.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Türkiye'de Aile Planlaması Yöntemlerinin Kullanımı ve Kuşaklar Arası Aktarımının Değerlendirilmesi: Nitel Araştırma
Assessment of Intergenerational Transfer of Family Planning Methods from Tradition to the Future in Türkiye: A Qualitative Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2023;8(4):604-15
doi: 10.5336/healthsci.2023-97971
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu araştırmada, Türkiye'nin 7 bölgesindeki kadınların, aile planlaması (AP) yöntemleri hakkındaki bilgilerini ve kullandıkları AP yöntemlerini kuşaklara aktarımlarını değerlendirmek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Bu araştırma; Türkiye'nin 7 farklı bölgesinde Eylül 2021-Eylül 2022 tarihleri arasında nitel bir araştırma olarak gerçekleştirilmiştir. Yaşa göre tabakalı örnekleme ile her bölgeden 5 farklı aile seçilmiş ve toplamda 35 aile (105 kadın) ile görüşme yapılarak araştırma tamamlanmıştır. Araştırma verileri 10 açık uçlu sorudan oluşan bir görüşme formu aracılığıyla, yüz yüze derinlemesine yöntem ile gerçekleştirilen yarı-yapılandırılmış görüşmeler ile toplanmıştır. Araştırma analizi MAXQDA programı ile tamamlanmıştır. Bulgular: Araştırmada AP yöntemi kullanma, AP yöntem duyma, enfeksiyon öyküsü ve AP yöntem bilgisini aktarma olmak üzere 4 ana tema bulunmuştur. Karadeniz Bölgesi'nde çoğunlukla rahim içi araç, hap ve kondom yöntemlerini, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ise kadınların çoğunluğu süt korumasını duyduğunu ifade etmiştir. Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki kadınların geri çekme yöntemini, İç Anadolu Bölgesi'ndeki kadınların rahim içi araç ve kondomu, Ege Bölgesi'ndeki kadınların ise oral kontraseptifleri yaygın kullanmakta oldukları belirlenmiştir. Birinci kuşak katılımcıların en çok kullandıkları yöntemlerin geleneksel yöntemler olduğu tespit edilmiştir. Kadınların kullandıkları AP yöntemini kuşaklara aktarımları incelendiğinde, tüm bölgeler içinde sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayan kadınların anneleri ile aktarım yaklaşımı sergilediği ve geleneksel AP yöntemlerini aktardıkları bulunmuştur. Araştırmaya katılan kadınların çoğunluğu (%70,47) anneleri ile bu konuları konuşamadıklarını ve utandıklarını belirtmiştir. Sonuç: Bu araştırmada, kadınların mahremiyetle ilgili geleneksel yaklaşımlarının, cinsellik ve AP yöntemleri hakkında konuşmaktan utanma gibi duygularının kuşaklar arası geleceğe aktarım konusunda engelleyici bir faktör olduğu bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Aile planlaması; ebelik; kuşaklar arası ilişkiler; transkültürel çalışma
Amaç: Bu araştırmada, Türkiye'nin 7 bölgesindeki kadınların, aile planlaması (AP) yöntemleri hakkındaki bilgilerini ve kullandıkları AP yöntemlerini kuşaklara aktarımlarını değerlendirmek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Bu araştırma; Türkiye'nin 7 farklı bölgesinde Eylül 2021-Eylül 2022 tarihleri arasında nitel bir araştırma olarak gerçekleştirilmiştir. Yaşa göre tabakalı örnekleme ile her bölgeden 5 farklı aile seçilmiş ve toplamda 35 aile (105 kadın) ile görüşme yapılarak araştırma tamamlanmıştır. Araştırma verileri 10 açık uçlu sorudan oluşan bir görüşme formu aracılığıyla, yüz yüze derinlemesine yöntem ile gerçekleştirilen yarı-yapılandırılmış görüşmeler ile toplanmıştır. Araştırma analizi MAXQDA programı ile tamamlanmıştır. Bulgular: Araştırmada AP yöntemi kullanma, AP yöntem duyma, enfeksiyon öyküsü ve AP yöntem bilgisini aktarma olmak üzere 4 ana tema bulunmuştur. Karadeniz Bölgesi'nde çoğunlukla rahim içi araç, hap ve kondom yöntemlerini, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ise kadınların çoğunluğu süt korumasını duyduğunu ifade etmiştir. Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki kadınların geri çekme yöntemini, İç Anadolu Bölgesi'ndeki kadınların rahim içi araç ve kondomu, Ege Bölgesi'ndeki kadınların ise oral kontraseptifleri yaygın kullanmakta oldukları belirlenmiştir. Birinci kuşak katılımcıların en çok kullandıkları yöntemlerin geleneksel yöntemler olduğu tespit edilmiştir. Kadınların kullandıkları AP yöntemini kuşaklara aktarımları incelendiğinde, tüm bölgeler içinde sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayan kadınların anneleri ile aktarım yaklaşımı sergilediği ve geleneksel AP yöntemlerini aktardıkları bulunmuştur. Araştırmaya katılan kadınların çoğunluğu (%70,47) anneleri ile bu konuları konuşamadıklarını ve utandıklarını belirtmiştir. Sonuç: Bu araştırmada, kadınların mahremiyetle ilgili geleneksel yaklaşımlarının, cinsellik ve AP yöntemleri hakkında konuşmaktan utanma gibi duygularının kuşaklar arası geleceğe aktarım konusunda engelleyici bir faktör olduğu bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Aile planlaması; ebelik; kuşaklar arası ilişkiler; transkültürel çalışma
ABSTRACT
Objective: The aim of this research was to evaluate women's knowledge and usage of family planning (FP) methods in Türkiye's 7 regions, as well as their intergenerational transfer of FP methods. Material and Methods: This research was conducted as a qualitative study in seven different regions of Turkey between September 2021 and September 2022. Using age-stratified sampling, five different families were selected from each region, resulting in a total of 35 families (105 women) interviewed to complete the study. Research data was collected through semi-structured interviews conducted face-to-face, using an interview form consisting of ten open-ended questions. The analysis of the research was completed using the MAXQDA program. Results: The research identified four main themes: the use of the AP method, familiarity with the AP method, infection history, and the transmission of knowledge about the AP method. In the Black Sea Region, intrauterine device, pill and condom methods are mostly used, while in the South-Eastern Anatolia Region, the majority of women have expressed that they have heard about milk protection. It has been determined that women in the Eastern Anatolia Region commonly use the coitus interreptus method, women in the Central Anatolia Region use intrauterine devices and condoms, and women in the Aegean Region use oral contraceptives. It has been determined that the methods most used by the first generation participants are traditional methods. When the intergenerational transfer of FP methods used by women is examined, it was found that only women living in the Southeastern Anatolia Region exhibit a transfer approach with their mothers, passing down traditional FP methods. The majority of the participating women (70.47%) stated that they could not discuss these matters with their mothers and felt embarrassed. Conclusion: In this research, it has been found that women's traditional approaches towards privacy, as well as their feelings of embarrassment in discussing issues related to sexuality and FP methods, constitute an inhibitory factor for intergenerational transmission.
Keywords: Family planning; midwifery; intergenerational relations; transcultural studies
Objective: The aim of this research was to evaluate women's knowledge and usage of family planning (FP) methods in Türkiye's 7 regions, as well as their intergenerational transfer of FP methods. Material and Methods: This research was conducted as a qualitative study in seven different regions of Turkey between September 2021 and September 2022. Using age-stratified sampling, five different families were selected from each region, resulting in a total of 35 families (105 women) interviewed to complete the study. Research data was collected through semi-structured interviews conducted face-to-face, using an interview form consisting of ten open-ended questions. The analysis of the research was completed using the MAXQDA program. Results: The research identified four main themes: the use of the AP method, familiarity with the AP method, infection history, and the transmission of knowledge about the AP method. In the Black Sea Region, intrauterine device, pill and condom methods are mostly used, while in the South-Eastern Anatolia Region, the majority of women have expressed that they have heard about milk protection. It has been determined that women in the Eastern Anatolia Region commonly use the coitus interreptus method, women in the Central Anatolia Region use intrauterine devices and condoms, and women in the Aegean Region use oral contraceptives. It has been determined that the methods most used by the first generation participants are traditional methods. When the intergenerational transfer of FP methods used by women is examined, it was found that only women living in the Southeastern Anatolia Region exhibit a transfer approach with their mothers, passing down traditional FP methods. The majority of the participating women (70.47%) stated that they could not discuss these matters with their mothers and felt embarrassed. Conclusion: In this research, it has been found that women's traditional approaches towards privacy, as well as their feelings of embarrassment in discussing issues related to sexuality and FP methods, constitute an inhibitory factor for intergenerational transmission.
Keywords: Family planning; midwifery; intergenerational relations; transcultural studies
REFERANSLAR:
- Gavas E, İnal S. Türkiye'de kadınların aile planlaması yöntemleri kullanma durumları ve tutumları: sistematik derleme [The family planning methods using status and attitudes of women in Türkiye: a systematic review]. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 2019;1(2):37-43. [Crossref]
- Baş FY, Güney M, Türker Y. Emzirme dönemindeki kadınlarda kontraseptif yöntem seçimini etkileyen sosyodemografik ve kültürel faktörler [Sociodemographic and cultural factors that affect the contraceptif method choice of women in lactation period]. Duzce Medical Journal. 2014;16(1):23-8. [Link]
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. '2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Çalışması'. Ankara, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (erişim tarihi: 13.05.23 18:18). [Link]
- Ganatra B, Gerdts C, Rossier C, Johnson BR Jr, Tunçalp Ö, Assifi A, et al. Global, regional, and subregional classification of abortions by safety, 2010-14: estimates from a Bayesian hierarchical model. Lancet. 2017;390(10110):2372-81. Erratum in: Lancet. 2017;390(10110):2346. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ozturk R, Guner O, Gumussoy S, Kavlak O. Investigating generatıon differences in the use of family planning method a cross sectional study. J Basic Clin Health Sci. 2020;4:335-41. [Crossref]
- Sert G. Cinsel sağlık ve üreme sağlığında haklar ekonomik kültürel haklar sözleşmesi'nin 22 no'lu yorumu 2016 [General comment no. 22 (2016) on the right to sexual and reproductive health (article 12 of the ınternational covenant on economic, social and cultural rights)]. Türkiye Biyoetik Dergisi. 2019;6(2):65-81. [Crossref]
- Türkiye's Demographic and Health Survey. 2018; Hacettepe University Institute of Population studies. (erişim tarihi: 13.05.23 18:00). [Link]
- Demir R, Taşpınar A. Kadın sağlık çalışanları kalıcı aile planlaması yöntemleri hakkında ne düşünüyorlar? Tek durumlu bir örnek olay çalışması [What women health practitioners think about perminent family planning methods? A qualitative case study]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;21(1):25-32. [Link]
- Erdoğan YS. Türkiye'de aile danışmanlığı alanında yapılmış yüksek lisans tezlerinin analizi [Analysis of master's thesis in family counseling areas in Türkiye]. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi. 2019;2(1):106-27. [Link]
- Öztürk İnal Z, İnal HA, Küçükkendirci H, Sargın Oruç A, Günenç O. The level of using family planning methods and factors that influence the preference of methods in the Konya-Meram area. J Turk Ger Gynecol Assoc. 2017;18(2):72-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Öztaş Ö, Artantaş BA, Tetik KB, Yalçıntaş A, Üstü Y, Uğurlu M. 18-49 yaş grubu evli kadınların üreme sağlığı ve kontrasepsiyon hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları [Knowledge, attitude and behaviour of married women of 18-49 age group about reproductive health and contraception]. Ankara Med J. 2015;15(2):67-76. [Crossref]
- Ayele W, Tesfaye H, Gebreyes R, Gebreselassi T. Trends and determinants of unmet need for family planning and programme options, Ethiopia. Further Analysis of the 2000, 2005, and 2011 Demographic and Health Surveys. DHS Further Analysis Reports No: 81. Calverton Maryland USA: ICF International; 2013. [Link]
- Tessema AL, Bishaw MA, Bunare TS. Assessment of the magnitude and associated factors of unmet need for family plannig among women of reproductive age group with disabilities in Bahir Dar City, Amhara Region, North West Ethiopia. Open Journal of Epidemiology. 2015;5:51-8. [Crossref]
- Kashyap R, Vidya GS, Dhar R. A study on unmet need of contraception among married women in urban field practice area of JJM Medical College, Davangere, Karnataka. Natl J Community Med. 2017;8(4):203-7. [Link]
- Metheny N, Stephenson R. How the Community Shapes Unmet Need for Modern Contraception: An Analysis of 44 Demographic and Health Surveys. Stud Fam Plann. 2017;48(3):235-51. [Crossref] [PubMed]
- Yüksel İ, Kardam F, Koç İ, Ergöçmen B. Niteliksel Araştırma: Gebeliği Önleyici Yöntem Kullanımına Engel Olan Süreçler. Gebeliği Önleyici Yöntemler ve İstemli Düşükler. Yayın No: 97. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü; 2003. [Link]
- Gözükara F, Kabalcıoğlu F, Ersin F. Şanlıurfa ilinde kadınların aile planlamasına ilişkin tutumlarının belirlenmesi [Determining the attitudes of woman towards family planning in Şanlıurfa]. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2015;12(1):9-15. [Link]
- Endriyas M, Eshete A, Mekonnen E, Misganaw T, Shiferaw M, Ayele S. Contraceptive utilization and associated factors among women of reproductive age group in Southern Nations Nationalities and Peoples' Region, Ethiopia: cross-sectional survey, mixed-methods. Contracept Reprod Med. 2017;2:10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Dixit A, Ghule M, Rao N, Battala M, Begum S, Johns NE, et al. Qualitative Examination of the Role and Influence of mothers-in-law on young married couples' family planning in rural Maharashtra, India. Glob Health Sci Pract. 2022;10(5):e2200050. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi