.: BÖLÜMLER
Yara İyileşmesi: Fetalden Erişkine
Wound Healing: From Fetus to Adult
Koçyiğit P. Yara iyileşmesi: Fetalden erişkine. Bostancı S, editör. Skar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2022. p.1-5.
Makale Dili: TR
ÖZET
Yara iyileşmesi günümüzün ileri teknolojisine ve bilimsel gelişmelerine rağmen hala çok sayıda bilinmeyenle dolu kompleks bir mekanizmadır. Organizmanın kendini korumaya yönelik başlattığı onarım çeşitli hücre tipleri, bunlardan salınan büyüme faktörleri ve sitokinlerin ve tüm hücresel aktivitelerin gerçekleşmesine olanak sağlayan ekstraselüler matriksin fonksiyonları ile şekillenir. Dolayısıyla yara iyileşmesi sürecinde birbiri içine geçmiş çok sayıda biyolojik mekanizma rol almaktadır. Atrofik bir skar gevşek bir bağ dokusu ile karakterlidir ve zaman içerisinde olgunlaşır ancak her zaman hasarsız deriden çok daha farklı ve zayıftır. Diğer taraftan özellikle kronik inflamasyon ve bağ dokusu hücreleri ile myofibroblastların kontrolsüz aktivasyonu hipertrofik skar ve keloid gelişimine neden olur. Her bir yara iyileşmesi modelinin aslında kendine göre bir moleküler mekanizması vardır ve çeşitli internaleksternal faktörler, mekanokimyasal değişiklikler ve inflamasyon düzeyi oluşacak skarın tipini belirler. İyi ve skarsız yara iyileşmesi konusunda çok fazla sayıda çalışma yapılıyor olmakla birlikte malesef halen bu konudaki gelişmeler emekleme aşamasındadır denilebilir. Günümüzde yapılan çalışmaların bir çoğu skarsız yara iyileşmesinin olduğu fetal dönemi model almaktadır. Fetal dönem ve erişkin dönem arası yara iyileşme mekanizmalarındaki farkların tam olarak ortaya konulması hem iyi yara iyileşmesinin sağlanması hem de etkin skar tedavilerinin geliştirilebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu makalede temel yara iyileşme mekanizmaları ile fetal ve erişkin dönemlerde bu mekanizmalar arasındaki farklar gözden geçirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Yara iyileşmesi; erişkin; fetüs; kleoid
Yara iyileşmesi günümüzün ileri teknolojisine ve bilimsel gelişmelerine rağmen hala çok sayıda bilinmeyenle dolu kompleks bir mekanizmadır. Organizmanın kendini korumaya yönelik başlattığı onarım çeşitli hücre tipleri, bunlardan salınan büyüme faktörleri ve sitokinlerin ve tüm hücresel aktivitelerin gerçekleşmesine olanak sağlayan ekstraselüler matriksin fonksiyonları ile şekillenir. Dolayısıyla yara iyileşmesi sürecinde birbiri içine geçmiş çok sayıda biyolojik mekanizma rol almaktadır. Atrofik bir skar gevşek bir bağ dokusu ile karakterlidir ve zaman içerisinde olgunlaşır ancak her zaman hasarsız deriden çok daha farklı ve zayıftır. Diğer taraftan özellikle kronik inflamasyon ve bağ dokusu hücreleri ile myofibroblastların kontrolsüz aktivasyonu hipertrofik skar ve keloid gelişimine neden olur. Her bir yara iyileşmesi modelinin aslında kendine göre bir moleküler mekanizması vardır ve çeşitli internaleksternal faktörler, mekanokimyasal değişiklikler ve inflamasyon düzeyi oluşacak skarın tipini belirler. İyi ve skarsız yara iyileşmesi konusunda çok fazla sayıda çalışma yapılıyor olmakla birlikte malesef halen bu konudaki gelişmeler emekleme aşamasındadır denilebilir. Günümüzde yapılan çalışmaların bir çoğu skarsız yara iyileşmesinin olduğu fetal dönemi model almaktadır. Fetal dönem ve erişkin dönem arası yara iyileşme mekanizmalarındaki farkların tam olarak ortaya konulması hem iyi yara iyileşmesinin sağlanması hem de etkin skar tedavilerinin geliştirilebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu makalede temel yara iyileşme mekanizmaları ile fetal ve erişkin dönemlerde bu mekanizmalar arasındaki farklar gözden geçirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Yara iyileşmesi; erişkin; fetüs; kleoid
ABSTRACT
Despite advanced technology and scientific developments wound healing mechanism is still full of many unknowns. The repair initiated by the organism for self protection is shaped by the functions of various cell types, growth factors and cytokines as well as the extracellular matrix that allows all cellular activities to take place. An atrophic scar is characterized by loose connective tissue and matures over time, but is always much different and weaker than undamaged skin. On the other hand especially chronic inflammation and uncontrolled activation of connective tissue cells and myofibroblasts cause hypertrophic scar and keloid formation. Each wound healing model actually has its own molecular mechanism, and various internal-external factors, mechanochemical changes and the level of inflammation determine the type of scar that will occur. Although there are many studies on good and scar free wound healing, unfortunately it can be said that the developments in this area are still in their infancy. Most studies today take the fetal wound healing as the model since it is of great importance to fully reveal the differences in fetal and adult wound healing models in terms of ensuring good wound healing and developing effective scars treatments. This article reviews the basic wound healing mechanisms and differences between fetal and adult wound healing.
Keywords: Wound healing; adult; fetus; kleoid
Despite advanced technology and scientific developments wound healing mechanism is still full of many unknowns. The repair initiated by the organism for self protection is shaped by the functions of various cell types, growth factors and cytokines as well as the extracellular matrix that allows all cellular activities to take place. An atrophic scar is characterized by loose connective tissue and matures over time, but is always much different and weaker than undamaged skin. On the other hand especially chronic inflammation and uncontrolled activation of connective tissue cells and myofibroblasts cause hypertrophic scar and keloid formation. Each wound healing model actually has its own molecular mechanism, and various internal-external factors, mechanochemical changes and the level of inflammation determine the type of scar that will occur. Although there are many studies on good and scar free wound healing, unfortunately it can be said that the developments in this area are still in their infancy. Most studies today take the fetal wound healing as the model since it is of great importance to fully reveal the differences in fetal and adult wound healing models in terms of ensuring good wound healing and developing effective scars treatments. This article reviews the basic wound healing mechanisms and differences between fetal and adult wound healing.
Keywords: Wound healing; adult; fetus; kleoid
.: İşlem Listesi