Amaç: Klasik regresyon analizi modeli incelenen dönem içerisinde trendin değişmediğini varsayar. Fakat, epidemiyolojik araştırmalarda çeşitli yapısal değişimler, risk faktörleri, politikaların değişmesi gibi müdaheleler ile sağlık göstergeleri incelenen dönem için sabit bir trende sahip olmayabilir. Çalışılan zamanda meydana gelen bu parçalı trendleri bulabilmek için Joinpoint Regresyon Analizi (JRA) kullanılmaktadır. JRA zamanda meydana gelen bu kırılmalar için kısa dönem trendleri ve bu parçalı trendlerden geometrik ortalama ile uzun dönem trendleri hesaplar. Bu çalışmanın amacı, sağlık bakanlığının 2003 yılından başlayarak sağlıkta dönüşüm adı altında geliştirdiği reformların sağlık göstergelerinde meydana getirdiği değişimleri JRA ile analiz etmektir. Gereç ve Yöntemler: Bu kapsamda, 2003-2016 yılları arasında Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) sağlık statüsü, risk faktörleri, sağlık hizmetleri kapsamı, sağlık sistemi başlığı altındaki 15 değişkeni JRA ile test etmektir. Bulgular: Bebek ölüm hızında 2003-2010 döneminde yıllık % 12.8 anlamlı düşüş (p<0.001), 2010-2016 yıllarında ise yıllık %2.8 anlamlı olmayan (p=0.147) düşüş olduğu görülmüştür. Hemşire sayısında, 2005-2012?de yıllık % 6.6 (p<0.001), 2012-2016?da yıllık % 0.8 (p=0.049) anlamlı artış, hekim sayısının ise incelenen dönemde yıllık ortalama % 2.1 anlamlı artış gösterdiği hesaplanmıştır(p<0.001). Sonuç: OECD ülkeleri ile karşılaştırıldığında da sağlık göstergelerinin iyileştirilebilmesi için özellikle bebek ölüm hızı ve sağlık çalışanları göstergelerinde ortalamanın altında kalındığı ve bu alanlara odaklanan sağlık politikalarının uygulanması gerektiği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Joinpoint regresyon; sağlık göstergeleri; yapısal kırılma; zaman serileri analizi
Objective: Classical regression analysis model assumes that trend remain constant in the given time scale. However, in epidemiological research, due to some involvements such as structural changes, risk factors and changes in policies, health indicators may not remain constant in the given time scale. In order to locate these segmented trends on the time scale Joinpoint Regression Analysis (JRA) is used. JRA employs Annual Percent Change (APC) to locate these segments, and using those segmented trends, Annual Average Percent Change (AAPC) is calculated through geometric mean. The study at hand aims to analyze the changes in the health indicators brought about with the reforms carried out by the Ministry of Health since 2003. Material and Methods: In line with this, JRA is used to analyze data from the years of 2003 to 2016, retrieved from OECD database, focusing on 15 variables which were formulated with reference to categories health status, risk factors, health services coverage and healthcare system determined by World Health Organization (WHO). Results: There observed a statistically significant decrease in the infant mortality rates by 12.8% (p<0.001) between the years of 2003 and 2010. As for the years from 2010 to 2016, there is a statistically not significant decrease by 2.8 % (p=0.147). There is a statistically significant increase by 6.6 % (p<0.001) between 2005 and 2012, and 0.8% (p=0.049) between 2012 and 2016 in the number of nurses. As for the number of doctors in the given period of time, there is a statistically significant increase by 2.1% (p<0.001). Conclusion: When OECD countries are compared, in order to improve the health indicators, it is observed that Turkey is below the average in the infant mortality rates and indicators regarding healthcare professionals. These emerge as the areas of need for improvement requiring new health policies.
Keywords: Joinpoint regression; health indicators; structural break; time series
- Kim HJ, Fay MP, Feuer EJ, Midthune DN. Permutation tests for joipoint regression with applications to cancer rates. Stat Med. 2000;19(3):335-51. [Crossref]
- Lerman PM. Fitting segmented regression models by grid search. Appl Stat. 1980;29(1):77-84. [Crossref]
- Rea F, Pagan E, Compagnoni MM, Cantarutti A, Pugni P, Bagnardi V, et al. Joinpoint regression analysis with time-on-study as time-scale. Application to three Italian population-based cohort studies. Epidemiol Biostat Public Heal. 2017;14(3):e12616-1-e12616-7.
- Goovaerts P. The drinking water contamination crisis in Flint: modeling temporal trends of lead level since returning to Detroit water system. Sci Total Environ. 2017;581-582:66-79. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Rathod T, Belcher J, Montgomery AA, Salisbury C, Foster NE. Health services changes: is a run-in period necessary before evaluation in randomised clinical trials? Trials. 2014;15(1):1-10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tyczynski JE, Berkel HJ. Mortality from lung cancer and tobacco smoking in Ohio (U.S.): will increasing smoking prevalence reverse current decreases in mortality? Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2005;14(5):1182-7. [Crossref] [PubMed]
- Clegg LX, Hankey BF, Tiwari R, Feuer EJ, Edwards BK. Estimating average annual per cent change in trend analysis. Stat Med. 2009;28(29):3670-82. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ali H, Sinnott SJ, Corcoran P, Deady S, Sharp L, Kabir Z. Oral cancer incidence and survival rates in the Republic of Ireland, 1994-2009. BMC Cancer. 2016;16(1):950. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ait Ouakrim D, Pizot C, Boniol M, Malvezzi M, Boniol M, Negri E, et al. Trends in colorectal cancer mortality in Europe: retrospective analysis of the WHO mortality database. BMJ. 2015;351:h4970. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tapper EB, Parikh ND. Mortality due to cirrhosis and liver cancer in the United States, 1999-2016: observational study. BMJ. 2018;362:k2817. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wong MCS, Fung FDH, Leung C, Cheung WWL, Goggins WB, Ng CF. The global epidemiology of bladder cancer: a joinpoint regression analysis of its incidence and mortality trends and projection. Sci Rep. 2018;8(1):1129. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ilic M, Ilic I. Cancer mortality in Serbia, 1991-2015: an age-period-cohort and joinpoint regression analysis. Cancer Commun (Lond). 2018;38(1):10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yu W, Jiang J, Xie L, Li B, Luo H, Chen S, et al. Mortality trends in colorectal cancer in China during 2000-2015: a joinpoint regression and age-period-cohort analysis. Prev Chronic Dis. 2018;15:E156. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ilic M, Ilic I. Diabetes mortality in Serbia, 1991-2015 (a nationwide study): a joinpoint regression analysis. Prim Care Diabetes. 2017;11(1):78-85. [Crossref] [PubMed]
- Dogan N, Toprak D. Trends in suicide mortality rates for Turkey from 1987 to 2011: a joinpoint regression analysis. Arch Iran Med. 2015;18(6):355-61. [PubMed]
- Cloutier-Fisher D, Penning MJ, Zheng C, Druyts EBF. The devil is in the details: trends in avoidable hospitalization rates by geography in British Columbia, 1990-2000. BMC Health Serv Res. 2006;6:1-12. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nistal-Nuño B. Joinpoint regression analysis to evaluate traffic public health policies by national temporal trends from 2000 to 20151. Int J Inj Contr Saf Promot. 2018;25(2):128-33. [Crossref] [PubMed]
- Dyvesether SM, Nordentoft M, Forman JL, Erlangsen A. Joinpoint regression analysis of suicides in Denmark during 1980-2015. Dan Med J. 2018;65(4):15.
- Development H, Packard T. What is a health system? Heal Dev World Bank Strateg HNP Results. 2007;(2000):1-4.
- Jaba E, Balan C, Robu IB. The assessment of health care system performance based on the variation of life expectancy. Procedia-Soc Behav Sci. 2013;81:162-6. [Crossref]
- Erdoğan E, Ener M, Arıca F. The strategic role of infant mortality in the process of economic growth: an application for high income OECD countries. Procedia-Soc Behav Sci. 2013;99:19-25. [Crossref]
- T.C. Health Institutes of Turkey. 2007-2012 Anne ve Bebek Ölümlerinin Değerlendirilmesi Raporu. Ankara, 2014, Anıl Matbaacılık Ltd. Şti, s. 254, ISBN : 978 -975-590-560-0.
- World Health Organization (WHO). 100 Core Health Indicators. 2018 Edition. Geneva: World Health Organization; 2015. p.1-136.
- World Health Organization (WHO). 2018 Global Reference List of 100 Core Health Indicators (plus Health-Related SDGs) Lth.; 2018.
- Atun R. Transitioning health systems for multimorbidity. Lancet. 2015;386(9995):721-2. [Crossref]
- Ali Jadoo SA, Aljunid SM, Sulku SN, Nur AM. Turkish health system reform from the people?s perspective: a cross sectional study. BMC Health Serv Res. 2014;14:30. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Health Organization (WHO). Turkey Health System Performance Assessment 2011. 2012. p.37.
- Stokes J, Gurol-Urganci I, Hone T, Atun R. Effect of health system reforms in Turkey on user satisfaction. J Glob Health. 2015;5(2):020403. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- OECD. OECD Reviews of Health Care Quality: Turkey 2014 Raising Standards; 2014.
- Yasar GY. ?Health transformation programme? in Turkey: an assessment. Int J Health Plann Manage. 2011;26(2):110-33. [Crossref] [PubMed]
- Çetin FG. [Sağlıkta Dönüşüm Programı Ekseninde Sağlığın Ekonomi Politiği]. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2017;19(1):27493.
- Hudson DJ. Fitting segmented curves whose join points have to be estimated. J Am Stat Assoc. 1966;61(316):1097-129. [Crossref]
- Sevüktekin, Mustafa Çınar M. Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. 5. Baskı. Bursa: Dora Yayıncılık; 2017. p.667.
- Coelho E, Nunes LC. Forecasting mortality in the event of a structural. Journal of the Royal Statistical Society Series A (Statistics in Society). 2011174(3):713-36[Crossref]
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus ve Etütleri Enstitüsüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008. Sağlık Bakanlığı, Başbakanlık ve TÜBİTAK. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi; 2009. p.345.
- Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ve World Health Organization (WHO). OECD Sağlık Sistemi İncelemeleri. Türkiye: OECD; 2008. p.123.
- Koc İ, Schumacher R, Campbell O, Türkyılmaz S, Ergöçmen B Yİ. Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması 2005. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüleri. Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık; 2018. p.131.
- Arslan E. Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2011). Akdağ R, editör. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı; 2012. p.439.
- T.C Sağlık Bakanlığı, Avrupa Komisyonu. Türkiye Üreme Sağlığı Programı Hizmet Çerçevesi Raporu. DELTUR/MEDTQ/20-02. 2004. p.12.
- OECD. Infant Mortality; 2017.
- Nixon J, Ulmann P. The relationship between health care expenditure and health outcomes: Evidence and caveats for a causal link. Eur J Heal Econ. 2006;7(1):7-18. [Crossref] [PubMed]
- Joumard I, André C, Nicq C. Efficiency and Institutions. Health Care Syst. 2010;(769).
.: İşlem Listesi