.: DERLEME
Türkiye'de Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Sağlık Politikalarının Gelişimi Açısından Ele Alınması ve Bu Uygulamaların Etik Boyutunun Değerlendirilmesi: Geleneksel Derleme
Consideration of Traditional and Complementary Medicine Practices in Türkiye in Terms of the Development of Health Policies and Evaluation of the Ethical Dimension of These Practices: Traditional Review
J Tradit Complem Med. 2022;5(2):151-9
doi: 10.5336/jtracom.2022-89225
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) uygulamalarını sağlık politikalarının gelişimi açısından ele almak ve bu uygulamaların etik boyutunu değerlendirmektir. Türkiye'de 2000'li yılların başında uygulanmaya başlanan 'Sağlıkta Dönüşüm Programı' ile gelen ve reform adıyla sunulan uygulamalar GETAT uygulamalarının da hukuksal dayanağını kuvvetlendirmiştir. 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye de dayanarak hazırlanan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği (tarih: 27 Ekim 2014 ve sayı: 29158) Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmada, GETAT için etik boyut da değerlendirilmiştir. Türkiye'de GETAT tıbbi müdahalelerin hukuka uygunluğunun tespiti için mevzuat yetersizdir. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp alanında yapılacak bilimsel çalışmaların İlaç ve Biyolojik Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılması öngörülmektedir. Bu araştırmalar etik kurullar tarafından değerlendirilmeli, Helsinki Deklarasyonu'na uygun olarak planlanmalı ve yürütülmelidir. Bizim görüşümüze göre GETAT alanında kanıt düzeyini en yukarıya taşımak için sistematik derleme ve meta-analiz çalışmalarının yapılarak yayımlanması gereklidir. Etik konulardan bazıları: Hastalık için tanı, konvansiyonel tıbba göre konulmalıdır. Standart tedavi varken GETAT uygulamasını tercih etmek tıbbi standarttan sapma anlamına gelmektedir, ancak bu sapma tek başına doktorun tedaviyi uygulama hatası anlamına gelmemektedir. Standart tedavi varken GETAT tercih eden hekim için özen yükümlülüğü ve aydınlatma yükümlüğü ile tedavinin gerekçelendirilmesi hususları önem arz eder. GETAT alanında Türkiye'de bilimsel kanıtların artırılması ve etik alanında eksikliklerin giderilmesi için çalışmaların sürdürülmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tıp; geleneksel; etik kurallar; Türkiye
Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) uygulamalarını sağlık politikalarının gelişimi açısından ele almak ve bu uygulamaların etik boyutunu değerlendirmektir. Türkiye'de 2000'li yılların başında uygulanmaya başlanan 'Sağlıkta Dönüşüm Programı' ile gelen ve reform adıyla sunulan uygulamalar GETAT uygulamalarının da hukuksal dayanağını kuvvetlendirmiştir. 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye de dayanarak hazırlanan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği (tarih: 27 Ekim 2014 ve sayı: 29158) Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmada, GETAT için etik boyut da değerlendirilmiştir. Türkiye'de GETAT tıbbi müdahalelerin hukuka uygunluğunun tespiti için mevzuat yetersizdir. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp alanında yapılacak bilimsel çalışmaların İlaç ve Biyolojik Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılması öngörülmektedir. Bu araştırmalar etik kurullar tarafından değerlendirilmeli, Helsinki Deklarasyonu'na uygun olarak planlanmalı ve yürütülmelidir. Bizim görüşümüze göre GETAT alanında kanıt düzeyini en yukarıya taşımak için sistematik derleme ve meta-analiz çalışmalarının yapılarak yayımlanması gereklidir. Etik konulardan bazıları: Hastalık için tanı, konvansiyonel tıbba göre konulmalıdır. Standart tedavi varken GETAT uygulamasını tercih etmek tıbbi standarttan sapma anlamına gelmektedir, ancak bu sapma tek başına doktorun tedaviyi uygulama hatası anlamına gelmemektedir. Standart tedavi varken GETAT tercih eden hekim için özen yükümlülüğü ve aydınlatma yükümlüğü ile tedavinin gerekçelendirilmesi hususları önem arz eder. GETAT alanında Türkiye'de bilimsel kanıtların artırılması ve etik alanında eksikliklerin giderilmesi için çalışmaların sürdürülmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tıp; geleneksel; etik kurallar; Türkiye
ABSTRACT
The aim of this study is to consider traditional and complementary medicine (TCM) practices in Türkiye in terms of the development of health policies and to evaluate the ethical dimension of these practices. The applications that came with the 'Health Transformation Program', which started to be implemented in the early 2000s in Türkiye and presented as reform, also strengthened the legal basis of TCM applications. The Regulation on Traditional and Complementary Medicine Practices (date: October 27, 2014 and number: 29158), which was also prepared based on the Decree-Law No. 663, was published in the Resmî Gazete and entered into force. In this study, the ethical dimension for TCM was also evaluated. Legislation is insufficient to determine the legality of TCM medical interventions in Türkiye. It is foreseen that scientific studies to be carried out in the field of Traditional and Complementary Medicine will be carried out within the scope of the Regulation on Clinical Trials of Pharmaceuticals and Biological Products. These studies should be evaluated by ethical committees, planned, and conducted in accordance with the Declaration of Helsinki. In our opinion, systematic review and meta-analysis studies should be made and published in order to maximize the level of evidence in the field of TCM. Some of the ethical issues: the diagnosis for the disease should be made according to conventional medicine. Preferring the TCM application when there is standard treatment means a deviation from the medical standard, but this deviation alone does not mean the doctor's error in applying the treatment. For the physician who prefers TCM when there is the standard treatment, the duty of care and the obligation to inform, and the justification of the treatment is important. In the field of TCM, studies should be continued in order to increase the scientific evidence in Türkiye and to eliminate the deficiencies in the field of ethics.
Keywords: Medicine; traditional; codes of ethics; Türkiye
The aim of this study is to consider traditional and complementary medicine (TCM) practices in Türkiye in terms of the development of health policies and to evaluate the ethical dimension of these practices. The applications that came with the 'Health Transformation Program', which started to be implemented in the early 2000s in Türkiye and presented as reform, also strengthened the legal basis of TCM applications. The Regulation on Traditional and Complementary Medicine Practices (date: October 27, 2014 and number: 29158), which was also prepared based on the Decree-Law No. 663, was published in the Resmî Gazete and entered into force. In this study, the ethical dimension for TCM was also evaluated. Legislation is insufficient to determine the legality of TCM medical interventions in Türkiye. It is foreseen that scientific studies to be carried out in the field of Traditional and Complementary Medicine will be carried out within the scope of the Regulation on Clinical Trials of Pharmaceuticals and Biological Products. These studies should be evaluated by ethical committees, planned, and conducted in accordance with the Declaration of Helsinki. In our opinion, systematic review and meta-analysis studies should be made and published in order to maximize the level of evidence in the field of TCM. Some of the ethical issues: the diagnosis for the disease should be made according to conventional medicine. Preferring the TCM application when there is standard treatment means a deviation from the medical standard, but this deviation alone does not mean the doctor's error in applying the treatment. For the physician who prefers TCM when there is the standard treatment, the duty of care and the obligation to inform, and the justification of the treatment is important. In the field of TCM, studies should be continued in order to increase the scientific evidence in Türkiye and to eliminate the deficiencies in the field of ethics.
Keywords: Medicine; traditional; codes of ethics; Türkiye
REFERANSLAR:
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi [İnternet]. [Erişim tarihi: 8 Şubat 2022]. 1961 Anayasası. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (9.11.1982/17863) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası; 1982. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. Erişim linki: [Link]
- Altay A. Sağlık hizmetlerinin sunumunda yeni açılımlar ve Türkiye açısından değerlendirilmesi. [New Openings in the Provision of Health Services and its Evaluatıon in Terms of Turkey]. Sayıştay Dergisi. 2007;64:33-58. [Link]
- Resmî Gazete (24.11.2004/5258) Aile Hekimliği Kanunu; 2004. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (2.11.2011/28103, Karar No: KHK/663) Sağlık Alanında Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname; 2011. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. Erişim linki: [Link]
- Seçtim H. Sağlıkta dönüşüm programı üzerine bir değerlendirme [An evaluation on the health transformation program]. Management and Political Sciences Review. 2019;1(1):117-33. [Link]
- Resmî Gazete (29.5.1991/20885) sayılı Akupunktur Tedavi Yönetmeliği; 1991. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (17.9.2002/24879) sayılı Akupunktur Tedavisi Uygulanan Özel Sağlık Kuruluşları ile Bu Tedavinin Uygulanması Hakkında Yönetmelik; 2002. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (27.10.2014/29158) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği; 2014. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (11.4.1928/1219) Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrası Hakkında Kanun; 1928. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (7.5.1987/3359) sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu; 1987. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. Erişim linki: [Link]
- Arpacı Ö. Sağlık bakanlığı tarafından kabul edilen geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ve bunların hukuka uygunluğunun değerlendirilmesi [Traditional and integrative medicine practices approved by the ministry of health and evaluation of the compliance of these practices with the law]. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2021;23(2):1245-307. [Crossref]
- Söğüt İS. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında aydınlatılmış onam sorunu [The issue of informed consent in traditional and complementary medicine practices]. İKÜHFD. 2017;16(2):627-49. [Link]
- Somer P, Vatanoğlu-Lutz EE. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yönetmeliğinin hukuki ve etik açıdan değerlendirilmesi [A legal and ethical evaluation of the regulations on traditional and complementary medicine]. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences. 2017;22(1):58-65. [Crossref]
- Geçioğlu B, Geçioğlu E. Akupunktur ve malpraktis. Hancı Hi, Doğan C, editörler. 1. Ulusal Sağlık Hukuku Kongresi Marmaris 1-4 Mayıs. Marmaris: Seçkin Yayıncılık; 2014. p.1-13.
- Gültekin E. Türkiye'deki aromaterapi eğitimlerinde karşılaşılan bazı etik sorunlar [Ethical issues in aromatherapy courses in Turkey]. Türkiye Klinikleri J Med Ethics. 2020;28(2):273-8. [Crossref]
- Ekmekci PE. 3.000 yıl öncesinden günümüze geleneksel Çin tıbbı; tarihi, bugünü ve geleceği [Traditional chinese medicine from 3.000 years ago; history, present and future]. J. Tradit Complem Med. 2018;1(3):132-40. [Crossref]
.: İşlem Listesi