.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Türkiye'de Havadaki PM10 ve SO2 Düzeyindeki Değişimler, 2005-2015
Particulate Matter and Sulphur Dioxide Trends in Turkey, 2005-2015
Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2018;38(3):209-17
doi: 10.5336/medsci.2017-57594
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Hava kalitesi sağlığımızı belirleyen en önemli etkenlerden biridir. Günümüzde dünya nüfusunun %92'si havanın kirli olduğu bölgelerde yaşamaktadır. Kirli hava, dünyada ölüm nedenleri arasında 4. sırada yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye genelinde PM10 ve SO2 eğimlerini ve değerlerini yer ve zaman özellikleri bakımından incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Araştırmada 2005-2007 yıllarında ölçüm yapmaya başlayan, 2015 yılına kadar ölçüme devam eden ve bir yılın en az %75'inde ölçüm yapan istasyonların verileri http://www.havaizleme.gov.tr/ sunucusundan 24 saatlik ortalamalar şeklinde, Excel dosyası olarak 2016 yılında indirildi. Bulgular: Yıllara göre ölçüm yapan istasyon sayısı 12 ile 72 arasındaydı. Yıllara göre ortanca PM10 değerleri 46 μg/m3 ile 84 μg/m3 arasında değişti. Ölçüm yapılan toplam günlerin %54,2'sinde PM10 için limit aşımı gerçekleşti. SO2 için günlük limit değeri, 10 yılda toplam günlerin %23,0'ında aşıldı. Verilerin alındığı 2005-2015 arasında, yıllar itibariyle hem PM10 hem de SO2 değerlerinde azalma eğilimi gözlendi. Bununla birlikte PM10 açısından ölçülen değerler DSÖ limit değerlerin üzerindeydi. Yaz aylarının PM10 grafiğinde değerler Ekim-Mart dönemini yansıtan grafiğe göre daha düşük seyretti. Yaz mevsimine doğru gelindiğinde SO2 ortanca değeri giderek azaldı ve Haziran-Ağustos aylarında düşük değerlerde seyretti. Bölgeler açısından ele alındığında değerlendirilen ölçüm yılları boyunca, en düşük ortanca PM10 48 μg/m3 değeri ile Karadeniz'de, en yüksek PM10 değeri olan 71 μg/m3 ise Ege Bölgesi'nde gözüktü. SO2 ortanca değeri 13 μg/m3 ile en yüksek Ege Bölgesi'nde, en düşük değer 6 μg/m3 ile Marmara Bölgesi'nde gözlendi. Sonuç: PM10 ve SO2 değerleri 10 yıllık sürede düşme eğilimindedir. PM10 kirliliği SO2'ye göre daha belirgindir. Toplam günlerin yarısından fazlasında kirli hava solunmuştur. Halk sağlığı açısından mevcut hava kalitesi uygun değildir.
Anahtar Kelimeler: PM10; hava kirliliği; SO2
Amaç: Hava kalitesi sağlığımızı belirleyen en önemli etkenlerden biridir. Günümüzde dünya nüfusunun %92'si havanın kirli olduğu bölgelerde yaşamaktadır. Kirli hava, dünyada ölüm nedenleri arasında 4. sırada yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye genelinde PM10 ve SO2 eğimlerini ve değerlerini yer ve zaman özellikleri bakımından incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Araştırmada 2005-2007 yıllarında ölçüm yapmaya başlayan, 2015 yılına kadar ölçüme devam eden ve bir yılın en az %75'inde ölçüm yapan istasyonların verileri http://www.havaizleme.gov.tr/ sunucusundan 24 saatlik ortalamalar şeklinde, Excel dosyası olarak 2016 yılında indirildi. Bulgular: Yıllara göre ölçüm yapan istasyon sayısı 12 ile 72 arasındaydı. Yıllara göre ortanca PM10 değerleri 46 μg/m3 ile 84 μg/m3 arasında değişti. Ölçüm yapılan toplam günlerin %54,2'sinde PM10 için limit aşımı gerçekleşti. SO2 için günlük limit değeri, 10 yılda toplam günlerin %23,0'ında aşıldı. Verilerin alındığı 2005-2015 arasında, yıllar itibariyle hem PM10 hem de SO2 değerlerinde azalma eğilimi gözlendi. Bununla birlikte PM10 açısından ölçülen değerler DSÖ limit değerlerin üzerindeydi. Yaz aylarının PM10 grafiğinde değerler Ekim-Mart dönemini yansıtan grafiğe göre daha düşük seyretti. Yaz mevsimine doğru gelindiğinde SO2 ortanca değeri giderek azaldı ve Haziran-Ağustos aylarında düşük değerlerde seyretti. Bölgeler açısından ele alındığında değerlendirilen ölçüm yılları boyunca, en düşük ortanca PM10 48 μg/m3 değeri ile Karadeniz'de, en yüksek PM10 değeri olan 71 μg/m3 ise Ege Bölgesi'nde gözüktü. SO2 ortanca değeri 13 μg/m3 ile en yüksek Ege Bölgesi'nde, en düşük değer 6 μg/m3 ile Marmara Bölgesi'nde gözlendi. Sonuç: PM10 ve SO2 değerleri 10 yıllık sürede düşme eğilimindedir. PM10 kirliliği SO2'ye göre daha belirgindir. Toplam günlerin yarısından fazlasında kirli hava solunmuştur. Halk sağlığı açısından mevcut hava kalitesi uygun değildir.
Anahtar Kelimeler: PM10; hava kirliliği; SO2
ABSTRACT
Objective: Air quality is one of the most important factors to determine our health. Today, 92.0% of the world's population lives in places where the air is polluted. Polluted air is fourth reason in terms of death. The aim of this study is to evaluate PM10 SO2 values and trends by characteristics of place and time. Material and Methods: The data of stations starting to measure in the survey between 2005-2007 and continuing to be measured until 2015 and measuring at least 75% of a year were downloaded from the website of http://www.havaizleme.gov.tr/ in the form of Microsoft Excel file, in 2016. Downloaded values were the 24 hour averages. Results: The number of measuring stations by the years was between 12 and 72. The median PM10 values by the years changed between 46μg/m3 and 84μg/m3 and the median value of ten years was 54μg/m3. The PM10 values exceeded the limit value in 54.2% of all the days. The median SO2 value was 8μg/m3 for ten years. Daily values for SO2 exceeded in 23.0% of total days for the 10 years. There is a decreasing trend in the values of both PM10 and SO2 from 2005 to 2015. However, the values measured in terms of PM10 were above the WHO limit values. The decreasing trends in winter seasons were higher than in the summer seasons regarding to PM10. Towards summer, the SO2 median value gradually decreased and remained at its lowest level in June-August. The lowest median PM10 is observed in the Black Sea Region with 48 μg/m3, while the highest PM10 value is 71 μg/m3 in the Aegean Region during the measurement years evaluated in terms of regions. The highest SO2 median value was in the Aegean with 13 μg/m3 and the lowest was in Marmara with 6 μg/m3. Conclusion: There is a decreasing trend for PM10 and SO2 values for ten years. The pollution of PM10 is more prominent than SO2. Population was exposed to polluted air in more than the half of the all days. The current air quality is not suitable for public health.
Keywords: PM10; air pollution; SO2
Objective: Air quality is one of the most important factors to determine our health. Today, 92.0% of the world's population lives in places where the air is polluted. Polluted air is fourth reason in terms of death. The aim of this study is to evaluate PM10 SO2 values and trends by characteristics of place and time. Material and Methods: The data of stations starting to measure in the survey between 2005-2007 and continuing to be measured until 2015 and measuring at least 75% of a year were downloaded from the website of http://www.havaizleme.gov.tr/ in the form of Microsoft Excel file, in 2016. Downloaded values were the 24 hour averages. Results: The number of measuring stations by the years was between 12 and 72. The median PM10 values by the years changed between 46μg/m3 and 84μg/m3 and the median value of ten years was 54μg/m3. The PM10 values exceeded the limit value in 54.2% of all the days. The median SO2 value was 8μg/m3 for ten years. Daily values for SO2 exceeded in 23.0% of total days for the 10 years. There is a decreasing trend in the values of both PM10 and SO2 from 2005 to 2015. However, the values measured in terms of PM10 were above the WHO limit values. The decreasing trends in winter seasons were higher than in the summer seasons regarding to PM10. Towards summer, the SO2 median value gradually decreased and remained at its lowest level in June-August. The lowest median PM10 is observed in the Black Sea Region with 48 μg/m3, while the highest PM10 value is 71 μg/m3 in the Aegean Region during the measurement years evaluated in terms of regions. The highest SO2 median value was in the Aegean with 13 μg/m3 and the lowest was in Marmara with 6 μg/m3. Conclusion: There is a decreasing trend for PM10 and SO2 values for ten years. The pollution of PM10 is more prominent than SO2. Population was exposed to polluted air in more than the half of the all days. The current air quality is not suitable for public health.
Keywords: PM10; air pollution; SO2
.: İşlem Listesi