the research strategy. Until 20 August 2019, the databases searched using the keywords 'sundown syndrome, sundowning syndrome, sundown, sundowning' (for Turkish database 'gün batımı, gün batımı sendromu') without language restrictions and the relevant studies meeting the inclusion criteria were included. Results: 12 included studies shown that the incidence of the syndrome varies between 2.3- 88%, more common in women, individuals >70 years. Agitation, aggression, walking, resistance, hallucination are the common symptoms, and the time to emerge is determined as early hours of the evening. The common criteria for diagnosis are 'NINCDSADRDA (National Institute of Neurological and Communicative Disorders and Stroke and Alzheimer's Disease and Related Disorders Association) and DSM-III-R (The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), MMSE (Mini-Mental State Exam), Pfeiffer's Short Portable Mental Status Questionnaire'. Conclusion: Sundowning syndrome is common in elderly and demented individuals and poses a serious burden for patient and caregiver. The scarcity of evidence-based studies makes it difficult to determine to what extent this syndrome may represent the presence of individuals. Randomized controlled trials are needed for a detailed description of the syndrome.
Keywords: Sundowning syndrome; elderly; systematic review
Objective: In this systematic review, we aimed to provide information about the etiology, incidence, symptoms and assessment tools of the syndrome by examining the studies of Sundowning syndrome in elderly patients. Material and Methods: In this systematic review, declaration of the PRISMA-P (Preferred Reporting Items for Systematic review and Meta-Analysis Protocols) used. Pubmed, Cochrane Library, Web of Science, Science Direct, Ovid, CINAHL ve ULAKBİM Turkish Medical Index used in the research strategy. Until 20 August 2019, the databases searched using the keywords 'sundown syndrome, sundowning syndrome, sundown, sundowning' (for Turkish database 'gün batımı, gün batımı sendromu') without language restrictions and the relevant studies meeting the inclusion criteria were included. Results: 12 included studies shown that the incidence of the syndrome varies between 2.3- 88%, more common in women, individuals >70 years. Agitation, aggression, walking, resistance, hallucination are the common symptoms, and the time to emerge is determined as early hours of the evening. The common criteria for diagnosis are 'NINCDSADRDA (National Institute of Neurological and Communicative Disorders and Stroke and Alzheimer's Disease and Related Disorders Association) and DSM-III-R (The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), MMSE (Mini-Mental State Exam), Pfeiffer's Short Portable Mental Status Questionnaire'. Conclusion: Sundowning syndrome is common in elderly and demented individuals and poses a serious burden for patient and caregiver. The scarcity of evidence-based studies makes it difficult to determine to what extent this syndrome may represent the presence of individuals. Randomized controlled trials are needed for a detailed description of the syndrome.
Keywords: Sundowning syndrome; elderly; systematic review
REFERANSLAR:
- Silva MWB, Sousa-Mu-oz RL, Frade HC, Fernandes PA, Magalhães AO. Sundown syndrome and symptoms of anxiety and depression in hospitalized elderly. Dement Neuropsychol. 2017;11(2):154-61. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Khachiyants N, Trinkle D, Son SJ, Kim KY. Sundown syndrome in persons with dementia: an update. Psychiatry Investig. 2011;8(4):275-87. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Canevelli M, Adali N, Voisin T, Soto ME, Bruno G, Cesari M, et al. Behavioral and psychological subsyndromes in Alzheimer's disease using the Neuropsychiatric Inventory. Int J Geriatr Psychiatry. 2013;28(8):795-803. [Crossref] [PubMed]
- Kales HC, Gitlin LN, Lyketsos CG; Detroit Expert Panel on Assessment and Management of Neuropsychiatric Symptoms of Dementia. Management of neuropsychiatric symptoms of dementia in clinical settings: recommendations from a multidisciplinary expert panel. J Am Geriatr Soc. 2014;62(4):762-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Canevelli M, Valletta M, Trebbastoni A, Sarli G, D'Antonio F, Tariciotti L, et al. Sundowning in dementia: clinical relevance, pathophysiological determinants, and therapeutic approaches. Front Med (Lausanne). 2016;3:73. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Cameron D. Studies in senile nocturnal delirium. Psychiatr Q. 1941;15:47-53. [Crossref]
- Institute of Medicine (US) Committee on Standards for Systematic Reviews of Comparative Effectiveness Research; Morton S, Eden J, Levit L, Berg A, eds. Finding What Works in Health Care: Standards for Systematic Reviews. 1st ed. Washington (DC): National Academies Press (US); 2011. p.340.
- CRD (Centre for Reviews and Dissemination). Systematic reviews: CRD's guidance for undertaking reviews in health care. York, U.K: York Publishing Services; 2009. p.277.
- Evans LK. Sundown syndrome in institutionalized elderly. J Am Geriatr Soc. 1987;35(2):101-8. [Crossref] [PubMed]
- Gallagher-Thompson D, Brooks JO 3rd, Bliwise D, Leader J, Yesavage JA. The relations among caregiver stress, "sundowning" symptoms, and cognitive decline in Alzheimer's disease. J Am Geriatr Soc. 1992;40(8):807-10. [Crossref] [PubMed]
- Bliwise DL, Carroll JS, Lee KA, Nekich JC, Dement WC. Sleep and "sundowning" in nursing home patients with dementia. Psychiatry Res. 1993;48(3):277-92. [Crossref]
- Little JT, Satlin A, Sunderland T, Volicer L. Sundown syndrome in severely demented patients with probable Alzheimer's disease. J Geriatr Psychiatry Neurol. 1995;8(2):103-6. [Crossref] [PubMed]
- Lebert F, Pasquier F, Petit H. Sundowning syndrome in demented patients without neuroleptic therapy. Arch Gerontol Geriatr. 1996;22(1):49-54. [Crossref]
- Drake L, Drake V, Curwen J. A new account of sundown syndrome. Nurs Stand. 1997;12(7):37-40. [Crossref] [PubMed]
- Martin J, Marler M, Shochat T, Ancol-Israel S. Circadian rhythms of agitation in institutionalized patients with Alzheimer's disease. Chronobiol Int. 2000;17(3):405-18. [Crossref] [PubMed]
- Cohen-Mansfield J, Garfinkelc D, Lipson S. Melatonin for treatment of sundowning in elderly persons with dementiad-a preliminary study. Arch Gerontol Geriatr. 2000;31(1):65-76. [Crossref]
- Volicer L, Harper DG, Manning BC, Goldstein R, Satlin A. Sundowning and circadian rhythms in Alzheimer's disease. Am J Psychiatry. 2001;158(5):704-11. [Crossref] [PubMed]
- Cohen-Mansfield J. Temporal patterns of agitation in dementia. Am J Geriatr Psychiatry. 2007;15(5):395-405. [Crossref] [PubMed]
- Shih YH, Pai MC, Huang YC, Wang JJ. Sundown syndrome, sleep quality, and walking among community-dwelling people with Alzheimer disease. J Am Med Dir Assoc. 2017;18(5):396-401. [Crossref] [PubMed]
- Sevilla DA, Rodríguez MTC, Rodrígues PH, Sánchez MF, Mora JAV, Gago-Veiga AB. Is there a characteristic clinical profile for patients with dementia and sundown syndrome? J Alzheimers Dis. 2018;62(1):335-46. [Crossref] [PubMed]
- Bedrosian TA, Nelson RJ. Sundowning syndrome in aging and dementia: research in mouse models. Exp Neurol. 2013;243:67-73. [Crossref] [PubMed]
- Bliwise DL. What is sundowning? J Am Geriatr Soc. 1994;42(9):1009-11. [Crossref] [PubMed]
- Cipriani G, Lucetti C, Carlesi C, Danti S, Nuti A. Sundown syndrome and dementia. Eur Geriatr Med. 2015;6(4):375-80. [Crossref]
- Dewing J. Sundowning in older people with dementia: evidence base, nursing assessment and interventions. Nurs Older People. 2003;15(8):24-31. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi